Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w sprawie zawarcia Porozumienia między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją Europejską, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskim Bankiem Centralnym, Europejskim Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Europejskim Komitetem Regionów ustanawiającego międzyinstytucjonalny organ ds. norm etycznych dla członków instytucji i organów doradczych wymienionych w art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej (2024/2008(ACI))

P9_TA(2024)0372
Międzyinstytucjonalny Organ ds. Norm Etycznych Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w sprawie zawarcia Porozumienia między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją Europejską, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskim Bankiem Centralnym, Europejskim Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Europejskim Komitetem Regionów ustanawiającego międzyinstytucjonalny organ ds. norm etycznych dla członków instytucji i organów doradczych wymienionych w art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej (2024/2008(ACI))
(C/2025/3714)

Parlament Europejski,

- uwzględniając decyzje Konferencji Przewodniczących z 14 i 19 marca 2024 r. zatwierdzające projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego ustanawiającego międzyinstytucjonalny organ ds. norm etycznych dla członków instytucji i organów doradczych wymienionych w art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej,

- uwzględniając projekt Porozumienia między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją Europejską, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskim Bankiem Centralnym, Europejskim Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Europejskim Komitetem Regionów ustanawiającego międzyinstytucjonalny organ ds. norm etycznych dla członków instytucji i organów doradczych wymienionych w art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej (porozumienie),

- uwzględniając art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej,

- uwzględniając art. 232 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 czerwca 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego międzyinstytucjonalnego organu ds. etyki wraz załącznikami (COM(2023)0311),

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 września 2021 r. w sprawie wzmocnienia przejrzystości i uczciwości w instytucjach UE poprzez ustanowienie niezależnego unijnego organu ds. etyki 1 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z 15 grudnia 2022 r. w sprawie podejrzeń o korupcję ze strony Kataru oraz szerszej potrzeby przejrzystości i odpowiedzialności w instytucjach europejskich 2 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie ustanowienia niezależnego unijnego organu ds. etyki 3 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie działań następczych w związku ze środkami, o które zwrócił się Parlament w celu wzmocnienia integralności instytucji europejskich 4 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie ustanowienia unijnego organu ds. etyki 5 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z 13 lipca 2023 r. w sprawie zaleceń dotyczących reformy przepisów Parlamentu

Europejskiego w zakresie przejrzystości, uczciwości, odpowiedzialności i walki z korupcją 6 ,

- uwzględniając art. 148 ust. 1 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A9-0181/2024),

A. mając na uwadze, że niezależność, przejrzystość i rozliczalność instytucji UE mają ogromne znaczenie dla ich legitymacji demokratycznej i dla zwiększenia zaufania obywateli, mając na uwadze, że Parlament Europejski zalicza się dziś do najbardziej przejrzystych organów ustawodawczych na świecie;

B. mając na uwadze, że trzeba usunąć niedociągnięcia wynikające z obecnych ram etycznych, które nie są jednolite w instytucjach, organach, urzędach i agencjach UE i przewidują różne zasady, procedury i poziomy egzekwowania;

C. mając na uwadze, że w rezolucji z 16 września 2021 r. 7  Parlament zaproponował, aby utworzyć ambitny, prawdziwy i niezależny organ ds. etyki, a później przypomniał o tym w rezolucjach z 16 lutego 2023 r. 8  i 12 lipca 2023 r. 9 ;

D. mając na uwadze, że 8 czerwca 2023 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący ustanowienia międzyinstytucjonalnego organu ds. etyki, w którym zaproponowała organ normalizacyjny; mając na uwadze, że poziom ambicji we wniosku Komisji był znacznie niższy niż rezolucjach Parlamentu, a przede wszystkim nie zapewniał on możliwości badania indywidualnych spraw i potencjalnych naruszeń zasad etycznych, a także zalecania sankcji;

E. mając na uwadze, że rezolucje Parlamentu z 16 lutego 2023 r. 10  i, oraz z 12 lipca 2023 r. 11  służyły jako mandat negocjacyjny Parlamentu;

F. mając na uwadze, że międzyinstytucjonalny organ ds. etyki pomoże zwiększyć zaufanie do instytucji Unii, wzmocnić ich legitymację demokratyczną i budować kulturę instytucjonalną opartą na najwyższych normach etycznych;

G. mając na uwadze, że obecne zasady etyczne Parlamentu zawarte w Regulaminie przewidują wiele standardowych oświadczeń pisemnych, w tym oświadczeń o interesach prywatnych, oświadczeń majątkowych, oświadczeń dotyczących świadomości istnienia konfliktu interesów wśród osób pełniących różne funkcje, sprawozdawców, kontrsprawozdawców i uczestników oficjalnych delegacji lub negocjacji międzyinstytucjonalnych, oświadczeń dotyczących zaplanowanych spotkań z przedstawicielami grup interesu, również w przypadku oddelegowania do tego asystentów, oświadczeń o tym, od kogo sprawozdawcy otrzymali informacje, oświadczeń o udziale w wydarzeniach organizowanych przez osoby trzecie, oświadczeń o prezentach i oświadczeń zespołów międzypartyjnych lub nieoficjalnych grup o zewnętrznym wsparciu finansowym;

1. wyraża zadowolenie z porozumienia, które umożliwia rozwój solidnych wspólnych norm etycznych oraz wymianę najlepszych praktyk i pozwala na rozpatrywanie na wniosek instytucji lub organu doradczego będących stroną porozumienia indywidualnych spraw związanych z oświadczeniami ich członków przez niezależnych ekspertów;

2. podkreśla, że ostateczne uprawnienia decyzyjne w zakresie wdrażania pozostają w gestii właściwych jednostek instytucji lub organów; zauważa, że wszelkie konsultacje z niezależnymi ekspertami w indywidualnych sprawach rozpoczynają się od złożenia przez stronę porozumienia wniosku dotyczącego jej członków zgodnie z jej przepisami wewnętrznymi; podkreśla, że oświadczenia o stanie majątkowym kandydatów na komisarzy, jako sprawy wysokiego szczebla wykraczające poza interesy danej instytucji, powinny co do zasady podlegać badaniu przez niezależnych ekspertów;

3. powtarza jednak, że Parlament nadal w pełni opowiada się za utworzeniem niezależnego organu ds. etyki, mającego możliwość prowadzenia dochodzeń z własnej inicjatywy i wydawania zaleceń w sprawie sankcji odpowiedzialnym jednostkom uczestniczących instytucji lub organów, składającego się z niezależnych ekspertów jako pełnoprawnych członków, którego zakres działania obejmowałby członków instytucji i organów UE przed, w trakcie i po zakończeniu ich kadencji lub służby, a także pracowników, jak przewidziano w rezolucji Parlamentu z dnia 16 września 2021 r. 12  i powtórzono w rezolucjach z dnia 16 lutego 2023 r. 13  i z dnia 12 lipca 2023 r. i 14 ;

4. ubolewa, że Rada Europejska postanowiła nie przystępować do umowy;

5. ubolewa, że Rada jest niechętna rozszerzeniu zakresu porozumienia co najmniej na przedstawicieli szczebla ministerialnego państwa członkowskiego sprawującego prezydencję w Radzie, argumentując, że w traktatach nie ma podstawy prawnej do przyjęcia wspólnych minimalnych standardów mających zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich; zobowiązuje się do wykorzystania pierwszego przeglądu porozumienia do wyeliminowania tej luki prawnej, a w międzyczasie wzywa przyszłe prezydencje Rady do dobrowolnego stosowania jego postanowień; jest zdania, że członków Rady, tak jak posłów do Parlamentu Europejskiego, mogłyby wiązać przepisy, które Rada ustanowiłaby w ramach swoich uprawnień do samoorganizacji i które miałyby pierwszeństwo w przypadku konfliktu z przepisami krajowymi; podkreśla w tym kontekście, że przedstawiciele państw członkowskich zebrani w Radzie działają przy przyjmowaniu aktów prawnych UE w charakterze członków Rady; zobowiązuje się do uzyskania prawnego wyjaśnienia, czy Rada może wiązać swoich członków wspólnymi minimalnymi standardami;

6. jest zdania, że udostępnione zasoby muszą umożliwiać prawidłowe funkcjonowanie zarówno międzyinstytucjonalngo organu ds. norm etycznych (zwanego dalej "organem"), w skład którego wchodzi jeden przedstawiciel każdej ze stron porozumienia, jak też pięciu niezależnych ekspertów wspomagających przedstawicieli instytucji i dołączających do organu w charakterze obserwatorów, a także zapewnienie wszelkiego niezbędnego wsparcia w tym zakresie; ubolewa, że zgodnie z art. 17 porozumienia wszelkie koszty wynikające z konsultacji z niezależnymi ekspertami pokrywa strona wnioskująca o konsultacje, gdyż może to skutkować ograniczeniem liczby takich konsultacji;

7. jest zdania, że niezależni eksperci powoływani przez strony porozumienia w drodze konsensusu, muszą mieć doświadczenie zawodowe konkretnie w dziedzinie etyki, uczciwości i przejrzystości i spełniać przy tym wymogi określone w art. 5 ust. 2 porozumienia pod względem nienagannego przebiegu kariery zawodowej i doświadczenia w pełnieniu ważnych funkcji w instytucjach europejskich, krajowych lub w międzynarodowych organizacjach publicznych;

8. podkreśla zasadniczą rolę niezależnych ekspertów w rozpatrywaniu indywidualnych spraw na wniosek jednej ze stron porozumienia; jest zdania, że niezmiernie korzystne dla opracowania lub aktualizacji normy etycznej byłoby, gdyby każda strona wysyłała niezależnym ekspertom niewielką próbkę losowo wybranych spraw;

9. uważa, że organ powinien korzystać z przysługujących instytucjom uprawnień do zwracania się do swoich członków o informacje lub opierać się na zgodzie władz krajowych na udostępnienie informacji; uważa, że niezależni eksperci powinni mieć możliwość wymieniania informacji z organami krajowymi, jeśli jest to konieczne do wykonywania ich zadań, przy jednoczesnym traktowaniu takich informacji z taką samą poufnością, jak organ, od którego pochodzą; podkreśla w związku z tym, że niezależni eksperci powinni mieć dostęp do dokumentów administracyjnych uczestniczących stron, zwłaszcza strony konsultującej się z nimi w danej sprawie, co pozwoli im na przeprowadzanie należycie uzasadnionych i należycie udokumentowanych ocen;

10. zauważa, że niezależni eksperci wyznaczają mówcę ze swojego grona; jest zdania, że niezależni eksperci powinni w pełni autonomicznie organizować swoje prace i zwoływać posiedzenia;

11. uważa, że nie naruszając ogólnego rozporządzenia o ochronie danych ani praw osobistych, dana instytucja lub organ doradczy powinny podawać do wiadomości publicznej uzasadnione zalecenie niezależnych ekspertów wraz z decyzją właściwego organu, który, jeżeli nie zastosuje się w pełni do zaleceń, powinien to uzasadnić;

12. wzywa organ, aby dawał przykład przejrzystości, publikując wszystkie zalecenia, sprawozdania roczne, decyzje i rejestry wydatków w formacie otwartych danych nadającym się do odczytu maszynowego, dostępnym dla wszystkich obywateli i zgodnie z obowiązującymi przepisami o ochronie danych, w tym m.in. pisemną opinię niezależnych ekspertów na temat samooceny instytucji zgodnie z art. 10 porozumienia oraz zanonimizowane i zagregowane roczne sprawozdanie za każdy rok, które podsumowuje w formie zagregowanej i zanonimizowanej konsultacje i pytania przedstawione przez strony porozumienia oraz działania następcze podjęte w związku z tymi konsultacjami i pytaniami zgodnie z art. 7 ust. 4 porozumienia; podkreśla, jak ważne są ochrona prywatności zainteresowanych osób fizycznych w odpowiednim zakresie oraz domniemanie niewinności; wzywa strony porozumienia do opracowania wspólnych wytycznych dotyczących konsultacji z niezależnymi ekspertami oraz do publikacji ich zaleceń;

13. uważa, że aby organ był w pełni skuteczny, musiałby połączyć funkcje istniejących organów odpowiedzialnych za etykę, a zatem w przypadkach wymagających szczególnej uwagi lub w celu opracowania lub zaktualizowania normy etycznej każda uczestnicząca strona powinna konsultować się z niezależnymi ekspertami;

14. podkreśla potrzebę określenia sposobu ustalania mandatu wiceprzewodniczącego reprezentującego Parlament w tym organie oraz wprowadzenia odpowiednich mechanizmów rozliczalności;

15. uważa za konieczne doprecyzowanie, kto będzie zastępcą przedstawiciela Parlamentu w tym organie;

16. uważa, że Komisja Spraw Konstytucyjnych powinna odgrywać rolę w określaniu mandatu wiceprzewodniczącego reprezentującego Parlament w tym organie, a także w rozliczaniu wiceprzewodniczącego i jego zastępcy; uważa, że niezwykle ważne jest, aby posłowie do Parlamentu Europejskiego mieli wpływ na opracowywanie norm, które będą dla nich wiążące;

17. niezmiennie zależy mu na konstruktywnym udziale w przeglądzie porozumienia, który ma zostać przeprowadzony trzy lata po wejściu porozumienia w życie, aby usprawnić i wzmocnić organ zgodnie z art. 21 porozumienia;

18. przypomina swoje stanowisko, zgodnie z którym organ powinien mieć możliwość prowadzenia z własnej inicjatywy dochodzeń w sprawie domniemanych naruszeń zasad etycznych przez urzędników i pracowników instytucji UE, a także prowadzenia dochodzeń na miejscu i w oparciu o dokumentację na podstawie informacji, które sam zbierze lub otrzyma od osób trzecich;

19. zatwierdza zawarcie porozumienia znajdującego się w załączniku;

20. zobowiązuje swoją przewodniczącą do podpisania porozumienia z przewodniczącym Rady, przewodniczącą Komisji, przewodniczącym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, prezes Europejskiego Banku Centralnego, prezesem Trybunału Obrachunkowego, przewodniczącym Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i przewodniczącym Komitetu Regionów oraz do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

21. zobowiązuje swoją przewodniczącą, aby przekazała niniejszą decyzję wraz z załącznikiem tytułem informacji wszystkim stronom porozumienia.

ZAŁĄCZNIK

POROZUMIENIE POMIĘDZY PARLAMENTEM EUROPEJSKIM, RADĄ UNII EUROPEJSKIEJ, KOMISJĄ EUROPEJSKĄ, TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ, EUROPEJSKIM BANKIEM CENTRALNYM, EUROPEJSKIM TRYBUNAŁEM OBRACHUNKOWYM, EUROPEJSKIM KOMITETEM EKONOMICZNO-SPOŁECZNYM I EUROPEJSKIM KOMITETEM REGIONÓW USTANAWIAJĄCEGO MIĘDZYINSTYTUCJONALNY ORGAN DS. NORM ETYCZNYCH DLA CZŁONKÓW INSTYTUCJI I ORGANÓW DORADCZYCH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 13 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on porozumieniu międzyinstytucjonalnemu opublikowanemu w Dz.U. L, 2024/1365 z 17.5.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/agree_interinstit/2024/1365/oj.)
1 Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 159.
2 Dz.U. C 177 z 17.5.2023, s. 109.
3 Dz.U. C 283 z 11.8.2023, s. 31.
4 Dz.U. C 283 z 11.8.2023, s. 27.
5 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0281.
6 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0292.
7 Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 159.
8 Dz.U. C 283 z 11.8.2023, s. 31.
9 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0281.
10 Dz.U. C 283 z 11.8.2023, s. 27 i 31.
11 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0281.
12 Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 159.
13 Dz.U. C 283 z 11.8.2023, s. 31.
14 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0281.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.3714

Rodzaj: Decyzja
Tytuł: Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w sprawie zawarcia Porozumienia między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją Europejską, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskim Bankiem Centralnym, Europejskim Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Europejskim Komitetem Regionów ustanawiającego międzyinstytucjonalny organ ds. norm etycznych dla członków instytucji i organów doradczych wymienionych w art. 13 Traktatu o Unii Europejskiej (2024/2008(ACI))
Data aktu: 25/04/2024
Data ogłoszenia: 17/09/2025