Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Polityka spójności jako kluczowa siła napędowa osiągania celów i reform UE: jak dalej stosować przyjęte w tej polityce podejście oparte na wynikach przy jednoczesnym poszanowaniu decentralizacji, partnerstwa i wielopoziomowego sprawowania rządów

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Polityka spójności jako kluczowa siła napędowa osiągania celów i reform UE: jak dalej stosować przyjęte w tej polityce podejście oparte na wynikach przy jednoczesnym poszanowaniu decentralizacji, partnerstwa i wielopoziomowego sprawowania rządów
(C/2025/3477)

Sprawozdawczym: Isabelle BOUDINEAU (FR/PES), członkini rady regionu Nowa Akwitania
ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW (KR)

Wprowadzenie

1. Z zadowoleniem przyjmuje to, że tak wiele zainteresowanych stron i grup politycznych w Parlamencie Europejskim dostrzega potrzebę wzmocnienia i poprawy polityki spójności. Docenia także fakt, że ta konieczność została uznana w Programie strategicznym Rady Europejskiej na lata 2024-2029, w wytycznych politycznych przewodniczącej Komisji oraz w szeregu dokumentów takich jak raport Letty w sprawie przyszłości jednolitego rynku, w którym zapisano zwłaszcza koncepcję "swobody pozostania", oraz raport Draghiego na temat przyszłości europejskiej konkurencyjności. Świadczy to o osiągnięciu konsensusu politycznego w sprawie potrzeby silnej, zmodernizowanej i zdecentralizowanej polityki spójności i wzrostu.

2. Odnotowuje, że przed opracowaniem ram politycznych i legislacyjnych dla każdego okresu programowania polityki spójności gromadzono informacje i analizy. W ten sposób odnowiono powiązanie z ogólnymi ramami polityki UE i synergie z innymi obszarami polityki i funduszami Unii, a także zoptymalizowano jej system wdrażania.

3. Pozytywnie odnosi się do gotowości Komisji Europejskiej do zaproponowania prostszych, bardziej ukierunkowanych i dostosowanych do potrzeb przyszłych wieloletnich ram finansowych (WRF) na podstawie strategii politycznych, a nie programów. Jest jednak bardzo zaniepokojony propozycją dotyczącą jednego planu dla każdego państwa członkowskiego, który będzie łączył kluczowe reformy i inwestycje. Zwraca uwagę, że aby plan ten był skuteczny i odpowiedni (od jego koncepcji po negocjacje), musi koniecznie opierać się na zasadach partnerstwa i wielopoziomowego sprawowania rządów, z regionami w centrum systemu.

4. Jest przekonany, zgodnie z raportem Letty "More than a single market" czy raportem grupy wysokiego szczebla "Forging a sustainable future together - Cohesion for a competitive and inclusive Europe", że polityka terytorialna uwzględniająca lokalną specyfikę ma zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia konkurencyjności, zrównoważoności, produktywności, włączenia społecznego i odporności Europy jako całości.

5. Ponownie stwierdza, że aby zachować zgodność z zasadą aktywnej pomocniczości, konieczne jest utrzymanie programów regionalnych jako elementu wdrażania funduszy polityki spójności. Podejście lokalne ułatwia identyfikację wyzwań, potrzeb, możliwości i celów poszczególnych obszarów oraz sprawia, że polityki i inicjatywy europejskie są skuteczne i zrównoważone. Unia Europejska potrzebuje prawdziwego zaangażowania organów regionalnych, które są najbardziej odpowiednim poziomem instytucjonalnym do planowania i wdrażania polityk terytorialnych. Pojedynczy plan dla każdego kraju będzie nieuchronnie projektowany z dala od potrzeb poszczególnych terytoriów, a w konsekwencji - od potrzeb obywateli europejskich.

6. W wielu opiniach 1  dał już wyraz bardzo głębokiemu zaniepokojeniu negatywnymi skutkami scentralizowanego podejścia i potwierdza konieczność przestrzegania podstawowych zasad polityki spójności: aktywnej pomocniczości, podejścia ukierunkowanego na konkretny obszar, partnerstwa, wielopoziomowego sprawowania rządów, zarządzania dzielonego oraz wieloletnich programów regionalnych.

7. Podkreśla zasadniczą rolę, jaką regiony odgrywają już (szczególnie, gdy pełnią rolę instytucji zarządzającej) w kierowaniu opracowywaniem programów wpisujących się w europejskie cele i strategie terytorialne. Niezbędnym elementem programów jest bowiem koncentracja tematyczna na konkurencyjności (badania naukowe, innowacje, modernizacja bazy przemysłowej, cyfryzacja gospodarki, podnoszenie kwalifikacji pracowników itp.) lub na kwestiach środowiskowych (energia, różnorodność biologiczna, mobilność bezemisyjna, termomodernizacja itp.), czy też na włączeniu społecznym. Regiony pragną nadal odgrywać tę rolę po 2027 r. Ponadto należy zapewnić regionom elastyczność, której potrzebują, aby móc wybrać inwestycje i instrumenty najlepiej dostosowane do ich realiów terytorialnych, a jednocześnie przyczyniające się do realizacji europejskich celów strategicznych przyszłej polityki spójności.

8. Zaznacza, że lokalne lub regionalne instytucje zarządzające wnoszą wartość dodaną w priorytety europejskie poprzez: udział w wytyczaniu celów politycznych i określaniu wskaźników efektywności, zapewnianie ich realizacji i wybieranie projektów na podstawie spójnych i wspólnych kryteriów oraz gwarantowanie zaangażowania lokalnych podmiotów w partnerstwa i zbliżanie tym samym polityki spójności do obywateli i regionów. Ograniczenie roli tych instytucji zarządzających do funkcji wykonawcy pozbawiłoby Unię ich wiedzy i skuteczności terytorialnej.

9. Przypomina, że polityka spójności jest głównym łącznikiem między obywatelami a Europą, że jest to polityka komunikacyjna realizowana poprzez konkretne działania. Uważa, że ustanowienie jednego planu dla każdego państwa członkowskiego mogłoby poważnie zagrozić widoczności UE w regionach oraz wśród lokalnych podmiotów, obywatelek i obywateli.

10. Dodaje, że ta wiedza terytorialna przyczynia się do tworzenia środowiska i warunków sprzyjających rozwojowi gospodarczemu na całym terytorium, a przy tym wspiera firmy mające już siedzibę na danym obszarze lokalnym, takie jak przedsiębiorstwa średniej wielkości, które podtrzymują stabilność społeczną i gospodarczą swojego regionu, oraz nowe firmy, w tym dynamiczne startupy, które są źródłem innowacji. Ta podwójna dynamika regionalnego ekosystemu pomaga zwiększyć konkurencyjność Unii Europejskiej i umocnić jej pozycję jako gracza na arenie międzynarodowej.

11. Rozumie zainteresowanie reformą polityki spójności w kierunku podejścia opartego w większym stopniu na wynikach, by zwiększyć jej skuteczność i wpływ - jednak pod warunkiem że nie będzie to podważać jej głównych cech.

12. Dlatego też z zadowoleniem przyjmuje wniosek polskiej prezydencji Rady o sporządzenie opinii w tej sprawie.

Polityka spójności jako główna siła napędowa realizacji celów i reform UE

13. Przypomina, że istnieje wiele ilościowych i jakościowych dowodów, że polityka spójności jest skuteczna. Badania pokazują, że jest to niezbędny motor realizacji celów strategicznych UE: konkurencyjności, pomyślnego tworzenia jednolitego rynku, sprostania rosnącym wyzwaniom demograficznym, takim jak depopulacja, wspierania transformacji ekologicznej i cyfrowej czy też uwzględnienia procesu rozszerzenia.

14. Podkreśla, że polityka spójności wywarła znaczny wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy regionów UE, zwłaszcza słabiej rozwiniętych, w których do 2030 r. prognozowany PKB będzie o 10-13 % wyższy dzięki tej polityce.

15. Przypomina, że w sporządzanych co dwa lata sprawozdaniach na temat spójności uwypukla się istotne wyniki polityki spójności w wielu różnych obszarach: tworzenia miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji, poprawy efektywności energetycznej i usług zdrowotnych, tworzenia i utrzymywania usług publicznych na obszarach w trudnej sytuacji lub o niskiej konkurencyjności. Stwierdza, że realizowane inwestycje mają charakter strukturalny: przygotowują na przyszłość bez pomijania kogokolwiek. Zaznacza, że polityka spójności przyczynia się do rozwoju lokalnego i sprawiedliwości terytorialnej poprzez wzmacnianie zdolności administracyjnych i sprawowania rządów na szczeblu terytorialnym, a także propagowanie lokalnych atutów na podstawie wspólnych strategii i metodyki projektu. W wielu krajach fundusze z zakresu polityki spójności są jednym z głównych składników inwestycji publicznych.

16. Jest nadal przekonany, że Europejska współpraca terytorialna (EWT) jest kwintesencją europejskiej wartości dodanej oraz że należy ją wzmocnić. Jest to jedno z najważniejszych narzędzi wzmacniania obywatelstwa europejskiego i rynku wewnętrznego oraz usuwania przeszkód w swobodnym przepływie - zwiększona wymiana i współpraca między regionami, będącymi laboratoriami innowacji, wzmacnia konkurencyjność UE.

17. Zauważa ponadto, że wyniki budżetowe w zakresie polityki spójności są doskonałe, gdyż wskaźniki absorpcji na koniec każdego okresu programowania wynoszą średnio prawie 100 %.

18. Nie zgadza się z zarzutami dotyczącymi niskiego poziomu wykorzystania środków przeznaczonych na politykę spójności. Konieczne jest odróżnienie wskaźników zobowiązań od wskaźników płatności. Niższy wskaźnik wydatkowania środków, tj. płatności na rzecz beneficjentów, a w konsekwencji poświadczania wydatków przed Komisją Europejską, wynika z opóźnień w przyjęciu europejskich ram budżetowych i rozporządzeń, a nie z samego wdrażania. Ponadto opracowanie programu naprawdę opartego na partnerstwie jest czasochłonne. Wreszcie - a dotyczy to ram finansowych na lata 2014-2020 i 2021-2027 - na tempo absorpcji wpłynęły wyjątkowa sytuacja kryzysowa oraz jednoczesne wdrażanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) i zarządzanie funduszami na rzecz odbudowy służącej spójności (REACT-EU).

19. Zwraca uwagę, że przyjęte w ramach polityki spójności na lata 2021-2027 programy zostały przygotowane i wynegocjowane z myślą o zainwestowaniu 527 mld EUR w długofalowe cele strategiczne UE w zakresie konkurencyjności, dekarbonizacji, konektywności, włączenia społecznego i rozwoju terytorialnego. Przypomina w związku z tym, że koncentracja tematyczna gwarantuje, że polityka spójności służy wielkim celom europejskim. Ten mechanizm umożliwia wspieranie realizacji priorytetów europejskich na wszystkich obszarach, które korzystają z efektu dźwigni europejskiej pomocy inwestycyjnej.

20. Jest przekonany, że chociaż polityka spójności już spełnia wiele przypisanych jej celów, to istnieje możliwość poprawy, w tym w odniesieniu do wzmocnienia koordynacji i synergii między instrumentami i politykami oraz do usprawnienia i uproszczenia procedur, co zapewni instytucjom zarządzającym elastyczność, której potrzebują, aby poprawić oddziaływanie i skuteczność polityki.

Aby polityka spójności przynosiła jeszcze lepsze wyniki, konieczna jest modernizacja europejskiego semestru, który powinien uwzględniać wieloletnie podejście strategiczne i wymiar terytorialny oraz respektować aktywną pomocniczość.

21. Stwierdza, że europejski semestr może stworzyć kompleksowe ramy, które umożliwią ukierunkowanie programowania oraz wdrażania polityki spójności. Podkreśla ponadto, że Komisja Europejska i prawodawca europejski inicjują liczne strategie polityczne w różnorakich obszarach (od energii po wyzwania klimatyczne, przewidywanie kryzysów czy poszanowanie praw podstawowych) i strategie te nie zawsze są ze sobą spójne. Przypomina jednak, że umowy partnerstwa w ramach polityki spójności podsumowują i łączą - w oparciu o podejście terytorialne - rozmaite środki służące realizacji celów strategicznych Unii.

22. Podkreśla, że 54-58 % wszystkich inwestycji publicznych jest realizowanych przez władze lokalne i regionalne, które odgrywają pierwszoplanową rolę w rozwoju infrastruktury publicznej i usług publicznych niezbędnych do pomyślnej realizacji programu europejskiego.

23. Przypomina, że na lata 2021-2027 wzmocniono już powiązanie między polityką spójności a europejskim semestrem, aby zapewnić pełne wykorzystanie potencjału inwestycji krajowych i europejskich. Odniesienia do europejskiego semestru pojawiają się już w prawodawstwie i programach dotyczących polityki spójności, a odniesienia do programowania i wdrażania tej polityki są obecne w sprawozdaniach krajowych.

24. Niemniej zwraca uwagę, że te dwa procesy nie są ze sobą spójne: europejski semestr jest rocznym cyklem politycznym opartym na dialogu Komisji z rządami krajowymi i w niewielkim stopniu uwzględnia specyfikę terytorialną oraz specyfikę szczebla niższego niż krajowy, a polityka spójności zasadza się na wieloletnim programowaniu, wielopoziomowym sprawowaniu rządów, zarządzaniu dzielonym, partnerstwie oraz podejściu ukierunkowanym terytorialnie.

25. Dlatego też wzywa do modernizacji europejskiego semestru:

26. Po pierwsze, powinien być częścią wieloletniego podejścia strategicznego oraz obejmować obecne i przyszłe inicjatywy i narzędzia polityczne UE. Takie podejście umożliwiłoby lepsze dostosowanie semestru do polityki spójności.

27. Po drugie, należy wzmocnić wymiar terytorialny w sprawozdaniach krajowych, który powinien być podstawą do konkretnych zaleceń lokalnych i regionalnych.

28. Po trzecie, władze lokalne i regionalne powinny uczestniczyć w sporządzaniu sprawozdań i zaleceń krajowych (a nie tylko w konsultacjach). Dlatego też KR apeluje o przyjęcie kodeksu postępowania 2 .

29. Takie wspólnie realizowane podejście umożliwiłoby zwiększenie odpowiedzialności lokalnych i regionalnych instytucji zarządzających za europejski semestr.

Rozwijanie podejścia opartego na wynikach w celu ugruntowania skuteczności polityki spójności, w tym poprzez wyciągnięcie wniosków z innych instrumentów politycznych

30. Zaznacza jednocześnie, że realizacja polityki spójności, która jest polityką inwestycji strukturyzujących, zawsze opierała się na strategicznej, wieloletniej logice wyników - mierzonych za pomocą wskaźników koncentrujących się na konkretnych osiągnięciach, ich efektach i oddziaływaniu. Jest ona przedmiotem regularnych sprawozdań i ocen.

31. Przypomina, że te doświadczenia doprowadziły do kolejnych reform polityki spójności, które - dążąc do wzmocnienia podejścia opartego na wynikach sprzyjającego osiągnięciu zadowalającego poziomu uproszczenia - polegały zwłaszcza na wprowadzeniu wymogu spełnienia szczególnych warunków wstępnych lub podstawowych, stworzenia rezerwy wykonania lub puli elastyczności możliwej do wykorzystania przy okazji przeglądu śródokresowego, a także na zachętach do zastosowania modeli finansowania opartych na wynikach, takich jak finansowanie niepowiązane z kosztami lub uproszczone metody rozliczania kosztów.

Pierwszy kierunek rozważań: zacieśnienie powiązania między polityką spójności a reformami?

32. Przyjmuje do wiadomości kierunki rozważań Komisji dotyczące przyszłego powiązania programów polityki spójności z reformami opartymi na modelu RRF. Zaznacza wszakże, że szereg zainteresowanych stron debaty, w tym niektóre państwa członkowskie, wyraża poważne wątpliwości co do tego rozwiązania. Niemniej jednak, jeżeli zmodernizowanej polityce spójności i wzrostu miałyby towarzyszyć wzmocnione powiązania między inwestycjami a reformami, konieczne byłoby zagwarantowanie zaangażowania władz szczebla niższego niż krajowy oraz odpowiednie opracowanie wyznaczanych celów i reform.

33. Przypomina, że wybór niektórych kamieni milowych planów odbudowy mógł opierać się na warunkach podstawowych w ramach obecnego systemu polityki spójności, na przykład na obowiązku przyjęcia ram instytucjonalnych lub ustanowieniu ram strategicznych w różnych sektorach. Apeluje zatem do Komisji o przedstawienie wyczerpującego badania na ten temat przed przedstawieniem wniosków na okres po 2027 r. Uważa, że polityka spójności przyczyniła się już do wdrożenia wielu reform określonych w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności i że w związku z tym możliwe jest wykorzystanie tego doświadczenia w przyszłości (na przykład w zakresie dostępu do rynku pracy i niedopasowania umiejętności do potrzeb lub opracowania wieloletniej krajowej strategii gospodarowania odpadami).

34. Przypomina, że według Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) wprowadzony w RRF system oparty na płatnościach w zamian za reformy musi jeszcze dowieść swej adekwatności czy też trwałości. Jeżeli ten system miałby mieć zastosowanie do spójności, to należałoby wyłączyć z zakresu reform te, które nie są związane z kompetencjami władz szczebla niższego niż krajowy i specyfiką ich inwestycji. Trzeba uniknąć pułapki napotkanej już w przypadku warunków podstawowych, które są niekorzystne dla proaktywnych programów regionów w sytuacji, gdy państwa członkowskie nie spełniają w wystarczającym stopniu europejskich zobowiązań i celów.

35. Podkreśla możliwość zawarcia w programach regionalnych celów i kamieni milowych dotyczących reform sprawowania rządów: zdolności administracyjnych, partnerstwa oraz tworzenia statystyk na szczeblu niższym niż krajowy dostosowanych do kontekstu społeczno-gospodarczego. Polityka spójności mogłaby być skuteczniejsza, gdyby w większym stopniu wspierano inżynierię lokalną.

Druga kwestia do rozważenia: wprowadzenie systemu płatności zależnych od wyników?

36. Z zadowoleniem przyjmuje kierunki rozważań 3  zmierzające do szerszego wprowadzenia systemu płatności zależnego od wyników, w którym płatności byłyby ustalane na podstawie kamieni milowych stanowiących jakościowy etap wdrażania oraz wartości docelowych reprezentujących ilościowy etap wdrażania (takich jak wskaźniki).

37. Dostrzega potencjalne korzyści związane z takim systemem, w tym uproszczenie oraz ograniczenie biurokracji i stosowania skomplikowanych obliczeń (jak podkreślono w poprzedniej opinii KR-u "Uproszczenie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z perspektywy władz lokalnych i regionalnych") po to, by położyć większy nacisk na cele polityczne, jakość projektów i wyniki. Uproszczenie należy zapewnić również - dzięki ustanowieniu odpowiednich przepisów - na poziomie beneficjentów końcowych. Przeprowadzają oni bowiem operacje, od których uzależnione są realizacja zadań i osiągnięcie celów.

38. Podkreśla, że obowiązujące przepisy zawierają już treść, która może być podstawą do debaty nad możliwym przyszłym systemem płatności zależnych od wyników. Chodzi mianowicie o dobrze rozwinięty i powszechnie wypróbowany zbiór wskaźników monitorowania i wyników (określenie, obliczenie wartości docelowych/pośrednich i końcowych itd.). Zwraca również uwagę na możliwości wykorzystania metod finansowania niepowiązanego z kosztami lub uproszczonych metod rozliczania kosztów w obecnych ramach polityki spójności. Taki system ma jednak również wady. Należy wziąć pod uwagę istotną kwestię, że nadal możliwe musi być wspieranie ryzykownych i wysoce innowacyjnych projektów (które czasami nie przynoszą pożądanych wyników).

39. Wnosi, by Komisja przeanalizowała stosowanie tych możliwości i wyciągnęła z niego wnioski przed nałożeniem obowiązku szerszego wykorzystania tej metodyki. Przypomina, że dostępne informacje wskazują, że mała popularność finansowania niepowiązanego z kosztami wynika z braku wiedzy i obawy przed podwójnymi audytami.

40. Przypomina, że przy definiowaniu systemów finansowania niepowiązanego z kosztami zasadnicze znaczenie będzie miało przestrzeganie podstawowych zasad spójności. Jedynie podejście ukierunkowane na konkretny obszar, oparte na zasadzie wielopoziomowego sprawowania rządów i partnerstwa, może zapewnić dostosowanie kamieni milowych i wartości docelowych do kontekstu terytorialnego i tym samym ich adekwatność i terminowość.

41. Uważa, że wspólne ramy regulacyjne dla funduszy europejskich, w tym EFRROW (lub innego przyszłego funduszu dla obszarów wiejskich), w postaci jednego zestawu przepisów w formacie podobnym do rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów na lata 2014-2020, są warunkiem wstępnym powodzenia tego podejścia opartego na wynikach. Doprowadziłoby to do rzeczywistego dopasowania do siebie wszystkich kierunków polityki europejskiej, w tym polityki spójności i wspólnej polityki rolnej.

42. Wzywa do stosowania wspólnych metod wdrażania w odniesieniu do różnych programów zarówno w ramach zarządzania bezpośredniego, jak i dzielonego, aby umożliwić pełny wkład polityki spójności w realizację polityki unijnej oraz stworzyć rzeczywistą synergię.

43. Przypomina, że wdrożenie podejścia bardziej ukierunkowanego na wyniki wymaga poprawy gromadzenia, analizy i oceny danych na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym 4 .

44. Stwierdza, że upowszechnienie modelu finansowania niepowiązanego z kosztami będzie wymagać dużego zaufania między instytucjami zarządzającymi, Komisją i Europejskim Trybunałem Obrachunkowym i tym samym dopilnowania, by system kontroli był proporcjonalny do poziomu ryzyka i wielkości operacji oraz by nie dopuszczał podwójnych audytów. Podkreśla potrzebę zapewnienia, by beneficjenci i różne organy mogli przyswoić sobie ten nowy model i uzyskać w tym względzie wsparcie.

Aby ugruntować skuteczność polityki spójności, niezbędna jest modernizacja systemu zarządzania budżetem między Komisją a instytucjami zarządzającymi, w tym poprzez wyciągnięcie wniosków z innych instrumentów politycznych.

45. Przypomina, że model finansowania niepowiązanego z kosztami musi być zaprojektowany na podstawie mierzalnych, wykonalnych i możliwych do osiągnięcia w wyznaczonym terminie kamieni milowych i wartości docelowych dostosowanych do specyfiki projektów, aby umożliwić zarówno regularne płatności na rzecz beneficjentów, jak i ich dokonywanie przez Komisję.

46. Domaga się zatem wprowadzenia wyższej stawki płatności zaliczkowych na politykę spójności: obecnie wynosi ona 0,5 % rocznie i powinna zostać podniesiona do 13 % w celu dostosowania jej do stawki obowiązującej w innych programach unijnych. Umożliwiłoby to usprawnienie płatności, zapewnienie regularnego wdrażania WRF i zmaksymalizowanie efektu dźwigni. Ponadto ułatwiłoby realizację celów finansowych, wynikających z zasady umarzania zobowiązań.

Ponadto przyszła polityka spójności musi być realizowana w oparciu o aktywną pomocniczość z poszanowaniem zasad decentralizacji, wielopoziomowego sprawowania rządów oraz partnerstwa.

47. Przypomina stanowisko wyrażone w opinii sporządzonej przez Emila Boca i Vasco Alvesa Cordeiro, że obecny system dopuszcza różne formy programów (regionalne, międzyregionalne, krajowe, wielofunduszowe itp.) i różne funkcje w zakresie zarządzania nimi (instytucje zarządzające, instytucje pośredniczące itp.), dzięki czemu jest najlepiej dostosowany do struktur instytucjonalnych państw członkowskich. Należy jednak ustanowić programy na najbardziej odpowiednim szczeblu terytorialnym, co dla wielu państw członkowskich jest równoznaczne ze szczeblem regionalnym.

48. Zaznacza, że pełne egzekwowanie zasady partnerstwa wiąże się z trójwymiarowym, równoległym wdrażaniem: na poziomie horyzontalnym (partnerzy danego programu), wertykalnym (wielopoziomowe sprawowanie rządów) i między wszystkimi programami UE (nowymi lub istniejącymi) realizowanymi na tym samym obszarze, szczególnie tymi, które opierają się na art. 174 TFUE.

49. Wzywa Komisję do pełnego włączenia kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa do przyszłych ram legislacyjnych polityki spójności 5 .

50. Precyzuje, że partnerzy powinni czynnie uczestniczyć w różnych etapach opracowywania programów (określenie potrzeb, obszarów priorytetowych i alokacji finansowych), wdrażania i monitorowania, na przykład poprzez członkostwo w komitecie monitorującym na odpowiednim szczeblu terytorialnym, w celu omówienia przygotowania zaproszeń do składania wniosków, sprawozdań z postępów i oceny programów.

51. Zwraca uwagę, że wobec wszelkich zmian w systemie zarządzania zasadnicze znaczenie ma wspieranie budowania zdolności instytucjonalnych partnerów, w tym pomniejszych samorządów lokalnych, poprzez warsztaty, szkolenia i struktury sieciowe.

Bruksela, dnia 14 maja 2025 r.

1 M.in. w opinii "Odnowiona polityka spójności po 2027 r., która nikogo nie pozostawia w tyle".
2 Opinia "Ulepszenie zarządzania europejskim semestrem - kodeks postępowania dotyczący udziału władz lokalnych i regionalnych".
3 Np. sprawozdanie grupy wysokiego szczebla ds. przyszłości polityki spójności.
4 Opinia "Budżet UE i polityka ukierunkowana na konkretny obszar: propozycje dotyczące nowych mechanizmów projektowania i realizacji w kontekście WRF na okres po 2027 r.".
5 Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 240/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. w sprawie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (Dz.U. L 74 z 14.3.2014, s. 1U. L 74 z 14.3.2014, s. 1).

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.3477

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Polityka spójności jako kluczowa siła napędowa osiągania celów i reform UE: jak dalej stosować przyjęte w tej polityce podejście oparte na wynikach przy jednoczesnym poszanowaniu decentralizacji, partnerstwa i wielopoziomowego sprawowania rządów
Data aktu: 16/07/2025
Data ogłoszenia: 16/07/2025