united kingdom
ukraine

Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych na temat wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności (Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu)

Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych na temat wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności
(2023/C 89/05)

(Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu)

7 grudnia 2022 r. Komisja Europejska opublikowała wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności. Celem wniosku jest ustanowienie przepisów zwiększających konwergencję w pewnych aspektach prawa państw członkowskich dotyczących postępowań upadłościowych przedsiębiorstw innych niż banki.

Przedmiotową opinię Europejskiego Inspektora Ochrony Danych wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 13 grudnia 2022 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 EUDPR 1 . Koncentruje się ona na przepisach, które mogą mieć wpływ na podstawowe prawo do ochrony danych.

EIOD z zadowoleniem przyjmuje zabezpieczenia przewidziane dla dostępu wyznaczonych sądów państw członkowskich do informacji zawartych w krajowych scentralizowanych rejestrach rachunków bankowych.

EIOD formułuje jednak następujące zalecenia:

Po pierwsze, jeżeli chodzi o dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów, EIOD zaleca określenie celu takiego dostępu nie tylko w preambule, ale również w brzmieniu przyszłej dyrektywy.

Po drugie, EIOD zaleca wprowadzenie na szczeblu UE niezbędnych zabezpieczeń dla nowego dostępu zarządców ustanowionego we wniosku, do danych osobowych zawartych w rejestrach beneficjentów rzeczywistych i krajowych rejestrach aktywów.

Ponadto w odniesieniu do wzajemnego połączenia platform aukcyjnych EIOD zaleca wyjaśnienie, że podstawą prawną tych wzajemnych połączeń będzie przyszła dyrektywa, a nie akty wykonawcze Komisji.

EIOD zaleca ponadto dopilnowanie, aby akty wykonawcze Komisji, które mają zostać przyjęte w celu ustanowienia tej integracji, były wprowadzane w życie w momencie rozpoczęcia obowiązywania przyszłej dyrektywy i przepisów państw członkowskich transponujących ją.

Ponadto w odniesieniu do łączności elektronicznej EIOD zaleca wyjaśnienie, w zależności od przypadku, czy przyszłe rozporządzenie w sprawie cyfryzacji współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i karnych o charakterze transgranicznym będzie opierało się na łączności elektronicznej, o której mowa we wniosku.

1. WPROWADZENIE

1. 7 grudnia 2022 r. Komisja Europejska opublikowała wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady

w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności ("wniosek") 2 .

2. Celem wniosku jest ustanowienie przepisów zwiększających konwergencję w pewnych aspektach prawa państw członkowskich dotyczących postępowań upadłościowych przedsiębiorstw innych niż banki 3 . Zgodnie ze sprawozdaniem z oceny skutków konsultacje z zainteresowanymi stronami ujawniły trudności związane ze śledzeniem aktywów 4 , zwłaszcza gdy aktywa znajdują się w innym państwie członkowskim niż to, w którym wszczęto postępowanie. Skuteczność śledzenia aktywów ma kluczowe znaczenie dla maksymalizacji wartości masy upadłości, ponieważ dłużnicy mają motywację do usuwania aktywów z masy upadłości. Środki, jakimi dysponują zarządcy w celu śledzenia i zamrażania aktywów wchodzących w skład masy upadłości w innym państwie członkowskim, są niewystarczające lub nieodpowiednie, co często prowadzi do wyzbywania się tych aktywów w momencie podjęcia działań. Podstawowe informacje do celów śledzenia aktywów są zawarte w rejestrach krajowych, ale rejestry te są albo niedostępne albo niezrozumiałe dla zarządców (ze względu na bariery językowe). Ponadto każde państwo członkowskie posiada własne przepisy i powierza zarządcom różne uprawnienia w zakresie śledzenia aktywów. Nieistniejące lub uciążliwe możliwości śledzenia aktywów ograniczają zdolność sądów, zarządców lub innych stron mających prawnie uzasadniony interes do określenia i zlokalizowania aktywów, zbadania przychodów generowanych przez często nieuczciwe działania oraz śledzenia ich przebiegu 5 .

3. Tytuł III wniosku dotyczący śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości stanowi:

- dostęp specjalnie wyznaczonych właściwych sądów krajowych 6  do krajowego scentralizowanego rejestru rachunków bankowych 7  ustanowionego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 8  w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu ("dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy"), a w szczególności do informacji o rachunkach bankowych wymienionych w jej art. 32a ust. 3 9 . Dostęp byłby przyznawany na wniosek zarządcy 10  powołanego w toczącym się postępowaniu upadłościowym, jeżeli jest to konieczne do celów identyfikacji i śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości dłużnika w tym postępowaniu, w tym składników będących przedmiotem pozwów o stwierdzenie bezskuteczności czynności. Przyszła dyrektywa nakładałaby na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby takie wyznaczone sądy były uprawnione do dostępu do informacji znajdujących się w innym państwie członkowskim za pośrednictwem pojedynczego punktu dostępu do rejestrów rachunków bankowych, który zostałby ustanowiony na mocy nowej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy po jej przyjęciu 11  (art. 13-16);

- pośredni dostęp zarządców do tych informacji poprzez zwrócenie się do wyznaczonych sądów w państwie członkowskim o udostępnienie i przeprowadzenie wyszukiwania (motyw 16);

- bezpośredni dostęp zarządców do informacji o beneficjentach rzeczywistych (art. 17);

- bezpośredni dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów, o ile są one dostępne (art. 18).

4. Ponadto we wniosku (art. 40) zobowiązano państwa członkowskie do zapewnienia, aby - w ramach uproszczonych procedur likwidacji niewypłacalnych mikroprzedsiębiorstw - wszelka komunikacja między właściwym organem oraz, w stosownych przypadkach, zarządcą z jednej strony, a stronami takiego postępowania z drugiej strony mogła być prowadzona za pomocą środków elektronicznych zgodnie z art. 28 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 12  (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości) 13 .

5. Ponadto wniosek przewiduje ustanowienie i utrzymanie przez państwa członkowskie co najmniej jednej platformy aukcyjnej elektronicznej na potrzeby sprzedaży aktywów wchodzących w skład masy upadłości w uproszczonym postępowaniu likwidacyjnym (art. 50) oraz ich wzajemne połączenia przez Komisję w drodze aktów wykonawczych (art. 51).

6. Inicjatywa ta, zapowiedziana we wrześniu 2020 r., jest jednym z priorytetów Komisji w zakresie rozwoju unii rynków kapitałowych 14 , która jest kluczowym projektem dalszej integracji finansowej i gospodarczej w Unii Europejskiej 15 .

7. Niniejszą opinię EIOD wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 13 grudnia 2022 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia UE o ochronie danych. EIOD z zadowoleniem przyjmuje odniesienie się do tych konsultacji w motywie 63 wniosku. W tym względzie EIOD z zadowoleniem zauważa, że uprzednio przeprowadzono już z nim nieformalne konsultacje, zgodnie z motywem 60 EUDPR.

5. WNIOSKI

22. W świetle powyższego EIOD wydaje następujące zalecenia:

(1) doprecyzowanie w brzmieniu przyszłej dyrektywy, że dostęp zarządców do krajowych rejestrów aktywów jest dozwolony tylko wtedy, gdy jest to konieczne do identyfikacji i śledzenia aktywów wchodzących w skład masy upadłości dłużnika w toczącym się postępowaniu upadłościowym;

(2) wprowadzenie na szczeblu UE niezbędnych zabezpieczeń dla nowego dostępu zarządców, ustanowionego we wniosku, do danych osobowych zawartych w rejestrach beneficjentów rzeczywistych i krajowych rejestrach aktywów;

(3) wyjaśnienie, że przyszła dyrektywa ustanowiłaby wzajemne połączenie krajowych systemów aukcji elektronicznych;

Artykuł 28

Korzystanie z elektronicznych środków komunikacji: "Państwa członkowskie zapewniają, aby w postępowaniach dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów strony postępowania, nadzorca oraz organ sądowy lub administracyjny mieli możliwość dokonania przy użyciu środków komunikacji elektronicznej - w tym także w sytuacjach transgranicznych - co najmniej następujących czynności:

(a) zgłaszanie roszczeń;

(b) przedstawianie planów restrukturyzacji lub planów spłat wierzycieli;

(c) powiadomienia wierzycieli;

(d) wnoszenie skarg i odwołań".

(4) zapewnienie, aby akty wykonawcze, które mają zostać przyjęte przez Komisję w celu ustanowienia wzajemnego połączenia systemów aukcji elektronicznych, były stosowane w momencie wejścia w życie przepisów krajowych transponujących dyrektywę, tak aby gwarancje ochrony danych, które należy określić za pomocą tych aktów wykonawczych, były również stosowane;

(5) wyjaśnienie, w zależności od przypadku, czy przyszłe rozporządzenie w sprawie cyfryzacji współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i karnych o charakterze transgranicz- nym będzie miało zastosowanie do łączności elektronicznej, o której mowa we wniosku.

Bruksela, 6 lutego 2023 r.

1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 45/2001 i decyzję nr 1247/2002/WE (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 39).
2 COM(2022) 702 final.
3 Zob. sprawozdanie z oceny skutków (SWD(2022) 395 final), s. 7.
4 Zob. s. 172: "śledzenie aktywów jest narzędziem » podążania za pieniędzmi «, umożliwiającym sądom, zarządcom lub stronom, które wykazały uzasadniony interes, określenie i zlokalizowanie aktywów, zbadanie dochodów generowanych przez często nieuczciwe działania, a także śledzenie ich przebiegu. » Śledzenie aktywów « to proces prawny polegający na zidentyfikowaniu i odnalezieniu sprzeniewierzonych aktywów lub pochodzących z nich dochodów (wartości) należących do majątku dłużnika. Obejmuje ono zarówno zachowanie (zamrożenie) zidentyfikowanych aktywów, jak i repatriację (jeżeli majątek znajduje się w innym państwie)". [UNCITRAL, Poszukiwanie i odzyskiwanie mienia w postępowaniu upadłościowym w sprawach cywilnych. Uwaga sekretariatu, 4 października 2021 r. (A/CN.9/WG.V/WP.175), pkt 29. Zob. wcześniej sprawozdanie z kolokwium w sprawie poszukiwania i odzyskiwania mienia w sprawach cywilnych (Wiedeń, 6 grudnia 2019 r.) (A/CN/9/1008). Dokumenty są dostępne pod adresem www.uncitral.org'].
5 Zob. sprawozdanie z oceny skutków, s. 26-28 i 172.
6 Zgodnie z art. 2 lit. b) sąd oznacza organ sądowy państwa członkowskiego.
7 Zgodnie z art. 2 lit. d) wniosku "scentralizowane rejestry rachunków bankowych" oznaczają scentralizowane automatyczne mechanizmy, takie jak centralne rejestry lub centralne systemy wyszukiwania danych elektronicznych, wprowadzone zgodnie z art. 32a ust. 1 dyrektywy (UE) 2015/849.
8 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie przeciwdziałania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie (UE) nr 648/2012 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 73).
9 Zgodnie z art. 32a ust. 3 dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy "[n]astępujące informacje muszą być dostępne oraz musi istnieć możliwość ich wyszukiwania za pomocą scentralizowanych mechanizmów, o których mowa w ust. 1: - w przypadku klienta będącego posiadaczem rachunku i dowolnej osoby, która twierdzi, że działa w imieniu klienta: imię i nazwisko lub nazwa, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 lit. a) albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym; - w przypadku beneficjenta rzeczywistego klienta będącego posiadaczem rachunku: imię i nazwisko lub nazwa, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 lit. b) albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym; - w przypadku rachunku bankowego lub płatniczego: numer IBAN oraz data otwarcia i zamknięcia rachunku; - w przypadku skrytki depozytowej: imię i nazwisko lub nazwa najemcy, uzupełnione pozostałymi danymi umożliwiającymi ustalenie tożsamości wymaganymi na mocy przepisów krajowych transponujących art. 13 ust. 1 albo niepowtarzalnym numerem identyfikacyjnym i czasem trwania najmu".
10 Art. 2 lit. a) wniosku definiuje zarządców jako "nadzorcę powoływanego przez organ sądowy lub administracyjny w postępowaniach dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, o którym mowa w art. 26 dyrektywy (UE) 2019/1023".
11 Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie mechanizmów, które państwa członkowskie powinny wprowadzić, mających na celu zapobieganie wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz uchylającej dyrektywę (UE) 2015/849 (COM(2021)423 final).
12 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie niektórych aspektów prawa spółek (tekst jednolity) (Dz.U. L 169 z 30.6.2017, s. 46).
13 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i pozbawienie praw oraz środków mających na celu zwiększenie skuteczności postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów oraz zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 (Dz.U. L 172 z 26.6.2019, s. 18).
14 COM(2020) 609 final.
15 Uzasadnienie wniosku, s. 6.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2023.89.10

Rodzaj: Informacja
Tytuł: Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych na temat wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności (Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu)
Data aktu: 10/03/2023
Data ogłoszenia: 10/03/2023