Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2022 r. w sprawie doniesień o nieustającym procederze pozyskiwania narządów w Chinach (2022/2657(RSP))

P9_TA(2022)0200
Doniesienia w sprawie nieustającego procederu pozyskiwania narządów w Chinach Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2022 r. w sprawie doniesień o nieustającym procederze pozyskiwania narządów w Chinach (2022/2657(RSP))
(2022/C 465/09)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie stosunków UE-Chiny,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie pobierania narządów w Chinach 1 ,

- uwzględniając badanie pt. "Warsztaty poświęcone pobieraniu narządów w Chinach", opublikowane 12 kwietnia 2016 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej 2 ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/53/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie norm jakości i bezpieczeństwa narządów ludzkich przeznaczonych do przeszczepienia 3 ,

- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r. oraz Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej z 2009 r., w szczególności jej art. 3 dotyczący prawa człowieka do integralności,

- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, ratyfikowaną przez Chiny 4 października 1988 r.,

- uwzględniając Konwencję Rady Europy przeciwko handlowi ludzkimi narządami,

- uwzględniając Deklarację stambulską w sprawie handlu narządami i turystyki transplantacyjnej,

- uwzględniając Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, którą Chiny podpisały w 1949 r.,

- uwzględniając oświadczenie ekspertów ONZ ds. praw człowieka z 14 czerwca 2021 r. w sprawie doniesień o rzekomym procederze pobierania narządów od przedstawicieli mniejszości w Chinach,

- uwzględniając wysłuchanie nt. procederu pozyskiwania narządów w Chinach zorganizowane przez Podkomisję Praw Człowieka 29 listopada 2021 r.,

- uwzględniając ostateczny wyrok Niezależnego Trybunału ds. Pobierania Narządów od Więźniów Sumienia w Chinach (Trybunał ds. Chin), wydany 1 marca 2020 r.,

- uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że propagowanie oraz poszanowanie praw człowieka, demokracji i praworządności stanowi centralny element stosunków UE z Chinami, zgodnie z zobowiązaniem UE do ochrony tych wartości w jej działaniach zewnętrznych oraz z zobowiązaniem Chin do przestrzegania ich we własnym rozwoju i we współpracy międzynarodowej;

B. mając na uwadze, że od czasu objęcia władzy przez prezydenta Xi Jinpinga w marcu 2013 r. sytuacja w zakresie praw człowieka w Chinach stale się pogarsza; mając na uwadze, że rząd Chin podejmuje coraz bardziej wrogie działania wymierzone w prawa człowieka i praworządność;

C. mając na uwadze, że co roku na całym świecie przeprowadza się 10 000 nielegalnych przeszczepów narządów ludzkich; mając na uwadze, że według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nielegalny handel ludzkimi organami przynosi każdego roku zyski w wysokości 1 miliarda EUR;

D. mając na uwadze, że ze względu na tradycyjne przekonania poziom dobrowolnego dawstwa organów w Chińskiej Republice Ludowej jest niezwykle niski; mając na uwadze, że w 1984 r. Chiny wdrożyły przepisy pozwalające na pobieranie narządów od więźniów poddanych karze śmierci; mając na uwadze oświadczenie Chin, że w 2015 r. zaprzestały wykorzystywania narządów pobranych od więźniów poddanych karze śmierci i uruchomiły krajowy system dawstwa, jednak nigdy nie zabroniły całkowicie tej praktyki i nadal pozostaje ona legalna;

E. mając na uwadze, że chiński system transplantacji nie spełnia wymogów WHO dotyczących przejrzystości i identyfikowalności źródeł pochodzenia organów, a także mając na uwadze, że chiński rząd sprzeciwia się niezależnej kontroli tego systemu; mając na uwadze, że warunkiem koniecznym etycznego dawstwa organów jest dobrowolna i świadoma zgoda;

F. mając na uwadze, że przymusowe pobieranie narządów należy rozumieć jako zabicie osoby bez jej zgody, aby pobrać jej narządy i przeszczepić je innej osobie; mając na uwadze, że proceder ten należy uznać za rażące i niedopuszczalne naruszenie podstawowego prawa do życia;

G. mając na uwadze, że Komitet ONZ przeciwko Torturom oraz specjalny sprawozdawca ONZ ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania wyrazili zaniepokojenie doniesieniami o pobieraniu narządów od więźniów i wezwali rząd Chińskiej Republiki Ludowej do poprawy rozliczalności i przejrzystości w systemie transplantacji, a także do ukarania osób winnych nadużyć;

H. mając na uwadze, że Trybunał ds. Chin 4  wydał w marcu 2020 r. ostateczny wyrok, w którym stwierdził, że w całych Chinach przez lata dochodziło do przymusowego pobierania narządów na znaczną skalę, a jednym ze źródeł organów, prawdopodobnie głównym, były osoby praktykujące Falun Gong; mając na uwadze, że rząd Chin odmówił złożenia zeznań przed Trybunałem;

I. mając na uwadze, że duże zapotrzebowanie na straconych i żywych więźniów jako źródło narządów do transplantacji pociąga za sobą szereg niedopuszczalnych naruszeń praw człowieka i etyki medycznej;

J. mając na uwadze, że z oświadczenia ekspertów ONZ ds. praw człowieka, wydanego 10 czerwca 2021 r., wynika, że istnieją wiarygodne informacje, że zatrzymani przedstawiciele mniejszości etnicznych, językowych i religijnych w Chinach byli poddawani badaniom lekarskim, w tym badaniom krwi i badaniom USG i RTG narządów wewnętrznych, niezbędnym do sprawdzenia, czy narządy nadają się do przeszczepu, bez dobrowolnej i świadomej zgody;

K. mając na uwadze, że eksperci ONZ ds. praw człowieka poruszyli już tę kwestię z rządem chińskim w 2006 i 2007 r.; mając na uwadze, że w odpowiedzi rządu chińskiego brakowało danych, takich jak informacje na temat źródeł narządów wykorzystywanych do transplantacji lub systemów wymiany informacji, które mogłyby pomóc w identyfikacji i ochronie ofiar handlu ludźmi, a także w skutecznym dochodzeniu i ściganiu handlarzy ludźmi;

L. mając na uwadze, że rząd chiński zaprzecza oskarżeniom o pobieranie narządów, w szczególności w odpowiedzi skierowanej do Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, oraz wielokrotnie i kategorycznie zaprzeczał, że osoby praktykujące Falun Gong były zabijane, by pozyskać ich organy;

1. wyraża poważne zaniepokojenie doniesieniami o stałym, systematycznym, nieludzkim i usankcjonowanym przez państwo pobieraniu narządów od więźniów w Chińskiej Republice Ludowej, a w szczególności od osób praktykujących Falun Gong oraz należących do innych mniejszości, takich jak Ujgurzy, Tybetańczycy i chrześcijanie;

2. przypomina, że Chiny ratyfikowały Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, która przewiduje całkowity i nieodwołalny zakaz tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;

3. uważa, że praktyka pobierania narządów od żywych więźniów oczekujących na wykonanie kary śmierci i więźniów sumienia w Chińskiej Republice Ludowej może stanowić zbrodnię przeciwko ludzkości w rozumieniu art. 7 Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; wzywa Chińską Republikę Ludową do podpisania statutu i przystąpienia do niego;

4. wzywa władze chińskie, by szybko zareagowały na zarzuty dotyczące pobierania narządów oraz by umożliwiły przeprowadzenie niezależnego monitorowania w ramach międzynarodowych mechanizmów praw człowieka, w tym przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka;

5. wyraża zaniepokojenie brakiem niezależnego nadzoru nad tym, czy więźniowie lub zatrzymani udzielają ważnej zgody na dawstwo narządów; potępia brak informacji ze strony władz chińskich na temat doniesień, że rodziny zmarłych zatrzymanych osób i więźniów nie mogą odebrać ciał zmarłych bliskich;

6. wzywa władze chińskie, by uzyskiwały swobodną i świadomą zgodę więźniów lub zatrzymanych w związku z badaniami lekarskimi, a także by przyjęły ramy regulacyjne, zgodne z konwencjami międzynarodowymi, dotyczące dobrowolnego i przejrzystego systemu dawstwa narządów;

7. wzywa UE i państwa członkowskie, by poruszały kwestię pobierania narządów w Chinach podczas każdego dialogu dotyczącego praw człowieka; nalega, aby UE i państwa członkowskie publicznie potępiły nadużycia w zakresie przeszczepów narządów w Chinach; wzywa państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych działań, by zapobiegać turystyce przeszczepowej ich obywateli do Chin oraz szerzyć wiedzę na ten temat wśród swoich obywateli podróżujących do Chin;

8. z zadowoleniem przyjmuje wizytę Michelle Bachelet, Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, w Chinach; wzywa ONZ, by kontynuował podczas tej wizyty swoje dochodzenia w sprawie handlu narządami;

9. wzywa UE i państwa członkowskie, by poruszały kwestię przymusowego pobierania narządów przy okazji współpracy z państwami trzecimi, zwłaszcza z partnerami w regionie Zatoki Perskiej, gdzie chińskie ośrodki transplantacyjne reklamowały "organy halal" pobierane od Ujgurów i mniejszości muzułmańskich w Chinach;

10. wzywa Chiny do pełnego przestrzegania wymogów WHO dotyczących przejrzystości i identyfikowalności źródeł pochodzenia narządów;

11. wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by ich konwencje i umowy o współpracy z krajami spoza UE, w tym z Chinami, w dziedzinie zdrowia i badań naukowych były zgodne z zasadami etycznymi UE dotyczącymi dawstwa narządów i wykorzystywania do celów naukowych elementów i wydzielin ciała ludzkiego; wzywa właściwe instytucje państw członkowskich, by dokonały oceny i przeglądu warunków ich współpracy z chińskimi instytucjami w zakresie medycyny transplantacyjnej, badań naukowych i szkoleń;

12. domaga się, aby władze chińskie udzieliły otwartego, nieskrępowanego i pełnego dostępu Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka oraz osobom upoważnionym w ramach specjalnych procedur Rady Praw Człowieka ONZ podczas wizyty w Sinciangu; zwraca się do rządu chińskiego o współpracę w tej sprawie z organizacjami ONZ; wzywa Radę Praw Człowieka ONZ, aby potraktowała priorytetowo kwestię przymusowego pobierania narządów;

13. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa / Wiceprzewodniczącemu Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Chińskiej Republiki Ludowej oraz Wysokiej Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka.

1 Dz.U. C 468 z 15.12.2016, s. 208.
2 Badanie pt. "Warsztaty poświęcone pobieraniu narządów w Chinach", Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny A - Polityka Gospodarcza i Naukowa, 12 kwietnia 2016 r.
3 Dz.U. L 207 z 6.8.2010, s. 14.

Zmiany w prawie

Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 30.04.2024
Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024