Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Europejski akt w sprawie danych

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Europejski akt w sprawie danych

(2022/C 375/10)

Sprawozdawczym:	Anne KARJALAINEN (FI/PES), radna miasta Kerava
Dokument źródłowy:	Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zharmonizowanych przepisów dotyczących sprawiedliwego dostępu do danych i ich wykorzystywania (akt w sprawie danych) COM(2022) 68 final

I. ZALECANE POPRAWKI

Poprawka 1

Motyw 57

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

W przypadkach wystąpienia niebezpieczeństwa publicznego - takiego jak stan zagrożenia zdrowia publicznego, sytuacje wyjątkowe związane z degradacją środowiska i poważne klęski żywiołowe, w tym sytuacje pogarszane przez skutki zmiany klimatu, a także poważne katastrofy spowodowane przez człowieka, takie jak poważne cybe- rincydenty - interes publiczny wynikający z użycia danych będzie nadrzędny względem interesów posiadacza danych związanych ze swobodnym dysponowaniem danymi, które posiada. W takim przypadku posiadacze danych powinni być zobowiązani do udostępnienia danych organom sektora publicznego lub instytucjom, agencjom lub organom Unii na ich wniosek. Występowanie niebezpieczeństwa publicznego ustala się na podstawie odpowiednich procedur stosowanych w państwach członkowskich lub przez odpowiednie organizacje międzynarodowe.

W przypadkach wystąpienia niebezpieczeństwa publicznego - takiego jak stan zagrożenia zdrowia publicznego, sytuacje wyjątkowe związane z degradacją środowiska i poważne klęski żywiołowe, w tym sytuacje pogarszane przez skutki zmiany klimatu, a także poważne katastrofy spowodowane przez człowieka, takie jak poważne cybe- rincydenty - interes publiczny wynikający z użycia danych będzie nadrzędny względem interesów posiadacza danych związanych ze swobodnym dysponowaniem danymi, które posiada. W takim przypadku posiadacze danych powinni być zobowiązani do udostępnienia danych organom sektora publicznego lub instytucjom, agencjom lub organom Unii na ich wniosek. Występowanie niebezpieczeństwa publicznego ustala się wspólnie z państwami członkowskimi UE/EOG, a konkretnie w państwach członkowskich, czyli w przypadku wniosku o udostępnienie danych występowanie niebezpieczeństwa publicznego stwierdza się na podstawie przepisów prawa tego państwa członkowskiego, którego organ sektora publicznego o te dane występuje.

Uzasadnienie

Definicje są ważne dla zapewnienia spójnej komunikacji i takiego samego rozumienia stanu faktycznego. Ustalenie występowania niebezpieczeństwa publicznego jest szczególnie istotne, ponieważ zobowiązuje przedsiębiorstwa do bezpłatnego dostarczania danych.

Poprawka 2

Nowy motyw po motywie 61

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	(nowy) Do celów niniejszego rozporządzenia uwzględnia się publiczny dostęp do dokumentów urzędowych oraz wynikające z tego ustawodawstwo krajowe.

Uzasadnienie

Rozporządzenie musi być spójne z celami zasady publicznego dostępu do dokumentów i z interesami chronionymi zasadami poufności.

Poprawka 3

Artykuł 2 ust. 10

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

"niebezpieczeństwo publiczne" oznacza wyjątkową sytuację negatywnie wpływającą na ludność Unii, państwa członkowskiego lub jego części, która to sytuacja wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych i trwałych następstw dla warunków życia lub stabilności gospodarczej, lub znacznego obniżenia wartości aktywów gospodarczych w Unii lub w odpowiednim państwie członkowskim;

"niebezpieczeństwo publiczne" oznacza wyjątkową sytuację negatywnie wpływającą na ludność Unii, państwa członkowskiego lub jego części, która to sytuacja wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych i trwałych następstw dla warunków życia lub stabilności gospodarczej, lub znacznego obniżenia wartości aktywów gospodarczych w Unii lub w odpowiednim państwie członkowskim. Występowanie niebezpieczeństwa publicznego ustala się wspólnie z państwami członkowskimi UE/EOG, a konkretnie w państwach członkowskich, czyli w przypadku wniosku o udostępnienie danych występowanie niebezpieczeństwa publicznego stwierdza się na podstawie przepisów prawa tego państwa członkowskiego, którego organ sektora publicznego o te dane występuje.

Uzasadnienie

Definicje są ważne dla zapewnienia spójnej komunikacji i takiego samego rozumienia stanu faktycznego. Ustalenie występowania niebezpieczeństwa publicznego jest szczególnie istotne, ponieważ zobowiązuje przedsiębiorstwa do bezpłatnego dostarczania danych.

Poprawka 4

Artykuł 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	21) (nowa definicja) "usługi świadczone w interesie ogólnym" oznaczają usługi sklasyfikowane jako takie przez organy państw członkowskich i podlegające szczególnym zobowiązaniom do świadczenia usług publicznych.

Uzasadnienie

Rozporządzenie powinno zawierać obowiązek udostępniania danych do wspólnego wykorzystywania w interesie publicznym w związku z ogólnymi sytuacjami nadzwyczajnymi.

Poprawka 5

Artykuł 14 ust. 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw zdefiniowanych w art. 2 załącznika do zalecenia 2003/361/WE.	Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw zdefiniowanych w art. 2 załącznika do zalecenia 2003/361/WE, chyba że udostępniane dane dotyczą poziomu lokalnego i mają być przekazane lokalnym organom publicznym lub dostarczone w celu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z prawem Unii lub krajowymi przepisami wykonawczymi.

Uzasadnienie

Należy ułatwić wymianę danych między podmiotami lokalnych ekosystemów, niezależnie od wielkości danego podmiotu prywatnego oraz w przypadku usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym.

Poprawka 6

Artykuł 15 lit. c)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	3) (nowy) żądane dane dotyczą usług świadczonych w interesie ogólnym lub usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, które są świadczone zgodnie z obowiązującym prawem UE i dostarczane w każdym przypadku na szczeblu lokalnym (gminnym).

Uzasadnienie

Przykłady sprawdzonych praktyk pokazują, że partnerstwa publiczno-prywatne mogą przyczyniać się do rozwoju zdrowych ekosystemów lokalnych. Stanowią one również podstawę wielu usług świadczonych w inteligentnych miastach i społecznościach, takich jak np. inteligentna mobilność. Ponieważ wymiana danych w takich przypadkach może długofalowo poprawić jakość życia obywateli, dla takich celów powinna być ona regułą.

Poprawka 7

Artykuł 17 ust. 1 lit. a)

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
a) określić, o udostępnienie jakich danych się wnioskuje;	a) zgodnie z minimalnymi wymogami dotyczącymi wniosków o udostępnienie danych, określonymi przez Komisję, określić, o udostępnienie jakich danych się wnioskuje;

Uzasadnienie

Należy odpowiednio określić minimalne wymogi w zakresie żądanych danych, obowiązujące w Europie przy składaniu wniosków o dane. Także przedsiębiorstwa skorzystają na ujednoliceniu wniosków o udostępnienie danych.

Poprawka 8

Artykuł 17 ust. 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
być sformułowany jasnym, zwięzłym i prostym językiem zrozumiałym dla posiadacza danych;	być sformułowany jasnym, zwięzłym i prostym językiem zrozumiałym dla posiadacza danych lub, w przypadku gdy dane są wymagane od posiadacza danych w innym państwie członkowskim UE/EOG, w języku państwa członkowskiego UE/EOG, w którym posiadacz danych ma siedzibę;

Uzasadnienie

Należy ustanowić jasne zasady dotyczące transgranicznych wniosków o udostępnienie informacji, w tym język, w którym mają być składane wnioski.

Poprawka 9

Artykuł 17 ust. 2

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
f) zostać podany do wiadomości publicznej w internecie bez zbędnej zwłoki.

Uzasadnienie

Artykuł 17 ust. 2 lit. f) powinien zostać skreślony z aktu w sprawie danych. Obowiązek prowadzenia publicznego rejestru dotyczącego sytuacji nadzwyczajnych może sam stać się zagrożeniem dla bezpieczeństwa i zwiększyć obciążenia administracyjne.

Poprawka 10

Artykuł 18

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
1. Posiadacz danych otrzymujący wniosek o dostęp do danych na podstawie niniejszego rozdziału bez zbędnej zwłoki udostępnia dane organowi sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organowi Unii, które wystąpiły z wnioskiem.	1. Posiadacz danych otrzymujący wniosek o dane na podstawie niniejszego rozdziału bez zbędnejzwłoki, a w każdym razie nie później niż w ciągu pięciu dni roboczych od otrzymania wniosku-, udostępnia dane organowi sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organowi Unii, które wystąpiły z wnioskiem.
2. Bez uszczerbku dla określonych w przepisach sektorowych szczególnych potrzeb w zakresie dostępności danych posiadacz danych może odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę w ciągu 5 dni roboczych od otrzymania wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne oraz w ciągu 15 dni roboczych w innych przypadkach występowania wyjątkowej potrzeby, powołując się na jeden z następujących powodów:		2. Bez uszczerbku dla określonych w przepisach sektorowych szczególnych potrzeb w zakresie dostępności danych posiadacz danych może odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę w ciągu 5 dni roboczych od otrzymania wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne oraz w ciągu 15 dni roboczych w innych przypadkach występowania wyjątkowej potrzeby, powołując się na jeden z następujących powodów:
a) dane są niedostępne;		a) dane są niedostępne;
b) wniosek nie spełnia warunków określonych w art. 17 ust. 1 i 2.		b) wniosek nie spełnia warunków określonych w art. 17 ust. 1 i 2.
3. W przypadku wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne posiadacz danych może również odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę, jeżeli posiadacz danych dostarczył już żądane dane w odpowiedzi na wcześniej złożony w tym samym celu wniosek innego organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, a nie został powiadomiony o zniszczeniu danych na podstawie art. 19 ust. 1 lit. c).		3. W przypadku wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne posiadacz danych może również odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę, jeżeli posiadacz danych dostarczył już żądane dane w odpowiedzi na wcześniej złożony w tym samym celu wniosek innego organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, a nie został powiadomiony o zniszczeniu danych na podstawie art. 19 ust. 1 lit. c).
4. Jeżeli posiadacz danych postanowi odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę zgodnie z ust. 3, musi wskazać tożsamość organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, które wcześniej złożyły wniosek w tym samym celu.		4. Jeżeli posiadacz danych postanowi odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę zgodnie z ust. 3, musi wskazać tożsamość organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, które wcześniej złożyły wniosek w tym samym celu.
5. W przypadku gdy zastosowanie się do wniosku o udostępnienie danych organowi sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organowi Unii wymaga ujawnienia danych osobowych, posiadacz danych czyni racjonalne kroki w celu pseudonimizacji danych, o ile wniosek można zrealizować za pomocą danych pseudonimicznych.		5. W przypadku gdy zastosowanie się do wniosku o udostępnienie danych organowi sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organowi Unii wymaga ujawnienia danych osobowych, posiadacz danych czyni racjonalne kroki w celu pseudonimizacji danych, o ile wniosek można zrealizować za pomocą danych pseudonimicznych.
6. W przypadku gdy organ sektora publicznego lub instytucja, agencja lub organ Unii chce zakwestionować odmowę dostarczenia żądanych danych przez posiadacza danych lub jego wystąpienie o zmianę wniosku lub jeżeli posiadacz danych chce zakwestionować wniosek, sprawę kieruje się do właściwego organu, o którym mowa w art. 31.		6. W przypadku gdy organ sektora publicznego lub instytucja, agencja lub organ Unii chce zakwestionować odmowę dostarczenia żądanych danych przez posiadacza danych lub jego wystąpienie o zmianę wniosku lub jeżeli posiadacz danych chce zakwestionować wniosek, sprawę kieruje się do właściwego organu, o którym mowa w art. 31.
	7. (nowy) Posiadacz danych dostarcza dane w formacie, który jest zrozumiały dla odbiorcy danych i nadaje się do odczytu za pomocą generycznego oprogramowania, oraz, w stosownych przypadkach, w otwartym formacie ujętym w przepisach technicznych dotyczących interoperacyjności istniejącego katalogu norm, na mocy obowiązującego prawodawstwa bądź to Unii Europejskiej, bądź to każdego państwa członkowskiego UE lub EOG.

Uzasadnienie

Rozporządzenie powinno zawierać jasne przepisy dotyczące terminów udostępniania danych. Należy również wziąć pod uwagę prawo posiadacza danych do odrzucenia wniosku o dane lub do żądania jego zmiany.

Dane przekazywane w przypadkach niebezpieczeństwa publicznego muszą być czytelne i nadawać się do wykorzystania przez różne zainteresowane strony za pomocą powszechnie używanego oprogramowania i powszechnie używanych systemów. Ze względu na interoperacyjność wykorzystania danych należy zachować neutralność technologiczną.

Poprawka 11

Artykuł 18 ust. 3

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

W przypadku wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne posiadacz danych może również odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę, jeżeli posiadacz danych dostarczył już żądane dane w odpowiedzi na wcześniej złożony w tym samym celu wniosek innego organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, a nie został powiadomiony o zniszczeniu danych na podstawie art. 19 ust. 1 lit. c).

W przypadku wniosku o udostępnienie danych niezbędnych do zareagowania na niebezpieczeństwo publiczne posiadacz danych może również odmówić zastosowania się do wniosku lub wystąpić o jego zmianę, jeżeli posiadacz danych dostarczył już dokładnie takie same żądane dane w odpowiedzi na wcześniej złożony w tym samym celu wniosek innego organu sektora publicznego lub instytucji, agencji lub organu Unii, a nie został powiadomiony o zniszczeniu danych na podstawie art. 19 ust. 1 lit. c).

Uzasadnienie

Należy wyjaśnić, że wnioski o udostępnienie danych składane przez różne podmioty sektora publicznego rzadko są identyczne i że przekazywane dane mogą szybko stać się nieaktualne.

Poprawka 12

Nowy artykuł po artykule 19

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

(nowy tytuł) Przetwarzanie danych i publiczny dostęp do dokumentów urzędowych (nowy) Wynikający z prawa krajowego państwa członkowskiego obowiązek ujawniania dokumentów urzędowych danego organu lub nieujawniania ich zgodnie z krajowymi przepisami dotyczącymi poufności ma również zastosowanie do tych wniosków o udostępnienie danych i do tych danych, które są objęte niniejszym rozporządzeniem. Celem jest pogodzenie zasady publicznego dostępu do dokumentów urzędowych ze środkami podejmowanymi na mocy niniejszego rozporządzenia.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisami krajowymi dane lub dokumenty udostępniane organowi publicznemu mogą być udostępniane publicznie zgodnie z zasadą publicznego dostępu do informacji. W takich przypadkach dokumenty urzędowe podlegają krajowym przepisom dotyczącym poufności, m.in. tym opierających się na zasadzie tajemnicy handlowej.

Poprawka 13

Artykuł 20

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

3. (nowy) a) W przypadku gdy posiadacz danych jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 360/2012 (*), wynagrodzenie za udostępnienie danych na podstawie art. 15 nie stanowi części rekompensaty za ogólne usługi gospodarcze. b) W przypadku gdy posiadacz danych jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi w ogólnym interesie gospodarczym na podstawie odrębnej decyzji wydanej na podstawie komunikatu Komisji w sprawie stosowania reguł Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy państwa w odniesieniu do rekompensaty z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (2012/C 8/02), wynagrodzenie za udostępnienie danych na podstawie art. 15 musi zostać uwzględnione w rekompensacie za usługę świadczoną w ogólnym interesie gospodarczym przez posiadacza danych. (*) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 360/2012 z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym.

Uzasadnienie

W rozporządzeniu należy doprecyzować zasady obliczania wynagrodzenia dla przedsiębiorstw już świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym zgodnie z obowiązującym prawodawstwem europejskim lub ustawodawstwem krajowym służącym transpozycji prawa UE.

Poprawka 14

Artykuł 31 ust. 1

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską

Poprawka KR-u

Każde państwo członkowskie wyznacza właściwy organ lub właściwe organy odpowiedzialne za stosowanie i wdrażanie niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie mogą ustanowić co najmniej jeden nowy organ lub oprzeć się na organach już istniejących.

Każde państwo członkowskie wyznacza organ lub organy odpowiedzialne za stosowanie i wdrażanie niniejszego rozporządzenia oraz za wytyczne dotyczące najlepszych praktyk, kompetencji i opracowywania kodeksów postępowania w zakresie wymiany danych. Państwa członkowskie mogą ustanowić co najmniej jeden nowy organ lub oprzeć się na organach już istniejących oraz zaangażować władze lokalne i regionalne.

Uzasadnienie

Należy wyznaczyć specjalną grupę ekspertów lub organ w celu wydawania wytycznych dotyczących wymiany danych, opracowania kodeksów postępowania w zakresie wymiany danych oraz zapewnienia odpowiednich kompetencji.

Poprawka 15

Artykuł 31 ust. 3

Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską	Poprawka KR-u
	j) (nowy) opracowanie kodeksu postępowania w zakresie udostępniania danych w celu określenia wspólnych celów i przypadków, w których wymiana danych jest wskazana dla interesu publicznego, a także wspólnych zbiorów danych, które mają być udostępniane przez posiadaczy danych.

Uzasadnienie

Należy jasno określić zadania specjalnej grupy ekspertów czy specjalnego organu.

II. ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne

1. Z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący europejskiego aktu w sprawie danych, ponieważ jego celem jest sprawiedliwe wyważenie tworzenia wartości z danych przez podmioty gospodarki opartej na danych, a zarazem zapewnienia dostępności danych dla władz lokalnych i regionalnych, reagowania na wyzwania społeczne i gospodarcze, promowania innowacji oraz poszanowania praw i interesów wszystkich zainteresowanych stron, a zwłaszcza ochrony danych osobowych.

2. Popiera wniosek z uwagi na jego cel, jakim jest umożliwienie swobodnego przepływu danych nieosobowych między przedsiębiorstwami (B2B), z sektora prywatnego do organów publicznych (B2G), od organów publicznych do przedsiębiorstw (G2B) i między organami publicznymi (G2G). Wniosek uznaje się za ważny element budowy zaufania między przedsiębiorstwami prywatnymi a organami publicznymi w odniesieniu do przetwarzania danych. Zawiera on jasne przepisy dotyczące ustaleń umownych w kontekście wymiany danych i wynagrodzenia do zapłaty za korzystanie z danych. Podkreśla rolę wymiany danych w skutecznym egzekwowaniu przepisów na szczeblu krajowym i niższym niż krajowy oraz zwraca uwagę, że dostęp do danych ma kluczowe znaczenie dla organów publicznych, zwłaszcza na szczeblu lokalnym i regionalnym ¹ . Do tej pory dobrowolna samoregulacja nie wystarczała, by zagwarantować władzom lokalnym i regionalnym dostęp do danych.

3. Proponuje, aby oprócz zobowiązań prawnych przewidzianych we wniosku dotyczącym rozporządzenia zachęcać posiadaczy danych również za pomocą miękkich środków, takich jak zachęty finansowe i platformy wymiany najlepszych praktyk. Wzywa władze lokalne i regionalne do dawania dobrego przykładu i zapewniania usług i środków opartych na danych w czasie rzeczywistym.

4. Podkreśla, że wymiana danych pochodzących z coraz większej liczby urządzeń przemysłowych, publicznych lub urządzeń podłączonych do internetu, a także danych z internetu rzeczy oraz współpraca w tym zakresie w obrębie UE jest źródłem zrównoważonego wzrostu i innowacji. Ta wymiana i współpraca muszą przebiegać zgodnie z przepisami europejskimi i krajowymi dotyczącymi ochrony danych, konkurencji i praw własności intelektualnej itp.

5. Zwraca uwagę na znaczenie wartości europejskich w ocenie stopnia odpowiedzialności, którą ponoszą platformy dominujące na rynku. Dotyczy to zwłaszcza tych platform, których modele biznesowe pochodzą z państw trzecich. Unia Europejska może odegrać wiodącą rolę w tej dziedzinie, ustanawiając innowacyjne przepisy dotyczące gospodarki opartej na danych, które to przepisy mogą zostać później przejęte przez państwa trzecie.

6. Apeluje, by w procedurach udzielania zamówień i programach finansowania w państwach członkowskich ująć zachęty motywujące do udostępniania i interoperacyjności danych oraz do badań i rozwoju technologii anonimizacji.

7. Wzywa partnerów społecznych, by bardziej zaangażowali się w opracowywanie zaleceń dotyczących wykorzystania danych w celu zwiększenia wydajności w miejscu pracy i zagwarantowali tym samym prawa pracownicze i wystarczające umiejętności.

8. Przyjmuje do wiadomości zawartą w akcie w sprawie danych propozycję Komisji dotyczącą powołania Europejskiej Rady ds. Innowacji w zakresie Danych w celu sformułowania zaleceń dotyczących wymiany danych i decyzji w sprawie normalizacji oraz proponuje wprowadzenie takiej struktury w rozdziale IX aktu w sprawie danych. Zgodnie z zaleceniami sformułowanymi na kilku warsztatach dotyczących wymiany B2G właściwe organy krajowe mogłyby wyznaczyć wspólne cele, uzgodnić rodzaj przekazywanych danych i opracować wspólne podejście lub kodeks postępowania.

Rozwój gospodarki opartej na danych na szczeblu lokalnym

9. Z zadowoleniem przyjmuje nowe wymogi dotyczące obowiązkowego przekazywania danych, które w szczególności wzmacniają prawa MŚP - trzonu gospodarki UE - i zmniejszają ich zależność od dużych posiadaczy danych oraz przeciwdziałają monopolizacji dużych przedsiębiorstw wielonarodowych.

10. Z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą wprowadzenia tzw. analizy nieuczciwego charakteru warunków, aby chronić mikroprzedsiębiorstwa i MŚP przed obowiązkami jednostronnie egzekwowanymi przez duże przedsiębiorstwa, a także zobowiązanie się Komisji do sporządzenia niewiążących umów dotyczących dostępu do danych i korzystania z danych w celu wzmocnienia siły przetargowej MŚP wobec stron trzecich, bez ponoszenia nadmiernych dodatkowych kosztów.

11. Wzywa do wyjaśnienia warunków dostępu do danych, w szczególności w odniesieniu do łańcuchów wartości i ekosystemów danych, w których mniejsze podmioty, choć uczestniczyły w tworzeniu zbiorów danych, nie mają dostępu do danych, które współgenerowały.

Udostępnianie danych sektorowi publicznemu

12. Podkreśla, że przekazywanie danych leży w interesie publicznym, gdyż umożliwia: reagowanie na sytuacje nadzwyczajne, analizowanie trendów, które mogą prowadzić do takich sytuacji nadzwyczajnych, zapobieganie im oraz zwiększanie odporności na przyszłe kryzysy. Dane są również decydującym elementem pozwalającym zrozumieć degradację środowiska i zmianę klimatu oraz konsekwentnie im przeciwdziałać. Dostęp do danych może przyczynić się ponadto do opracowania lepszych środków zwalczania przestępczości i terroryzmu.

13. Podkreśla znaczenie przewidzianej we wniosku możliwości zobowiązania przedsiębiorstw do udostępnienia danych na podstawie wniosków organów publicznych o udzielenie informacji w przypadkach niebezpieczeństwa publicznego, wyjątkowej potrzeby lub przywracanie stanu wyjściowego. W przyszłości, w przypadku zakłóceń, władze lokalne i regionalne w swoich planach awaryjnych będą musiały brać pod uwagę coraz istotniejszy czynnik danych generowanych maszynowo. Akt w sprawie danych nie reguluje bezpośrednio tego, jak władze lokalne i regionalne mogą dowiedzieć się, które dane są dostępne na rynku i po jakiej cenie.

14. Uważa, że ważne jest, by doprecyzować minimalne wymogi dotyczące wniosków o danych zgodnie z art. 17 oraz by szczegółowiej sformułować przepisy dotyczące niszczenia danych zgodnie z art. 19. Procedury i specyfikacje w tym zakresie muszą zostać wspólnie uzgodnione w Unii Europejskiej.

15. Uważa, że dane potrzebne do zaradzenia sytuacji nadzwyczajnej muszą być czytelne dla organów i instytucji publicznych oraz dla instytucji, organów i agencji UE za pomocą powszechnie używanych narzędzi i bez dodatkowych inwestycji.

16. Zwraca uwagę, że zgodnie z zapisami rozdziału V aktu w sprawie danych podmioty sektora publicznego mogą w pewnych sytuacjach wykorzystywać dane będące w posiadaniu przedsiębiorstw. W odniesieniu do innych rozdziałów rozporządzenia należy jednak wyjaśnić, czy podmioty lokalne i regionalne mogą również występować w innym charakterze, np. jako użytkownicy danych, posiadacze danych lub odbiorcy danych. Pod tym kątem należy ponownie przeanalizować definicje zawarte w akcie w sprawie danych.

17. Stwierdza, że w organach publicznych, w tym w samorządach lokalnych i regionalnych, usługi w chmurze są wykorzystywane w różnym stopniu. Wzywa Komisję do stworzenia jasnych ram i jak najlepszych warunków do promowania korzystania z usług w chmurze. Szczególną uwagę należy zwrócić na poprawę efektywności energetycznej przetwarzania w chmurze, zgodnie z koncepcją tzw. zielonego kodowania. Można by znacząco zmniejszyć koszty ICT na szczeblu lokalnym i regionalnym, gdyby istniejące rozwiązania były wykorzystywane na szerszą skalę i gdyby połączono wiedzę ekspercką instytucji prywatnych i publicznych.

18. Domaga się usunięcia istniejących luk w interoperacyjności danych we wszystkich czterech aspektach (interoperacyjność prawna, organizacyjna, semantyczna i techniczna) w odniesieniu do korzystania z usług w chmurze i współpracy transgranicznej między operatorami prywatnymi a organami publicznymi.

19. Zwraca uwagę, że zawartość danych powinna być ustandaryzowana aż do poziomu metadanych, ponieważ im mniejsze jest pole do interpretacji, tym większa jest kompatybilność danych. To pozwala uniknąć dodatkowych kosztów, np. związanych z konwersją danych.

20. Zwraca uwagę, że osiągnięcie interoperacyjności danych jest wyzwaniem długoterminowym. Zastosowanie wiedzy i know-how w dziedzinie interoperacyjności danych oraz związane z tym zmiany w systemie wymagają wielu zasobów.

21. Zwraca uwagę, że interoperacyjność i jakość danych mają kluczowe znaczenie i w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje rozwój odpowiednich organizacyjnych sposobów podejścia i struktur.

22. Zauważa, że zwłaszcza małe społeczności, obszary wiejskie i MŚP często nie dysponują wiedzą fachową, personelem czy zasobami finansowymi potrzebnymi do wykorzystywania, wymiany i wspólnego wykorzystywania danych. Dlatego państwa członkowskie i Unia Europejska muszą zapewnić pomoc w tej dziedzinie, oferując niewiążące wzory umów oraz pomoc techniczną i finansową podczas szkolenia ekspertów ds. wymiany danych. Można to robić choćby za pośrednictwem europejskich centrów innowacji cyfrowych w ramach programu "Cyfrowa Europa". Współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami i firmami typu startup, a także z regionalnymi szkołami wyższymi ma kluczowe znaczenie dla wymiany najlepszych praktyk, stworzenia trwałej bazy wiedzy i umiejętności oraz poprawy umiejętności korzystania z danych.

Proporcjonalność i pomocniczość

23. Uważa, że wniosek dotyczący rozporządzenia jest zgodny z zasadami pomocniczości i proporcjonalności. Wartość dodana działań Unii Europejskiej w tej dziedzinie nie budzi wątpliwości, biorąc pod uwagę transgraniczny charakter wykorzystywania danych oraz potrzebę pokonania istniejących przeszkód utrudniających szersze wykorzystywanie danych przez przedsiębiorstwa, konsumentów i sektor publiczny.

Bruksela, dnia 30 czerwca 2022 r

1 CDR 5356/2020.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2022.375.112
• Rodzaj: Opinia
• Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Europejski akt w sprawie danych
• Data aktu: 30/09/2022
• Data ogłoszenia: 30/09/2022