Niniejsza publikacja uprawnia do zgłoszenia sprzeciwu zgodnie z art. 51 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 1 w terminie trzech miesięcy od daty niniejszej publikacji.JEDNOLITY DOKUMENT
"Lumblija"
Nr UE: PGI-HR-02809 - 28.10.2020
ChNP () ChOG (X)
1. Nazwa lub nazwy [ChNP lub ChOG]
"Lumblija"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Chorwacja
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Typ produktu
Klasa 2.3 Chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze i inne wyroby piekarnicze
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
"Lumblija" to okrągły słodki chleb produkowany przez wypiekanie ciasta drożdżowego. Z zewnątrz ma barwę ciemnobrązową i jest polany syropem varenik (syropem z moszczu winogronowego) lub brandy i posypany cukrem. Charakteryzuje się aromatycznym zapachem dodanych przypraw: cynamonu, goździków, gałki muszkatołowej, kolendry i anyżu. Ma specyficzny, pełny orzechowo-owocowy smak, który zawdzięcza składnikom wykorzystywanym do jego produkcji - migdałom, orzechom włoskim, rodzynkom, syropowi varenik i owocom cytrusowym - i wyczuwalny aromat dodanych przypraw. Jest harmonijny w smaku.
Wewnątrz jest zwarty, ale miękki, zawiera małe kawałki rodzynek, migdałów i orzechów włoskich widocznych po przekrojeniu, zaś z zewnątrz ma zwartą konsystencję.
Jeden chleb "Lumblija" waży 350-600 g.
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
Do produkcji chleba "Lumblija" stosuje się następujące surowce: gładka mąka pszenna, cukier, oliwa z oliwek, smalec lub masło, varenik, migdały, orzechy włoskie, rodzynki, zmielone goździki, cynamon, gałka muszkatołowa, kolendra, anyż, skórka cytryny i pomarańczy, cukier waniliowy, brandy (o smaku różanym lub ziołowym (travarica)), drożdże piekarskie (świeże lub suszone), mleko, woda i sól do ciasta. Do ciasta można dodać zmielony chleb świętojański.
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na określonym obszarze geograficznym
Etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym określonym w pkt 4, to przygotowanie ciasta i pieczenie chleba "Lumblija".
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Chleb "Lumblija" jest sprzedawany w całości, niepokrojony.
Aby zachować specyficzne właściwości organoleptyczne i jakość produktu, który może ulec zniszczeniu podczas transportu, jego pakowanie musi odbywać się na obszarze geograficznym opisanym w pkt 4. Aby zachować świeżość chleba "Lumblija" i przygotować go do dalszego transportu, umieszcza się go w opakowaniu papierowym lub z tworzywa sztucznego (celofan). W celu jego ochrony przed mechanicznym uszkodzeniem można go umieścić w odpowiednich pudełkach.
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Wprowadzony do obrotu produkt musi być opatrzony nazwą "Lumblija", która pod względem wielkości i rodzaju czcionki musi wyróżniać się bardziej niż inne napisy.
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
Obszar produkcji "Lumblija", od przygotowania ciasta do pieczenia, obejmuje całą wyspę Korčula, w tym gminy katastralne Vela Luka, Blato, Smokvica, Čara, Račišće, Pupnat, Žrnovo, Korčula i Lumbarda.
5. Związek z obszarem geograficznym
Związek przyczynowy między chlebem "Lumblija" a określonym obszarem geograficznym opiera się na renomie produktu i metodzie jego przygotowania, w której wykorzystuje się tradycyjny przepis zachowany po dziś dzień.
Dzięki niezwykle obszernym - jak na Dalmację - żyznym gruntom w średniowieczu rolnictwo stało się głównym elementem gospodarki i podstawowym źródłem bogactwa w gminie Korcula. Oprócz upraw winorośli i oliwek, które służyły odpowiednio do produkcji winogron, syropu varenik i oliwy z oliwek, mieszkańcy tych terenów zajmowali się także uprawą owoców (fig, migdałów, orzechów włoskich i owoców cytrusowych) oraz produkcją zboża na mąkę - czyli oryginalnych składników "Lumblija", słodkiego chleba wyrabianego na wyspie Korcula. Ważnym składnikiem w produkcji chleba "Lumblija", wytwarzanym w oparciu o historyczną tradycję uprawy winorośli, jest varenik - zredukowany sok z winogron, który przed pojawieniem się przemysłowego cukru białego służył jako ważna substancja słodząca i był wykorzystywany do produkcji "Lumblija". Do czasu pojawienia się przemysłowej produkcji rodzynek (maszyny do suszenia) do produkcji "Lumblija" wykorzystywano również rodzynki produkowane w gospodarstwach domowych, gdzie winnicach znajdowało się kilka odmian winorośli bez pestek.
Zgodnie z tradycją słodki chleb "Lumblija" przygotowuje się w wigilię Dnia Wszystkich Świętych, wyłącznie na wyspie Korcula, szczególnie w okolicy miast Vela Luka, Blato i Smokvica, ale od niedawna także w innych częściach wyspy. Obchody Dnia Wszystkich Świętych wywodzą się z IV wieku, z czasów Imperium Rzymskiego. Na wyspie Korcula zachowano jeden ze sposobów uczczenia tego święta: zwyczaj obdarowywania się prezentami znany jako kol(e)inde. Dawniej gospodynie przygotowywały specjalne podarunki w postaci słodkiego chleba "Lumblija" oraz owoców i orzechów jesiennych, takich jak suszone figi, migdały, owoce cytrusowe i winogrona, które dzieci wręczały swoim rodzicom chrzestnym i dalszym członkom rodziny. Od XIV wieku w miejscowości Blato na wyspie Korcula działa kościół parafialny Wszystkich Świętych, za sprawą którego wiekowa tradycja i zwyczaj przygotowywania chleba "Lumblija" z okazji Dnia Wszystkich Świętych zostały zachowane aż do dziś. Tradycyjna metoda produkcji i przepis na "Lum- blija" również przetrwały do obecnych czasów.
Od niepamiętnych czasów gospodynie z wyspy Korcula wypiekają chleb "Lumblija" według tradycyjnego przepisu. Sam przepis jednak nie wystarczył - w przygotowywaniu tego słodkiego chleba równie ważne były umiejętności i doświadczenie, a także tajniki określenia i dobrania idealnych proporcji niezbędnych składników. Podobnie w czasach, gdy w piecach rozpalano ogień, trzeba było wiedzieć, jak uzyskać odpowiednią temperaturę pieczenia. Ręczne wyrabianie ciasta oraz oszacowanie czasu potrzebnego do jego wyrośnięcia i czasu pieczenia także wymagało wprawy i doświadczenia. Sztuka wytwarzania chleba "Lumblija" polega na wypiekaniu chleba aż będzie dobrze upieczony, ale soczysty, a nie suchy. Tradycyjny przepis na "Lumblija" stosowany przez kobiety na wyspie Korcula przekazywano z pokolenia na pokolenie, dzięki czemu został zachowany do dziś. W zależności od części wyspy chleb "Lum- blija" przygotowuje się za pomocą jednej z dwóch dobrze znanych metod.
"Lumblija" produkuje się w sposób tradycyjny, zgodnie z tradycyjnym przepisem przekazywanym ustnie z pokolenia na pokolenie na wyspie Korcula.
Istnieją dwie ugruntowane, tradycyjne metody przygotowania i pieczenia chleba "Lumblija". Pierwsza z nich polega na przygotowaniu ciasta ze składników na 1 kg mąki, a druga - na przygotowaniu ciasta z 3 kg mąki. Podobnie przy mieszaniu i kształtowaniu ciasta zgodnie z pierwszą metodą tradycyjną (1 kg mąki) do ciasta od razu dodaje się całą ilość drożdży (jako składnik), a następnie odstawia się ciasto do wyrośnięcia, aż osiągnie dwukrotną wielkość, natomiast zgodnie z drugą tradycyjną metodą (3 kg mąki) część drożdży dodaje się na późniejszym etapie, już po tym, jak po dodaniu pierwszej części drożdży ciasto urośnie dwukrotnie. Ponadto w pierwszej tradycyjnej metodzie nie stosuje się zmielonego chleba świętojańskiego, zaś w drugiej metodzie dodaje się go jako jeden ze składników. Wreszcie w pierwszej z opisywanych metod ziarna anyżu dodaje się bezpośrednio jako składnik ciasta, a w drugiej - rozpuszcza się je w letniej wodzie.
"Lumblija" to wyjątkowy produkt nie tylko pod względem dużej ilości produktów potrzebnych do jego wytworzenia, ale również ekstensywnej metody uprzedniego przygotowania wielu ze składników dodawanych do ciasta, a także przygotowania samego ciasta. Właśnie to wyróżnia proces przygotowywania chleba "Lumblija" od typowych etapów przygotowania podobnych produktów. Różnorodność, pełnia i bogactwo składników oraz masa wszystkich tych składników w całym procesie przygotowania (np. rodzynki moczone w syropie varenik, określona ilość tłuszczu, zwłaszcza oliwy z oliwek, określona ilość orzechów, określona ilość cukru i sam varenik, który ma wyraźną strukturę i gęstość) sprawiają, że wyrośnięcie ciasta nie jest tak łatwe i szybkie. Ze względu na masę dodanych składników wyrastanie ciasta następuje kilkakrotnie i trwa znacznie dłużej niż w przypadku podobnych produktów (zaleca się pozostawienie ciasta do wyrośnięcia od wieczora do rana). W rezultacie do wytworzenia chleba "Lumblija" potrzeba dużo czasu, ale właśnie to nadaje produktowi końcowemu jego charakterystyczne właściwości: chleb jest zwarty, ale miękki w przekroju, wzbogacony dużą ilością orzechów i rodzynek, ma charakterystyczny orzechowo-owocowy smak oraz bogaty i pełen aromat uzyskany dzięki ostrożnemu połączeniu przypraw dodawanych w odpowiednich proporcjach. "Lumblija" jest produktem bogactwa gospodarczego i różnorodności wysokiej jakości surowców wyspy Korcula i wyróżnia się recepturą oraz mnogością składników, z których jest przygotowywany. To właśnie te składniki nadają chlebowi "Lumblija" jego charakterystyczny aromat, orzechowo-owocowy smak i zapach, a sztuka przygotowania produktu zapewnia mu specyficzną zwartą konsystencję wewnętrzną.
Wielu mieszkańców wyspy opublikowało różne wersje tradycyjnego przepisu i tradycyjnej metody przygotowania "Lumblija" w książkach kucharskich (F. Mandić, "Luskajića i pića", 2009, s. 244-245; Kastropil-Culić, 1995, "Blatska trpeza", s. 134). Nierozerwalny związek między przygotowaniem "Lumblija" a tradycjami wyspy Korcula wykazano także w publikacji z 2012 r. pt. "Zapisi Danijela Kneźevića" oraz w książce Franka Mirosevicia z 2016 r. zatytułowanej "Povjerenje ili zaborav", w której autor opisuje, jak trudne jest przygotowanie chleba "Lumblija" (F. Mirosević Dubaj, 2016, "Povjerenje ili zaborav", s. 11).
Pierwsze pisemne dowody na istnienie nazwy "Lumblija" pojawiły się w 1881 r. w dziennikuSlovinac - w artykule zatytułowanym "Nekoliko rijeci u cakavstini" autor S. Castrapelli opisuje "Lumblija" jako "słodki chleb z mąki, syropu varenik, szafranu i cynamonu, pieczony w okolicy Dnia Wszystkich Świętych" (S. Castrapelli, 9 Slovinac nr 20, 1881, "Nekoliko rijeci u cakavstini", s. 418-419).
Bieg historii przyniósł dodatkowy powód do podtrzymywania tradycji przygotowywania chleba "Lumblija": Liczni emigranci, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia wyspy, spożywali chleb podczas długich podróży statkiem, dzięki czemu chleb "Lumblija" stał się nie tylko codzienną przekąską, ale także łącznikiem z ojczyzną - produkt zachowywał swój świeży smak i zapach jeszcze długo po wyjęciu z pieca przez gospodynie mieszkające na wyspie. W związku z falą emigracji, jaka miała miejsce na początku XX wieku, opracowano projekt "4 wyspy/4 miejsca/4 przepisy". Połączono i przedstawiono w nim cztery tradycyjne dania z czterech miejsc borykających się w tym czasie z problemem masowej emigracji. W projekcie uwzględniono wyspę Korcula i chleb "Lumblija", o czym opowiedziano w październiku 2018 r. w materiale emitowanym na kanale HRT (Hrvatska radiotelevizija - chorwacki nadawca radiowo-telewizyjny) w programie "Price iz Hrvatske".
Na wyspie Korčula odbywa się kilka wydarzeń, które wyraźnie wskazują, jak dużą renomą cieszy się "Lumblija", a także mają za zadanie kultywowanie tradycji i zwyczajów związanych z przygotowaniem tego tradycyjnego słodkiego chleba, począwszy od słynnej "Kućna zabava" (domówka) organizowanej przez Towarzystwo Rycerzy Kumpa- nija w Blato. W akcie założycielskim Towarzystwa Rycerzy Kumpanija założonego w 1927 r. wspomniano o jego "misji kultywowania tradycji i produkowania "Lumblija". Towarzystwo regularnie organizuje "domówki", czyli wydarzenia wieczorne, podczas których wystawiane są jedzenie (znane lokalnie jako spiza) i desery typowe dla Blato, a goście pomagają w ich organizacji, przynosząc typowe dla Blato potrawy. Wydarzenia te tradycyjnie odbywają się w pierwszy piątek lutego, a w dokumentach upamiętniających te wydarzenia regularnie wspomina się o chlebie "Lum- blija" jako daniu, które każdy przynosi ze sobą (Archiwum Towarzystwa Rycerzy Kumpanjija, 1956, 1972, 1974, 1985). Tradycja wypieku "Lumblija" przetrwała do dziś nie tylko w gospodarstwach domowych na wyspie - na Korčuli, zwłaszcza na zachodzie wyspy, odbywają się nawet konkursy pieczenia chleba "Lumblija", a także jego degustacje. Chleb jest wprowadzany do tradycyjnej gastronomii na tym obszarze. Z kolei w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich oraz w domach seniorów i domach opieki dla dorosłych odbywają się warsztaty, jak zrobić "Lumblija". Organizowane są także warsztaty dla członków różnych stowarzyszeń działających na wyspie. Święcenie i degustacja chleba "Lumblija" to wydarzenie sięgające 25 lat wstecz, organizowane w ostatnią niedzielę października. Uczniowie szkół średnich w Blato przygotowują z pomocą nauczycieli i rodziców chleb, który jest następnie święcony i degustowany na placu Plokata w Blato.
O renomie chleba "Lumblija" świadczą też rozmaite wydarzenia organizowane poza wyspą Korčula. Produkt przedstawiano na przykład wielu pochodzącym z Chorwacji i zagranicy uczestnikom Good Food Festival organizowanego przez radę turystyczną miasta Dubrownik w 2016 r.
W tym samym roku, podczas międzynarodowego wydarzenia Noćnjak organizowanego w miejscowości Bol na wyspie Brač, przyciągającego producentów oliwy i oleju, "Lumblija" wyróżniono nagrodą za najlepszy produkt spożywczy.
Chleb "Lumblija" bywa także często prezentowany przedstawicielom chorwackich i zagranicznych mediów podczas różnych wydarzeń i specjalnych prezentacji, targów gastronomicznych i konferencji prasowych.
"Lumblija" i jego szczególna metoda produkcji są często tematem różnych stron internetowych poświęconych kulinariom, na których podkreśla się jego nierozerwalną więź z wyspą Korčula (Vilicom kroz Hrvatsku, "Lumblija: Imamo recept za mirisan kolač s otoka Korčule koji se sprema za blagdan Svih Svetih", 29.10.2021; Dobra hrana, "Korčulan- ska lumblija recept star 200 godina: Kolač vezan uz ljubavnu priču Korčulanke i francuskog vojnika!", 20.10.2018).
Ten wyspiarski rarytas często oferuje się gościom podczas rozmaitych wydarzeń publicznych organizowanych przez cały rok lub wręcza w prezencie jako typowy przysmak kulinarny wyspy Korčula.
Odesłanie do publikacji specyfikacji
https://poljoprivreda.gov.hr/UserDocsImages/dokumenti/hrana/proizvodi_u_postupku_zastite-zoi-zozp-zts/Lumblija_specifikacija_proizvoda10032022.pdf
