Parlament Europejski,- uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, 10 i 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
- uwzględniając art. 21 i 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "kartą"),
- uwzględniając Konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy w sprawie eliminacji przemocy i molestowania w miejscu pracy (konwencja nr 190) oraz jej główne postanowienia,
- uwzględniając Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska), która weszła w życie 1 sierpnia 2014 r.,
- uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy 1 ,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji z 5 marca 2020 r. pt. "Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025" (COM(2020)0152),
- uwzględniając swoją rezolucję z 26 października 2017 r. w sprawie przeciwdziałania molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu w UE 2 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 28 listopada 2019 r. w sprawie przystąpienia UE do konwencji stambulskiej i innych środków przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć 3 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 14 maja 2020 r. w sprawie preliminarza dochodów i wydatków Parlamentu Europejskiego na rok budżetowy 2021 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 21 stycznia 2021 r. w sprawie perspektywy płci w okresie kryzysu związanego z COVID-19 oraz w okresie pokryzysowym 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 21 stycznia 2021 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz równouprawnienia płci 6 ,
- uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w sprawie wskaźnika równouprawnienia płci za 2020 r.,
- uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z 17 grudnia 2018 r. w sprawie godności w pracy w instytucjach i agencjach UE,
- uwzględniając załącznik II do Regulaminu zatytułowany "Kodeks właściwego zachowania posłów do Parlamentu Europejskiego przy wykonywaniu obowiązków służbowych",
- uwzględniając opinię SJ-0328/21 (D(2021)24350) Wydziału Prawnego PE z 18 listopada 2021 r.,
- uwzględniając pytanie do Komisji zatytułowane "MeToo i molestowanie - konsekwencje dla instytucji UE" (O-000074/2021 - B9-0045/2021),
- uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,
- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia,
A. mając na uwadze, że równouprawnienie płci stanowi jedną z podstawowych wartości Unii, zapisaną w art. 2 TUE; mając na uwadze, że prawo do równego traktowania i niedyskryminacji to prawo podstawowe zapisane w Traktatach i karcie;
B. mając na uwadze, że w prawie UE 7 zdefiniowano molestowanie seksualne jako "sytuację, w której ma miejsce jakakolwiek forma niepożądanego zachowania werbalnego, niewerbalnego lub fizycznego o charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, w szczególności przy stwarzaniu atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia lub obrazy"; mając na uwadze, że molestowanie seksualne jest formą przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz skrajną formą dyskryminacji ze względu na płeć, która dotyka kobiety i dziewczęta w nieproporcjonalnie dużej mierze; mając na uwadze, że przemoc ze względu na płeć wynika z nierównego podziału władzy między kobietami a mężczyznami oraz z seksizmu i stereotypów związanych z płcią, które doprowadziły do dominacji mężczyzn nad kobietami i dyskryminacji kobiet; mając na uwadze, że kobiety stanowią blisko 90 % ofiar molestowania seksualnego, a mężczyźni około 10 %;
C. mając na uwadze, że - jak wynika ze sprawozdania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 3 marca 2014 r. pt. "Przemoc wobec kobiet: badanie na poziomie Unii Europejskiej" - co trzecia kobieta doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej w dorosłym życiu; mając na uwadze, że 55 % kobiet w UE było molestowanych seksualnie; mając na uwadze, że 32 % ofiar w UE wskazało, że sprawcą był ich przełożony, współpracownik lub klient; mając na uwadze, że 75 % kobiet pracujących w zawodach wymagających kwalifikacji lub zajmujących najwyższe stanowiska kierownicze było molestowanych seksualnie; mając na uwadze, że 61 % kobiet zatrudnionych w sektorze usług było molestowanych seksualnie;
D. mając na uwadze, że podobnie jak inne formy cyberprzemocy ze względu na płeć, cybernękanie występuje coraz powszechniej; mając na uwadze, że w ocenie europejskiej wartości dodanej zwalczania cyberprzemocy ze względu na płeć 8 oszacowano, że 4-7 % kobiet w UE doświadczyło cybernękania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie;
E. mając na uwadze, że postępy w zwalczaniu molestowania seksualnego po trzech latach działalności ruchu MeToo są niewystarczające i wciąż pozostaje wiele do zrobienia w instytucjach UE i poza nimi;
F. mając na uwadze, że z badań wynika, że molestowanie jest częstsze, niż się powszechnie uważa, i że wiele przypadków nie jest zgłaszanych 9 ; mając na uwadze, że oprócz dyskryminacji ze względu na płeć molestowanie jest często powiązane z innymi formami dyskryminacji, co należy rozwiązać poprzez zastosowanie podejścia przekrojowego, uwzględniającego wszelkie aspekty;
G. mając na uwadze, że przemoc seksualna i molestowanie w miejscu pracy to kwestie związane ze zdrowiem i bezpieczeństwem w miejscu pracy i że w takim rozumieniu powinno się je zwalczać i im zapobiegać;
H. mając na uwadze, że ofiarami molestowania seksualnego są często pracownicy o najsłabszej pozycji w Parlamencie, w tym młodzi specjaliści, stażyści, akredytowani asystenci parlamentarni i pracownicy kontraktowi;
I. mając na uwadze, że jedną z przyczyn niedostatecznego zgłaszania przypadków molestowania seksualnego jest brak świadomości, czasami wynikający z niedostatecznego zrozumienia wagi problemu, brak wiedzy na temat możliwości wsparcia dla ofiar lub sposób postrzegania sensytywności problemu czy też obawy przed wiktymizacją lub utratą pracy;
J. mając na uwadze, że ruch MeToo skłonił instytucje UE, by zaplanowały i rozpoczęły dostosowywanie swoich wewnętrznych zasad i procedur w celu lepszej identyfikacji przypadków molestowania, przeciwdziałania im i karania za nie;
K. mając na uwadze, że nadal trzeba promować i dodatkowo wzmacniać równouprawnienie płci oraz dbać o uwzględnianie aspektu płci w UE, w tym na stanowiskach kierowniczych w instytucjach 10 ;
L. mając na uwadze, że sygnaliści odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu przypadków molestowania seksualnego i psychicznego, uchybień w zarządzaniu i dyskryminacji w miejscu pracy;
M. mając na uwadze, że we wcześniejszych rezolucjach Parlament wzywał do przyjęcia licznych środków, tak by podejście "zero tolerancji" stało się normą, ale tylko kilka z nich zostało w pełni wdrożonych zgodnie z postulatami rezolucji dotyczącymi zwalczania molestowania i niegodziwego traktowania w celach seksualnych w UE, w związku z czym należy podjąć działania następcze;
N. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 i nowe metody pracy Parlamentu Europejskiego wdrożone podczas pandemii mogły zmniejszyć prawdopodobieństwo fizycznego nękania, a jednocześnie utrudnić ofiarom molestowania zgłaszanie skarg i zwracanie się do doradców o poradę i wsparcie;
Uwagi ogólne
1. potępia z mocą wszelkie przejawy przemocy ze względu na płeć, w tym przemoc seksualną, oraz wszelkie formy molestowania, w szczególności molestowanie seksualne; zdecydowanie potwierdza wcześniej wyrażone zaangażowanie w walkę z przemocą ze względu na płeć oraz przekonanie, że najlepszym sposobem, by położyć kres tej przemocy, jest przyjęcie kompleksowej dyrektywy uwzględniającej wszystkie jej przejawy; ponownie wzywa Radę do pilnego zakończenia procesu ratyfikacji konwencji stambulskiej przez UE, przy szerokim udziale i bez ograniczeń;
2. podkreśla, że molestowanie, a zwłaszcza molestowanie seksualne w miejscu pracy stanowi poważne naruszenie praw człowieka i poważny atak na zdrowie psychiczne i fizyczne, który odbiera doświadczającej go osobie poczucie bezpieczeństwa w pracy, a w niektórych przypadkach uniemożliwia jej wykonywanie pracy; zwraca uwagę, że kobiety są narażone na molestowanie seksualne o wiele bardziej niż mężczyźni;
3. podkreśla, że kluczowym czynnikiem w tworzeniu bezpiecznego środowiska pracy jest zapobieganie, które należy zapewnić, udzielając informacji, szerząc wiedzę oraz promując kampanie i strategie polityczne na rzecz zerowej tolerancji dla molestowania; jednocześnie należy budować formalne i nieformalne struktury w celu rozwiązywania problemów związanych z molestowaniem, w szczególności molestowaniem seksualnym, oraz zapewniania ofiarom doradztwa i pomocy psychologicznej, a także doradztwa w zakresie kontaktów z policją i kierowania spraw do podmiotów oferujących środki prawne;
4. pochwala wysiłki podjęte przez Parlament podczas kampanii MeToo, które przyczyniają się do przerwania milczenia i do lepszego uświadomienia, że należy poprawić warunki pracy wszystkich pracowników;
Zerowa tolerancja wobec molestowania jako ważny aspekt polityki Parlamentu na rzecz równości płci
5. uważa, że pomimo pewnych wysiłków podjętych do tej pory w celu wprowadzenia polityki zerowej tolerancji dla molestowania nadal występują w Parlamencie przypadki molestowania seksualnego, a ofiary nie zawsze mają odwagę skorzystać z istniejących dróg wsparcia, co oznacza, że należy zintensyfikować wysiłki na rzecz zapobiegania molestowaniu seksualnemu;
6. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Prezydium z 2018 r. ustanawiającą procedurę i środki zapobiegania molestowaniu, zwłaszcza molestowaniu seksualnemu, takie jak Kodeks właściwego zachowania posłów do Parlamentu Europejskiego przy wykonywaniu obowiązków służbowych, który został włączony do Regulaminu w styczniu 2019 r.;
7. z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie w 2020 r. planu działania Parlamentu Europejskiego w sprawie równości płci, a w 2021 r. harmonogramu jego realizacji;
8. ubolewa jednak, że środki mające przeciwdziałać molestowaniu seksualnemu nie są wystarczająco zdecydowane i nie obejmują wszystkich działań postulowanych w poprzednich rezolucjach, a zatem:
a) wzywa służby Parlamentu do zapewnienia szkoleń na temat przeciwdziałania molestowaniu dostępnych we wszystkich językach urzędowych lub z tłumaczeniem ustnym oraz do skierowania działań informacyjnych do poszczególnych delegacji i grup politycznych;
b) wzywa służby Parlamentu do stworzenia publicznej listy posłów uczestniczących w tych szkoleniach dotyczących przeciwdziałania molestowaniu, która to lista zostanie opublikowana na stronie internetowej Parlamentu Europejskiego jako dobry przykład dla innych posłów;
c) ponownie wzywa 11 do podjęcia bardziej zdecydowanych środków w celu zapobiegania wszelkim przejawom molestowania, zwłaszcza molestowaniu seksualnemu, a w szczególności wzywa do jak najszybszego wprowadzenia obowiązkowych szkoleń na temat przeciwdziałania molestowaniu dla wszystkich posłów, a na samym początku kadencji dla nowo wybranych posłów, zgodnie z uzyskaną opinią prawną, ponieważ dobrowolne szkolenia w zakresie zapobiegania molestowaniu okazały się niewystarczające;
d) wzywa służby Parlamentu do oceny potencjalnych konsekwencji, takich jak możliwość ograniczenia rekrutacji pracowników, bez naruszania prawa posłów do pokrycia przez PE ponoszonych przez nich kosztów pomocy parlamentarnej, między innymi w przypadku nieprzestrzegania obowiązku określonego w ust. 8 lit. c) niniejszej rezolucji, gdy poseł odmawia udziału w obowiązkowych szkoleniach dotyczących przeciwdziałania molestowaniu;
9. wzywa do szerzenia wiedzy i do wprowadzenia obowiązkowych szkoleń na temat parlamentarnej polityki zerowej tolerancji dla molestowania, które byłyby kierowane do wszystkich osób pracujących regularnie w budynkach Parlamentu i których uczestnicy zyskiwaliby narzędzia umożliwiające rozpoznawanie wszelkich form molestowania, w szczególności molestowania seksualnego, oraz zgłaszanie przypadków molestowania, a także odpowiednie informacje o dostępnych strukturach wsparcia; podkreśla, że trzeba rozpropagować wiedzę na temat tych struktur wsparcia i ułatwić dostęp do nich;
10. apeluje również o środki służące ochronie skarżących, ofiar, świadków i sygnalistów przed wiktymizacją lub odwetem;
11. wzywa Parlament, aby nadal publicznie potępiał molestowanie seksualne i opracował kampanię uświadamiającą mającą na celu zwalczanie wszelkich form molestowania w Parlamencie Europejskim;
12. z zadowoleniem odnotowuje, że stworzono stanowiska zaufanych doradców, którzy służą cennym wsparciem i doradztwem ofiarom molestowania, w szczególności molestowania seksualnego, oraz zwraca się do właściwych organów Parlamentu o zadbanie, aby kontakt z doradcami był możliwy dla wszystkich potrzebujących go osób i aby doradcy byli w stanie udzielać wszelkiej niezbędnej pomocy; podkreśla, że istotne są przejrzyste procedury wyboru członków komitetów ds. przeciwdziałania nękaniu i molestowaniu oraz wyboru zaufanych doradców, a także przejrzyste ramy czasowe ich mandatów;
13. wzywa właściwe organy w Parlamencie do wprowadzenia profesjonalnych mechanizmów zapewniających wsparcie i pomoc ofiarom molestowania seksualnego, do poprawy ich dostępności i do położenia kresu stygmatyzacji; podkreśla, że trzeba unikać wiktymizacji, i wzywa te organy do zadbania o to, by ofiarom molestowania nie utrudniano awansu zawodowego;
14. apeluje, aby zapewniono lepiej ukierunkowane szkolenia dla osób na wszystkich szczeblach zarządzania, dotyczące ich instytucjonalnej roli w codziennym stosowaniu polityki zerowej tolerancji dla molestowania, ze szczególnym uwzględnieniem grup o najsłabszej pozycji, takich jak stażyści, akredytowani asystenci parlamentarni i pracownicy kontraktowi;
15. dostrzega dotychczasowe wysiłki na rzecz równości płci i uwzględniania aspektu płci w Parlamencie, w tym równowagi płci na stanowiskach kierowniczych, i zaznacza, że pełne wdrożenie harmonogramu realizacji planu działania w sprawie równości płci i przewidziane regularne przeglądy mające na celu jego doskonalenie mogą przyczynić się do stworzenia kultury wzajemnego szacunku, zapobiegając wszelkim formom molestowania oraz uwrażliwiając Parlament na problematykę płci; zaznacza, że istotne jest informowanie o planie działania w sprawie równości płci i o harmonogramie jego realizacji, aby zapewnić skuteczne wdrożenie; zwraca się o publikację tego planu i harmonogramu na stronie internetowej Parlamentu;
16. odnotowuje działania komitetu doradczego ds. zapobiegania nękaniu i molestowaniu w miejscu pracy oraz komitetu doradczego rozpatrującego skargi dotyczące nękania lub molestowania w sprawach z udziałem akredytowanych asystentów parlamentarnych i posłów do Parlamentu Europejskiego i zajmującego się zapobieganiem nękaniu i molestowaniu w miejscu pracy; apeluje o pełną przejrzystość rozpatrywania przez Parlament spraw dotyczących molestowania, przy jednoczesnej ochronie tożsamości osób poszkodowanych, a także zachęca oba komitety, aby co roku sporządzały i publikowały sprawozdania z monitorowania i ocenę ryzyka na stronie internetowej Parlamentu Europejskiego, wdrożyły mechanizmy kontroli, a w szczególności publikowały zewnętrzną ocenę działalności komitetu doradczego rozpatrującego skargi dotyczące nękania lub molestowania w sprawach z udziałem akredytowanych asystentów parlamentarnych i posłów do Parlamentu Europejskiego i zajmującego się zapobieganiem nękaniu i molestowaniu w miejscu pracy; ponownie apeluje 12 , aby wybrani w przejrzysty sposób audytorzy zewnętrzni przeprowadzili niezależną ocenę obecnego systemu pod kątem jego skuteczności i aby w razie potrzeby zaproponowano zmiany jak najszybciej i przed końcem obecnej kadencji, tak by zapewnić niezależność oraz równowagę płci i uniknąć konfliktów interesów w istniejących strukturach, a zatem:
a) zwraca się o zmianę składu obu komitetów, tak aby niezależni eksperci posiadający udokumentowaną wiedzę fachową w zakresie rozwiązywania problemów dotyczących molestowania w miejscu pracy - w tym lekarze, terapeuci i prawnicy zajmujący się problematyką molestowania - byli oficjalnymi członkami z prawem głosu;
b) wskazuje, że posłowie i posłanki do Parlamentu Europejskiego mogą być ofiarami molestowania seksualnego, oraz wzywa właściwe służby Parlamentu i grupy polityczne, aby w związku z tym podjęły konkretne działania;
c) zaleca powołanie grupy zadaniowej złożonej z niezależnych ekspertów, upoważnionej do badania przypadków molestowania i wykorzystywania seksualnego w Parlamencie, która oceniłaby obecny komitet doradczy rozpatrujący skargi dotyczące nękania lub molestowania w sprawach z udziałem akredytowanych asystentów parlamentarnych i posłów do Parlamentu Europejskiego i zajmujący się zapobieganiem nękaniu i molestowaniu w miejscu pracy oraz pracowniczy komitet doradczy ds. zapobiegania nękaniu i molestowaniu pracowników Parlamentu i zaproponowałaby odpowiednie zmiany;
17. zaleca, aby Europejski(-a) Rzecznik(-czka) Praw Obywatelskich raz w roku przekazywał(a) grupie wysokiego szczebla Parlamentu ds. równości płci i różnorodności dane na temat otrzymanych skarg dotyczących niewłaściwego administrowania związanych z zarzutami molestowania w Parlamencie;
Współpraca między instytucjami UE
18. wzywa wszystkie instytucje i agencje UE do regularnej wymiany najlepszych praktyk dotyczących przeciwdziałania molestowaniu, w tym strategii, wytycznych lub wszelkich nowych przepisów dotyczących molestowania i postępowania w takich przypadkach;
19. wzywa wszystkie instytucje UE, aby utworzyły sieć poufnych doradców lub mediatorów zewnętrznych w celu zapewnienia doradztwa i wsparcia ofiarom molestowania seksualnego, oraz zachęca do współpracy między poufnymi doradcami z różnych organów UE, co ma zasadnicze znaczenie dla mniejszych organów o mniejszej liczbie pracowników, aby zapewnić odpowiednie wsparcie;
20. wzywa wszystkie instytucje UE, aby odpowiednio oceniły i dostosowały swoją politykę wewnętrzną, tak by wszyscy - nie tylko stały personel, lecz także stażyści i wykonawcy zewnętrzni - mogli korzystać zarówno ze struktur formalnych, jak i nieformalnych, by informować o przypadkach molestowania oraz uzyskać doradztwo i pomoc psychologiczną;
21. wzywa Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, aby zleciło badanie na temat wartości dodanej platform służących sygnalizowaniu nieprawidłowości w miejscach pracy oraz sposobu ewentualnego stosowania takich platform w instytucjach UE, przy czym wyniki tego badania i odnośne zalecenia należy przedstawić podczas warsztatów lub wysłuchania z wymianą poglądów we właściwych komisjach Parlamentu;
22. wzywa Komisję, aby zapewniła wystarczające instrumenty umożliwiające działanie w przypadkach molestowania, unikanie wtórnej wiktymizacji oraz terminowe reagowanie podczas przeglądów regulaminu pracowniczego UE;
23. wzywa agencje i organy UE, aby dostosowały swoje przepisy wewnętrzne dotyczące zwalczania wszelkich form molestowania, w szczególności molestowania seksualnego, a także zadbały o wdrożenie podstawowej zasady równouprawnienia płci wśród ogółu pracowników i na wszystkich szczeblach zarządzania, uwzględniając też nowe warunki pracy zdalnej i związane z nimi doświadczenia zdobyte podczas pandemii COVID-19; wzywa Komisję, aby monitorowała wdrażanie tych przepisów dotyczących przeciwdziałania molestowaniu oraz przestrzeganie zasady, zgodnie z którą należy stosować plany działania w sprawie równości płci w celu promowania i dalszego wzmacniania równouprawnienia płci w agencjach i organach UE;
o
o o
24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, agencjom i organom UE, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy.
