Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2019 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie nowej kompleksowej umowy między UE a Uzbekistanem (2018/2236(INI)).

Kompleksowa umowa między UE a Uzbekistanem

P8_TA(2019)0224

Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2019 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie nowej kompleksowej umowy między UE a Uzbekistanem (2018/2236(INI))

(2021/C 108/12)

(Dz.U.UE C z dnia 26 marca 2021 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając art. 218 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

– uwzględniając decyzję Rady (UE) 2018/... z dnia 16 lipca 2018 r. w sprawie upoważnienia Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa do podjęcia i prowadzenia, w imieniu Unii Europejskiej, rokowań dotyczących wchodzących w zakres kompetencji Unii postanowień Kompleksowej umowy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony (10336/18),

– uwzględniając decyzję przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, z dnia 16 lipca 2018 r., upoważniającą Komisję Europejską do podjęcia i prowadzenia, w imieniu państw członkowskich, rokowań dotyczących wchodzących w zakres kompetencji państw członkowskich postanowień Kompleksowej umowy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony (10337/18),

– uwzględniając wytyczne negocjacyjne Rady z dnia 16 lipca 2018 r. (10601/18 EU Restricted), przekazane Parlamentowi w dniu 6 sierpnia 2018 r.,

– uwzględniając obecną umowę o partnerstwie i współpracy (UPiW) między UE a Republiką Uzbekistanu, obowiązującą od 1999 r.,

– uwzględniając protokół ustaleń między UE a Uzbekistanem w sprawie energii, podpisany w styczniu 2011 r.,

– uwzględniając Wytyczne UE na rzecz promowania i ochrony wszystkich praw człowieka przysługujących lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym, transpłciowym i interseksualnym (LGBTI), przyjęte przez Radę w 2013 r.,

– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Protokołu do Umowy o partnerstwie i współpracy ustanawiającej partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony, zmieniającego umowę w celu rozszerzenia postanowień umowy na dwustronny handel wyrobami włókienniczymi, mając na uwadze wygaśnięcie dwustronnej umowy dotyczącej wyrobów włókienniczych ¹ ,

– uwzględniając swoją rezolucję nieustawodawczą z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Protokołu do Umowy o partnerstwie i współpracy ustanawiającej partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony, zmieniającego umowę w celu rozszerzenia postanowień umowy na dwustronny handel wyrobami włókienniczymi, mając na uwadze wygaśnięcie dwustronnej umowy dotyczącej wyrobów włókienniczych ² ,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2014 r. w sprawie praw człowieka w Uzbekistanie ³ ,

– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie postępów w realizacji strategii UE wobec Azji Środkowej ⁴  oraz z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie realizacji i przeglądu strategii UE wobec Azji Środkowej ⁵ ,

– uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 19 września 2018 r. pt. "Łącząc Europę i Azję - elementy składowe strategii UE" (JOlN(2018) 0031),

– uwzględniając wizyty Komisji Spraw Zagranicznych i Podkomisji Praw Człowieka PE w Uzbekistanie, odpowiednio we wrześniu 2018 r. i w maju 2017 r., oraz regularne wyjazdy do Uzbekistanu organizowane prze Delegację PE do Komisji Współpracy Parlamentarnej UE-Kazachstan, UE-Kirgistan, UE-Uzbekistan i UE-Tadżykistan oraz do spraw Stosunków z Turkmenistanem i Mongolią,

– uwzględniając wyniki 13. posiedzenia ministrów spraw zagranicznych UE i Azji Środkowej, które odbyło się w dniu 10 listopada 2017 r. w Samarkandzie i dotyczyło programu dwustronnego (gospodarka, sieć połączeń, bezpieczeństwo i praworządność) oraz kwestii regionalnych,

– uwzględniając wspólny komunikat z 14. posiedzenia ministrów spraw zagranicznych UE i Azji Środkowej, które odbyło się w dniu 23 listopada 2018 r. w Brukseli, pt. "EU-Central Asia - Working together to build a future of inclusive growth, sustainable connectivity and stronger partnerships" [Wspólne działania UE i Azji Środkowej na rzecz osiągnięcia wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, trwałej sieci połączeń i silniejszych partnerstw] ⁶ ,

– uwzględniając stałą pomoc rozwojową UE dla Uzbekistanu, która wynosi 168 mln EUR na lata 2014-2020, pomoc finansową z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) oraz inne środki UE na rzecz wspierania pokoju i bezpieczeństwa oraz zmniejszenia ilości odpadów jądrowych w Uzbekistanie,

– uwzględniając deklarację z konferencji w sprawie Afganistanu pt. "Peace process, security cooperation and regional connectivity" [Proces pokojowy, współpraca w zakresie bezpieczeństwa i połączenia regionalne], która została zorganizowana przez Uzbekistan w Taszkiencie w dniach 26-27 marca 2018 r. i której współprzewodniczył Afganistan,

– uwzględniając strategię działań w pięciu priorytetowych obszarach na rzecz rozwoju Uzbekistanu (strategia rozwoju) na lata 2017-2021,

– uwzględniając działania na rzecz większego otwarcia społeczeństwa oraz większej otwartości w stosunkach z sąsiadami, podjęte przez Uzbekistan od czasu uzyskania niezależności od Związku Radzieckiego,

– uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ,

– uwzględniając art. 113 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0149/2019),

A. mając na uwadze, że w dniu 23 listopada 2018 r. UE i Uzbekistan rozpoczęły negocjacje w sprawie kompleksowej i wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy, która ma zastąpić obecną umowę o partnerstwie i współpracy między UE a Uzbekistanem, z myślą o wzmocnieniu i pogłębieniu współpracy w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i w oparciu o wspólne wartości demokracji, praworządności, poszanowania podstawowych wolności i dobrych rządów, aby promować trwały rozwój i bezpieczeństwo międzynarodowe oraz skutecznie radzić sobie z globalnymi wyzwaniami, takimi jak terroryzm, zmiana klimatu i przestępczość zorganizowana;

B. mając na uwadze, że do wejścia w życie wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego;

1. zaleca Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, co następuje:

Stosunki pomiędzy UE a Uzbekistanem

a) pozytywne odniesienie się do podjętych przez Uzbekistan zobowiązań i działań na rzecz większego otwarcia społeczeństwa oraz do poziomu rzeczywistego zaangażowania w dialog polityczny między UE a Uzbekistanem, które doprowadziły do rozpoczęcia negocjacji w sprawie kompleksowej i wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy; podkreślenie zainteresowanie UE zacieśnieniem stosunków z Uzbekistanem w oparciu o wspólne wartości, a także uznanie roli Uzbekistanu jako ważnego pomostu kulturowego i politycznego między Europą a Azją;

b) zapewnienie regularnego, pogłębionego dialogu i monitorowanie pełnego wdrożenia reform politycznych i demokratycznych mających na celu stworzenie niezależnego sądownictwa (w tym zniesienie wszelkich ograniczeń niezależności prawników), prawdziwie niezależnego parlamentu, wyłonionego w prawdziwie konkurencyjnych wyborach, ochronę praw człowieka, równości płci i wolności mediów, odpolitycznienie służb bezpieczeństwa i dopilnowanie, by zobowiązały się one do poszanowania praworządności, a także silne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w proces reform; pozytywne odniesienie się do nowych uprawnień, jakie otrzymał Olij Madżlis, oraz do nowych mechanizmów wzmacniających nadzór parlamentarny; zachęcanie władz do wdrożenia zaleceń zawartych w sprawozdaniu OBWE/ODIHR dotyczącym wyborów parlamentarnych z 2014 r.;

c) podkreślenie znaczenia trwałych reform i zapewnienie znaczącego wsparcia dla ich wdrożenia, na podstawie obecnych i przyszłych umów, aby uzyskać wymierne rezultaty i rozwiązać problemy polityczne, społeczne i gospodarcze, zwłaszcza z myślą o poprawie sprawowania rządów, otwarciu przestrzeni dla prawdziwie pluralistycznego i niezależnego społeczeństwa obywatelskiego, wzmocnieniu poszanowania praw człowieka, ochronie wszystkich mniejszości i osób wymagających szczególnego traktowania, w tym osób niepełnosprawnych, zagwarantowaniu rozliczalności za naruszanie praw człowieka i za inne przestępstwa oraz usunięciu przeszkód dla rozwoju przedsiębiorczości;

d) uznanie i wspieranie zaangażowania Uzbekistanu na rzecz trwających reform strukturalnych, administracyjnych i gospodarczych służących poprawie klimatu biznesowego, systemu sądowego i służb bezpieczeństwa, warunków pracy oraz odpowiedzialności i skuteczności administracyjnej, a także podkreślenie znaczenia ich pełnego i możliwego do weryfikacji wdrożenia; pozytywne odniesienie się do liberalizacji operacji w obcej walucie i rynku walutowego; podkreślenie, że kompleksowy plan reform Uzbekistanu, tj. strategia rozwoju na lata 2017-2021, musi zostać wdrożony i wsparty środkami ułatwiającymi handel zagraniczny i poprawiającymi otoczenie biznesowe; uwzględnienie faktu, że migracja pracowników i przekazy pieniężne stanowią kluczowe mechanizmy walki z ubóstwem w Uzbekistanie;

e) wezwanie rządu Uzbekistanu do dopilnowania, by obrońcy praw człowieka, społeczeństwo obywatelskie, obserwatorzy międzynarodowi i organizacje praw człowieka mogli swobodnie działać w bezpiecznym pod względem prawnym i politycznym środowisku, w szczególności poprzez ułatwienie procesów rejestracji i umożliwienie odwołania w przypadku odmowy rejestracji; wezwanie rządu do umożliwienia regularnego, nieskrępowanego i niezależnego monitorowania warunków panujących w więzieniach i miejscach zatrzymań; zachęcenie rządu do zaproszenia specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, do wdrożenia zalecenia wydanego w trakcie jego ostatniej wizyty w 2003 r. oraz do dostosowania krajowych przepisów i praktyk do prawa i standardów międzynarodowych, w tym do zapewnienia niezależnego mechanizmu monitorowania umożliwiającego nieograniczony dostęp do miejsc zatrzymania, tak aby można było monitorować traktowanie więźniów; wezwanie władz do dokładnego zbadania wszystkich zarzutów dotyczących tortur lub nieludzkiego traktowania;

f) wspieranie rozwoju tolerancyjnego, integracyjnego, pluralistycznego i demokratycznego społeczeństwa pod wiarygodnymi rządami przez wspieranie stopniowej liberalizacji, przy pełnym poszanowaniu Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, i postępu społeczno-gospodarczego z korzyścią dla obywateli;

g) pozytywne odniesienie się do uwolnienia więźniów politycznych, ale również wezwanie władz do zagwarantowania im pełnej rehabilitacji i dostępu do środków odwoławczych i do leczenia; wezwanie do uwolnienia wszystkich pozostałych więźniów politycznych oraz wszystkich innych osób uwięzionych lub prześladowanych z powodu politycznie umotywowanych zarzutów, takich jak działacze na rzecz praw człowieka, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego i działacze religijni, dziennikarze i politycy opozycji; wyrażenie zaniepokojenia w związku z szeregiem procesów za zamkniętymi drzwiami i wezwanie rządu do położenia kresu takim praktykom; wezwanie rządu, aby bezzwłocznie zmienił przepisy kodeksu karnego dotyczące ekstremizmu, które są czasem wykorzystywane do penalizowania postaw opozycyjnych; pozytywne przyjęcie zobowiązania do tego, by nie wykorzystywać już zarzutu "naruszeń regulaminu więzienia" do arbitralnego przedłużania wyroków ciążących na więźniach politycznych; dopilnowanie, aby wszystkim więźniom politycznym skazanym za przestępstwa i wykroczenia przekazywano kopie wyroków sądowych w ich sprawach, tak by mogli skorzystać z prawa do odwołania się i ubiegać się o rehabilitację; pozytywne przyjęcie złagodzenia niektórych ograniczeń wolności pokojowego zgromadzania się i zachęcenie ponadto do zniesienia ograniczeń tych praw, takich jak zatrzymywanie pokojowych demonstrantów, a tym samym do przestrzegania Powszechnej deklaracji praw człowieka; przyjęcie z zadowoleniem niedawnej wizyty specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. wolności religii lub przekonań;

h) odnotowanie, że w rankingu wolności prasy Reporterów bez Granic Uzbekistan awansował jedynie nieznacznie między 2016 a 2018 r. i wyrażenie utrzymujących się obaw dotyczących cenzury, blokowania stron internetowych, autocenzury dziennikarzy i blogerów, molestowania, zarówno w internecie, jak i poza nim, oraz politycznie motywowanych zarzutów karnych; wezwanie władz, aby przestały wywierać presję na media i inwigilować je, zaprzestały blokowania niezależnych stron internetowych oraz umożliwiły mediom międzynarodowym akredytowanie korespondentów i prowadzenie działalności w kraju; wsparcie i pozytywne odniesienie się do środków podjętych z myślą o zapewnieniu większej niezależności mediów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, np. zniesienia niektórych ograniczeń dotyczących ich działalności, a także powrotu zagranicznych i międzynarodowych mediów i organizacji pozarządowych, które wcześniej usunięto z kraju; pozytywne odniesienie się do nowych przepisów dotyczących rejestracji organizacji pozarządowych, łagodzących niektóre procedury rejestracyjne oraz niektóre wymogi dotyczące udzielania uprzednich zezwoleń na organizację wydarzeń lub spotkań; wezwanie władz do pełnego wdrożenia tych przepisów, w tym przez zniesienie wszelkich barier dla rejestracji organizacji międzynarodowych, oraz zachęcenie władz do podjęcia kroków w związku z pozostałymi ograniczeniami utrudniającymi działalność organizacji pozarządowych, takimi jak uciążliwe wymogi w zakresie rejestracji oraz natarczywe monitorowanie;

i) pozytywne odniesienie się do postępów dokonanych na rzecz eliminacji pracy dzieci i stopniowego zniesienia pracy przymusowej, a także do niedawnych wizyt specjalnych sprawozdawców ONZ w Uzbekistanie i ponownego otwarcia kraju dla międzynarodowych organizacji pozarządowych działających w tej dziedzinie; wskazanie, że organizowana przez państwo praca przymusowa w sektorach bawełny i jedwabiu oraz w innych obszarach nadal stanowi problem; danie wyrazu oczekiwaniom wobec rządu Uzbekistanu, że podejmie on kroki w celu wyeliminowania wszelkich form pracy przymusowej, przeciwdziałania pierwotnym przyczynom tego zjawiska, w szczególności systemowi obowiązkowych kwot, oraz pociągnięcia do odpowiedzialności organów lokalnych, które mobilizują pracowników sektora publicznego i studentów pod przymusem; podkreślenie, że konieczne jest podjęcie dalszych wysiłków i przyjęcie kolejnych środków prawnych w celu wzmocnienia postępów w tej dziedzinie z myślą o wyeliminowaniu pracy przymusowej; zachęcenie w tym zakresie do dalszej współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP); zachęcenie do ułatwienia wizyty w kraju specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. współczesnych form niewolnictwa; podkreślenie znaczenia wysiłków na rzecz rozwoju zrównoważonego łańcucha dostaw bawełny i wprowadzenia w kraju nowoczesnych, ekologicznych technik uprawy bawełny i praktyk rolniczych; wspieranie krajowych rolników uprawiających bawełnę w poprawianiu wydajności ich produkcji, ochronie środowiska i poprawie metod pracy w celu zniesienia pracy przymusowej;

j) zachęcenie władz, by zintensyfikowały działania na rzecz zmniejszenia bezrobocia w kraju, w tym otwarcia sektora prywatnego i wzmocnienia małych i średnich przedsiębiorstw; pozytywne odniesienie się pod tym względem do rozszerzenia programu szkolenia kierowniczego oraz zachęcenie do organizowania dalszych programów szkoleniowych dla przedsiębiorców; przypomnienie w tym względzie o potencjale młodego pokolenia i jego stosunkowo wysokim poziomie wykształcenia; zachęcenie do promowania programów edukacji w dziedzinie przedsiębiorczości; przypomnienie o znaczeniu programów unijnych, takich jak Erasmus+, pod względem promowania dialogu międzykulturowego między UE a Uzbekistanem oraz stwarzania możliwości wzmocnienia pozycji biorących w nich udział studentów będących pozytywnymi aktorami przemian społecznych;

k) kontynuowanie corocznych dialogów dotyczących praw człowieka organizowanych przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) i w związku z tym domaganie się rozwiązania poszczególnych budzących niepokój spraw, w tym kwestii więźniów politycznych; coroczne uzgadnianie konkretnych tematów przed każdą rundą dialogów oraz ocenianie postępów w osiąganiu rezultatów zgodnie z normami UE, a jednocześnie uwzględnianie problematyki praw człowieka na wszystkich innych posiedzeniach i we wszystkich innych strategiach; zachęcanie do przestrzegania i ocenę przestrzegania międzynarodowych instrumentów w zakresie praw człowieka ratyfikowanych przez Uzbekistan, zwłaszcza w ramach ONZ, OBWE i MOP; ciągłe wyrażanie zaniepokojenia nierozwiązanymi problemami i brakiem wdrożenia niektórych reform; zachęcenie władz do depenalizacji dobrowolnych stosunków seksualnych między osobami tej samej płci i do wspierania kultury tolerancji wobec osób LGBTI; zwrócenie się do władz Uzbekistanu z apelem o przestrzeganie i propagowanie praw kobiet;

l) zapewnienie przeglądu systemu paszportów; pozytywne odniesienie się do zniesienia systemu "wiz wyjazdowych", których wymagano poprzednio od obywateli Uzbekistanu podróżujących poza Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP); pozytywne odniesienie się do ogłoszenia przez Uzbekistan, że od stycznia 2019 r. nie będzie już wymagać wiz od obywateli państw członkowskich UE;

m) wezwanie władz do poprawy lokalnego systemu opieki zdrowotnej i zwiększenia zasobów państwowych na ten cel, ponieważ sytuacja znacznie się pogorszyła od czasu uzyskania przez Uzbekistan niepodległości;

n) wezwanie władz do zapewnienia niezbędnego wsparcia i dążenia do pozyskania wkładu i wsparcia partnerów międzynarodowych w celu umożliwienia Uzbekistanowi, a zwłaszcza autonomicznej Republice Karakałpackiej, uporania się z gospodarczymi, społecznymi i zdrowotnymi konsekwencjami katastrofy ekologicznej, która dotknęła Morze Aralskie, poprzez opracowanie zrównoważonych polityk i praktyk w zakresie gospodarki wodnej i oszczędzania wody, a także wiarygodnego planu stopniowego oczyszczania dla regionu; przyjęcie z zadowoleniem pozytywnych zmian w zakresie współpracy regionalnej dotyczącej wody, w szczególności z Tadżykistanem i Kazachstanem, a także ustanowienia funduszu powierniczego ONZ z udziałem wielu partnerów na rzecz bezpieczeństwa ludności w regionie Morza Aralskiego oraz zaangażowania wykazywanego przez władze; dalsze wspieranie wysiłków na rzecz poprawy infrastruktury nawadniania;

o) uznanie nowej polityki zagranicznej Uzbekistanu, która doprowadziła do poprawy współpracy z sąsiadami i partnerami międzynarodowymi, w szczególności w zakresie wspierania stabilności i bezpieczeństwa w regionie, zarządzania granicami, gospodarki wodnej, demarkacji granic oraz energii; wspieranie pozytywnego zaangażowania Uzbekistanu w proces pokojowy w Afganistanie;

p) pozytywne odniesienie się do dalszego zaangażowania się Uzbekistanu na rzecz utrzymania strefy wolnej od broni jądrowej w Azji Środkowej; przypomnienie zobowiązania UE do wsparcia Uzbekistanu w unieszkodliwianiu odpadów toksycznych i promieniotwórczych; zachęcanie Uzbekistanu do podpisania Traktatu o zakazie broni jądrowej;

q) uwzględnienie ważnej roli Uzbekistanu w nadchodzącym przeglądzie strategii UE wobec Azji Środkowej, z zastosowaniem zasady zróżnicowania;

r) uznanie uzasadnionych obaw Uzbekistanu związanych z bezpieczeństwem i zacieśnienie współpracy na rzecz wsparcia zarządzania kryzysowego, zapobiegania konfliktom, zintegrowanego zarządzania granicami oraz zwalczania radykalizacji postaw prowadzącej do aktów przemocy, terroryzmu, przestępczości zorganizowanej i nielegalnego handlu narkotykami, przy jednoczesnej ochronie rządów prawa i praw człowieka;

s) zapewnienie skutecznej współpracy w walce z korupcją, praniem pieniędzy i uchylaniem się od opodatkowania;

t) uzależnienie pomocy dla Uzbekistanu w ramach instrumentów finansowania zewnętrznego UE oraz pożyczek udzielanych przez EBI i EBOR od dalszych postępów we wdrażaniu reform;

u) wspieranie skutecznego wdrożenia głównych międzynarodowych konwencji wymaganych do uzyskania statusu GSP Plus;

v) wspieranie wysiłków Uzbekistanu na rzecz rozpoczęcia procesu przystąpienia do Światowej Organizacji Handlu (WTO), by zapewnić lepsze włączenie Uzbekistanu do gospodarki światowej oraz poprawić klimat biznesowy w tym kraju, a tym samym przyciągnąć więcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ);

w) uwzględnienie rozwoju stosunków z innymi państwami trzecimi w kontekście realizacji chińskiej inicjatywy "Jeden pas i jeden szlak"; położenie nacisku na uwzględnienie związanych z tą inicjatywą obaw dotyczących praw człowieka, także przez opracowanie odpowiednich wytycznych;

Nowa kompleksowa umowa

x) wykorzystanie negocjacji w sprawie wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy do wsparcia rzeczywistego i trwałego postępu na drodze ku rozliczalnemu i demokratycznemu systemowi, który gwarantuje wszystkim obywatelom i chroni prawa podstawowe oraz skupia się w szczególności na zapewnieniu otoczenia sprzyjającego społeczeństwu obywatelskiemu, obrońcom praw człowieka i niezależności prawników; dopilnowanie, aby przed zakończeniem negocjacji Uzbekistan poczynił znaczne postępy na drodze ku zapewnieniu wolności wypowiedzi oraz wolności zrzeszania się i pokojowego zgromadzania się zgodnie z normami międzynarodowymi, w tym usuwając przeszkody utrudniające wszystkim nowym grupom rejestrację i legalne rozpoczęcie działalności w kraju, a także korzystanie z finansowania zagranicznego;

y) wynegocjowanie nowoczesnej, kompleksowej i ambitnej umowy między UE a Uzbekistanem, która zastąpi umowę o partnerstwie i współpracy z 1999 r. i doprowadzi do zacieśnienia kontaktów międzyludzkich, współpracy politycznej, stosunków handlowych i inwestycyjnych i współpracy w zakresie zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska, sieci połączeń, praw człowieka i sprawowania rządów oraz przyczyni się do wprowadzenia Uzbekistanu na ścieżkę zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego;

z) potwierdzenie zaangażowania na rzecz rozwoju standardów demokratycznych, a także na rzecz zasad dobrych rządów i praworządności oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, w tym wolności religii lub przekonań, i ich obrońców;

aa) wspieranie dalszych wysiłków Uzbekistanu na rzecz wielostronnej i międzynarodowej współpracy w zakresie globalnych i regionalnych wyzwań, m.in. takich jak bezpieczeństwo międzynarodowe i zwalczanie brutalnego ekstremizmu, przestępczości zorganizowanej oraz handlu narkotykami, a także gospodarka wodna, degradacja środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu i migracja;

ab) zapewnienie, aby kompleksowa umowa ułatwiła i wzmocniła współpracę regionalną i pokojowe rozstrzyganie kwestii spornych, co utoruje drogę do prawdziwie dobrosąsiedzkich stosunków;

ac) wzmocnienie przepisów dotyczących handlu i stosunków gospodarczych przez lepsze powiązanie ich z przepisami dotyczącymi praw człowieka i z zobowiązaniem do wdrożenia Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, przy jednoczesnym zapewnieniu mechanizmów oceny negatywnych skutków dla praw człowieka i przeciwdziałania im z jednej strony oraz, z drugiej strony, przez promowanie zasad gospodarki rynkowej, w tym pewności prawa, oraz niezależnych i przejrzystych instytucji, dialogu społecznego i wdrażania norm pracy MOP, tak aby zagwarantować zrównoważone bezpośrednie inwestycje zagraniczne i przyczynić się do dywersyfikacji gospodarki; poprawę współpracy w walce z korupcją, praniem pieniędzy i uchylaniem się od opodatkowania oraz zapewnienie, by aktywa obecnie zamrożone w kilku państwach członkowskich UE i EOG zostały zwrócone w sposób odpowiedzialny z korzyścią dla wszystkich obywateli Uzbekistanu;

ad) wzmocnienie aspektów współpracy międzyparlamentarnej w ramach odpowiednio upoważnionej komisji współpracy parlamentarnej w zakresie demokracji, praworządności i praw człowieka, w tym bezpośredniej odpowiedzialności przedstawicieli rady współpracy i komisji współpracy parlamentarnej;

ae) zapewnienie zaangażowania wszystkich odpowiednich podmiotów, w tym społeczeństwa obywatelskiego, zarówno w trakcie negocjacji, jak i w fazie wdrażania umowy;

af) zawarcie w umowie przepisu dotyczącego potencjalnego zawieszenia współpracy w przypadku naruszenia przez jedną ze stron istotnych elementów w odniesieniu, w szczególności, do poszanowania zasad demokracji, praw człowieka i praworządności, z uwzględnieniem konsultacji z Parlamentem Europejskim w takich przypadkach; ustanowienie niezależnego mechanizmu monitorowania i składania skarg, zapewniającego poszczególnym społecznościom i ich przedstawicielom skuteczne narzędzie radzenia sobie z oddziaływaniem na prawa człowieka, a także monitorowania wdrożenia;

ag) zapewnienie, aby Parlament Europejski był ściśle zaangażowany w monitorowanie wdrażania wszystkich części wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy po jej wejściu w życie, przeprowadzanie konsultacji w tym kontekście oraz zapewnienie, aby Parlament i społeczeństwo obywatelskie były odpowiednio informowane o wdrażaniu tej umowy przez ESDZ i mogły stosownie reagować;

ah) zapewnienie przekazywania wszystkich dokumentów negocjacyjnych Parlamentowi Europejskiemu, z zachowaniem zasad poufności, w celu umożliwienia odpowiedniej kontroli procesu negocjacji ze strony Parlamentu; wywiązanie się z zobowiązań międzyinstytucjonalnych wynikających z art. 218 ust. 10 TFUE i okresowe informowanie Parlamentu;

ai) tymczasowe stosowanie wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy dopiero po uzyskaniu zgody Parlamentu;

aj) przeprowadzenie publicznej kampanii informacyjnej podkreślającej oczekiwane pozytywne wyniki współpracy z korzyścią dla obywateli Unii i Uzbekistanu, co umożliwiłoby również pogłębienie kontaktów międzyludzkich;

2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a także prezydentowi, rządowi i parlamentowi Republiki Uzbekistanu.

1 Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 394.

2 Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 51.

3 Dz.U. C 274 z 27.7.2016, s. 25.

4 Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 91.

5 Dz.U. C 58 z 15.2.2018, s. 119.

6 https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/54354/joint-communique-european-union-central-asia-foreignministers-meeting-brussels-23-november_en

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2021.108.126
• Rodzaj: Zalecenie
• Tytuł: Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2019 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie nowej kompleksowej umowy między UE a Uzbekistanem (2018/2236(INI)).
• Data aktu: 26/03/2019
• Data ogłoszenia: 26/03/2021