Pomoc państwa - Włochy - Pomoc państwa SA.39451 (2015/C) (ex 2015/NN) - Pomoc państwa dla Banca Tercas - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

POMOC PAŃSTWA - WŁOCHY

Pomoc państwa SA.39451 (2015/C) (ex 2015/NN) - Pomoc państwa dla Banca Tercas

Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2015/C 136/04)

(Dz.U.UE C z dnia 24 kwietnia 2015 r.)

Pismem z dnia 27 lutego 2015 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Włochy o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka pomocy, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:

European Commission

Directorate-General for.Competition

State Aid Greffe

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Faks: + 322 2961242

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom włoskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.

OPIS ŚRODKÓW

Cassa di Risparmio della Provincia di Teramo S.p.A. jest spółką holdingową grupy bankowej ("Tercas") działającej głównie w Abruzji. W dniu 17 kwietnia 2012 r., po ukończeniu kontroli grupy Tercas, włoski bank centralny zaproponował włoskiemu Ministerstwu Gospodarki i Finansów objęcie banku zarządem specjalnym.

Straty poniesione przez Tercas w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 30 marca 2014 r. wyniosły 602 mln EUR. W dniu 30 marca 2014 r. Tercas Tier 1 i łączny kapitał były ujemne i wyniosły -266 mln EUR. Tier 1 i łączne współczynniki kapitałowe były również ujemne i równe -12,7 %.

Banca Popolare di Bari S.C.p.A. jest spółką holdingową grupy bankowej BPB działającej głównie na południu Włoch.

Na podstawie art. 96-bis, ust. 1, ostatnie zdanie włoskiej ustawy o bankowości ("Testo Unico Bancario" lub "TUB"), włoski system gwarantowania depozytów ("DGS"), tj. "Fondo Interbancario di Tutela dei Depositi" ("FITD"), może interweniować w restrukturyzację banków i ich uporządkowaną likwidację, aby zapobiec upadłości instytucji kredytowej, tj. może interweniować w sposób inny niż bezpośrednie spłacanie depozytów gwarantowanych w postępowaniu likwidacyjnym, co jest obowiązkowe na mocy dyrektywy 2014/49 Parlamentu Europejskiego i Rady.

W październiku 2013 r. specjalny zarządca grupy Tercas przedłożył FITD wniosek dotyczący interwencji wspierającej w maksymalnej kwocie 280 mln EUR, obejmującej dokapitalizowanie w celu pokrycia ujemnego kapitału własnego grupy Tercas i zobowiązanie FITD do nabycia aktywów o obniżonej wartości do określonej kwoty.

Pod koniec października 2013 r. FITD przedłożył włoskiemu bankowi centralnemu wniosek o zatwierdzenie realizacji interwencji wspierającej, którą bank ten przyznał dnia 4 listopada 2013 r.

Ze względu na to, że badanie due diligence aktywów Tercas latem 2014 r. ujawniło dalszą utratę wartości aktywów, FITD przedłożył włoskiemu bankowi centralnemu drugi wniosek o zezwolenie na przyznanie Tercas interwencji wspierającej na zmodyfikowanych warunkach, którą włoski bank centralny zatwierdził w dniu 7 lipca 2014 r.

Interwencja wspierająca zatwierdzona w dniu 7 lipca 2014 r. obejmuje:

1) bezzwrotny wkład w wysokości 265 mln EUR na pokrycie ujemnego kapitału Tercas;

2) (trzyletnią) gwarancję w wysokości 35 mln EUR na pokrycie ryzyka kredytowego związanego z niektórymi ekspozycjami Tercas,

3) gwarancję w wysokości 30 mln EUR na pokrycie części ewentualnych dodatkowych kosztów i strat (w wysokości 60 mln EUR) związanych z opodatkowaniem bezzwrotnego wkładu w wysokości 265 mln EUR.

Ponadto art. 1 ust. 627 włoskiej ustawy nr 147 z dnia 27 grudnia 2013 r. ("ustawa o stabilności 2014") stanowi: "W celu zapewnienia odbudowy gospodarczej i finansowej podmiotów podlegających zarządowi specjalnemu, interwencje wspierające FITD nie stanowią dochodów podlegających opodatkowaniu". To zwolnienie podatkowe, w zakresie, w jakim może wpływać korzystnie na Tercas, stanowi kolejny środek pomocy będący przedmiotem decyzji o wszczęciu postępowania.

Środki te nie zostały oficjalnie zgłoszone Komisji.

W dniu 27 lipca 2014 r. zgromadzenie akcjonariuszy grupy Tercas zdecydowało:

1) częściowo pokryć straty poprzez między innymi ograniczenie kapitału do zera, anulując wszystkie akcje zwykłe pozostające w obiegu; oraz

2) zwiększyć kapitał do wysokości 230 mln EUR, wydając nowe akcje zwykłe oferowane wyłącznie BPB. Takie podwyższenie kapitału przeprowadzono w dniu 27 lipca 2014 r. Kapitał wypłacono, częściowo kompensując kredyt w wysokości 480 mln EUR udzielony przez BPB na rzecz Tercas.

W poniższej tabeli przedstawiono wyniki wyżej wymienionych operacji na poziomie funduszy własnych grupy Tercas:

W mln EUR	Fundusze własne grupy Tercas
Kapitał	50
Kapitały rezerwowe	287
Straty w okresie 1.1.2012 - 31.03.2014	-603
Fundusze własne 31.03.2014	-266
Dotacja FITD (bez podatku) 27.07.2014	204
zastrzyk kapitałowy BPB 27.07.2014	230
Fundusze własne 27.07.2014	168

W dniu 1 października 2014 r. specjalne zarządzanie grupą Tercas zostało zniesione.

W dniu 10 października 2014 r. Komisja wysłała do władz włoskich wniosek o udzielenie informacji, aby lepiej zrozumieć warunki interwencji FITD, na który Włochy odpowiedziały w dniu 14 listopada 2014 r.

OCENA ŚRODKA

Zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

Komisja wstępnie uważa, że interwencje FITD w restrukturyzację banków i ich uporządkowaną likwidację podejmowane są na uznaniowym szczeblu państwa i wypełniają publiczny mandat polityczny przewidziany we włoskim prawie według uznania rządu.

Interwencje FITD w celu zapobiegania upadłości jednego ze zrzeszonych banków odbywają się w ramach mandatu publicznego państwa członkowskiego, biorąc pod uwagę, że:

1) podstawą uznania FITD za obowiązkowy DGS (system gwarancji depozytów) we Włoszech jest TUB; oraz

2) art. 96-bis, ust. 1, ostatnie zdanie TUB zezwala FITD na interwencję również w restrukturyzację banków i ich uporządkowaną likwidację, tj. w sposób inny niż bezpośrednie spłacanie depozytów gwarantowanych w postępowaniu likwidacyjnym, co jest obowiązkowe na mocy dyrektywy 2014/49;

3) statut FITD jest zatwierdzany przez włoski bank centralny.

Ponadto wydaje się, że władze włoskie stale kontrolują, czy wykorzystanie zasobów FITD jest zgodne ze szczególnym celem polityki państwa, oraz że i co najmniej współdecydowały one wraz z FITD o wykorzystaniu jego zasobów na rzecz Tercas.

1) TUB zezwala FITD na interweniowanie w przypadkach innych niż likwidacja oraz za pomocą innych środków, jednak takie interwencje również podlegają zatwierdzeniu przez władze włoskie (włoski bank centralny) na takich samych warunkach jak w przypadku likwidacji (art. 96-ter, ust. 1 TUB);

2) Władze włoskie, w tym włoski bank centralny w swojej funkcji nadzorczej, stale uczestniczą w różnych formach i na różnych etapach w projektowanie, zatwierdzanie i realizację interwencji wspierających FITD.

a) Wyłącznie banki pod zarządem specjalnym mogą korzystać z interwencji wspierających FITD. Specjalny zarządca zwraca się o interwencje wspierające FITD w celu zapobiegania upadłości banku. Jest on wyznaczony przez rząd i nadzorowany przez włoski bank centralny.

b) Zgodnie z art. 96-ter, pkt 1, lit. d) TUB, włoski bank centralny musi zezwolić na interwencje FITD, uwzględniając ochronę deponentów i stabilność systemową. Dokumenty wskazują, że bank włoski faktycznie zezwolił na specjalne interwencje na rzecz grupy Tercas, uwzględniając interesy deponentów i klientów w rozumieniu art. 96-ter, ust. 1, lit. d) TUB. Bank włoski zezwolił zatem na szczególne interwencje FITD w odniesieniu do określonych krajowych przepisów polityki publicznej

c) Włoski bank centralny koordynuje działalność FITD;

d) włoski bank centralny uczestniczy jako obserwator w posiedzeniach Rady i Komitetu Wykonawczego FITD.

Ponadto dokumenty otrzymane z Włoch potwierdzają, że:

1) negocjacje pomiędzy specjalnym zarządcą Tercas i BPB były prowadzone "w porozumieniu z włoskim bankiem centralnym";

2) spór między FITD i BPB w odniesieniu do kwoty niedoboru kapitału grupy Tercas został rozstrzygnięty przez arbitra wyznaczonego przez włoski bank centralny;

3) włoski bank centralny "zaprosił FITD" do osiągnięcia "zrównoważonego porozumienia" z BPB w odniesieniu do pokrycia braku kapitałowego Tercas, biorąc pod uwagę możliwe negatywne skutki likwidacji grupy Tercas i jej spółki zależnej Caripe.

Komisja uważa, że elementy te są wskaźnikami pokazującymi, że interwencja FITD na rzecz Tercas została przeprowadzona z wykorzystaniem zasobów państwowych i można ją przypisać państwu.

W odniesieniu do zwolnienia z podatku interwencji FITD, Komisja wstępnie stwierdza, że zwolnienie z podatku stanowi środek podjęty przez państwo w ramach uchwalonej ustawy i przypomina, że zwolnienia z podatku są równoważne przyznaniu zasobów państwowych.

W swoich wstępnych zgłoszeniach dotyczących zwolnienia z podatku władze włoskie uzasadniają zwolnienie koniecznością ochrony "społecznej funkcji oszczędności" i "funkcji monetarnej pośrednictwa bankowego". Te elementy stanowią kolejny wskaźnik, który podkreśla, że państwo uważa interwencje FITD za realizujące cel polityki publicznej.

Jeśli chodzi o istnienie korzyści, interwencja FITD wspierająca Tercas stanowi korzyść, ponieważ nie wydaje się, aby została ona przeprowadzona zgodnie z zasadą prywatnego inwestora ze względu na to, że FITD 1) udzielił wsparcia poprzez bezzwrotny wkład na pokrycie ujemnego kapitału własnego Tercasu i 2) nie pobrał żadnych opłat za gwarancje udzielone na rzecz Tercas.

Jeżeli cechy interwencji FITD (tj. brak obowiązku zwrotu i brak opłaty za wkład kapitałowy oraz gwarancje) mogłyby pozwolić FITD na ograniczenie kosztów, które w przeciwnym razie musiałby ponieść (tj. kosztów dotyczących spłacania deponentów na etapie obowiązkowej likwidacji administracyjnej Tercas), Komisja uważa, że koszty te nie mogą być uwzględniane przy dokonywaniu oceny, czy interwencje FITD na rzecz Tercas były zgodne z zachowaniem prywatnego inwestora. Wydaje się, że koszty te wynikają z obowiązków nałożonych na FITD jako system gwarantowania depozytów, który jest zobowiązany do działania w interesie publicznym poprzez ochronę deponentów. Interwencje te nie zostałyby podjęte przez prywatnego inwestora, ponieważ nie byłby on narażony na koszty spłaty deponentów w przypadku likwidacji Tercasu i w związku z tym nie dążyłby do ograniczenia tych kosztów poprzez udzielenie wsparcia grupie Tercas, które nie zostałoby mu zwrócone i z którego nie miałby żadnych zysków. Kosztów tych nie należy brać pod uwagę przy stosowaniu testu prywatnego inwestora.

Gdyby ewentualnie koszty FITD wynikające z jego odpowiedzialności jako systemu gwarantowania depozytów mogły zostać uwzględnione przy porównywaniu działań FITD z działaniami prywatnego inwestora, interwencje FITD na rzecz Tercasu mogą nie być zgodne z zasadą "najmniej kosztowne" - tj. z warunkiem zawartym w statucie FITD, zgodnie z którymFITD może interweniować tylko w celu wsparcia banków członkowskich, które zostały poddane specjalnemu zarządowi, jeśli koszt takiej interwencji będzie mniejszy niż późniejsza spłata deponentów na etapie obowiązkowej likwidacji administracyjnej.

Komisja jest zdania, że przedmiotowe interwencje FITD są selektywne, ponieważ dotyczą tylko jednego przedsiębiorstwa - Tercasu.

Korzyści przyznane w formie interwencji grupie Tercas zakłócają konkurencję poprzez zapobieganie upadłości grupy Tercas i jej wycofania się z rynku.

Tercas konkuruje z zagranicznymi przedsiębiorstwami, co wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

Z tych względów Komisja jest zdania, że przedmiotowe interwencje FITD mogły przynieść wybiórczą korzyść grupie Tercas, zakłócając konkurencję i wpływając na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

W odniesieniu do selektywności zwolnienia z podatku interwencji FITD, Komisja wstępnie uważa, że środek ten jest selektywny prima facie, gdyż obejmuje tylko banki korzystające z interwencji FITD.

Kwestia, czy zwolnienie z podatku może nadal zostać uznane za nieselektywne, ponieważ jest ono uzasadnione charakterem lub ogólną strukturą systemu podatkowego, jest bardziej złożona. Zwolnienie jest uzasadnione, jeśli bezpośrednio wynika z wewnętrznych podstawowych lub przewodnich wytycznych systemu odniesienia lub jeśli jest ono wynikiem wewnętrznych mechanizmów niezbędnych do zapewnienia funkcjonowania i skuteczności systemu podatkowego.

Państwa członkowskie powinny jednak wprowadzić i zastosować odpowiednie procedury kontroli i monitorowania, aby zapewnić zgodność środków stanowiących odstępstwo z logiką i ogólną strukturą systemu podatkowego. W każdym razie cele polityki zewnętrznej, które nie są nierozerwalnie związane z systemem, nie mogą stanowić wiarygodnej podstawy dla celów uzasadniania zwolnienia jako nieselektywnego.

Ponadto Komisja stwierdza, że, ze względu na datę przyjęcia ustawy o stabilności 2014, zwolnienie z podatku musiało być przygotowane w tym samym okresie co wnioski o interwencje FITD na rzecz wsparcia Tercas, decyzja organów FITD dotycząca interwencji i jej zatwierdzenie przez włoski bank centralny.

Komisja nie dysponuje wszystkimi elementami pozwalającymi na ustalenie, czy rozpatrywane zwolnienie jest zgodne z logiką i ogólną strukturą systemu podatkowego i nie może zatem wykluczyć, że jest ono selektywne i stanowi pomoc.

Komisja przyjmuje wstępnie opinię, że w przypadku gdyby zwolnienie w sposób selektywny sprzyjało niektórym przedsiębiorstwom (innymi słowy, jeżeli zwolnienie nie jest uzasadnione charakterem i logiką systemu), spełnione byłyby inne kryteria dotyczące pomocy państwa.

Zwolnienie z podatku można byłoby przypisać państwu, ponieważ zostało określone przez włoskiego ustawodawcę i stanowi zasoby państwowe.

Zwolnione z podatku interwencje wspierające FITD zakłócałyby konkurencję poprzez zapobieganie upadłości i wycofaniu się z rynku beneficjentów. Beneficjenci zwolnienia podatkowego konkurowaliby z przedsiębiorstwami zagranicznymi, co wpływałoby na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

OCENA ZGODNOŚCI POMOCY Z ZASADAMI RYNKU WEWNĘTRZNEGO

Na tym etapie Komisja nie posiada wszystkich informacji, które mają znaczenie dla oceny zgodności interwencji z rynkiem wewnętrznym.

W szczególności Komisja nie dysponuje informacjami pozwalającymi na złagodzenie swoich obaw, w oparciu o odpowiednie "komunikaty kryzysowe", że każda pomoc państwa wynikająca z przedmiotowych interwencji jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. W szczególności nie przedstawiono wcale lub w zadowalający sposób elementów wskazujących, że:

1) podjęte działania są odpowiednie do realizacji celu polegającego na zapewnieniu długoterminowej rentowności grupy Tercas. W tym względzie Komisja zwraca uwagę, że nie otrzymała planu restrukturyzacji grupy Tercas, uwzględniającego wkład kapitałowy FITD i gwarancje, wskazującego na powrót do długoterminowej rentowności grupy Tercas;

2) zostały podjęte odpowiednie środki, aby zapewnić proporcjonalność pomocy, tzn. jej ograniczenie do kwoty minimalnej niezbędnej do osiągnięcia celu. W szczególności powinien był mieć miejsce odpowiedni "podział obciążenia" kosztów restrukturyzacji pomiędzy podmiotami, które zainwestowały w bank, takimi jak wierzyciele nieuprzywilejowani, zgodnie z komunikatem bankowym z 2013 r.;

3) interwencje są odpowiednio wynagradzane zgodnie z wymogami określonymi w komunikatach kryzysowych. W rzeczywistości, jak wspomniano powyżej, nie wydaje się, aby dokonano jakichkolwiek płatności lub wniesiono innego rodzaju znaczący wkład w zamian za dokapitalizowanie i interwencje gwarancyjne;

4) koszty restrukturyzacji grupy Tercas są ograniczone do niezbędnego minimum;

5) podjęto wystarczające środki w celu ograniczenia zakłóceń konkurencji, skalibrowane w taki sposób, aby jak najbardziej odpowiadały sytuacji rynkowej, która miałaby miejsce, gdyby grupa Tercas opuściła rynek, nie otrzymawszy pomocy.

W odniesieniu do zwolnienia z podatku interwencji FITD, środek ten nie został zgłoszony Komisji, a na podstawie niewystarczających informacji zawartych w najnowszych wstępnych powiadomieniach Komisja nie jest w stanie ocenić jego zgodności z rynkiem wewnętrznym. Nie można zatem wykluczyć, że jest on niezgodny z rynkiem wewnętrznym.

Zgodnie z art. 14 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.

TEKST PISMA

grafika

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2015.136.17
• Rodzaj: Ogłoszenie
• Tytuł: Pomoc państwa - Włochy - Pomoc państwa SA.39451 (2015/C) (ex 2015/NN) - Pomoc państwa dla Banca Tercas - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
• Data aktu: 24/04/2015
• Data ogłoszenia: 24/04/2015