Konkluzje w sprawie zapewniania jakości w celu wspierania kształcenia i szkolenia.

Konkluzje Rady z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie zapewniania jakości w celu wspierania kształcenia i szkolenia

(2014/C 183/07)

(Dz.U.UE C z dnia 14 czerwca 2014 r.)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

PRZYPOMINAJĄC O PRZEDSTAWIONYM W ZAŁĄCZNIKU TLE POLITYCZNYM NINIEJSZYCH KONKLUZJI,

Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE:

postępy - choć zróżnicowane z powodu odmiennych punktów wyjścia - w tworzeniu kultury stałego podnoszenia jakości w ramach systemów kształcenia i szkolenia w Europie, na które to postępy zwrócono uwagę w kilku niedawnych sprawozdaniach Komisji ¹ .

UZNAJE, ŻE:

1. Unijne systemy kształcenia i szkolenia - jako kluczowe czynniki sprzyjające tworzeniu lepszych miejsc pracy oraz większemu wzrostowi i większej konkurencyjności - stają przed ważnymi zadaniami, w których realizacji może pomóc stałe podnoszenie jakości. Wśród zadań tych są: poszerzanie dostępu, redukowanie odsetka osób wcześnie kończących naukę i podnoszenie odsetka osób pozostających w systemie, wspieranie innowacyjnego uczenia się, a także dbanie, by osoby uczące się - niezależnie od pochodzenia społecznoekonomicznego - nabywały wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych dla społeczeństwa inkluzywnego, aktywności obywatelskiej, uczenia się przez całe życie oraz poszerzania swoich szans na zatrudnienie.

2. Mechanizmy zapewniania jakości mogą odegrać ważną rolę we wspieraniu instytucji kształcenia i szkolenia oraz osób kształtujących politykę w radzeniu sobie z tymi zadaniami, gwarantując, że zarówno jakość systemów kształcenia i szkolenia, jak i jakość pojedynczych instytucji będą adekwatne. Zapewnianie jakości - jako jeden z szeregu środków stosowanych przez rządy i instytucje - zwiększa przejrzystość oraz przekonuje o adekwatności i jakości wiedzy, umiejętności, kompetencji i kwalifikacji, przekonanie to zaś jest oparte na przekonaniu o jakości instytucji i organizatorów kształcenia i szkolenia.

3. Europejskie instrumenty zapewniania jakości - wraz z europejskimi ramami kwalifikacji (EQF), ramami kwalifikacji w europejskim obszarze szkolnictwa wyższego oraz odnośnymi krajowymi ramami kwalifikacji - pomogły rozwinąć kulturę jakości w instytucjach kształcenia i szkolenia, a to z kolei ułatwiło mobilność edukacyjną i zawodową między krajami i systemami.

4. Jak wynika z doświadczeń w dziedzinie szkolnictwa wyższego oraz kształcenia i szkolenia zawodowego, elastyczne rozwiązania z zakresu zapewniania jakości mogą wesprzeć podnoszenie jakości w uczeniu się formalnym i pozaformalnym we wszystkich sektorach kształcenia i szkolenia oraz odpowiedzieć na upowszechniające się zjawiska, takie jak otwarte zasoby edukacyjne i edukacja transgraniczna, w tym franczyza ² .

ZGADZA SIĘ, ŻE:

1. Istnieją znaczne możliwości, jeżeli chodzi o tworzenie skuteczniejszych podejść do zapewniania jakości we wszystkich sektorach kształcenia i szkolenia - podejść, które polegałyby nie na kontroli poszczególnych elementów, ale na rozwijaniu prawdziwej, głęboko zakorzenionej kultury podnoszenia jakości w nauczaniu i uczeniu się, mogącej skutkować podnoszeniem standardów i poprawą efektów uczenia się.

2. Zapewnianie jakości - w ramach ciągłego podnoszenia jakości - powinno wspierać reformy systemów kształcenia i szkolenia zgodnie z unijnymi i krajowymi programami reform.

3. W szkolnictwie wyższym zapewnianie jakości - zwłaszcza wewnętrzne zapewnianie jakości - coraz skuteczniej pomaga instytucjom szkolnictwa wyższego realizować ich cele. Kształt zewnętrznego zapewniania jakości w poszczególnych państwach członkowskich różni się zależnie od krajowych potrzeb i warunków - do zwiększania zaufania i podnoszenia standardów przyczyniają się m.in. akredytacja programowa i oceny instytucjonalne. W zewnętrznym zapewnianiu jakości wzrasta tendencja do ocen instytucjonalnych, co pozwala instytucjom szkolnictwa wyższego dostosowywać ofertę w sposób bardziej elastyczny, odpowiadający ich własnym potrzebom oraz potrzebom osób uczących się, rynku pracy i społeczeństwa.

4. Transgraniczna współpraca w zapewnianiu jakości we wspomnianej dziedzinie ma do odegrania zasadniczą rolę w budowaniu zaufania i podnoszeniu standardów jakości, wspieraniu mobilności edukacyjnej, tworzeniu przyjaznych warunków dla wspólnych programów oraz przyczynianiu się do sprawnego funkcjonowania transgranicznego szkolnictwa wyższego i szkolnictwa wyższego w formie franczyzy. Umożliwienie agencjom zapewniania jakości transgranicznego zapewniania jakości dzięki Europejskiemu Rejestrowi Zapewniania Jakości w Szkolnictwie Wyższym (EQAR) - przy równoczesnym przestrzeganiu wymogów krajowych - powinno pomóc rozwinąć europejski wymiar zapewniania jakości oraz ułatwić ocenę transgraniczną i uprościć procedury wspólnych programów.

5. W kształceniu i szkoleniu zawodowym postępom w rozwijaniu kultury jakości w państwach członkowskich sprzyjają narzędzia i materiały szkoleniowe opracowane w ramach sieci EQAVET ³ , a większość państw członkowskich albo już wdrożyła, albo obecnie opracowuje krajowe podejście do zapewniania jakości zgodne z EQAVET. Należy dołożyć starań, zwłaszcza by w ramach rozwiązań z zakresu zapewniania jakości bardziej uwzględniane były efekty uczenia się oraz by stosownie do krajowego kontekstu brane były pod uwagę uczenie się pozaformalne i uczenie się poprzez praktykę w miejscu pracy w kontekście formalnym lub pozaformalnym.

6. Doświadczenie związane z EQAVET może posłużyć za podstawę do rozwijania całościowego podejścia do zapewniania jakości w dziedzinie uczenia się dorosłych.

7. Większa przejrzystość zapewniania jakości w różnych sektorach oraz rozwiązań w zakresie walidowania uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, w tym wszystkich form uczenia się on-line, pomogłaby także budować zaufanie i wspierać drożność między sektorami i krajami.

ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, ABY ZGODNIE Z KRAJOWĄ PRAKTYKĄ I Z NALEŻYTYM POSZANOWANIEM ZASADY POMOCNICZOŚCI WSPÓLNIE Z ODPOWIEDNIMI ZAINTERESOWANYMI STRONAMI:

1. Rozwijały i promowały kulturę podnoszenia jakości w kształceniu i szkoleniu w celu podnoszenia jakości wiedzy, umiejętności i kompetencji zdobywanych przez osoby uczące się oraz jakości procesu uczenia się - z odpowiednim wykorzystaniem europejskich instrumentów zapewniania jakości.

2. Wzmocniły potencjał rozwiązań z zakresu zapewniania jakości, tak by można było radzić sobie z obecnymi i przyszłymi zmianami w kształceniu i szkoleniu, takimi jak wszelkie formy uczenia się on-line, oraz zadbały o dostatecznie elastyczny zakres działań organów zapewniania jakości w tym kontekście.

3. Zapewniły większą przejrzystość w odniesieniu do wyników ocen jakości.

4. Korzystały z możliwości finansowych, które daje program Erasmus+, by rozwijać innowacyjne projekty transnarodowe zwiększające potencjał zapewniania jakości we wspieraniu trwałych reform w dziedzinie kształcenia i szkolenia w UE, a w stosownym przypadku korzystały z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w celu stymulowania rozwoju systemów kształcenia i szkolenia gwarantujących jakość.

5. Poprzez zapewnianie jakości sprzyjały promowaniu dobrego jakościowo nauczania w kształceniu i szkoleniu.

6. W ramach procesu bolońskiego wspierały trwającą weryfikację standardów i wytycznych w dziedzinie zapewniania jakości w europejskim obszarze szkolnictwa wyższego, po to by zwiększyć ich przejrzystość, zastosowanie i użyteczność - w tym ich zakres - kładąc przy tym nacisk na podnoszenie standardów jakości.

7. W stosownym przypadku zachęcały do współpracy transgranicznej między organami zapewniania jakości we wszystkich sektorach i dla wszystkich form kształcenia i szkolenia.

8. Przy wsparciu krajowych agencji zapewniania jakości dbały o jakość edukacji oferowanej przez instytucje szkolnictwa wyższego, które mają filie i kursy w ramach franczyzy za granicą, poprzez ściślejszą współpracę między agencjami zapewniania jakości w państwach wysyłających i przyjmujących lub pozwalając agencjom zarejestrowanym w EQAR oceniać instytucje dysponujące ofertą transgraniczną i franczyzową w celu minimalizowania wątpliwości co do jakości oraz zachęcania do współpracy transgranicznej i wzajemnego uczenia się.

9. Nadal wdrażały ramy EQAVET w celu rozwijania kultury zapewniania jakości w państwach członkowskich i pomiędzy nimi, w tym na szczeblu organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, zwłaszcza starając się ustanowić na szczeblu krajowym do końca 2015 roku - zgodnie z komunikatem z Brugii - wspólne ramy zapewniania jakości dla organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, obejmujące uczenie się w szkole oraz uczenie się poprzez praktykę w miejscu pracy - stosownie do kontekstu krajowego.

10. Zapewniły regularną ocenę systemów, środków i instrumentów zapewniania jakości w celu wzmocnienia ich ciągłego rozwoju i skuteczności.

ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI, BY UWZGLĘDNIAJĄC SPECYFICZNE CECHY I WYMOGI RÓŻNYCH SEKTORÓW ORAZ WARUNKI KRAJOWE:

1. Kontynuowały promowanie przejrzystości i komplementarności sektorowych podejść do zapewniania jakości, opierając się na europejskich zasadach zapewniania jakości w perspektywie uczenia się przez całe życie, po to by zagwarantować osobom uczącym się jakość efektów, a także zwiększyć drożność między sektorami kształcenia i szkolenia. Wśród dalszych działań mogłyby się znaleźć:

a) szersze stosowanie - podczas definiowania, zapewniania i oceniania wiedzy, umiejętności, kompetencji i kwalifikacji - podejścia opartego na efektach uczenia się, na podstawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie oraz europejskich instrumentów opartych na punktach i osiągnięciach, takich jak ECTS ⁴ i ECVET ⁵ ;

b) promowanie przejrzystych rozwiązań z zakresu zapewniania jakości, opartych na obowiązujących ramach zapewniania jakości, wspierających rzetelne, aktualne i budzące zaufanie metody oceny i narzędzia walidowania uczenia się pozaformalnego i nieformalnego;

c) zacieśnianie związków i współpracy między zainteresowanymi stronami ze świata kształcenia i szkolenia i ze świata pracy, m.in. w celu stworzenia odpowiedniego sposobu monitorowania i prognozowania umiejętności;

d) w stosownym przypadku angażowanie zainteresowanych stron, w tym kadry, osób uczących się i pracodawców - poprzez zapewnianie jakości - w podejmowanie strategicznych decyzji, w określanie kwalifikacji oraz w rozwijanie, realizację i monitorowanie programów - tak by zapewnić ciągłe podnoszenie jakości w instytucjach kształcenia i szkolenia.

2. Wykorzystały potencjał zapewniania jakości, by zintensyfikować wdrażanie krajowych ram kwalifikacji związanych z europejskimi ramami kwalifikacji (EQF).

3. Skorzystały z prac toczących się w ramach procesu bolońskiego w dziedzinie szkolnictwa wyższego, by użyć potencjału zapewniania jakości w celu zwiększenia wzajemnego zaufania i przejrzystości jako podstawy do przejścia ku płynniejszemu uznawaniu wszystkich stosownych kwalifikacji.

4. Uwzględniając doświadczenie uzyskane w dziedzinie szkolnictwa wyższego, starały się zwiększyć transnarodową przejrzystość rozwiązań z zakresu zapewniania jakości w innych sektorach i na innych poziomach kształcenia i szkolenia.

5. Przeanalizowały rozwiązania z zakresu zapewniania jakości w celu skuteczniejszego podjęcia problemu jakości uczenia się pozaformalnego i uczenia się poprzez praktykę w miejscu pracy - stosownie do kontekstu krajowego - opierając się w odpowiednim przypadku m.in. na ramach EQAVET.

6. Dalej analizowały stosowne kwestie z zakresu zapewniania jakości związane z wszelkimi formami uczenia się on-line, takie jak ocena i certyfikowanie nowych sposobów uczenia się i nauczania.

7. Pracowały - zwłaszcza w świetle ostatniego sprawozdania Komisji oceniającego ramy EQF oraz jej sprawozdań z postępów w zapewnianiu jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym i w szkolnictwie wyższym ⁶ - na rzecz ściślejszego skoordynowania i ulepszenia EQAVET oraz europejskich narzędzi zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym, zwłaszcza poprzez zastosowanie podejścia opartego na efektach uczenia się oraz z pomocą instrumentów przejrzystości takich jak EQF, Europass i europejskie systemy transferu punktów/osiągnięć.

8. W ramach otwartej metody koordynacji zbadały, czy państwa członkowskie mogłyby wzmocnić swoją ofertę i inicjatywy z zakresu zapewniania jakości w dziedzinie edukacji przedszkolnej, edukacji szkolnej oraz w dziedzinie uczenia się dorosłych - w świetle doświadczeń uzyskanych w innych sektorach.

9. Nadal promowały współpracę w dziedzinie zapewniania jakości na szczeblu międzynarodowym we wszystkich sektorach poprzez współpracę z organizacjami międzynarodowymi, dialog polityczny z kluczowymi partnerami międzynarodowymi oraz partnerstwa z instytucjami z całego świata.

ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:

1. Nadal zwiększała związki i synergię między unijnymi narzędziami przejrzystości wspierającymi zapewnianie jakości, uznawanie i mobilność, starając się o większą komplementarność i konwergencję między takimi narzędziami, w tym opierając się na wynikach konsultacji w sprawie europejskiego obszaru umiejętności i kwalifikacji.

2. Nadal doskonaliła wzajemne uczenie się w drodze europejskiej współpracy w dziedzinie zapewniania jakości we wszystkich sektorach, w tym za pomocą środków finansowych z programu Erasmus+.

3. Zbadała, w jaki sposób wesprzeć państwa członkowskie w rozwijaniu rozwiązań z zakresu zapewniania jakości, tak by uwzględnić różne sposoby uczenia się i nauczania lub by rozwiązania te mogły być stosowane w różnych sektorach i poziomach kształcenia i szkolenia.

ZAŁĄCZNIK

Tło polityczne

1. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie współpracy europejskiej przy ocenie jakości edukacji szkolnej ⁷ .

2. Standardy i wytyczne z 2005 r. w dziedzinie zapewniania jakości dla europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego oraz zobowiązanie do ich weryfikacji podjęte przez ministrów uczestniczących w konferencji bolońskiej w Bukareszcie w dniach 26-27 kwietnia 2012 r.

3. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie dalszej europejskiej współpracy w zakresie zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym ⁸ .

4. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, zwłaszcza wspólne zasady zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym oraz w kształceniu i szkoleniu zawodowym zamieszczone w załączniku III ⁹ .

5. Konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na okres do roku 2020 ("ET 2020") ¹⁰ .

6. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym ¹¹ .

7. Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 19 listopada 2010 r. w sprawie priorytetów ściślejszej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego w latach 2011-2020 ¹² .

8. Konkluzje Rady z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie modernizacji szkolnictwa wyższego ¹³ .

9. Rezolucja Rady z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie odnowionej europejskiej agendy w zakresie uczenia się dorosłych ¹⁴ .

10. Zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego ¹⁵ .

11. Konkluzje Rady z dnia 15 lutego 2013 r. w sprawie inwestowania w kształcenie i szkolenie - odpowiedź na komunikat pt. "Nowe podejście do edukacji: inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych" oraz na roczną analizę wzrostu gospodarczego 2013 ¹⁶ .

12. Konkluzje Rady z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie globalnego wymiaru szkolnictwa wyższego ¹⁷ .

13. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające "Erasmus+": unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu ¹⁸ .

14. Konkluzje Rady z dnia 24 lutego 2014 r. w sprawie skutecznego i innowacyjnego kształcenia i szkolenia służącego inwestowaniu w umiejętności - wspieranie europejskiego semestru 2014 ¹⁹ .

Inne dokumenty

1. Europejskie sprawozdanie z maja 2000 r. na temat jakości edukacji szkolnej: szesnaście wskaźników jakości.

2. Badanie Eurydice: Evaluation of Schools providing Compulsory Education in Europe (Ocena szkół zapewniających edukację obowiązkową w Europie), 2004.

3. Sprawozdanie grupy wysokiego szczebla ds. modernizacji szkolnictwa wyższego z czerwca 2013 r. na temat ponoszenia jakości nauczania i uczenia się w europejskich instytucjach szkolnictwa wyższego.

4. Badanie z 2013 r. w sprawie zapewniania jakości w uczeniu się dorosłych oraz sprawozdanie tematycznej grupy roboczej ds. jakości w uczeniu się dorosłych z dnia 24 października 2013 r.

5. Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 2013 r. pt. "Ocena europejskich ram kwalifikacji (EQF). Wdrażanie zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie".

6. Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów z dnia 28 stycznia 2014 r. z postępów w zapewnianiu jakości w szkolnictwie wyższym.

7. Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2014 r. dotyczące wykonania zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym.

1 Zob. załącznik ("Inne dokumenty").

2 Edukacja transgraniczna obejmuje świadczenie usług szkolnictwa wyższego za granicą poprzez filie lub w ramach franczyzy lub umów walidacyjnych między instytucją wysyłającą a instytucją przyjmującą.

3 Europejskie ramy odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym.

4 Europejski system transferu i akumulacji punktów w szkolnictwie wyższym.

5 Europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym.

6 Zob. załącznik.

7 Dz.U. L 60 z 1.3.2001, s. 51.

8 Dz.U. L 64 z 4.3.2006, s. 60.

9 Dz.U. C 111 z 6.5.2008, s. 7.

10 Dz.U. C 119 z 28.5.2009, s. 2.

11 Dz.U. C 155 z 8.7.2009, s. 1.

12 Dz.U. C 324 z 1.12.2010, s. 5.

13 Dz.U. C 372 z 20.12.2011, s. 36.

14 Dz.U. C 372 z 20.12.2011, s. 1.

15 Dz.U. C 398 z 22.12.2012, s. 1.

16 Dz.U. C 64 z 5.3.2013, s. 5.

17 Dz.U. C 28 z 31.1.2014, s. 2.

18 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 50.

19 Dz.U. C 62 z 4.3.2014, s. 4.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2014.183.30
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Konkluzje w sprawie zapewniania jakości w celu wspierania kształcenia i szkolenia.
• Data aktu: 20/05/2014
• Data ogłoszenia: 14/06/2014