Perspektywy rozwoju dialogu obywatelskiego w ramach traktatu z LizbonyP6_TA(2009)0007
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie perspektyw rozwoju dialogu obywatelskiego w ramach Traktatu z Lizbony (2008/2067(INI))
(2010/C 46 E/03)
(Dz.U.UE C z dnia 24 lutego 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, podpisany w dniu 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie,
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
– uwzględniając rezolucję z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Traktatu z Lizbony(1),
– uwzględniając wiele przyjętych w bieżącej kadencji rezolucji, które odwołują się do społeczeństwa obywatelskiego,
– uwzględniając zorganizowane przez Komisję Spraw Konstytucyjnych warsztaty z udziałem przedstawicieli organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które odbyły się w dniu 3 czerwca 2008 r.,
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A6-0475/2008),
A. mając na uwadze, że demokratyczna i bliska obywatelom Unia Europejska wymaga ścisłej współpracy instytucji unijnych i państw członkowskich ze społeczeństwem obywatelskim na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym,
B. mając na uwadze, że otwartość instytucji unijnych, władz krajowych, regionalnych i lokalnych na dialog i współpracę z obywatelami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego jest warunkiem podstawowym ich zaangażowania w proces stanowienia prawa i sprawowania władzy na wszystkich szczeblach,
C. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony wzmacnia prawa obywateli UE wobec Unii poprzez ułatwienie im i stowarzyszeniom reprezentatywnym dla społeczeństwa obywatelskiego udziału w debatach nad "Europą obywateli",
D. mając na uwadze, że aktualne przepisy, również wprowadzone Traktatem z Lizbony, tworzą niezbędne ramy prawne dla rozwoju dialogu obywatelskiego na poziomie europejskim; mając wszelako na uwadze, że praktyka ich stosowania nie zawsze jest zadowalająca,
E. mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie w 27 państwach członkowskich znajduje się na różnych poziomach rozwoju, w różnym stopniu korzysta z demokracji partycypacyjnej, z możliwości udziału w procesie tworzenia prawa oraz w dialogu z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi,
F. mając na uwadze, że pojęcie "społeczeństwo obywatelskie" odnosi się do licznych organizacji pozarządowych i organizacji non-profit założonych przez obywateli z ich własnej woli, które są obecne w przestrzeni publicznej, wyrażają interesy, idee i ideologie swoich członków lub innych osób, oparte na względach etycznych, kulturalnych, politycznych, naukowych, religijnych lub charytatywnych,
G. mając na uwadze, że kwestia określenia poziomu reprezentatywności organizacji społeczeństwa obywatelskiego budzi wiele wątpliwości, a także że aktywność i efektywność w promowaniu określonych poglądów przez niektóre organizacje nie zawsze idzie w parze z ich reprezentatywnością,
H. mając na uwadze istniejące rozbieżności w podejściu do dialogu obywatelskiego poszczególnych instytucji Unii Europejskiej,
1. docenia wkład, jaki Unia Europejska wnosi w rozwój dialogu obywatelskiego, zarówno na poziomie europejskim, jak i na poziomach krajowym, regionalnym i lokalnym w państwach członkowskich;
2. podkreśla, że społeczeństwo obywatelskie Europy odgrywa znaczącą rolę w europejskim procesie integracji, przedstawiając instytucjom europejskim stanowiska i żądania obywateli Unii; wskazuje na znaczenie fachowej wiedzy, jaką społeczeństwo obywatelskie udostępnia instytucjom, oraz podkreśla wagę i znaczenie funkcji informacyjnych i popularyzujących dialog obywatelski, zwłaszcza w zakresie promowania i propagowania działań i zamierzeń Unii Europejskiej, w budowaniu sieci współpracy europejskiej oraz wzmacnianiu wśród społeczeństwa obywatelskiego tożsamości i identyfikacji europejskiej;
3. podkreśla, iż jeśli Unia Europejska chce osiągnąć swoje cele i zamierzenia polityczne, to potrzebuje szerszej debaty publicznej, efektywniejszego dialogu obywatelskiego i większej świadomości politycznej;
4. podkreśla swoje szczególne przywiązanie do dialogu obywatelskiego oraz wagę nadaną temu dialogowi przez Traktat z Lizbony, który przyznał mu rangę nadrzędnej zasady wiążącej wszystkie strefy działalności Unii Europejskiej;
5. z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie demokracji przedstawicielskiej i demokracji uczestniczącej, wynikające z wprowadzenia do Traktatu z Lizbony tzw. "inicjatywy obywatelskiej", dopuszczającej wezwanie Komisji Europejskiej przez milion obywateli z kilku państw członkowskich do przedstawienia wniosku legislacyjnego;
6. wzywa instytucje Unii Europejskiej, a także władze krajowe, regionalne i lokalne państw członkowskich, do jak najpełniejszego wykorzystania istniejących ram prawnych oraz katalogu dobrych praktyk dla rozwoju dialogu z obywatelami oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego; w szczególności uważa, że biura informacji Parlamentu Europejskiego w każdym państwie członkowskim powinny odgrywać aktywną rolę w promowaniu i organizacji forów, a także zarządzaniu tymi forami, które odbywają się przynajmniej raz w roku z udziałem Parlamentu i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w danym państwie członkowskim, oraz podkreśla znaczenie udziału w tych forach posłów do PE zarówno z kraju organizacji forum, jak i z innych państw członkowskich;
7. wzywa instytucje Unii Europejskiej do włączenia w dialog obywatelski wszystkich zainteresowanych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego; kluczowy w tym kontekście jest głos młodych obywateli Europy, którzy będą kreślili kształt i odpowiadali za "Unię Europejską jutra";
8. wzywa instytucje Unii Europejskiej do zapewnienia, aby wszyscy obywatele UE, w tym kobiety i mężczyźni, ludzie starzy i młodzi, pochodzący ze wsi i z miasta, mieli szansę na aktywne, wolne od dyskryminacji i oparte na równych prawach zaangażowanie w dialog obywatelski, a zwłaszcza by przedstawiciele mniejszości językowych mogli wypowiadać się na takich forach w swoich językach ojczystych. Funkcjonowanie Unii Europejskiej w tym zakresie powinno sprzyjać urzeczywistnieniu idei równości kobiet i mężczyzn oraz stanowić przykład jej propagowania zarówno w państwach członkowskich, jak i poza UE;
9. wzywa instytucje Unii Europejskiej do ustanowienia w drodze porozumienia międzyinstytucjonalnego wiążących wytycznych dotyczących powoływania przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, metod organizowania konsultacji i ich finansowania, zgodnego z "Ogólnymi zasadami i minimalnymi standardami konsultacji z zainteresowanymi stronami"(2); wskazuje, że w tym celu wszystkie instytucje UE powinny prowadzić i aktualizować rejestry wszystkich odpowiednich organizacji pozarządowych, niezależnie od tego czy działają w państwach członkowskich, czy też skupiają się na instytucjach unijnych;
10. wzywa instytucje Unii Europejskiej do uczynienia dialogu obywatelskiego przekrojowym zadaniem wszystkich dyrekcji generalnych Komisji, wszystkich roboczych grup doradczych w Radzie Ministrów i wszystkich komisji Parlamentu Europejskiego, w sposób przejrzysty i przy zachowaniu pełnej równowagi pomiędzy sektorami publicznym i prywatnym;
11. wzywa instytucje Unii Europejskiej, aby dla zapewnienia lepszej komunikacji, przepływu informacji i koordynacji ich działań w zakresie konsultacji ze społeczeństwem, podjęły bliższą współpracę na rzecz budowania europejskiego dialogu obywatelskiego i promowania aktywnej postawy europejskiej wśród obywateli UE; stwierdza, że w związku z tym bardzo pożądane byłyby regularne spotkania przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i komisarzy w ramach forów odbywających się w państwach członkowskich jako sposób zmniejszenia postrzeganego rozdźwięku między UE i obywatelami Europy;
12. wzywa Radę do ułatwienia i uproszczenia dostępu do jej prac, co jest postrzegane jako warunek sine qua non dla nawiązania prawdziwego dialogu ze społeczeństwem obywatelskim;
13. podkreśla znaczenie rozwoju europejskiej polityki komunikacyjnej w zakresie dostarczania nowych narzędzi i sposobów komunikowania się z obywatelami UE (z zastosowaniem Internetu, użyciem e-technologii oraz nowoczesnych technik audiowizualnych);
14. apeluje o kontynuowanie dotychczasowych, już sprawdzonych unijnych inicjatyw, które zmierzają do zwiększenia udziału społeczeństwa obywatelskiego w procesie integracji europejskiej, takich jak: Europę by Satelitę, Agora Obywatelska, tematyczne fora obywatelskie (np. Your Europe), debaty internetowe itp;
15. podkreśla znaczenie profesjonalnych badań europejskiej opinii publicznej pod kątem zidentyfikowania i zrozumienia potrzeb i oczekiwań obywateli UE w odniesieniu do funkcjonowania Unii; wzywa instytucje UE i społeczeństwo obywatelskie w państwach członkowskich, by we wzajemnych stosunkach i dyskusjach miały te oczekiwania na uwadze;
16. wzywa władze krajowe, regionalne i lokalne państw członkowskich do wspierania dialogu obywatelskiego, w szczególności w tych krajach i regionach oraz w tych dziedzinach, gdzie nie jest on jeszcze w pełni rozwinięty lub wystarczająco wdrożony; ponadto nalega na te organy, by aktywnie wspierały rozwój wzajemnych stosunków regionalnych społeczeństwa obywatelskiego w państwach członkowskich oraz inicjatywy transgraniczne; uważa, że należałoby również rozważyć powoływanie zespołów w państwach członkowskich jako sposób wspierania wymiany pomysłów i doświadczeń w UE;
17. apeluje do przedstawicieli społeczeństwa europejskiego o aktywne włączanie się w dialog obywatelski oraz w opracowywanie programów i europejskich strategii politycznych, co pozwoli wpływać na procesy decyzyjne;
18. zachęca obywateli UE do szerszego udziału w debatach i dyskusjach europejskich, a także do uczestnictwa w nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego;
19. zwraca uwagę, iż prowadzenie dialogu z obywatelami na wszystkich szczeblach: europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym wymaga odpowiednich środków finansowych i zwraca się do podmiotów zainteresowanych i odpowiedzialnych za jego organizację o zapewnienie stosownego wsparcia finansowego;
20. podkreśla, że poza dialogiem ze społeczeństwem obywatelskim potrzebny jest również otwarty, przejrzysty i systematyczny dialog prowadzony przez Unię z Kościołami i wspólnotami wyznaniowymi, zgodnie z postanowieniami traktatu lizbońskiego;
21. zaleca instytucjom unijnym, żeby wspólnie udostępniały informacje o reprezentatywności i dziedzinach działalności organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Europie, np. poprzez publiczną i przyjazną użytkownikom bazę danych;
22. zwraca się do Komisji o przedstawienie nowego wniosku dotyczącego stowarzyszeń europejskich, żeby europejskie organizacje społeczeństwa obywatelskiego miały oparcie we wspólnej podstawie prawnej;
23. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji parlamentom państw członkowskich, Radzie, Komisji oraz Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0055.
(2) Zobacz komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2002 r. zatytułowany "W kierunku lepszej kultury konsultacji i dialogu - Zasady ogólne i minimalne standardy na potrzeby konsultacji Komisji z zainteresowanymi stronami" (COM(2002)0704).
