Białoruś.

Białoruś

P7_TA(2009)0117

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie Białorusi

(2010/C 286 E/04)

(Dz.U.UE C z dnia 22 października 2010 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie sytuacji na Białorusi, szczególnie rezolucję z dnia 2 kwietnia 2009 r. w sprawie oceny dialogu między Unią Europejską a Białorusią(1),

– uwzględniając wnioski dotyczące Białorusi, wypracowane przez Radę do Spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych na posiedzeniu w dniu 17 listopada 2009 r., zgodnie z którymi przedłużono zawieszenie stosowania zakazu wydawania wiz wobec niektórych urzędników białoruskich, w tym wobec prezydenta Alaksandra Łukaszenki, i rozszerzono środki ograniczające do października 2010 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie partnerstwa wschodniego (COM(2008)0823),

– uwzględniając deklarację w sprawie partnerstwa wschodniego wydaną przez Radę Europejską na posiedzeniu w dniu 19 i 20 marca 2009 r. oraz wspólną deklarację ze szczytu partnerstwa wschodniego, który odbył się w Pradze w dniu 7 maja 2009 r.,

– uwzględniając oświadczenie Komisji z dnia 21 listopada 2006 r. o gotowości Unii Europejskiej do wznowienia stosunków z Białorusią i ludnością białoruską w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa,

– uwzględniając oświadczenie prezydencji UE w sprawie kary śmierci na Białorusi, wygłoszone na forum OBWE w dniu 29 października 2009 r.,

– uwzględniając art. 110 ust. 4 Regulaminu PE,

A. mając na uwadze, że w konkluzjach z dnia 17 listopada 2009 r. Rada uznaje, że pojawiły się nowe możliwości dialogu i pogłębienia współpracy między UE a Białorusią z myślą o wspieraniu rzeczywistych postępów w kierunku demokracji i przestrzegania praw człowieka, a także potwierdza swoją gotowość do pogłębienia stosunków między Unią Europejską a Białorusią pod warunkiem uzyskania dalszych postępów na drodze ku demokracji, przestrzeganiu praw człowieka i praworządności, a także do wspierania Białorusi w realizacji tych celów,

B. mając na uwadze, że Unia Europejska postrzega Białoruś jako partnera m.in. w takich kwestiach, jak bezpieczeństwo energetyczne, transport, współpraca kulturalna, ochrona środowiska i bezpieczeństwo żywnościowe,

C. mając na uwadze, że Rada - po dokonaniu oceny sytuacji na Białorusi w następstwie decyzji podjętej w dniu 16 marca 2009 r. zgodnie z warunkami określonymi we wspólnym stanowisku 2009/314/WPZiB - podjęła decyzję o przedłużeniu stosowania środków ograniczających wobec niektórych urzędników białoruskich oraz o zawieszeniu stosowania tych ograniczeń w zakresie podróży do UE do października 2010 r.,

D. mając na uwadze, że od października 2008 r. podjęto pewne pozytywne działania, np. uwolnienie pewnej liczby więźniów politycznych i zezwolenie na dystrybucję dwóch niezależnych gazet,

E. mając na uwadze, że w odpowiedzi na pozytywne działania podjęte przez Białoruś Komisja nawiązała już intensywny dialog z tym krajem w takich dziedzinach, jak energetyka, środowisko naturalne, cła, transport i bezpieczeństwo żywnościowe,

F. mając na uwadze, że w decyzji z dnia 20 marca 2009 r. Rada włączyła Białoruś do inicjatywy partnerstwa wschodniego, którą Komisja zapoczątkowała w wyżej wymienionym komunikacie z dnia 3 grudnia 2008 r. w celu zacieśnienia współpracy z pewną liczbą krajów wschodnioeuropejskich; mając na uwadze, że jednym z celów udziału Białorusi w inicjatywie partnerstwa wschodniego oraz w jej organie parlamentarnym - zgromadzeniu Euronest - jest zacieśnienie współpracy między Białorusią a UE, również w wymiarze międzyludzkim,

G. mając na uwadze, że Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy - na podstawie raportu z misji informacyjnej do Mińska (20 do 24 września 2009 r.) przeprowadzonej we współpracy z kilkoma międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi - nie odnotowała żadnych istotnych postępów w zakresie wolności mediów na Białorusi,

H. mając na uwadze, że Białoruś zobowiązała się rozważyć zalecenia OBWE/ODIHR dotyczące zmian w prawie wyborczym w celu dostosowania go do międzynarodowych norm demokratycznych wyborów, a także konsultować proponowane zmiany z OBWE; mając na uwadze, że Zgromadzenie Narodowe Białorusi zatwierdziło ostatnio reformę ordynacji wyborczej bez wcześniejszej konsultacji z OBWE,

I. mając na uwadze, że Białoruś to jedyny kraj europejski, w którym wciąż stosuje się karę śmierci; mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach wydano kolejne wyroki śmierci,

J. mając na uwadze, że w dniu 2 listopada 2009 r. prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka oświadczył, że "stosunki z Unią Europejską, która jest silnym i mocnym partnerem, to jeden z podstawowych czynników gwarantujących niezależność i suwerenność Białorusi, a także jej rozwój gospodarczy, naukowy i technologiczny",

1. popiera decyzję Rady o przedłużeniu stosowania środków ograniczających wobec niektórych urzędników białoruskich przy jednoczesnym zawieszeniu stosowania tych środków do października 2010 r.;

2. podkreśla, że pogłębiony dialog polityczny i rozpoczęcie dialogu w zakresie praw człowieka między UE a Białorusią musi prowadzić do konkretnych rezultatów i istotnych postępów w dziedzinie demokratycznych reform, przestrzegania praw człowieka i praworządności;

3. z zadowoleniem przyjmuje konstruktywny i aktywny udział Białorusi w partnerstwie wschodnim - inicjatywie, której celem jest umocnienie demokracji i praworządności oraz wspieranie współpracy europejskiej; uznaje udział Białorusi w partnerstwie wschodnim za krok na drodze do dalszego dialogu z Unią Europejską i zacieśnienia stosunków w oparciu o gotowość i zaangażowanie Białorusi na rzecz osiągnięcia tych celów; z zadowoleniem przyjmuje współpracę trójstronną między Litwą, Białorusią i Ukrainą w ramach partnerstwa wschodniego, której priorytetem są projekty dotyczące zintegrowanej kontroli granic, transportu i tranzytu, wspólnego dziedzictwa kulturowego i historycznego, zabezpieczeń socjalnych i bezpieczeństwa energetycznego;

4. wzywa Komisję do opracowania wniosku w sprawie wspólnego planu przejściowego dla Białorusi, określającego priorytety reform inspirowanych planami działań przygotowanymi w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa w celu ożywienia zawieszonego procesu ratyfikacji porozumienia o partnerstwie i współpracy między UE a Białorusią; uważa w tym kontekście, że po zakończeniu i wdrożeniu wszystkich reform politycznych należy odnowić porozumienie o partnerstwie i współpracy między UE a Białorusią, "zamrożone" od 1997 r.;

5. wzywa Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, by rozważyły zwiększenie pomocy finansowej dla Białorusi, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw, a równocześnie do dokonania przeglądu mandatu obu banków w celu wsparcia przemian na Białorusi, zmierzających do demokracji, społeczeństwa pluralistycznego i gospodarki rynkowej; uważa, że takie ewentualne wsparcie finansowe powinno być uzależnione od osiągnięcia znacznych postępów w obszarach wymienionych poniżej;

6. wzywa Radę i Komisję do rozważenia środków mających na celu poprawę klimatu dla przedsiębiorczości, handlu, inwestycji, infrastruktury energetycznej i transportowej oraz współpracy transgranicznej między UE a Białorusią; odnotowuje starania Białorusi o złagodzenie skutków kryzysu finansowego i gospodarczego oraz o ożywienie gospodarki poprzez zniesienie barier dla inwestycji oraz reformę praw własności i sektora prywatnego, zauważa także osiągnięcia w tym zakresie;

7. podkreśla, że wysiłki o rozwiązanie problemu korupcji, zwiększenie przejrzystości i wzmocnienie praworządności, które są nieodzowne dla przyciągnięcia większej liczby inwestycji zagranicznych, są niewystarczające;

8. zwraca się do Komisji o przygotowanie zaleceń dotyczących ewentualnego przyjęcia dyrektyw w sprawie porozumień z Białorusią dotyczących ułatwień wizowych i readmisji po spełnieniu odpowiednich warunków; uważa, że takie działania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia głównego celu polityki UE wobec Białorusi, czyli zacieśnienia kontaktów międzyludzkich, włączenia Białorusi w procesy europejskie i regionalne oraz trwałej demokratyzacji kraju;

9. wzywa Radę i Komisję, by w tym kontekście rozważyły możliwość zmniejszenia opłat wizowych dla obywateli Białorusi wjeżdżających do strefy Schengen i uproszczenia procedury wydawania wiz; podkreśla, że celem długoterminowym jest ruch bezwizowy między Unią Europejską a Białorusią; wzywa władze białoruskie, by podpisały porozumienie z sąsiadującymi krajami UE w sprawie ruchu bezwizowego dla mieszkańców stref przygranicznych;

10. stanowczo potępia niedawną odmowę wydania wiz wjazdowych dyrektor telewizji Biełsat Agnieszce Romaszewskiej, profesorom Uniwersytetu w Białymstoku, posłowi do parlamentu cypryjskiego Christosowi Pourgouridesowi oraz posłowi do parlamentu litewskiego Emanuelisowi Zingerisowi;

11. wzywa Radę i Komisję, by rozważyły możliwość całkowitego zniesienia zakazu podróżowania, a także przyjęcia środków na rzecz ułatwienia postępu gospodarczo-społecznego i przyspieszenia procesu integracji Białorusi z europejską rodziną demokratycznych państw, jeżeli w ciągu nadchodzącego roku Białoruś osiągnie znaczne postępy i spełni odpowiednie kryteria;

12. zwraca uwagę, że należy nadać nowy impuls owocnemu dla obu stron dialogowi między Białorusią a Unią Europejską poprzez współpracę parlamentarną w zgromadzeniu Euronest; zauważa, że Białoruś zostanie zaproszona do pełnego udziału na równych zasadach w zgromadzeniu Euronest, które stanowi parlamentarny element partnerstwa wschodniego, kiedy tylko odbędą się wolne i uczciwe wybory do białoruskiego parlamentu, i uważa, że do tego momentu należy powinny obowiązywać przepisy przejściowe;

13. jest zdania, że wszystkie państwa członkowskie UE oraz ich rządy powinny zajmować jednakową postawę w stosunkach z krajami trzecimi w oparciu o wspólne stanowiska uzgodnione w Radzie; uważa również, że instytucje europejskie powinny realizować wspólną strategię i łączyć wysiłki na rzecz osiągnięcia konkretnych rezultatów w stosunkach między UE a Białorusią; wzywa wszystkich przedstawicieli UE i państw członkowskich do organizowania spotkań politycznych z przedstawicielami opozycji demokratycznej, zwłaszcza podczas wizyt na Białorusi;

14. wzywa Białoruś do dalszej współpracy z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE/ODIHR) w dziedzinie prawa wyborczego i oczekuje, że nowe prawo wyborcze będzie zgodne z normami międzynarodowymi i wejdzie w życie przed wyborami samorządowymi, które mają się odbyć na wiosnę 2010 r.;

15. podkreśla z naciskiem, że oczekuje się wyraźnych i istotnych postępów na drodze ku demokratyzacji w ciągu najbliższego roku w celu całkowitego zniesienia sankcji, oraz uważa, że warunkiem pełnego wznowienia stosunków z Białorusią powinno być:

– zapewnienie przestrzegania wolności wypowiedzi poprzez dostosowanie prawa medialnego do zaleceń zawartych w sprawozdaniu międzynarodowej misji informacyjnej w Republice Białorusi, która miała miejsce od 20 do 24 września 2009 r.,

– zapewnienie swobody stowarzyszeń i zgromadzeń poprzez zniesienie art. 193-1 białoruskiego kodeksu karnego uznającego za przestępstwo działalność prowadzoną w imieniu niezarejestrowanych stowarzyszeń publicznych, partii politycznych i fundacji,

– zezwolenie na rejestrację partii politycznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego,

– zapewnienie wolności wyznania innym wspólnotom religijnym, nie tylko kościołowi prawosławnemu, a w szczególności umożliwienie swobodnej działalności kościoła Nowe Życie,

– nieutrudnianie funkcjonowania organizacji już działającym na Białorusi, np. poprzez podwyżki cen najmu (np. w przypadku Białoruskiego Frontu Ludowego) lub nakładanie niezgodnych z prawem podatków na projekty realizowane dzięki środkom UE (np. w przypadku Białoruskiego Komitetu Helsińskiego),

– stworzenie warunków sprzyjających działalności organizacji pozarządowych i niezależnych mediów,

– zapewnienie praw i swobód politycznych poprzez zaprzestanie praktyki zastraszania motywowanego względami politycznymi, zwłaszcza zwalniania z pracy i wydalania z uniwersytetów (jak w przypadku Tacciany Szapućkiej, wydalonej z uniwersytetu za udział w forum społeczeństwa obywatelskiego dotyczącym partnerstwa wschodniego, które odbyło się w listopadzie w Brukseli),

– zaprzestanie prześladowań studentów za rzekome unikanie służby wojskowej, którzy są wydalani z uniwersytetów za postawę obywatelską i zmuszeni zdobywać wykształcenie za granicą,

– rozpatrzenie wszystkich przypadków przymusowej rekrutacji do wojska kilku młodych działaczy, np. Franaka Wiaczorki, Iwana Szyły i Zmitera Fedaruka, która stanowi pogwałcenie ich praw i jest równoznaczna z braniem zakładników przez państwo;

16. z ubolewaniem zauważa, że po początkowych pozytywnych działaniach rządu białoruskiego nie odnotowano dalszych niezbędnych postępów w obszarze praw człowieka i podstawowych wolności; w związku z tym przypomina o ciągłych represjach wobec przeciwników politycznych oraz odmowie rejestracji partii politycznych (Białoruska Chrześcijańska Demokracja), organizacji pozarządowych (Wiasna) i niezależnych mediów (telewizja Biełsat); wzywa władze białoruskie do rewizji wyroków ograniczenia wolności wydanych wobec uczestników pokojowej demonstracji w styczniu 2008 r., a także sprawy uwięzienia Artioma Dubskiego; zwraca uwagę, że Amnesty International uznaje wszystkie te osoby za więźniów sumienia; wzywa do natychmiastowego uwolnienia przedsiębiorców Mikałaja Autuchowicza i Uładzimira Asipenki, przetrzymywanych w areszcie tymczasowym od ośmiu miesięcy;

17. wzywa rząd Białorusi, by niezwłocznie wprowadził moratorium na wszystkie wyroki śmierci i egzekucje z myślą o zniesieniu kary śmierci (zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 62/149 z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie moratorium na wykonywanie kary śmierci), bezzwłocznie zamienił wyroki wszystkich więźniów oczekujących na wykonanie kary śmierci na karę więzienia, dostosował przepisy krajowe do zobowiązań Białorusi wynikających z umów międzynarodowych dotyczących praw człowieka i zagwarantował ścisłe przestrzeganie uznanych przez społeczność międzynarodową norm sprawiedliwego procesu;

18. wzywa białoruskie władze do wszczęcia bezstronnych i przejrzystych dochodzeń w sprawie porwań młodych działaczy (Artura Finkiewicza, porwanego w dniu 17 października 2009 r., Nasty Pałażanki i Dzianisa Karnowa, porwanych w dniu 5 grudnia 2009 r., Uładzimira Lemiesza, porwanego w dniu 27 listopada 2009 r., Źmiciera Daszkiewicza, porwanego w dniu 5 grudnia 2009 r. i Jauchena Afnahela porwanego w dniu 6 grudnia 2009 r.), a także w sprawie niedawnej śmierci Waliancina Downara, członka i działacza Białoruskiego Frontu Ludowego, oraz do opublikowania wyników tych dochodzeń;

19. wzywa władze Białorusi do przestrzegania praw mniejszości narodowych zgodnie z Konwencją ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych z dnia 1 lutego 1995 r.; w tym kontekście wzywa władze białoruskie do uznania Związku Polaków na Białorusi kierowanego przez Andżelikę Borys, wybraną ponownie na stanowisko przewodniczącej podczas zjazdu organizacji w dniu 15 marca 2009 r.;

20. wzywa władze Białorusi do prowadzenia rzeczywistego dialogu z przedstawicielami opozycji demokratycznej; w związku z tym podkreśla, jak ważne jest określenie roli i metod pracy Publicznej Rady Doradczej;

21. wzywa Komisję do pełnego i skutecznego wykorzystania możliwości wspierania społeczeństwa obywatelskiego i procesu demokratyzacji na Białorusi za pomocą europejskiego instrumentu na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka, podkreślając jednocześnie, że wsparcie demokratycznej opozycji musi być nieodłącznym elementem procesu stopniowego wznawiania stosunków z Białorusią;

22. wzywa Komisję i rządy państw członkowskich do przyznania wsparcia finansowego telewizji Biełsat oraz nalega, by rząd Białorusi oficjalnie zarejestrował stację Biełsat na Białorusi; wzywa rząd białoruski, by w geście dobrej woli i na znak pozytywnych zmian zezwolił białoruskiemu Europejskiemu Uniwersytetowi Humanistycznemu działającemu na uchodźstwie w Wilnie (Litwa) na legalny powrót na Białoruś z rzeczywistą gwarancją, że będzie mógł on swobodnie działać i ponownie ukonstytuować się na warunkach odpowiednich dla jego przyszłego rozwoju w Mińsku, szczególnie poprzez zezwolenie uniwersytetowi na ponowne otwarcie biblioteki w Mińsku, przy zapewnieniu pomieszczeń i stworzeniu warunków umożliwiających otwarcie i publiczne udostępnienie bogatych zbiorów w języku białoruskim, rosyjskim, angielskim, niemieckim i francuskim;

23. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, zgromadzeniom parlamentarnym OBWE i Rady Europy, Sekretariatowi Wspólnoty Niepodległych Państw oraz parlamentowi i rządowi Białorusi.

______

(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0212.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024