Timor Wschodni - Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie Timoru Wschodniego.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Timor Wschodni

P6_TA(2008)0070

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie Timoru Wschodniego

(2009/C 184 E/16)

(Dz.U.UE C z dnia 6 sierpnia 2009 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Timoru Wschodniego,

– uwzględniając briefing specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ dla Rady Bezpieczeństwa (posiedzenie nr 5432),

– uwzględniając sprawozdanie misji obserwacyjnej Parlamentu Europejskiego w związku z wyborami w Demokratycznej Republice Timoru Wschodniego w dniach od 27 czerwca do 2 lipca 2007 r. pod kierownictwem Any Gomes,

– uwzględniając oświadczenie z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie wyborów parlamentarnych w Timorze Wschodnim, wystosowane przez Prezydencję Portugalską w imieniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając oświadczenie z dnia 11 lutego 2008 r., w którym Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych potępia zamach na prezydenta Timoru Wschodniego,

– uwzględniając deklarację Javiera Solany, wysokiego przedstawiciela UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, z dnia 11 lutego 2008 r.,

– uwzględniając art. 115 ust. 5 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że demobilizacja prawie 600 żołnierzy w kwietniu 2006 r. w Timorze Wschodnim w odpowiedzi na ich skargi spowodowała bardzo poważny kryzys zagrażający bezpieczeństwu w kraju, który charakteryzował się zbrojną konfrontacją (między siłami zbrojnymi a zdemobilizowanymi żołnierzami oraz z policją), zamętem w siłach policyjnych, zamieszkami i powszechną przemocą grup przestępczych, w wyniku czego zginęły dziesiątki ludzi, jeszcze więcej odniosło rany, a 150 tysięcy osób, z których połowa wciąż pozostaje w obozach, porzuciło swoje domostwa,

B. mając na uwadze, że kryzys ten doprowadził również do upadku rządu premiera Alkatiri w czerwcu 2006 r. i do powołania rządu tymczasowego pod przewodnictwem José Ramosa Horta,

C. mając na uwadze, że premiera i laureata Nagrody Nobla, José Ramosa Horta, wybrano na urząd prezydenta Timoru Wschodniego w dniu 9 maja 2007 r., a w wyniku wyborów parlamentarnych w dniu 30 czerwca 2007 r. były prezydent Xanana Gusmão został premierem kraju w dniu 6 sierpnia 2007 r., co stało się źródłem nadziei, że sytuacja w kraju ostatecznie się ustabilizuje, a instytucje demokratyczne będą się cieszyć pełnym szacunkiem,

D. mając na uwadze, że niestabilna sytuacja polityczna w Timorze Wschodnim utrzymywała się mimo wolnych i pokojowych wyborów prezydenckich i parlamentarnych oraz większego zaangażowania społeczności międzynarodowej pod auspicjami ONZ, które odpowiedziały na apele władz Timoru Wschodniego,

E. mając na uwadze, że niestabilna sytuacja w dużej mierze wynikała z niepodporządkowania się prawu przez przywódcę zdemobilizowanych żołnierzy, ukrywającego się byłego majora Alfredo Reinado, który uciekł z więzienia w 2006 r. i był źródłem inspiracji dla młodocianych grup przestępczych w stolicy,

F. mając na uwadze, że w dniu 11 lutego 2008 r. owe grupy rebeliantów strzelały do prezydenta Timoru Wschodniego Ramosa Horty, w wyniku czego odniósł on poważne rany i znajduje się w stanie krytycznym w australijskim szpitalu, a także otworzyły ogień do premiera Xanana Gusmão w ramach różnych, ale skoordynowanych ze sobą ataków skierowanych przeciwko przywódcom kraju i instytucjom państwowym,

G. mając na uwadze, że parlament Timoru Wschodniego ogłosił stan wyjątkowy, który wciąż obowiązuje; mając na uwadze, że rząd wystosował prośbę o wzmocnienie 1600 żołnierzy międzynarodowych sił pokojowych stacjonujących już w Timorze Wschodnim,

H. mając na uwadze, że ataki skierowane przeciwko najwyższym instytucjom państwowym i demokratycznie wybranym przywódcom Timoru wciąż stanowią pokłosie kryzysu z kwietnia 2006 r., co wyraźnie wskazuje na to, że mimo wysiłków władz krajowych, Zintegrowanej Misji ONZ w Timorze Wschodnim (UNMIT) i sił międzynarodowych w Timorze Wschodnim wciąż jeszcze nie ma gwarancji bezpieczeństwa ani rządów prawa,

I. mając na uwadze, że doświadczeni obserwatorzy zwrócili uwagę na brak szybkiej i stosownej reakcji UNIPOL-u i innych sił międzynarodowych na ataki z 11 lutego 2008 r., z wyjątkiem skutecznej interwencji portugalskiej republikańskiej gwardii narodowej, którą wezwano do podjęcia działań,

J. mając na uwadze, że ataki miały miejsce po tym, jak prezydent Ramos Horta osobiście zaangażował się w negocjacje z rebeliantami mające na celu znalezienie rozwiązania; mając na uwadze, że wciąż nie ustalono dokładnego przebiegu wydarzeń, a wiele pytań na temat roli krajowych i międzynarodowych sił bezpieczeństwa wciąż pozostaje bez odpowiedzi,

K. mając na uwadze, że mimo dochodów kraju ze sprzedaży ropy zły stan gospodarki Timoru Wschodniego stwarza bardzo niestabilną sytuację społeczną i zwiększa ryzyko wystąpienia niepokojów społecznych, ponieważ 40 % ludności kraju żyje poniżej minimum socjalnego, z czego 60 % ma najwyżej 18 lat, kraj cierpi na masowe bezrobocie oscylujące w granicach 80 %, a duża część społeczeństwa to analfabeci,

L. mając na uwadze, że zarówno Unia Europejska, jak i ONZ publicznie zobowiązały się do wspierania niepodległości, demokracji i rządów prawa w Timorze Wschodnim, co wymaga wzmocnienia instytucji państwowych, dobrego rządzenia, właściwego wykorzystania środków państwowych w celu zwalczania ubóstwa i bezrobocia, promowania rozwoju i sprawiedliwości społecznej oraz wzorowej postawy państw sąsiadujących z Timorem Wschodnim,

M. mając na uwadze, że Timor Wschodni jest pełnoprawnym członkiem grupy państw AKP i w związku z tym UE ponosi szczególną odpowiedzialność za wzmocnienie w tym kraju rządów demokratycznych poprzez udzielanie pomocy jego instytucjom, które biorą na siebie główny wysiłek tworzenia niezbędnych struktur,

N. uwzględniając niezbywalne suwerenne prawa ludności Timoru Wschodniego, zwłaszcza w odniesieniu do ich zasobów naturalnych,

1. z całą mocą potępia próbę dokonania zamachu na prezydenta Ramosa Horta i życzy mu pełnego powrotu do zdrowia i szybkiego ponownego przejęcia roli przywódcy kraju;

2. z całą mocą potępia jednoczesną napaść na premiera Xanana Gusmão, który na szczęście nie ucierpiał, oraz ma nadzieję, że rząd Timoru wraz z prezydentem republiki sprawującym urząd oraz parlamentem Timoru będzie w stanie przezwyciężyć te poważne zagrożenia dla stabilności Timoru Wschodniego i współpracować na rzecz zagwarantowania poszanowania prawa i porządku oraz normalnego funkcjonowania instytucji demokratycznych w zgodzie z konstytucją;

3. wzywa wszystkie strony w Timorze Wschodnim do powstrzymania się od przemocy i zaangażowania się w dialog oraz do udziału w procesie demokratycznym w ramach prawnych i konstytucyjnych, przyczyniając się w ten sposób do przywrócenia stabilności społecznej i politycznej;

4. wyraża zaniepokojenie przesłaniem bezkarności i nieprzestrzegania praworządności, które mogło zostać przekazane w trakcie działań na rzecz propagowania narodowego pojednania na skutek dwuznacznego stanowiska władz Timoru, UNMIT i międzynarodowych sił bezpieczeństwa wobec osób pozywanych do sądu;

5. potępia każdego w Timorze Wschodnim, kto będzie usiłował wykorzystać niepewną sytuację po atakach z 11 lutego 2008 i wzywa wszystkie strony do poszanowania organów politycznych, które powstały w wyniku wyborów prezydenckich i parlamentarnych w 2007 r., i do pełnej współpracy z nimi;

6. wzywa do przeprowadzenia w ramach konstytucyjnych i prawnych Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego i przy niezbędnej współpracy i wsparciu międzynarodowym, szczegółowego śledztwa mającego na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznej próby zamachu stanu oraz niepostawienia sprawców tych ataków przed sądem przez system bezpieczeństwa kraju; z zadowoleniem przyjmuje wszczęcie przez ONZ i policję Timoru Wschodniego wspólnego śledztwa w sprawie ataków;

7. wzywa główne siły polityczne Timoru Wschodniego, zarówno sprawujące władzę, jak i pozostające w opozycji, do zaangażowania się w międzypartyjne działania na rzecz osiągnięcia w trybie pilnym porozumienia narodowego w podstawowych kwestiach dotyczących funkcjonowania państwa, takich jak rola sił zbrojnych i policji oraz wzmocnienie systemu sądownictwa; proponuje partiom zasiadającym w parlamencie Timoru Wschodniego swoje wsparcie dla tego rodzaju działań;

8. przypomina, że rola odgrywana przez społeczność międzynarodową, a w szczególności przez ONZ i Radę Bezpieczeństwa, ma zasadnicze znaczenie dla procesu umacniania państwowości Timoru Wschodniego oraz jego niezależności i suwerenności, a także dla wzmacniania demokracji w tym młodym kraju;

9. podkreśla znaczenie, jakie ma sposób postępowania krajów sąsiadujących z Timorem Wschodnim w zakresie poszanowania i propagowania stabilności społeczeństwa Timoru oraz umacniania jego krajowych instytucji demokratycznych; zauważa pozytywne podejście Indonezji od momentu uznania niepodległości Timoru Wschodniego oraz decyzje o udzieleniu pomocy, podjęte przez Australię i inne kraje;

10. apeluje do Rady i Komisji, aby wezwały władze Timoru Wschodniego i UNMIT do delegalizacji, rozwiązania i rozbrojenia wszystkich grup paramilitarnych i gangów zbrojnych oraz rozbrojenia osób cywilnych, a także do wyrażania na forum ONZ i wobec rządu Timoru Wschodniego w trakcie wszystkich spotkań oficjalnych i na najwyższym szczeblu troski Europy o zdolność do zapewnienia bezpieczeństwa i o przestrzeganie praworządności;

11. wzywa instytucje międzynarodowe do zapewnienia Timorowi Wschodniemu szerszej pomocy, aby zaspokoić jego potrzeby w zakresie reformy słabego i upolitycznionego sektora bezpieczeństwa z uwagi na jego podstawowe znaczenie dla w pełni sprawnego, demokratycznego i bezpiecznego państwa poprzez szeroko zakrojony proces konsultacji oraz systematyczne i kompleksowe podejście, zgodnie z zaleceniami rezolucji 1704 Rady Bezpieczeństwa ONZ i następującymi po niej raportami ONZ; wzywa rząd Timoru Wschodniego do nadania temu zadaniu wysokiego priorytetu; zachęca go do wykorzystania wiedzy fachowej działu wsparcia ONZ ds. sektora bezpieczeństwa do przeprowadzenia krajowych konsultacji na temat reformy sektora bezpieczeństwa; wzywa Radę, Komisję i innych darczyńców międzynarodowych do ustanowienia mechanizmu poprawy koordynacji pomocy na rzecz sektora bezpieczeństwa; wzywa UNMIT do zapewnienia działowi wsparcia ds. sektora bezpieczeństwa środków i personelu do pomocy w procesie konsultacji i kompleksowym przeglądzie;

12. zaleca, aby decyzje i zarządzenia trybunałów były bezzwłocznie przestrzegane i w pełni wdrażane przez władze Timoru, przy wsparciu, w miarę konieczności, sił międzynarodowych przebywających w kraju;

13. wzywa instytucje państwowe Timoru Wschodniego i UNMIT do utrzymywania praworządności, ukrócenia bezkarności za przestępstwa i zapewnienia przestrzegania międzynarodowych norm praw człowieka przez wszystkie strony w Timorze Wschodnim, zwłaszcza przez policję i siły zbrojne;

14. potwierdza uznanie konieczności zapewnienia Timorowi Wschodniemu wsparcia politycznego, technicznego i finansowego w budowie infrastruktury i struktur administracyjnych, które są istotne dla wznowienia wdrażania planu rozwoju, a także dla pobudzenia gospodarki Timoru i promocji zatrudnienia; wzywa o dalsze wspieranie przez społeczność międzynarodową zmniejszania ubóstwa w Timorze Wschodnim oraz zapewnienie pomocy w przebudowie struktur materialnych i administracyjnych koniecznych dla jego rozwoju gospodarczego;

15. wzywa Unię Europejską i społeczność międzynarodową, a w szczególności kraje sąsiadujące i kraje ASEAN, do utrzymania i zwiększenia wsparcia niezbędnego do wzmocnienia demokracji i kultury demokratycznej w Timorze Wschodnim, kładąc nacisk na kulturę wielopartyjności, wolność wypowiedzi i budowę instytucji, a mianowicie parlamentu, rządu, sądownictwa, sił bezpieczeństwa, sił obronnych i sił ochrony porządku publicznego, a także do pomocy w szybkim rozszerzeniu na cały kraj zasięgu mediów, jak również do wzmocnienia systemu edukacji i ochrony zdrowia oraz infrastruktury mieszkaniowej, sanitarnej i wodociągowej;

16. wzywa Komisję do przyspieszenia i zakończenia tworzenia w pełni działającego przedstawicielstwa w Dili;

17. zaleca wysłanie parlamentarnej delegacji ad hoc do Timoru Wschodniego w celu dokonania ponownej oceny sytuacji politycznej, wyrażenia solidarności z siłami i instytucjami demokratycznymi oraz ponowienia oferty pomocy PE w zapewnieniu demokratycznego funkcjonowania parlamentu krajowego;

18. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, władzom państwowym Timoru Wschodniego (tj. prezydentowi, parlamentowi i rządowi), wysokiemu przedstawicielowi ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, rządom krajów AKP, parlamentom państw członkowskich UE, rządom Australii i Indonezji, sekretarzowi generalnemu i sekretariatowi ASEAN, sekretarzowi generalnemu ONZ, specjalnemu przedstawicielowi sekretarza generalnego ONZ oraz Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024