Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego: "Dokument strategiczny Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia"(2006/C 31/05)
(Dz.U.UE C z dnia 7 lutego 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego: "Dokument strategiczny Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia" (COM(2004) 657 końcowy - SEC(2004) 1199,1200);
uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z dnia 29 listopada 2004 r. w sprawie zasięgnięcia opinii Komitetu Regionów w tej sprawie zgodnie z artykułem 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;
uwzględniając decyzję Prezydium z dnia 28 września 2004 r. o powierzeniu Komisji ds. Stosunków Zewnętrznych przygotowania opinii na temat strategii Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia;
uwzględniając konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej z dn. 16-17 grudnia 2004 r. (Nr 16238/04);
uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego w sprawie postępów Bułgarii w drodze do przystąpienia (COM(2004)0657-I6-150/2004 - 2004/2183(INI));
uwzględniając polityczne priorytety Komitetu Regionów na lata 2002-2006, w których rozszerzenie UE określa się jako jedyne w swoim rodzaju wydarzenie gwarantujące pokój i stabilność oraz wzmacniające proces integracji w całej Europie;
uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2003 r. w sprawie programu pracy Komisji Europejskiej i priorytetów Komitetu Regionów na rok 2003 (CdR 6/2003 fin)(1);
uwzględniając swoją opinię w sprawie dokumentu pt. "W drodze do rozszerzonej Unii: Dokument strategiczny oraz raport Komisji Europejskiej na temat postępów każdego z krajów kandydujących w procesie akcesji" oraz w sprawie raportu Komisji dla Rady pt. "Wyjaśnienia do rozszerzenia Europy" (CdR 325/2002 fin)(2);
uwzględniając swoją opinię w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego planów działania na rzecz rozwoju potencjału w sektorze administracji i wymiaru sprawiedliwości oraz monitorowania zobowiązań podjętych przez poszczególne kraje w negocjacjach akcesyjnych (CdR 244/2002 fin);
uwzględniając zalecenie swojego Wspólnego Komitetu Konsultacyjnego UE-Bułgaria w sprawie wzmocnienia potencjału administracji na szczeblu regionalnym i lokalnym w Republice Bułgarii z dnia 2 kwietnia 2004 r. (CdR 33/2004 fin);
uwzględniając deklarację współpracy podpisaną w dniu 12 grudnia 2001 r. z Krajowym Związkiem Gmin Republiki Bułgarii;
uwzględniając porozumienie o współpracy podpisane w dniu 11 grudnia 2001 r. między Krajowym Związkiem Gmin Republiki Bułgarii a rządem Republiki Bułgarii;
uwzględniając projekt opinii przyjęty w dniu 26 kwietnia 2005 r. przez Komisję ds. Stosunków Zewnętrznych (CdR 497/2004 rev. 1); Sprawozdawca: Tilman TÖGEL, członek parlamentu krajowego Saksonii-Anhalt (DE/PES);
przyjął podczas 60. sesji plenarnej w dniach 6-7 lipca 2005 r. (posiedzenie z dnia 6 lipca 2005 r.) następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
1.1 Uwagi ogólne w sprawie procesu rozszerzenia
KOMITET REGIONÓW
1.1.1 przyjmuje z zadowoleniem dokonane 1 maja 2004 r. rozszerzenie UE o 10 nowych Państw Członkowskich;
1.1.2 podkreśla przynależność Bułgarii i Rumunii do obecnego procesu rozszerzenia, mimo że ich przystąpienie z różnych powodów będzie miało miejsce w późniejszym terminie;
1.1.3 przyjmuje z zadowoleniem rezultaty i zalecenia, jakie Komisja Europejska przedłożyła Radzie i Parlamentowi Europejskiemu w dniu 6 października 2004 r. w swoim okresowym raporcie i dokumencie strategicznym na temat Bułgarii, Rumunii i Chorwacji;
1.1.4 popiera ze swojej strony ocenę, że Bułgaria i Rumunia będą w stanie wypełnić zobowiązania wynikające z członkostwa w UE, spełnić polityczne kryteria kopenhaskie oraz mieć funkcjonującą gospodarkę rynkową;
1.1.5 popiera podpisanie w dniu 25 kwietnia 2005 r. przez ministrów ds. zagranicznych Państw Członkowskich UE traktatów akcesyjnych z Bułgarią i Rumunią, co pozwoli obu państwom z dniem 1 stycznia 2007 r. zostać członkami UE, o ile do tego czasu spełnią wszystkie warunki niezbędne do przystąpienia;
1.1.6 przypomina o tym, że sprawdzoną zasadą dotychczasowych rozszerzeń była indywidualna gotowość do akcesji każdego z państw kandydujących;
1.1.7 podkreśla konieczność intensywnego monitorowania planowej realizacji zobowiązań podjętych przez Bułgarię i Rumunię po zakończeniu negocjacji;
1.1.8 zwraca uwagę na to, że przystąpienie Bułgarii i Rumunii może opóźnić się o rok, jeżeli nie zostaną dokonane niezbędne reformy szczególnie w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, administracji oraz prawa konkurencji;
1.1.9 podkreśla, że może on wspierać samorządy lokalne i regionalne Bułgarii i Rumunii na etapie przedakcesyjnym poprzez intensywne angażowanie obserwatorów, którzy po podpisaniu umów akcesyjnych będą należeć do KR;
1.1.10 deklaruje swoją gotowość do angażowania się w aktywną politykę informacyjną na rzecz osiągnięcia w procesie ratyfikacyjnym szerokiego poparcia dla przystąpienia Bułgarii i Rumunii do UE;
1.1.11 zwraca uwagę na to, że ta polityka informacyjna powinna również obejmować projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla UE, gdyż jako część składowa dorobku legislacyjnego Wspólnoty musi on siłą rzeczy zostać ratyfikowany przez Rumunię i Bułgarię w ramach przystąpienia i uważa, że w obu państwach powinna rozpocząć się kampania informacyjna na szczeblu lokalnym i regionalnym mająca na celu objaśnienie i przekazanie treści konstytucji, tak by przybliżyć obywatelom wiedzę o wartościach i funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
1.1.12 przyjmuje z zadowoleniem konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej z dn. 16-17 grudnia 2004 r. o podjęciu negocjacji akcesyjnych z Chorwacją oraz przyjmuje do wiadomości raport o podjęciu negocjacji akcesyjnych od momentu stwierdzenia pełnej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii;
1.1.13 popiera konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej z dn. 16-17 grudnia 2004 r. o podjęciu w dniu 3 października 2005 r. negocjacji akcesyjnych z Turcją; podkreśla, że negocjacje muszą być prowadzone w atmosferze otwartości na różne wyniki;
1.1.14 postrzega możliwość, by jego członkowie poprzez partnerstwa z samorządami regionalnymi i lokalnymi krajów kandydujących wspierali je w przygotowaniu do przystąpienia do UE.
1.2 Uwagi w sprawie cyklicznego raportu na temat postępów Bułgarii w drodze do przystąpienia (SEC(2004)1199)
KOMITET REGIONÓW
1.2.1 docenia sukcesy gospodarcze Bułgarii pod względem ogólnej stabilności gospodarczej, reform strukturalnych i wzrostu gospodarczego, będąc jednocześnie świadomym utrzymujących się problemów z wciąż wysokim bezrobociem;
1.2.2 wychodzi z założenia, że w pozostającym jeszcze czasie Bułgaria będzie kontynuować swoje starania w zakresie przygotowania do akcesji i w związku z tym będzie przywiązywać szczególną wagę do poruszonych przez Komisję usprawnień w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i administracji;
1.2.3 zwraca uwagę, że Unia Europejska przyznaje jako pomoc przedakcesyjną znaczące kwoty finansowe, które należy wykorzystywać również do wzmacniania potencjału na szczeblu lokalnym, tak by przy pomocy tych środków wspierać i przyspieszać między innymi realizację europejskiej polityki spójności;
1.2.4 stwierdza, że w obecnym stadium poprawiły się znacznie warunki dla regionalizacji;
1.2.5 przyjmuje z zadowoleniem uchwalenie ustawy o rozwoju regionalnym stwarzającej podstawy dla planowania regionalnego jak również poprawę struktury podziału terytorialnego poprzez statystyczny podział kraju na regiony szczebla NUTS 1;
1.2.6 przyjmuje z zadowoleniem aktualne starania rządu i parlamentu w kierunku reformy administracji publicznej i uznaje ich wkład do poprawy efektywności polityki regionalnej;
1.2.7 popiera stanowczo bieżącą reformę administracji publicznej oraz związane z nią reformy w dziedzinie administracji komunalnej, w szczególności kroki, które zostały zapoczątkowane poprzez nowelizację ustawy o majątku komunalnym, mające na celu wzmocnienie własnej odpowiedzialności, wydajności oraz samodzielności instytucjonalnej, a co za tym idzie, finansowej gmin;
1.2.8 przyznaje, że rozwijanie potencjału tych jednostek terytorialnych jest procesem długofalowym, który należy regularnie wspierać poprzez informację, przesłuchania ekspertów i programy szkoleniowe dostosowane do potrzeb.
2. Zalecenia Komitetu Regionów
KOMITET REGIONÓW
2.1 przyjmuje z zadowoleniem zakończenie negocjacji akcesyjnych i podpisanie traktatu o przystąpieniu pomiędzy Bułgarią a Unią Europejską i zachęca wszystkich członków Unii do terminowego ratyfikowania tego traktatu, aby Bułgaria mogła zostać pełnoprawnym członkiem UE z dniem 1 stycznia 2007 r.;
2.2 wzywa Bułgarię do podejmowania dalszych skutecznych wysiłków do kontynuowania tych reform również poprzez wprowadzenie stosownych zmian w ustawie o własności państwa, dzięki którym silniejsze odzwierciedlenie znajdzie zasada pomocniczości;
2.3 zaleca dalsze kroki w kierunku decentralizacji i zwraca jednocześnie uwagę na to, że przeniesienie kompetencji z centralnych organów administracji na lokalne organy samorządowe należy rozumieć nie tylko jako przeniesienie praw, lecz także jako konieczność przeniesienia struktur oraz zasobów ludzkich i finansowych;
2.4 zaleca jednocześnie, by w trakcie okresu przejściowego kontynuować dyskusję na temat kwestii kompetencji w zakresie polityki regionalnej w Republice Bułgarii oraz starania w celu wzmocnienia pozycji samorządów lokalnych i regionalnych, tak by Bułgaria do momentu przystąpienia była w stanie wykazać istnienie efektywnych i odpowiadających warunkom rynkowym struktur administracji;
2.5 zwraca uwagę, że wzmocnienie roli i kompetencji samorządów lokalnych i regionalnych między innymi w zakresie wyposażenia w majątek i jego zarządzania stanowi przesłankę dla pozytywnej współpracy między organami szczebla centralnego i komunalnego, i że stworzy to dla tych ostatnich lepsze warunki wyjściowe do realizacji działań wspólnotowych i korzystania z funduszy strukturalnych;
2.6 podkreśla po raz kolejny, że musi nastąpić rozszerzenie kompetencji decyzyjnych samorządów lokalnych i regionalnych przy uwzględnieniu zasady pomocniczości i jednocześnie solidarności, zarówno między władzami centralnymi a samorządami terytorialnymi i gminami, jak również horyzontalnie między samorządami a gminami;
2.7 zwraca uwagę, że samorządy lokalne stoją w większym stopniu przed zadaniem stworzenia niezbędnych ram instytucjonalnych, które są konieczne dla wykorzystania instrumentów polityki strukturalnej, co dotyczy w szczególności tworzenia jednostek administracji bądź też wdrażania niezbędnych zmian instytucjonalnych i/lub organizacyjnych, tak by podmioty lokalne były lepiej przygotowane do korzystania z funduszy strukturalnych;
2.8 zwraca uwagę, że w celu stworzenia efektywnego samorządu na szczeblu regionalnym i lokalnym należy podjąć dodatkowe kroki prawne i organizacyjne - przeznaczenie odpowiednich środków finansowych na programy edukacyjne, przeniesienie kompetencji poprzez wymianę dobrych praktyk między samorządami lokalnymi i regionalnymi państw UE oraz skuteczne bodźce - wspierające właściwe wykorzystanie miejscowych zasobów, a ponieważ finansowa i gospodarcza niezależność gmin stanowi istotną podstawę samorządu, zaleca się zwracanie szczególnej uwagi na ochronę i lepsze zarządzanie dobrami, strukturami i usługami sieciowymi;
2.9 zwraca uwagę, by samorządy lokalne i regionalne w swojej działalności legislacyjnej pamiętały o tym, że przepisy prawa wspólnotowego wdrażane do prawa bułgarskiego na ich szczeblu mają moc obowiązującą, o ile tylko leżą one w kompetencjach samorządów; dotyczy to bezwzględnie przepisów wspólnotowych obowiązujących między innymi w zakresie zamówień publicznych, jak również w dziedzinie ochrony środowiska, konkurencji i spraw społecznych;
2.10 wyraża swoje zaniepokojenie tym, że problem integracji społeczności Romów pozostaje wciąż nierozwiązany i że to na gminy spada największa odpowiedzialność za jego długofalowe rozwiązanie i zachęca samorządy lokalne i regionalne do tego, by w większym stopniu i przy uwzględnieniu zasady równości szans oferowały miejsca pracy dla przedstawicieli tej grupy narodowościowej w lokalnych strukturach administracji, unikając przy tym wtórnej dyskryminacji w ramach tych struktur (Romowie troszczą się o Romów);
2.11 zwraca uwagę, że w celu przyspieszenia integracji Romów należy stosować instrumenty samorządowe, przy czym w ich społecznościach wspierać się będzie działania mające na celu przejmowanie odpowiedzialności własnej np. w takich dziedzinach jak bezpieczeństwo, polityka społeczna itp.;
2.12 nalega, by opracowywać i realizować komunalne programy likwidowania odrębnych obszarów mieszkalnych (gett) poprzez zapewnianie terenów, na których w warunkach partnerstwa publiczno-prywatnego i przy uwzględnieniu społeczności Romów można byłoby rozwijać nowe budownictwo mieszkaniowe dla członków tej społeczności i zaleca silne zaangażowanie się UE w tę sprawę;
2.13 zwraca uwagę, że istnieją znaczne deficyty w zakresie integracji osób niepełnosprawnych umysłowo i zachęca organy komunalne do zajęcia się tym problemem i poszukiwania odpowiednich rozwiązań w ramach swoich kompetencji;
2.14 zwraca uwagę, że mając na uwadze ambitny harmonogram przedłożenia Narodowego Planu Rozwoju Bułgaria zdecydowała się na to, by samorządom przypadły szczególne kompetencje w zakresie ustalania lokalnych i regionalnych planów rozwoju. Przyczyni się to do odpowiedniej prawidłowości Narodowego Planu Rozwoju, z drugiej zaś strony stworzy warunki dla równoprawnego i sprawiedliwego uczestniczenia gmin i regionów w wykorzystaniu funduszy strukturalnych;
2.15 zwraca również uwagę, że należy przy tym w sposób szczególny uwzględnić tzw. zasadę partnerstwa, a więc szersze włączenie partnerów regionalnych, społecznych i pozarządowych biorących udział w tym procesie;
2.16 zaleca, by z funduszy przedakcesyjnych przeznaczyć środki wsparcia na rozwój struktur i potencjału administracyjnego i sugeruje, by przy przeznaczaniu tych środków w odpowiedni sposób wziąć pod uwagę znaczenie samorządów lokalnych i regionalnych dla realizacji programów finansowanych z funduszy strukturalnych i innych inicjatyw w zakresie rozwoju regionalnego;
2.17 podkreśla, że efektywna wymiana doświadczeń prowadzona dzięki istniejącym porozumieniom o partnerstwie pomiędzy Republiką Bułgarii a Państwami Członkowskimi stanowi podstawę dla skutecznego wykorzystania funduszy strukturalnych na szczeblu lokalnym;
2.18 stwierdza ponadto, że istniejące bezpośrednie porozumienia o współpracy między poszczególnymi regionami Państw Członkowskich a regionami Republiki Bułgarii są formą wymiany informacji i doświadczeń, ale również formą bezpośredniej współpracy czy też pomocy osobowej i materialnej dla samorządów lokalnych i regionalnych Republiki Bułgarii, którą należy silniej wspierać i zinstrumentalizować w celu wypełnienia wyrażonych zaleceń;
2.19 zwraca uwagę, że dalsze skuteczne zwalczanie korupcji ma olbrzymie znaczenie dla zwiększenia wiarygodności samorządów lokalnych i regionalnych zarówno w stosunku do ich społeczności, jak i w stosunku do partnerów, inwestorów i przedsiębiorstw z UE;
2.20 z uwagi na rosnącą liczbę informacji o prawnokarnych śledztwach przeciwko politykom lokalnym i regionalnym zaleca prowadzenie intensywnych działań mających na celu zwalczanie przyczyn korupcji, obejmujących w szczególności działania na rzecz poprawy zarządzania finansami i kontroli finansów, uwzględniając przy tym, że rozdzielenie tych dziedzin jest jedną z najważniejszych, ale nie jedyną możliwością.
Bruksela, 6 lipca 2005 r.
|
Przewodniczący |
|
Komitetu Regionów |
|
Peter STRAUB |
______
(1) Dz.U. C 128 z 29.5.2003, str. 53
(2) Dz.U. C 128 z 29.5.2003, str. 56
