Opinia w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program Kultura 2007 (2007-2013).

Opinia Komitetu Regionów w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program Kultura 2007 (2007-2013)

(2005/C 164/08)

(Dz.U.UE C z dnia 5 lipca 2005 r.)

KOMITET REGIONÓW,

uwzględniając wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej Program Kultura 2007 (2007-2013) (COM(2004)469 końcowy - 2004/0150 (COD));

uwzględniając decyzję Komisji z dnia 15 lipca 2004 r. w sprawie zasięgnięcia opinii Komitetu w tej sprawie, zgodnie z art. 265 ust.1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;

uwzględniając decyzję Przewodniczącego Komitetu z dnia 27 stycznia 2004 r., powierzającą Komisji ds. Kultury i Edukacji przygotowanie opinii w tej sprawie;

uwzględniając art. III-280 projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy;

uwzględniając Komunikat Komisji na temat "Aby obywatelstwo zobowiązywało: promocja europejskiej kultury i różnorodności poprzez programy dla młodzieży, wydarzenia kulturalne, materiały audio-wizualne oraz obywatelskie zaangażowanie"(COM(2004) 154 końcowy);

uwzględniając Komunikat Komisji "Budowanie naszej wspólnej przyszłości - Wyzwania w zakresie polityki a środki budżetowe rozszerzonej Unii Europejskiej 2007-13" (COM(2004) 101 końcowy);

uwzględniając opinię na temat wniosku dotyczącego ustanowienia interwencji Wspólnoty na rzecz "Europejskiej Stolicy Kultury" w latach 2005 - 2019 (CdR 393/2003 fin)(1);

uwzględniając projekt opinii CdR 259/2004 rev. 1 przyjęty w dniu 7 grudnia 2004 r. przez Komisję ds. Kultury i Edukacji, (sprawozdawca: Rosemary Butler, członek-elekt Zgromadzenia Narodowego Walii (UK/PES);

Na 58 sesji plenarnej w dniach 23-24 lutego 2005 r. (posiedzenie z dn. 23 lutego), Komitet przyjął jednogłośnie następującą opinię:

1. Stanowisko Komitetu Regionów

KOMITET REGIONÓW:

Uwagi ogólne

1.1 uznaje wagę europejskiego programu współpracy kulturalnej i wyraża przekonanie, iż ma on większe niż dotąd znaczenie polityczne w związku z rosnącą potrzebą promowania zrozumienia i tolerancji zarówno w Unii Europejskiej jak i w relacjach z sąsiadami;

1.2 w pełni zgadza się z propozycją Komisji, a szczególnie ze skupieniem programu wokół trzech głównych i wiążących się ze sobą celów oraz trzech aspektów. Komitet Regionów głęboko docenia tę nową strukturę, która powinna uczynić program bardziej spójnym i ukierunkowanym, oraz z zadowoleniem przyjmuje odejście od założenia sektorowego;

1.3 wierzy, że Komisja Europejska powinna robić wszystko, co w jej mocy, by promować projekty angażujące kilka sektorów jednocześnie i twierdzi, że kryteria selekcji powinny faworyzować projekty innowacyjne, podejmujące ryzyko lub mające charakter pilotażowy, z zastrzeżeniem, że innowacyjność jest pojęciem względnym i zależy od uwarunkowań lokalnych i regionalnych;

1.4 ma nadzieję, że połączenie trzech aspektów w jednym programie wytworzy synergie pomiędzy aspektami i uczyni program spójniejszym. Komitet Regionów zwraca się do komitetu zarządzającego by ten monitorował czy takie synergie rzeczywiście występują;

1.5 popiera trzy główne cele, które stanowią podstawę programu, czyli mobilność artystów, mobilność dzieł sztuki oraz dialog międzykulturowy;

1.6 z zadowoleniem przyjmuje administracyjne/finansowe/prawne uproszczenia uwzględniające specyfikę sektora kultury, jak np. uproszczenie formularzy wniosków, ryczałtowe stawki w przypadku niektórych pozycji budżetowych, usprawnienie informacji dla składających wnioski oraz ograniczenie kontroli organizacji otrzymujących niewielkie dotacje. Komitet Regionów ubolewa jednak, że powyższe uproszczenia nie zostały uwzględnione w oficjalnym dokumencie, a jedynie w uzasadnieniu do niego. Wydaje się również, że proces upraszczania powinien pójść nawet dalej, obejmując bardziej elastyczne podejście do współfinansowania w formie aportów rzeczowych (niefinansowych) oraz większą proporcjonalność; wówczas biurokratyczne wymagania w stosunku do beneficjentów byłyby proporcjonalne do rozmiarów budżetu danego projektu;

1.7 pamięta, że mniejsze podmioty w dziedzinie kultury mają zwykle ograniczone zasoby, zarówno ludzkie jak i finansowe, i że jest im znacznie trudniej składać wnioski o wsparcie finansowe niż większym podmiotom. Mając to na uwadze Komitet Regionów postuluje, by koszty przygotowania wniosków o dofinansowanie były uwzględnione w budżecie danego programu. Ogólnie rzecz biorąc władze publiczne Państw Członkowskich powinny rozważyć utworzenie niewielkich rozwojowych funduszy kapitałowych w celu wspierania małych podmiotów w dziedzinie kultury w zakresie organizacyjnym i w procesie przygotowania się do konkursu składania wniosków;

1.8 twierdzi, że propozycja Komisji może doprowadzić do tego, iż w programach nie będą uczestniczyć mniejsze podmioty oraz że nie będą realizowane projekty "mniejszego kalibru, a lepszej jakości". Mniejsze podmioty z dziedziny kultury muszą otrzymać gwarancje, że programy są dostępne dla nich i muszą być aktywnie zachęcane do uczestnictwa;

1.9 podkreśla, że wielkość projektu nie jest równoznaczna z jego jakością, kreatywnością czy innowacyjnością oraz że jego masa krytyczna jest zależna od kontekstu geograficznego. Na terenach rolniczych o niewielkiej gęstości zaludnienia projekt małej skali może mieć bezdyskusyjną masę krytyczną i przełożenie;

1.10 rozpoznaje intencje Komisji mające na celu zagwarantowanie tego, by nowe programy stanowiły uzupełnienie programów Wspólnoty Europejskiej w zakresie młodzieży, edukacji, sportu, technologii informacyjnych itd., pytając jednocześnie, jak zostaną one zrealizowane i jak ten cel będzie monitorowany? Komitet Regionów twierdzi, że działalność kulturalna powinna się wyrażać w programach typu "nowa młodzież" i programach uzupełniających edukację przez całe życie (2007-13);

1.11 z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż art. III-280 projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy mówi, iż w obszarze kultury procedura współdecydowania z głosowaniem kwalifikowaną większością głosów w Radzie ma zastosowanie do procedury legislacyjnej dla przyjmowania europejskich ustaw i ustaw ramowych ustanawiających środki zachęcające, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

1.12 podkreśla, że różnorodność kulturowa jest jedną z podstawowych cech charakterystycznych Unii Europejskiej i że ta różnorodność znacznie wzrosła wraz z przystąpieniem do Unii dziesięciu nowych członków. Komitet Regionów postuluje zatem o silniejsze zaakcentowanie tej fundamentalnej wartości w tekście i twierdzi, że Kultura 2007 powinna uwzględniać wszystkie lokalne, regionalne, krajowe przejawy zarówno kulturowej jak i językowej różnorodności. Aby ukazać poza tym różnorodność wewnątrz Państw Członkowskich oraz trendy imigracyjne, Komitet uważa, że programy powinny kłaść szczególny nacisk na wspieranie projektów nastawionych na mniejszości bądź na zmniejszanie barier między mniejszościami a większością społeczeństwa w celu poprawy wzajemnego zrozumienia;

1.13 wierzy, że Kultura 2007 musi działać na rzecz ochrony i promowania zróżnicowania językowego i prosi, by odniesienia do tego celu zostały uwzględnione w tekście, zgodnie z art. 3 projektu Konstytucji dla Europy i Planem Działania Komisji Europejskiej w zakresie nauki języków i językowego zróżnicowania;

1.14 sugeruje silniejsze zaakcentowanie odniesień do kluczowej roli władz lokalnych i regionalnych w promowaniu i sławieniu bogactwa kulturowego swoich wspólnot regionalnych i lokalnych oraz postuluje, by program Kultura 2007 wspierał udział władz lokalnych i regionalnych w programie. Działania nie powinny być skierowane na duże projekty na szeroką skalę, lecz koncentrować się na poziomie lokalnym i regionalnym;

1.15 z zadowoleniem przyjmuje zaproponowany budżet dla programu Kultura 2007, który stanowi wzrost w porównaniu do programu Kultura 2000. W kontekście szerszej debaty nad funduszami Unii Europejskiej na okres 2007-13 Komitet Regionów wierzy, iż znaleziony zostanie możliwy do zaakceptowania kompromis. W szczególności Komitet ma nadzieję, że ostateczne decyzje dotyczące finansowych perspektyw utrzymają odpowiedni poziom wydatków na europejską współpracę kulturalną. Jest to ważne ze względu na to, że przyjęcie dziesięciu nowych Państw Członkowskich zwiększyło populację Unii Europejskiej o 20 procent, jak również ze względu na aspiracje samego programu;

1.16 pragnie, aby nowy program podkreślał społecznoekonomiczne korzyści, jakie niesie ze sobą kultura, a szczególnie sposób, w jaki może ona przyczyniać się do realizacji celów wytyczonych podczas szczytu Unii Europejskiej w Lizbonie. Komitet twierdzi przykładowo, że program powinien podkreślać równość w dostępie do kultury, tak by nie stał się elitarny, jak również podkreślać wkład, jaki kultura może wnieść do ożywienia i terytorialnej spójności;

1.17 pyta o to, czy jest możliwość polepszenia koordynacji pomiędzy działaniami Wspólnoty Europejskiej a programami kulturalnymi w Państwach Członkowskich przy jednoczesnym uwzględnieniu zasady pomocniczości w celu uzyskania jak najlepszych efektów każdej dotacji udzielonej w ramach Programu Kulturalnego Wspólnoty Europejskiej;

1.18 wyraża zaniepokojenie w związku z propozycjami Komisji dotyczącymi czasu trwania projektów, zwiększenia liczby współorganizatorów oraz kwot progowych. Komitet wyraża przekonanie, iż jakość i elastyczność powinny być centralnymi założeniami programu w dziedzinie kultury, nie zaś kryteria mechanicznego wyboru i nieelastyczne reguł;

Szczegółowe uwagi

Centra współpracy kulturalnej (Focal Points)

1.19 oczekuje wyjaśnień, jakie przełożenie będzie miało uregulowanie o degresywnym wsparciu ze strony Wspólnoty na wspieranie ośrodków współpracy;

1.20 wyraża wątpliwości, czy należy realnie oczekiwać, że wszystkie ośrodki współpracy utrwalą się i staną się finansowo niezależne po zakończeniu finansowania przez Wspólnotę Europejską;

Studia i analizy

1.21 z zadowoleniem przyjmuje propozycję przeznaczenia 8,56 mln euro na badania i analizy w związku z realną potrzebą uzyskania bardziej solidnych informacji na temat sektora kultury w Europie generalnie, a na temat europejskiej współpracy kulturalnej w szczególności. Rozwój kluczowych wskaźników pomógłby także władzom lokalnym i regionalnym w przeprowadzeniu testów porównawczych ich działań w celu dostarczenia lepszych informacji na temat skutecznej polityki w sektorze kultury i ewentualnego rozpowszechnienia tej polityki.

Zbieranie i rozpowszechnianie informacji

1.22 prosi o uzasadnienie potrzeby przeznaczenia 3,43 mln euro na portal internetowy dla sektora, podczas gdy przewidywane koszty czteroletniego projektu pilotażowego Europejskie Laboratorium Kulturalne, który to program ma na celu założenie takiego portalu w Internecie, wynoszą 1,5 mln euro. Co więcej Komitet Regionów zauważa, że portal o kulturze już istnieje;

1.23 sugeruje w odniesieniu do wsparcia dla "działań mających na celu zapewnienie ochrony i upamiętnienie głównych miejsc i archiwów, mających związek z deportacją" (Druga cześć), że działania te obejmują miejsca ochrony upamiętniające zbrodnie popełnione przez reżim totalitarny w byłym Związku Radzieckim.

Artykuł 8 - Wprowadzenie w życie

1.24 pamięta, iż Komisja doskonale wykonała zadanie polegające na poprawieniu funkcjonowania programu Kultura 2000, próbując przykładowo rozwiązać problem opóźnień w ogłaszaniu konkursów na składanie propozycji projektów, które to opóźnienia towarzyszyły obecnemu programowi od początku. Aby dalej usprawnić funkcjonowanie programu Komitet prosi również Komisję o kontynuowanie działań mających na celu dopilnowanie sprawnego docierania dotacji do podmiotów kultury, aby zapobiec problemom ich płynności finansowej, oraz odpowiednie informowanie wnisokodawców, których projekty nie zostały zaakceptowane, o tego przyczynach;

1.25 wzywa do zastanowienia się, w jaki sposób można zapewnić najlepszą kompatybilność fachowej wiedzy członka jury z ocenianymi projektami. Stworzyłoby to przesłanki dla efektywnej i przekonującej oceny, co w kontekście odejścia od założenia sektorowego ma szczególne znaczenie. W przypadku oceny projektów ponadsektorowych konieczny może się okazać udział więcej niż jednego członka jury;

Artykuł 10 - Punkty Kontaktowe Kultury

1.26 popiera rozwijanie działań punktów kontaktowych kultury mających na celu promowanie wymiany w zakresie najlepszych praktyk i współpracy;

Artykuł 11 - Dotacje

1.27 uważa, że Komitet Zarządzający powinien w początkowym okresie funkcjonowania nowego programu zrobić wszystko co w jego mocy, aby promować zaangażowanie podmiotów kultury, w tym władze regionalne i lokalne z nowych Państw Członkowskich. Komitet Regionów uważa przykładowo, że minimalny wkład finansowy na poziomie 5 % powinien zostać obniżony o połowę do poziomu 2,5 % na okres pierwszych dwóch lat działania programu, co wynika z tego, że 5 % stanowi relatywnie większą wartość w nowych Państwach Członkowskich niż w "starych", gdyż przeciętny dochód w tych pierwszych jest niższy. Reguła 2,5 % powinna być również zastosowana w przypadku wszystkich nowych państw, którzy przystąpią do Unii Europejskiej po rozpoczęciu programu i powinna zostać rozszerzona, jeżeli uczestnictwo nowych Państw Członkowskich będzie się utrzymywało na niskim poziomie;

Artykuł 13 - Monitorowanie i ocena

1.28 uważa, że do procesu ewaluacji działań należy włączyć ocenę uzyskaną od wykonawców i beneficjentów, np. przy wykorzystaniu punktów kontaktowych kultury;

1.29 proponuje, by program Kultura 2007 podlegał ocenie pod kątem celów ustalonych w decyzji, by móc stwierdzić, czy owe cele zostały osiągnięte i wypracować podstawy merytoryczne dla rozwoju przyszłych programów w dziedzinie kultury;

Załącznik II - Zarządzanie Programem

1.30 wyraża zaniepokojenie, iż koncentrowanie wszystkich środków w jednej "mega"-agencji wykonawczej, z której korzystają również inne programy Wspólnoty Europejskiej, jak np. programy dotyczące młodzieży czy uczenia się przez całe życie, może prowadzić do ubytku w doświadczeniu, specjalistycznej wiedzy i wrażliwości w zakresie sektora kultury, czego należy unikać za wszelką cenę;

2. Zalecenia Komitetu Regionów

______

(1) Dz.U. C 121 z 30.4.2004, s. 15

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

Zmiany w prawie

Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024