Kodeks postępowania karnego.

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO. *
z dnia 19 marca 1928 r.

Art.  1-401. 1

(uchylone).

Art.  402-424. 2

(uchylone).

Art.  425-473. 3

(uchylone).

Art.  474.

Postępowanie w sprawach nieletnich, którzy w chwili rozpoczęcia rozprawy głównej nie ukończyli lat siedemnastu, odbywa się przed sądem dla nieletnich według zasad postępowania przed sądami powiatowymi z następującymi zmianami i uzupełnieniami.

Art.  475.
§  1.
W sprawach przeciwko nieletnim powództwo cywilne jest niedopuszczalne.
§  2.
Sądy dla nieletnich rozpoznają sprawy nieletnich bez względu na ogólne przepisy o właściwości rzeczowej.
§  3.
O wszczęciu postępowania karnego zawiadamia się władze, wymienione w art. 5, tylko wówczas, gdy wymaga tego interes społeczny lub względy bezpieczeństwa publicznego. O ukończeniu postępowania karnego zawiadamia się władze, wymienione w art. 5, jeżeli zawiadomiono je o wszczęciu postępowania oraz wtedy, gdy orzeczono umieszczenie w zakładzie poprawczym.
§  4.
Jeżeli miejsce popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 20 § 3 jest różne od miejsca zamieszkania rodziców lub opiekunów nieletniego bądź miejsca pobytu nieletniego, sędzia dla nieletnich w każdym stadium postępowania może przekazać sprawę sądowi miejsca zamieszkania rodziców lub opiekunów nieletniego.
Art.  476.
§  1. 4
Sędzia dla nieletnich prowadzi śledztwo lub dochodzenie w sprawach nieletnich z wyjątkiem wypadku, przewidzianego w art. 479 § 2, oraz wykonuje środki wychowawcze i poprawcze. Wykonanie orzeczonej względem nieletniego kary zwykłej zarządza prokurator, w którego okręgu znajduje się siedziba sądu dla nieletnich.
§  2.
Sędzia dla nieletnich jest obowiązany wszcząć postępowanie przeciwko nieletniemu w sprawach o przestępstwo ścigane z urzędu, chyba że postępowanie zostało wszczęte przez oskarżyciela publicznego.
§  3. 5
W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego sędzia dla nieletnich może prowadzić sprawę z urzędu, jeżeli uzna, że tego wymaga interes publiczny.
Art.  477.
§  1. 6
Sędzia dla nieletnich w toku postępowania przygotowawczego może zlecić dokonanie określonych czynności śledczych lub dochodzeniowych Milicji Obywatelskiej, kuratorom nieletnich i wychowawcom schroniska. Zabezpieczenie śladów i dowodów przestępstwa oraz ujawnienie i ujęcie podejrzanego przeprowadza Milicja Obywatelska lub działające na podstawie szczególnego upoważnienia ustawy inne organy administracji państwowej.
§  2.
W sprawie każdego nieletniego należy dokonać poza czynnościami, przewidzianymi w art. 231, ponadto czynności, mających na celu ustalenie dokładnych danych, dotyczących nieletniego, jego rodziny i najbliższego otoczenia. W celu ustalenia wymienionych danych należy zlecić Milicji Obywatelskiej lub kuratorom nieletnich przeprowadzenie wywiadów środowiskowych. W razie potrzeby ustalenia stopnia rozwoju umysłowego, stanu psychicznego czy fizycznego nieletniego, sędzia dla nieletnich zarządza badanie przez biegłych. W stosunku do nieletnich, zatrzymanych w schronisku, należy żądać obserwacji i opinii wychowawców schroniska.
Art.  478. 7

§  1.
Po ukończeniu śledztwa lub dochodzenia sędzia dla nieletnich wydaje postanowienie zamykające śledztwo lub dochodzenie, które zawiera:
a)
imię i nazwisko nieletniego, jego dokładną datę urodzenia oraz inne szczegóły, niezbędne do ustalenia jego tożsamości,
b)
dokładne określenie zarzuconego czynu ze wskazaniem czasu, miejsca i innych okoliczności jego popełnienia,
c)
wskazanie przepisu ustawy karnej, pod który zarzucony czyn podpada.
§  2.
Po dokonaniu czynności, wymienionych w § 1, sędzia dla nieletnich wyznacza rozprawę główną lub posiedzenie niejawne albo umarza śledztwo lub dochodzenie.
§  3.
Sędzia dla nieletnich umarza śledztwo lub dochodzenie z przyczyn, wskazanych w art. 49, oraz jeżeli orzeczenie środków wychowawczych lub poprawczych jest niecelowe ze względu na orzeczone już w innej sprawie środki.
§  4.
Na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia prokuratorowi służy zażalenie.
Art.  479.
§  1.
Jeżeli przeciwko nieletniemu wszczęto sprawę wespół z dorosłym, prokurator może wyłączyć sprawę nieletniego i przekazać ją sądowi dla nieletnich.
§  2.
Jeżeli ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości wyłączenie sprawy nieletniego jest niepożądane, prokurator prowadzi śledztwo. Po ukończeniu śledztwa prokurator bądź umarza śledztwo, bądź przekazuje sprawę sędziemu dla nieletnich z wnioskiem o zastosowanie środków poprawczych lub wychowawczych, bądź też przekazuje sprawę sądowi zwykłemu według właściwości, który orzeka z zachowaniem przepisów niniejszego rozdziału.
Art.  480.

Środki zapobiegające uchylaniu się od sądu wobec nieletniego stosuje sędzia dla nieletnich lub prokurator.

Art.  481.
§  1.
W stosunku do nieletniego stosuje się następujące środki zapobiegające uchylaniu się od sądu:
a)
dozór rodziców lub opiekunów;
b)
dozór kuratora nieletnich;
c)
zatrzymanie w schronisku dla nieletnich.
§  2.
Środek, wymieniony w § 1 lit. c), stosuje się w wypadkach, wymienionych w art. 152, ponadto w wypadkach, kiedy zachodzi konieczność przeprowadzenia dokładnej obserwacji nieletniego, niezbędnej dla właściwego zastosowania środka wychowawczego lub poprawczego.
§  3.
Zatrzymanie w schronisku dla nieletnich może trwać w toku śledztwa najwyżej trzy miesiące. Termin ten należy uwidocznić w postanowieniu o zatrzymaniu.
§  4.
Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy, śledztwa nie można było ukończyć w wymienionym terminie, sąd wojewódzki na wniosek sędziego dla nieletnich lub prokurator wojewódzki na wniosek prowadzącego śledztwo może przedłużyć okres zatrzymania o dalsze trzy miesiące; art. 158 § 3 stosuje się odpowiednio.
Art.  482.

Na postanowienie w przedmiocie środków zapobiegających uchylaniu się od sądu służy zażalenie.

Art.  483.

Nieletni może przeglądać akta sprawy i robić z nich odpisy tylko za zezwoleniem sędziego dla nieletnich lub prokuratora.

Art.  484.

Z przebiegu posiedzenia niejawnego w sądzie dla nieletnich sporządza się oddzielnie protokół.

Art.  485.

Niestawiennictwo prokuratora nie tamuje rozpoznania sprawy.

Art.  486.
§  1.
Na rozprawę należy wezwać rodziców lub opiekunów nieletniego, jeżeli doręczenie wezwań nie jest połączone ze szczególnymi trudnościami. Osobom tym służy prawo składania wyjaśnień i wniosków.
§  2.
Sąd może zażądać stawiennictwa tych osób. Mają wtedy odpowiednie zastosowanie art. 105-109.
§  3.
Niestawiennictwo wymienionych osób nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, jeżeli sąd nie uzna ich obecności za niezbędną.
§  4.
Na rozprawę można wezwać kuratora nieletnich, wychowawcę schroniska lub zakładu, w którym nieletni przebywa, w celu złożenia wyjaśnień.
§  5.
Sędzia może na rozprawę nie wzywać osób, uprzednio przez tego sędziego osobiście przesłuchanych, i poprzestać na odczytaniu ich zeznań, jeżeli wezwania tych osób nie zażąda prokurator, obrońca, nieletni, jego rodzice lub opiekunowie.
Art.  487.
§  1. 8
Rozprawa odbywa się przy drzwiach zamkniętych, chyba że jawność rozprawy jest uzasadniona ze względów wychowawczych.
§  2.
Podczas rozprawy sąd wysłuchuje wyjaśnień nieletniego, poza tym nieletni pozostaje w sali posiedzeń, jeżeli sąd uzna to za niezbędne.
Art.  488. 9

Przewód sądowy rozpoczyna się od odczytania postanowienia o zamknięciu śledztwa lub dochodzenia bądź wniosku prokuratora.

Art.  489.

Oskarżony nieletni może czynić uwagi i składać wyjaśnienia co do każdego dowodu, przeprowadzonego w jego obecności. Wywiady środowiskowe, opinie psychologów, lekarzy i psychiatrów, jak również obserwacje i opinie wychowawców schroniska i kuratorów nieletnich winny być odczytywane w nieobecności nieletniego, chyba że szczególne względy wychowawcze lub społeczne przemawiają za celowością zapoznania nieletniego z ich treścią.

Art.  490.

Przepisy art. 485-487 stosuje się do posiedzeń niejawnych, wyznaczonych w celu wydania postanowienia o zastosowaniu środków wychowawczych.

Art.  491. 10

Ogłoszenie wyroku odbywa się jawnie w wypadkach, kiedy oskarżonego uniewinniono albo orzeczono kary zwykłe lub środki, ulegające wpisowi do rejestru skazanych. Art. 281 § 2 stosuje się odpowiednio.

Art.  492.

Sędzia dla nieletnich może odroczyć wykonanie środków poprawczych i wychowawczych w razie choroby nieletniego lub z innych ważnych przyczyn.

Art.  493.
§  1. 11
Kuratorzy nieletnich wykonują swe funkcje w toku postępowania przygotowawczego oraz postępowania wykonawczego według zleceń sędziego dla nieletnich.
§  2.
Tryb powoływania kuratorów, ich prawa i obowiązki określi rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.
Art.  494.

Schronisko dla nieletnich pozostaje pod nadzorem sędziego dla nieletnich. Organizację schronisk dla nieletnich określi rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

Art.  495. 12

Sąd dla nieletnich może kosztami postępowania orzeczenia obciążyć rodziców nieletniego, jeżeli ustalone zostały zaniedbania przez nich obowiązków w stosunku do nieletniego.

Art.  496-538. 13

(uchylone).

* Tekst jednolity uwzględnia zmiany wynikające z ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.50.38.348) z dniem 2 października 1950 r. i z dniem 29 listopada 1950 r. oraz z przepisów prawnych ogłoszonych przed dniem ogłoszenia niniejszego jednolitego tekstu, z zastosowaniem nowej, ciągłej numeracji jednostek redakcyjnych.

Wartości pieniężne ustanowione przed dniem 30 października 1950 r. zostały przeliczone zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego (Dz.U.50.50.459).

Z dniem 1 stycznia 1970 r., do czasu odrębnego ustawowego uregulowania sprawy zapobiegana i zwalczania demoralizacji przestępczości nieletnich zachowują moc obowiązującą dotychczasowe przepisy dotyczące nieletnich, którzy dopuścili się czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary: w zakresie postępowania - w szczególności poza utrzymanymi w mocy art. 474-495 - również inne przepisy tego kodeksu dotyczące nieletnich - zob. art. 1 § 1 ustawy z dnia 22 grudnia 1969 r. o utrzymaniu w mocy na okres przejściowy niektórych dotychczasowych przepisów prawa karnego (Dz.U.69.37.311).

1 Art. 1-401 uchylone przez art. III pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U.69.13.97) z dniem 1 stycznia 1970 r.
2 Art. 402-424 uchylone przez art. 216 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.69.13.98) z dniem 1 stycznia 1970 r.
3 Art. 425-473 uchylone przez art. III pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U.69.13.97) z dniem 1 stycznia 1970 r.
4 Art. 476 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 73 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.58.18.76) z dniem 27 kwietnia 1958 r.
5 Art. 476 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 7 dekretu z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz.U.52.44.302) z dniem 12 listopada 1952 r.
6 Art. 477 § 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 38 dekretu z dnia 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.55.46.309) z dniem 1 marca 1956 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 74 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.58.18.76) z dniem 27 kwietnia 1958 r.

7 Art. 478 zmieniony przez art. 1 pkt 30 i 39 dekretu z dnia 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.55.46.309) z dniem 1 marca 1956 r.
8 Art. 487 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 dekretu z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz.U.52.44.302) z dniem 12 listopada 1952 r.
9 Art. 488 zmieniony przez art. 1 pkt 30 dekretu z dnia 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.55.46.309) z dniem 1 marca 1956 r.
10 Art. 491 zmieniony przez art. 1 pkt 9 dekretu z dnia 29 października 1952 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania karnego (Dz.U.52.44.302) z dniem 12 listopada 1952 r.
11 Art. 493 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 75 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.58.18.76) z dniem 27 kwietnia 1958 r.
12 Art. 495:

- zmieniony przez art. 1 pkt 76 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U.58.18.76) z dniem 27 kwietnia 1958 r.

- zmieniony przez art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 16 listopada 1960 r. o zmianie przepisów dotyczących kary grzywny, kosztów i opłat sądowych w sprawach karnych (Dz.U.60.51.299) z dniem 24 listopada 1960 r.

13 Art. 496-538 uchylone przez art. III pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U.69.13.97) z dniem 1 stycznia 1970 r.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024