Likwidacja analfabetyzmu.

USTAWA

z dnia 7 kwietnia 1949 r.

o likwidacji analfabetyzmu.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1.

W celu likwidacji analfabetyzmu, będącego spuścizną rządów burżuazji i obszarnictwa oraz zaporą na drodze Polski Ludowej do pełnego rozwoju gospodarczego i kulturalnego Narodu, wprowadza się społeczny obowiązek bezpłatnej nauki dla analfabetów i półanalfabetów.

Art.  2.

Za analfabetów w rozumieniu niniejszej ustawy uważa się osoby, nie umiejące czytać i pisać, za półanalfabetów - osoby, posiadające umiejętność czytania, lecz nie umiejące pisać.

Art.  3.

Obowiązek, określony w art. 1, rozciąga się na wszystkich analfabetów i półanalfabetów w wieku od 14 do 50 roku życia.

Art.  4.

Ustanawia się powszechny obowiązek pełnienia społecznej służby walki z analfabetyzmem.

Rozdział  2.

Organizacja walki z analfabetyzmem.

Art.  5. ¹

(uchylony).

Art.  6. ²

(uchylony).

Art.  7.

Do zakresu działania Pełnomocnika Rządu ³ należy w szczególności:

1) kierowanie i koordynowanie działalności władz państwowych i samorządowych oraz organizacji społecznych w zakresie walki z analfabetyzmem;

2) ustalanie w porozumieniu z Ministrem Oświaty programów nauczania, czasu trwania nauki oraz zasad organizowania kursów i zespołów dla analfabetów i półanalfabetów;

3) organizowanie społecznej służby walki z analfabetyzmem;

4) zarządzanie rejestracji analfabetów i półanalfabetów oraz nadzór nad jej przeprowadzaniem;

5) 4 (uchylony).

Art.  8-13. ⁵

(uchylone).

Art.  14.

1. Pełnomocnik Rządu ⁶ może wprowadzić na całym obszarze lub w niektórych okręgach Państwa obowiązek pełnienia społecznej służby walki z analfabetyzmem.

2. Społeczna służba walki z analfabetyzmem polega na obowiązku spełniania zleconych czynności w zakresie: rejestracji i nauczania analfabetów i półanalfabetów oraz organizowania opieki społecznej, niezbędnej w związku z pobieraniem przez nich nauki.

Art.  15.

Do pełnienia społecznej służby walki z analfabetyzmem powołuje Pełnomocnik Rządu ⁷ albo na jego zlecenie wojewódzki lub powiatowy pełnomocnik do walki z analfabetyzmem ⁸ .

Art.  16.

1. Do pełnienia społecznej służby walki z analfabetyzmem może być powołana każda osoba, która posiada dostateczne kwalifikacje do pełnienia czynności, określonych w art. 14 ust. 2. Kwalifikacje te określi Pełnomocnik Rządu ⁹ .

2. Powołanie może nastąpić bez zgody osoby powołanej tylko:

1) w miejscowości jej zamieszkania lub zatrudnienia;

2) na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy;

3) w wymiarze nie przekraczającym dwanaście godzin tygodniowo.

3. Za pełnienie społecznej służby walki z analfabetyzmem pobierają osoby powołane do tej służby wynagrodzenie według zasad i na warunkach, które określi Pełnomocnik Rządu ¹⁰ w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Rozdział  3.

Rejestracja i nauczanie.

Art.  17.

Osoby, podlegające obowiązkowi nauki (art. 3), powinny zgłosić się do rejestracji w terminie i miejscu, oznaczonym w zarządzeniu powiatowego pełnomocnika do walki z analfabetyzmem ¹¹ .

Art.  18.

Od obowiązku rejestracji zwolnieni są analfabeci i półanalfabeci:

1) odbywający służbę wojskową;

2) niezdolni do pobierania nauki wskutek upośledzenia umysłowego;

3) niezdolni do pobierania nauki na kursach wskutek ułomności fizycznej.

Art.  19. ¹²

(uchylony).

Art.  20.

Powiatowy pełnomocnik ¹³ może zarządzić sprawdzenie umiejętności czytania i pisania osób, co do których zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że uchyliły się od obowiązku rejestracji. Czynność ta w stosunku do tej samej osoby nie może być powtarzana.

Art.  21.

1. Nauczanie analfabetów i półanalfabetów odbywa się:

1) na państwowych kursach, organizowanych i prowadzonych z polecenia Pełnomocnika Rządu do walki z analfabetyzmem ¹⁴ przez kuratorów okręgów szkolnych na zasadach, ustalonych przez Pełnomocnika Rządu w porozumieniu z Ministrem Oświaty (art. 7 pkt 2);

2) na kursach i w zespołach, organizowanych i prowadzonych przez zakłady pracy oraz organizacje społeczne, a zatwierdzonych przez Pełnomocnika Rządu ¹⁵ .

2. Nauczanie analfabetów i półanalfabetów, odbywających służbę wojskową, organizują władze wojskowe.

Art.  22.

Nauczanie powinno być tak zorganizowane, aby nie stanowiło przeszkody w wykonywaniu zajęć zawodowych.

Art.  23.

Koszty rejestracji analfabetów i półanalfabetów oraz koszty osobowe i rzeczowe nauczania na państwowych kursach ponosi Skarb Państwa w ramach budżetu Ministerstwa Oświaty.

Art.  24.

Właściwe organy mogą dla celów rejestracji i nauczania korzystać bezpłatnie z lokali i urządzeń szkół wszelkich typów oraz lokali, przeznaczonych na cele oświatowe.

Rozdział  4

Przepisy końcowe.

Art.  25.

Wykonanie niniejszej ustawy porucza się Prezesowi Rady Ministrów oraz Ministrom: Oświaty, Administracji Publicznej i Skarbu.

Art.  26.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

1 Art. 5 uchylony przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66) z dniem 1 stycznia 1952 r.

2 Art. 6 uchylony przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66) z dniem 1 stycznia 1952 r.

3 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Ministra Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

4 Art. 7 pkt 5 uchylony przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66) z dniem 1 stycznia 1952 r.

5 Art. 8-13 uchylone przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66) z dniem 1 stycznia 1952 r.

6 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Minister Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

7 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Minister Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

8 Z dniem 1 stycznia 1952 r. prezydium wojewódzkiej lub powiatowej rady narodowej zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

9 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Minister Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

10 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Minister Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

11 Z dniem 1 stycznia 1952 r. prezydium powiatowej rady narodowej zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

12 Art. 19 uchylony przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66) z dniem 1 stycznia 1952 r.

13 Z dniem 1 stycznia 1952 r. prezydium powiatowej rady narodowej zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

14 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Ministra Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

15 Z dniem 1 stycznia 1952 r. Ministra Oświaty zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1952 r. o zmianie form organizacji nauczania początkowego dorosłych (Dz.U.52.11.66).

• Identyfikator: Dz.U.1949.25.177
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Likwidacja analfabetyzmu.
• Data aktu: 07/04/1949
• Data ogłoszenia: 29/04/1949
• Data wejścia w życie: 29/04/1949