Zasady obliczania wysokości składek za ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych oraz warunki obniżania lub podwyższania tych składek.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA OPIEKI SPOŁECZNEJ

z dnia 31 stycznia 1938 r.

o zasadach obliczania wysokości składek za ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych oraz warunkach obniżania lub podwyższania tych składek, wydane w zakresie obniżania lub podwyższania składek w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu oraz co do przedsiębiorstw wojskowych - z Ministrem Spraw Wojskowych, a co do gospodarstw rolnych - z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych.

Na podstawie art. 221 ust. (2), (3) i (4), art. 222 ust. (1) oraz art. 319 ust. (1) ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. R. P. Nr 51, poz. 396) zarządzam co następuje:

§ 1. Przez używane w dalszych przepisach rozporządzenia niniejszego, bez bliższego określenia, wyrazy:

1) "ubezpieczenie" rozumie się ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych,

2) "zakład pracy" rozumie się wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwo, gospodarstwo oraz inne zatrudnienie osób, podlegających obowiązkowi ubezpieczenia od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych,

3) "składka" rozumie się składkę za ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych,

4) "składka procentowa" rozumie się składkę wyrażoną w procencie zarobku, stanowiącego podstawę jej wymiaru,

5) "wypadek losowy" rozumie się wypadek w zatrudnieniu lub chorobę zawodową, uzasadniające prawo do świadczeń.

§ 2. Ogół zakładów pracy dzieli się według gałęzi gospodarczych na grupy i podgrupy. Podział na grupy i podgrupy zawiera załącznik Nr 1.

§  3.

(1) Składkę procentową na poszczególne okresy trzyletnie ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych w taryfie składek (§ 4) tak, aby poszczególne grupy i podgrupy (§ 2) pracodawców pokrywały zasadniczo swymi składkami przypadające na nie ryzyko wypadków losowych (§§ 5 i 6).

(2) Taryfę składek zatwierdza Minister Opieki Społecznej w drodze zarządzenia ogłaszanego w "Monitorze Polskim".

§  4.

(1) Taryfa składek powinna zawierać, w obrębie grup i podgrup (§ 2), podział zakładów pracy na rodzaje oraz ustalać dla poszczególnych rodzajów kategorie niebezpieczeństwa na podstawie wysokości całkowitego obciążenia (§ 5) zakładów pracy danego rodzaju wypadkami losowymi.

(2) Każda kategoria niebezpieczeństwa obejmuje szereg klas niebezpieczeństwa, oznaczonych kolejnymi liczbami, oraz klasę średnią w ten sposób, że liczby oznaczające klasę najniższą i najwyższą różnią się o 25% od liczby oznaczającej klasę średnią; schemat klas i kategoryj niebezpieczeństwa zawiera załącznik Nr 2.

(3) Wysokość składki procentowej (§ 3) otrzymuje się mnożąc właściwą klasę niebezpieczeństwa przez jednostkę taryfową.

(4) Jednostka taryfowa wynosi 0,06.

(5) Składkę za ubezpieczenie pracowników, zatrudnionych w zakładzie pracy danego rodzaju, wymierza się według jednej z klas niebezpieczeństwa w obrębie danej kategorii niebezpieczeństwa (ust. (2)) w zależności od warunków higieny i bezpieczeństwa pracy w tym zakładzie (§ 7).

§  5.

(1) Dla ustalenia kategorii niebezpieczeństwa dla poszczególnych rodzajów zakładów pracy Zakład Ubezpieczeń Społecznych oblicza obciążenie, związane z wypadkami losowymi, zaszłymi w zakładach pracy danego rodzaju w przyjętym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresie obserwacyjnym (obciążenie netto), oraz na jego podstawie obciążenie całkowite (obciążenie brutto).

(2) Obciążenie netto oblicza się, ustalając całość kosztów, poniesionych przez Fundusz Ubezpieczenia od Wypadków w Zatrudnieniu i Chorób Zawodowych na świadczenia pieniężne i rzeczowe, oraz doliczając wartość kapitałową przyszłych wypłat rentowych.

(3) Wartości kapitałowe (ust. (2)) oblicza się na podstawie zasad ubezpieczeniowo - technicznych, zawartych w załącznikach Nr 3, 4, 5 i 6.

(4) Obciążenie brutto otrzymuje się powiększając obciążenie netto (ust. (2)) o dodatek na koszty administracyjne, na wahania losowe ryzyka, na koszty prowadzenia akcji bezpieczeństwa pracy oraz na pokrycie strat, związanych z częściową nieściągalnością składek.

§  6.

(1) Kategorię niebezpieczeństwa dla poszczególnych rodzajów zakładów pracy ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych, biorąc pod uwagę stosunek obciążenia brutto odnośnych zakładów pracy do zarobków, stanowiących podstawę wymiaru składek w danym okresie obserwacyjnym, i uwzględniając ponadto techniczną ocenę istniejącego stanu bezpieczeństwa pracy tychże zakładów pracy, oraz kategorię niebezpieczeństwa, obowiązującą w poprzednim okresie trzyletnim.

(2) Gdy zakłady pracy danego rodzaju nie przedstawiają masy obserwacyjnej pod względem zarobków i wypadków losowych dostatecznie wielkiej, aby wyciągnąć wnioski z obliczenia obciążeń netto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oprze ustalenie kategorii niebezpieczeństwa na technicznej ocenie stanu bezpieczeństwa pracy tych zakładów pracy, uwzględniając kategorie niebezpieczeństwa, ustalone dla zakładów pracy o pokrewnym ryzyku wypadku losowego oraz kategorię niebezpieczeństwa danego rodzaju zakładów pracy, obowiązującą w poprzednim okresie trzyletnim.

§  7.

(1) Zakładowi pracy należy wymierzyć składkę według średniej klasy niebezpieczeństwa tej kategorii niebezpieczeństwa, która jest przewidziana w taryfie składek dla zakładów pracy danego rodzaju, a według klasy niebezpieczeństwa niższej lub wyższej wtedy, gdy niebezpieczeństwo, które przedstawia, jest w stosunku do przeciętnego mniejsze lub większe.

(2) Za okoliczności zmniejszające niebezpieczeństwo uważa się przede wszystkim:

1) prowadzenie przy pomocy służby bezpieczeństwa pracy, utworzonej w obrębie i z personelu zakładu pracy, systematycznej i dającej trwałe rezultaty akcji zapobiegania wypadkom losowym, jeżeli akcja ta jest uznana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych;

2) stosowanie specjalnych urządzeń ochronnych ponad wymagania ustalone przepisami;

3) zatrudnianie spomiędzy pracowników, zajętych przy maszynach roboczych, więcej niż połowy przy maszynach o indywidualnym napędzie elektrycznym;

4) większy niż normalny zakres prac biurowych lub handlowych, prowadzonych poza obrębem terytorialnym głównego zakładu pracy;

5) wzorowe rozplanowanie zabudowań i urządzeń w zakładzie pracy oraz celowe rozplanowanie dróg komunikacyjnych i ratunkowych, ułatwiające transport i zmniejszające jego rozmiary;

6) przestronność pomieszczeń roboczych.

(3) Za okoliczności zwiększające niebezpieczeństwo uważa się przede wszystkim:

1) nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;

2) brak urządzeń ochronnych wymaganych przepisami;

3) niedostateczne lub wadliwe warunki oświetlenia, przewietrzania lub ogrzewania;

4) brak dbałości o utrzymanie stanu porządku pomieszczeń roboczych, jak i całego zakładu pracy;

5) wadliwe rozplanowanie zabudowań i urządzeń w zakładzie pracy oraz niecelowe rozplanowanie dróg komunikacyjnych i ratunkowych, utrudniające transport i zwiększające jego rozmiary;

6) ciasnota pomieszczeń roboczych;

7) stosowanie generatora gazowego dla silnika na gaz ssany, ustawionego w pomieszczeniu, w którym znajduje się silnik, lub w pomieszczeniu połączonym bezpośrednio z pomieszczeniem silnika;

8) brak dbałości o utrzymanie w stanie sprawności urządzeń technicznych i zabezpieczających;

9) niestosowanie środków ochrony indywidualnej, potrzebnych przy danej pracy (okulary, środki przeciwpyłowe i przeciwgazowe, rękawice, obuwie ochronne itp.);

10) zatrudnienie osób niefachowych przy pracach, wymagających specjalnych kwalifikacyj;

11) brak organizacji niesienia pierwszej pomocy w razie wypadku w zatrudnieniu.

(4) Oprócz wymienionych w ust. (2) i (3) okoliczności mniejszego lub większego niebezpieczeństwa, znamiona mniejszego lub większego niebezpieczeństwa mogą być ustalone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dodatkowo przy poszczególnych pozycjach taryfy składek.

(5) Jeżeli w danym zakładzie pracy zachodzą zarówno okoliczności, wskazujące na mniejsze niebezpieczeństwo, jak też okoliczności, wskazujące na większe niebezpieczeństwo, okoliczności te należy rozważyć, przeciwstawiając je sobie wzajemnie.

(6) Dla ustalenia stopnia niebezpieczeństwa, rodzaj i liczba wypadków losowych, zaszłych w danym zakładzie pracy oraz obciążenie spowodowane świadczeniami ubezpieczenia, wywołanymi przez te wypadki, mogą być również wzięte pod uwagę, gdy zakład pracy przedstawia masę obserwacyjną pod względem zarobków i wypadków losowych tak wielką, że z tych danych wnioskować można o niebezpieczeństwie odmiennym od przeciętnego.

(7) Celem ustalenia okoliczności, zmniejszających lub zwiększających niebezpieczeństwo, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawniony jest do badania na miejscu urządzeń technicznych oraz organizacji pracy poszczególnych zakładów pracy.

(8) Jeżeli w zakładzie pracy, złożonym z kilku części, niebezpieczeństwo połączone z jedną jego częścią, zagraża pracownikom, zatrudnionym w innej części tego zakładu, wówczas należy dla tej ostatniej części przyjąć odpowiednio wyższą klasę niebezpieczeństwa.

§ 8. Składki, ustalone w taryfie składek, nie obejmują dodatków, przewidzianych w art. 221 ust. (2) ustawy o ubezpieczeniu społecznym.

§ 9. Rozporządzenie niniejsze stosuje się przy ustalaniu składek za okresy od 1 stycznia 1938 r.

§ 10. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1

do § 2.

PODZIAŁ ZAKŁADÓW PRACY

na grupy i podgrupy według gałęzi gospodarczych.

Grupa I. Gospodarstwa rolne, hodowlane i leśne.

a) Gospodarstwa rolne

b) " hodowlane

c) " leśne.

Grupa II. Górnictwo i kopalnictwo.

a) Górnictwo

b) Kamieniołomy

c) Kopaniny.

Grupa III. Huty.

Grupa IV. Przemysł metalowy i maszynowy.

a) Odlewnie i przemysł metalowy

b) Maszyny i konstrukcje żelazne

c) Środki komunikacyjne

d) Gotowe wyroby metalowe

e) Mechanika precyzyjna i jubilerstwo

f) Ślusarnie.

Grupa V. Przemysł chemiczny.

a) Nieorganiczny przemysł chemiczny

b) Organiczny przemysł chemiczny i farmaceutyczny

c) Przeróbka bituminów i sucha destylacja drewna

d) Materiały wybuchowe

e) Guma, linoleum, cerata.

Grupa VI. Przemysł mineralny.

a) Zaprawy wiążące

b) Ceramika

c) Szkło

d) Mielenie minerałów, wyrób kamieni i mas sztucznych.

Grupa VII. Przemysł włókienniczy.

A. Przedsiębiorstwa używające maszyn o napędzie mechanicznym.

a) Przygotowanie przędziwa

b) Przędzenie

c) Tkanie materiałów i wyrób materiałów wykończonych

d) Dziewarstwo i koronkarstwo

e) Uszlachetnianie.

B. Przedsiębiorstwa nie używające maszyn o napędzie mechanicznym.

Grupa VIII. Przemysł papierniczy i poligraficzny.

a) Wyrób papieru i masy papierowej

b) Introligatornie i wyrób przedmiotów z papieru i tektury papierowej (kartonu)

c) Przemyśl poligraficzny.

Grupa IX. Przemysł garbarski.

a) Wyrób skóry

b) Wyrób przedmiotów ze skóry.

Grupa X. Przemysł drzewny.

a) Eksploatacja leśna, pierwotna obróbka drewna

b) Dalsza obróbka drewna.

Grupa XI. Przemysł spożywczy.

a) Młyny zbożowe, kaszarnie i łuszczarnie

b) Przemysł fermentacyjny i wyrób wód sztucznych

c) Cukrownie

d) Przeróbka produktów roślinnych oraz mleczarnie

e) Rzeźnie, przeróbka produktów mięsnych, rybnych oraz chłodnie

f) Tytoń.

Grupa XII. Przemysł odzieżowy i galanteryjny.

a) Przemysł odzieżowy

b) Przemysł galanteryjny

c) Czyszczenie odzieży.

Grupa XIII. Przemysł budowlany.

a) Budownictwo dróg i mostów, montowanie konstrukcji żelaznych

b) Budownictwo wodne

c) Budownictwo lądowe i rzemiosło budowlane.

Grupa XIV. Elektrownie, zakłady wodociągowe i kanalizacyjne.

a) Elektrownie

b) Zakłady wodociągowe i kanalizacyjne.

Grupa XV. Przedsiębiorstwa transportowe.

a) Koleje, kolejki, tramwaje

b) Inne motorowe przedsiębiorstwa przewozu lądem

c) Przedsiębiorstwa przewozu lądem przy użyciu zwierząt pociągowych

d) Żegluga morska. Przedsiębiorstwa żeglugi morskiej

e) Żegluga śródlądowa i inne przedsiębiorstwa rzeczne

f) Żegluga powietrzna

g) Przedsiębiorstwa spedycyjne, składy towarowe, magazyny, zakłady zaopatrzenia

h) Inne przedsiębiorstwa.

Grupa XVI. Handel, biura, szkoły, zakłady widowiskowe, różne usługi.

a) Handel

b) Zakłady gastronomiczne, hotele, zajazdy

c) Biura i szkoły

d) Przedsiębiorstwa widowiskowe i rozrywkowe

e) Straże pożarne, przedsiębiorstwa czyszczenia

f) Inne usługi.

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

do § 3 ust. (2).

Schemat klas i kategorii niebezpieczeństwa.

Kategoria niebezpieczeństwa	Klasy niebezpieczeństwa
	najniższa	średnia	najwyższa
I	3	4	5
II	6	8	10
III	9	12	15
IV	12	16	20
V	15	20	25
VI	18	24	30
VII	24	32	40
VIII	30	40	50
IX	36	48	60
X	45	60	75
XI	54	72	90
XII	66	88	110
XIII	78	104	130

ZAŁĄCZNIK  Nr 3

do § 5 ust. (3).

Kapitałowe selekcyjne wartości jednostkowych rent dla poszkodowanych pobierających rentę w dwa lata po ukończeniu leczenia.

Wiek poszkodowanego	Wartości rent
20	13,543
21	13,479
22	13,406
23	13,330
24	13,255
25	13,171
26	13,084
27	12,993
28	12,894
29	12,792
30	12,682
31	12,568
32	12,448
33	12,321
34	12,189
35	12,053
36	11,916
37	11,776
38	11,633
39	11,492
40	11,349
41	11,206
42	11,062
43	10,920
44	10,777
45	10,635
46	10,491
47	10,344
48	10,199
49	10,055
50	9,902
51	9,749
52	9,591
53	9,429
54	9,264
55	9,093
56	8,920
57	8,740
58	8,556
59	8,362
60	8,160
61	7,951
62	7,734
63	7,513
64	7,287
65	7,059
66	6,831
67	6,605
68	6,382
69	6,159
70	5,938
71	5,716
72	5,496
73	5,278
74	5,063
75	4,845
76	4,607
77	4,380
78	4,163
79	3,954
80	3,756
81	3,567
82	3,389
83	3,221
84	3,064
85	2,917
86	2,778
87	2,649
88	2,528
89	2,413
90	2,305
91	2,201
92	2,100
93	2,002
94	1,904
95	1,805
96	1,701
97	1,588
98	1,454
99	1,278
100	1,012

ZAŁĄCZNIK  Nr 4

do § 5 ust. (3.

Kapitałowe wartości jednostkowych rent wdowich.

Wiek wdowy	Wartości rent
18	7,329
19	7,595
20	7,918
21	8,300
22	8,732
23	9,219
24	9,754
25	10,323
26	10,920
27	11,532
28	12,141
29	12,726
30	13,275
31	13,781
32	14,245
33	14,656
34	15,003
35	15,296
36	15,524
37	15,692
38	15,801
39	15,860
40	15,861
41	15,820
42	15,740
43	15,629
44	15,491
45	15,332
46	15,157
47	14,972
48	14,768
49	14,545
50	14,310
51	14,056
52	13,779
53	13,490
54	13,184
55	12,869
56	12,543
57	12,211
58	11,871
59	11,529
60	11,181
61	10,830
62	10,479
63	10,129
64	9,773
65	9,422
66	9,069
67	8,718
68	8,369
69	8,020
70	7,672
71	7,326
72	6,985
73	6,648
74	6,320
75	6,003
76	5,697
77	5,402
78	5,116
79	4,832
80	4,553
81	4,278
82	4,011
83	3,751
84	3,499
85	3,256
86	3,023
87	2,801
88	2,591
89	2,394
90	2,210
91	2,038
92	1,877
93	1,728
94	1,591
95	1,463
96	1,345
97	1,235
98	1,128
99	1,014
100	0,858
101	0,535

ZAŁĄCZNIK  Nr 5

do § 5 ust. (3).

Kapitałowe wartości jednostkowych rent sierot.

Wiek sierot	Wartość rent		Wiek sierot
	chłopców	dziewcząt
0	9,045	9,388	0
1	10,646	11,093	1
2	10,638	11,130	2
3	10,291	10,815	3
4	9,838	10,391	4
5	9,319	9,900	5
6	8,748	9,358	6
7	8,135	8,774	7
8	7,483	8,151	8
9	6,793	7,491	9
10	6,067	6,796	10
11	5,308	6,068	11
12	4,514	5,307	12
13	3,685	4,512	13
14	2,821	3,684	14
15	1,920	2,820	15
16	0,980	1,919	16
17		0,980	17
18			18

ZAŁĄCZNIK  Nr 6

do § 5 ust. (3).

Kapitałowe wartości jednostkowych rent wstępnych.

Wiek wstępnych	Wartości rent
40	17,058
41	16,835
42	16,603
43	16,363
44	16,116
45	15,860
46	15,597
47	15,324
48	15,043
49	14,754
50	14,458
51	14,157
52	13,851
53	13,539
54	13,220
55	12,895
56	12,568
57	12,233
58	11,894
59	11,551
60	11,203
61	10,855
62	10,505
63	10,155
64	9,808
65	9,464
66	9,124
67	8,788
68	8,453
69	8,120
70	7,789
71	7,460
72	7,133
73	6,812
74	6,502
75	6,199
76	5,902
77	5,610
78	5,324
79	5,045
80	4,778
81	4,517
82	4,267
83	4,025
84	3,791
85	3,568
86	3,354
87	3,149
88	2,953
89	2,766
90	2,589
91	2,420
92	2,258
93	2,104
94	1,956
95	1,810
96	1,662
97	1,501
98	1,305
99	1,023
100	0,535

• Identyfikator: Dz.U.1938.12.83
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Zasady obliczania wysokości składek za ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych oraz warunki obniżania lub podwyższania tych składek.
• Data aktu: 31/01/1938
• Data ogłoszenia: 25/02/1938
• Data wejścia w życie: 01/01/1938, 25/02/1938