Rzesza Niemiecka-Polska. Układ dotyczący wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej. Poznań.1923.01.27.

UKŁAD

pomiędzy Rzeczypospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką, dotyczący wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej, podpisany w Poznaniu dnia 27 stycznia 1923 roku.

(zatwierdzony ustawa z dnia 4 lipca 1923 r.-Dz. U. R. P. № 78, poz. 610).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

MY

STANISŁAW WOJCIECHOWSKI

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy: W dniu dwudziestym siódmym stycznia, tysiąc dziewięćset dwudziestego trzeciego roku w Poznaniu podpisany został między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rzeszy Niemieckiej układ, dotyczący wspólnej administracji wału ochronnego przed zalewami w dolinie Kwidzyńskiej o następującem brzmieniu:

Układ zawarty pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką, dotyczący wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej.

Celem zapewnienia jednolitej ochrony wału dla przeciętej przez granice, polsko-niemiecką doliny Kwidzyńskiej, niżej podpisani pełnomocnicy, mianowicie: ze strony polskiej: Komisarz Likwidacyjny Maciej Koczorowski, ze strony niemieckiej: Poseł Dr. Paweł Eckardt w imieniu swych rządów uzgodnili następujące przepisy dla wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej.

Art.  1.

Pomiędzy układającemi się stronami panuje jednomyślność co do tego, by celem ochrony doliny Kwidzyńskiej przed zalewami, urządzenia wału w całości począwszy od "Bingsbergen" aż do jej końca koło Białogóry (Weissenberg) były uważane jako jedność, jako taka traktowane i z tego powodu także wspólnie administrowane. Wały te ciągną się na terenie polskim na długości 13 klm., na terenie niemieckim mniej więcej na długości 32 klm. O ile są dwa wały, wał położony bliżej Wisły ma być uważany jako wał ochronny dla doliny.

Art.  2.

Panuje również jednomyślność co do tego, że z jednej strony wskutek pociągnięcia granicy polsko-niemieckiej i powstałej stąd faktycznej i prawnej sytuacji nie można z jednej strony utrzymać związku wałowego bez zmiany i w dotychczasowym jego składzie i w zakresie interesów, że z drugiej strony osobne związki obu Państw, stosujące się do prawodawstwa każdego poszczególnego Państwa, nie mogłyby sprostać zadaniom, wyrażonym w artykule 1. Dla spełnienia tych zadań ma być ze względu na dalsze istnienie oddzielnych związków wałowych stworzony wspólny organ administracyjny wału doliny Kwidzyńskiej. Organ ten ma się składać z mieszanego wydziału i generalnego inspektora.

Art.  3.

1. Mieszany wydział składa się z trzech przedstawicieli każdego poszczególnego rządu. Wydział mieszany ma następujące zadania:

a) przedsiębrania na wiosnę i w jesieni, a w razie potrzeby także po zalewach letnich, oględzin lokalnych wału;

t») badania i aprobowania projektów i kosztorysów dla wszelkich prac, które mają być przedsięwzięte przy wale;

c) stwierdzania kosztów, które stosownie do art. 5 należy wstawiać do rachunku, obowiązującego jednolitą administrację wału i rozliczenie takowych stosownie do katastru dotychczasowego związku wałowego na oba Państwa;

d) oceniania ewentualnych wniosków interesowanych związków wałowych w sprawie zmian katastru wałowego. Zmiana katastru wałowego może być uskutecznianą jedynie po porozumieniu obu rządów.

2. Powyższa przepisy nie odnoszą się do urządzeń odwadniających w dolinie Kwidzyńskiej; koszta za takowe ponoszą poszczególne związki wałowe.

3. Mieszanemu Wydziałowi przewodniczy w pierwszym roku aż do 31 marca 1924 r. jeden z przedstawicieli niemieckiego rządu, który zostanie przez rząd ten wskazany. W następnych latach gospodarczych przewodniczy na zmianę przedstawiciel rządu polskiego i niemieckiego. Rok gospodarczy Siczy się od 1 kwietnia do 31 marca. W razie równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego. Członkowie pozostający w mniejszości mają prawo w przeciągu tygodnia po rozstrzygnięciu zażądać nowego rozstrzygnięcia. Do rozstrzygnięcia tego należy zawezwać przewodniczącego Sądu Rozjemczego ustanowionego na zasadzie umowy zawartej pomiędzy Niemcami, Polską a Gdańskiem dnia 21 kwietnia 1921 roku; przy powzięciu uchwały głos jego jest rozstrzygającym.

Art.  4.

1. Generalnego inspektora mianują w porozumieniu oba interesowane rządy na przeciąg roku gospodarczego na propozycję oddzielnych związków wałowych. Osoba, która ma być proponowaną, zostaje wybraną przez oddzielne związki wałowe przez większość głosów za pośrednictwem delegatów wyborców, z których 5 przypada na związek względnie związki polskie, 14 na związek niemiecki. O ile propozycja zostaje odrzuconą przez jeden z obu rządów, należy zrobić w podobnem postępowaniu nową propozycję. O ile i ta teraz proponowana osobistość nie uzyska zgody obu rządów, rozstrzyga rozjemca, przewidziany w art. 3 ust. 3, która z obu proponowanych osobistości ma być ustanowioną. O ile najpóźniej 3 miesiące przed upłynięciem roku gospodarczego jeden z obu rządów nie zażąda ustanowienia nowego generalnego inspektora, pozostaje ustanowiony generalny inspektor na bieżący rok gospodarczy w urzędzie także na każdorazowy przyszły rok. Interesa generalnego inspektora zostają wykonywane aż do pierwszego wyboru przez przewodniczącego mieszanego Wydziału.

2. Generalny inspektor prowadzi bieżące sprawy mieszanego Wydziału według porządku dziennego, który tenże ustanowi. Generalny inspektor bierze udział w posiedzeniach mieszanego Wydziału z głosem doradczym. Do jego zadań należy badanie należytego wykonania wszelkich zaaprobowanych przez mieszany Wydział prac przy wałach ochronnych. W razie niebezpieczeństwa jest uprawniony do samodzielnych zarządzeń w sprawie akcji ratunkowej bez względu na to, czy jest potrzeba wykonania prac na niemieckim czy też na polskim terenie. O tem, czy jest niebezpieczeństwo, czy nie, rozstrzyga jedynie generalny inspektor.

3. W razie, gdyby jednolite zabezpieczenia ochrony wału tego wymagało, zobowiązani są członkowie oddzielnych związków wałowych do niesienia pomocy takie po za granicami swego Państwa, stosownie do ustaw dotychczasowych związków wałowych, stosując się do rozporządzeń generalnego inspektora.

Art.  5.

1. Jako koszta jednolitej ochrony wałów należy uważać:

a) koszta miejscowej administracji, z wyjątkiem tych, które powstają wskutek mianowania i czynności obustronnych przedstawicieli rządowych, koszta te ponosi każdy z obu rządów dla siebie,

b) koszta powstałe wskutek przygotowania i wykonania prac, potrzebnych dla jednolitej ochrony wału, włącznie bieżących prac utrzymania.

2. Wszelkie koszta powstałe przez administracje. Oddzielnych związków wałowych, jak też przez roboty wykonane na wewnątrz tych związków wyłącznie w ich interesie, ponosi każda ze stron dla siebie.

Art.  6.

1. Strony układ zawierające postarają się o to, aby ustawy oddzielnych związków wałowych i wszelkie obowiązujące dla tychże przepisy zostały zmienione stosownie do warunków zmienionej kompetencji i stosownie do wyżej wymienionych przepisów. Zresztą mają być dla oddzielnych związków wałowych zachowane istniejące prawa i rozporządzenia, o ile na mocy zobopólnego porozumienia nie postanawia się innych zarządzeń.

2. Strony zawierające układ udzielą również miejscowej administracji celem umożliwienia spełnienia jej zadań, wszelkich możliwych ułatwień, w szczególności zezwolą, o ile to będzie potrzebne dla ochrony wału, na przyciągniecie sił roboczych i materjału bez wszelkich ograniczeń paszportowych i za uwolnieniem od cła i opłat z obszaru drugiego do obszaru własnego Państwa. O dokonanem przetransportowaniu materjału z obszaru jednej ze stron należy obowiązkowo zawiadomić władze celne drugiej strony. Członkom mieszanego Wydziału oraz generalnemu inspektorowi należy każdego czasu zezwolić bez ograniczeń paszportowych i za uwolnieniem od cła i opłat na przekraczanie granicy dla spełniania swych zadań. To samo odnosi się do urzędników i upełnomocnionych oddzielnych związków wałowych, którzy winni się wykazać na zażądanie poświadczeniem swej właściwej władzy.

3. Strony zawierające układ zezwolą na bezpłatne wybieranie ziemi i darni, potrzebnych dla prac naprawy wału, z terenów położonych pomiędzy wałem a Wisłą, i wiklin na dotychczasowych warunkach. Zezwolą dalej na bezpośrednie komunikowanie się obustronnych władz pomiędzy sobą i z administracją miejscową w sprawach administracji wału. Te same przepisy karne będą zastosowywane wobec osób znajdujących się na własnym terenie, a uszkadzających wały na terenie drugiej strony, jakie są zastosowywane we własnem Państwie. Będzie się też przeciwdziałać wszelkim środkom, któreby powodowały udaremnienie celu ochrony wałów. Obie strony będą również czyniły starania, by oddzielne związki wałowe nie wykorzystywały do nich przynależnego lub im wydzierżawionego terenu w sposób szkodliwy dla odpływu wezbranych wód i dla spławu kry. Spowodują pozatem, żeby oddzielne związki wałowe ze względu na to, że i one mają znaczny interes w łamaniu lodu na Wiśle, brały udział w kosztach stosownie do dotychczasowych zasad.

Art.  7.

Ważniejsze zmiany przy samym wale Wiślanym służącym jako ochrona przeciwko powodzi oraz przy urządzeniach znajdujących się na nim mogą być na obszarze obu stron układ zawierających przedsiębrane tylko za obopólnem porozumieniem i po wspólnem zbadaniu poszczególnych planów. Przy przeprowadzeniu będą dawały sobie pomoc obie strony, szczególnie w tym kierunku, aby urzędnicy mierniczy i inni jednej ze stron przy przekraczaniu granicy i celem spełniania swych zadań na obszarze drugiej strony doznawali jaknajdalej idących ułatwień.

Art.  8.

Istniejące urządzenia telefoniczne, służące celom administracji rzecznej, oraz celom utrzymania wału, włącznie bocznych połączeń i biegnących wzdłuż wału ochronnego, należy, o ile znajdują się na terytorjum jednego Państwa, utrzymywać stale W stanie zdolnym do użytku. Każda ze stron będzie zezwalała urzędnikom strony przeciwnej na przekraczanie granicy celem wspólnego badania urządzeń razem ze swymi urzędnikami. Urzędnicy nadzorczy jednej strony niezwłocznie zawiadomią urzędników nadzorczych drugiej strony o ewentualnych brakach stwierdzonych na terytorjum drugiej strony. Obie strony braki takie usuwać będą w jaknajszybszym czasie.

Art.  9.

1) Umowa ta będzie ratyfikowaną i dokumenty ratyfikacyjne mają zostać wymienione przed 1 kwietnia 1923 roku.

2) Umowa staje się prawomocną z chwilą wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

3) Umowa może być wypowiedzianą przez obie strony z końcem roku gospodarczego z uwzględnieniem 6-cio miesięcznego terminu wypowiedzenia i traci swą ważność z upływem danego roku gospodarczego. Strony zawierające układ, możliwie prędko po wypowiedzeniu, rozpoczną pertraktacje celem innego uregulowania jednolitej ochrony wału.

Sporządzono w czterech pierwopisach w językach polskim i niemieckim w Poznaniu, dnia 27 stycznia 1923 r.

(-) Maciej Koczorowski(-) Paul Eckardt

Protokół końcowy do układu zawartego pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką z dnia 27 stycznia 1923 roku w sprawie wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej.

Przy podpisaniu polsko - niemieckiego układu w sprawie wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej obopólni pełnomocnicy stwierdzili jednomyślność co do tego, że Wydział przewidziany w art. 3 ma zejść się przed wejściem w moc obowiązującą układu celem zapewnienia przeprowadzenia go na czas i celem przedsięwzięcia nieodzownych środków potrzebnych dla ochrony wału.

Poznań, dnia 27 stycznia 1923 r.

(-) Maciej Koczorowski(-) Paul Eckardt

Zaznajomiwszy się z powyższym układem, uznaliśmy go i uznajemy za słuszny, zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nim postanowień, oświadczamy, że jest przyjęty, ratyfikowany i zatwierdzony i przyrzekamy, że będzie ściśle stosowany.

Na dowód czego, wydaliśmy akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dnia 26 października 1923 roku.

• Identyfikator: Dz.U.1924.64.627
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rzesza Niemiecka-Polska. Układ dotyczący wspólnej administracji wału w dolinie Kwidzyńskiej. Poznań.1923.01.27.
• Data aktu: 27/01/1923
• Data ogłoszenia: 25/07/1924
• Data wejścia w życie: 20/05/1924