Z perspektywy nauk społecznych zdrowie oznacza zdolność uczestniczenia jednostki w życiu społecznym z uwzględnieniem stosunków międzyludzkich i związków jednostki z otoczeniem. Dlatego w tym oglądzie zdrowie uzależnione jest również od sprawnego funkcjonowania jednostki w państwie – pisze Violetta Korporowicz we wstępie do publikacji „Zarządzanie progresywne zdrowiem. Kierunki, strategie, metody”, która została opublikowana przez Wydawnictwo Wolters Kluwer.
Według autorki wstępu, będącej również redaktorem naukowym publikacji, zdrowie jako konstrukcja społeczna podlega zmianom w czasie i przestrzeni. Wśród czynników determinujących stan zdrowia wymienia aspekty środowiskowe, ekonomiczne, genetyczne, psychospołeczne, kulturowe, a nawet polityczne. Nazywa też takie podejście do zdrowia
dyspozycyjnym, gdyż rozpatruje je jako zasób podlegający ciągłym przeobrażeniom, które następują w wyniku rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz ciągłego postępu wiedzy w zakresie licznych nauk, w tym: medycznych, technicznych czy przyrodniczych.
„Między innymi za sprawą społecznej koncepcji zdrowia człowieka w ubiegłym wieku nastąpił ogromny wzrost wiedzy na ten temat oraz gwałtowny rozwój świadomości i potrzeb związanych z utrzymaniem dobrego stanu zdrowia. Potrzeby zgłoszone przez pacjentów lub stwierdzone przez lekarzy wskazują zadania i wielkość niezbędnych środków w postaci oczekiwanych metod leczenia. Do tego niezbędna jest diagnoza potrzeb zdrowotnych, będąca podstawą zmian w ilości i jakości oraz sposobów dostarczania usług zdrowotnych” – pisze autorka wstępu.
W związku z tym, jak podkreśla autorka, zarządzanie zdrowiem dotyczy zarówno samego zjawiska zdrowia jak i zdrowia w odniesieniu do grup społecznych, a także do zarządzanie sektorem ochrony zdrowia, w tym do podmiotów leczniczych. Natomiast przez zarządzanie zdrowiem autorka rozumie zarządzanie zasobami zdrowotnymi, które wynika z potrzeby działań na rzecz poprawy stanu zdrowia społeczeństwa, co nazywa wyzwaniem obecnych czasów, będących czasami chorób cywilizacyjnych.
Zapadalność na te choroby można ograniczać w wyniku racjonalnego stosunku do własnego zdrowia oraz w wyniku odpowiedniego odstępu i jakości usług medycznych, co jest związane właśnie z funkcjonowaniem systemu ochrony zdrowia i zarządzeniem tym systemem.
„Zadaniem tego systemu jest zmniejszanie różnic w poziomie i dysproporcji w stanie zdrowia oraz zapewnienie równych szans w umacnianiu potencjałów zdrowotnych. Celem ochrony zdrowia jako systemu jest taka organizacja procesu leczenia, która ma zapewnić warunki medyczne do wszechstronnej opieki nad pacjentem/klientem. Ma to swoje odbicie w metodach świadczenia usług zdrowotnych. Wymagana jest ciągłość opieki z orientacją na utrzymanie zdrowia, a to pociąga za sobą spójność zarządzania zarówno całym sektorem, jak i organizacjami ochrony zdrowia. Takim podejściem jest model zarządzania określany jako „zarządzanie progresywne”. Cechą progresywności są nowatorskie rozwiązania postawionych do realizacji zadań. Jednocześnie istotne jest badanie zjawisk na szczeblu lokalnym z uwzględnieniem diagnozy potrzeb społecznych określonych przy partycypacji społecznej. Element łączący wymienione cechy to demokratyczne i nastawione na rozwój podejście do zarządzania w ochronie zdrowia. W zarządzaniu progresywnym w ochronie zdrowia przywiązuje się ponadto szczególną uwagę do kreatywnego rozstrzygania o kluczowych problemach organizacji, między innymi przez stałe podnoszenie kwalifikacji całego personelu. W tym przypadku mówi się nawet o zarządzaniu ponad barierami” – czytamy we wstępie do publikacji.
W publikacji omówiono zagadnienia niezbędne do nowoczesnego, progresywnego zarządzania w ochronie zdrowia, którego istota polega na łączeniu licznych dyscyplin wiedzy (ekonomii, prawa, psychologii, socjologii) przy jednoczesnym uwzględnieniu perspektywy mikro i makrospołecznej oraz społecznych uwarunkowań dotyczących procesu decyzyjnego. Autorzy podjęli próbę rozpoznania problemów niezbędnych do zrozumienia procesów zachodzących w sferze zdrowia, które wymuszają nowe, dogłębne podejście do zarządzania. Dodatkowo omówili metody wykorzystywane w zarządzaniu progresywnym podmiotem leczniczym.
Książka wzbogacona została o propozycje konkretnych rozwiązań, które ułatwią każdemu podmiotowi leczniczemu oraz instytucjom sterującym sektorem ochrony zdrowia podejmowanie strategicznych decyzji.
Opracowanie jest przeznaczone przede wszystkim dla menedżerów ochrony zdrowia różnego szczebla, studentów studiów ekonomicznych, zarządzania czy zdrowia publicznego, słuchaczy studiów podyplomowych, a także wszystkich osób, które chcą zrozumieć złożoną specyfikę sektora ochrony zdrowia w zakresie zarządzania progresywnego.
Książka jest dostępna w Księgarni Profinfo.
O redaktorze
Violetta Korporowicz - doktor habilitowany nauk ekonomicznych, profesor nadzwyczajny zatrudniona w Instytucie Gospodarstwa Społecznego, Kolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH w Warszawie. Wykładała na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Akademii Finansów i Biznesu "Vistula". Autorka i współautorka licznych książek i artykułów z zakresu ekonomii zdrowia, polityki ochrony zdrowia, ekonomii środowiska i polityki ochrony środowiska. Od kilkunastu lat kieruje Podyplomowymi Studiami Zarządzania Podmiotami Leczniczymi, Kolegium Ekonomiczno-Społeczne SGH.
Magdalena Okoniewska