RPO: nie można w Polsce odwołać się od odmowy wykonania aborcji

Obowiązująca w Polsce procedura wnoszenia sprzeciwu do rzecznika praw pacjenta wobec decyzji lekarzy lub komisji lekarskich, dotyczących np. odmowy wykonania aborcji, ma fasadowy charakter i jest nieskuteczna uważa rzecznik praw obywatelskich. Zdaniem RPO przepisy w tym zakresie powinny być zmienione.

Prof. Irena Lipowicz w wystąpieniu do ministra zdrowia stwierdza, że przeprowadzona w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich analiza akt sprzeciwów wobec opinii albo orzeczenia lekarza, wniesionych do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, skłania do wniosku, że procedura wniesienia sprzeciwu jest nieskuteczna, a jej uchwalenie czyni zadość wyłącznie formalnym wymaganiom, jakie postawił Polsce Europejski Trybunał Praw Człowieka.
RPO przypomina, że procedura ta została stworzona po głośnej przed kliku laty sprawie Alicji Tysiąc. Strasburski trybunał zarzucił wtedy Polsce, że wprawdzie krajowe prawo dopuszcza w pewnych przypadkach przerwanie ciąży, ale nie było procedury pozwalającej na jego wyegzekwowanie. Brakowało m.in. przepisów określających sposób odwołania się od decyzji lekarza odmawiającego wykonania zabiegu. Po tym wyroku procedura została opracowana, powołano też specjalną komisję przy Rzeczniku Praw Pacjenta, która miała rozpatrywać takie odwołania. Jednak jak wynika z raportu opracowanego przez ekspertów RPO, procedura ta nie jest skuteczna. Sprawdzili oni wszystkie 39 sprzeciwy wniesione do tej komisji i stwierdzili, że wszystkie one zostały odrzucone lub zwrócone autorom. W większości przypadków z powodów formalnych, jak niewskazanie przepisu, na podstawie którego wnoszony był sprzeciw (18 przypadków), albo z powodu nieposiadania przez skarżącego "statusu pacjenta" (4 przypadki).
Oceniana w raporcie procedura powstała po wyroku ETPC dotyczącym prawa od przerwania ciąży, chociaż pozwala na składanie odwołań także w innych przypadkach. I one dominują, ponieważ w wśród tych 39 odwołań złożonych do komisji przy Rzeczniku Praw Pacjenta tylko jedno dotyczyło przerwania ciąży.
Jak stwierdza raport, w tej dziedzinie procedura jest całkowicie nieskuteczna. Więcej>>> 
W ocenie Rzecznika, wdrożenia tych formalnych wymagań nie można uznać za satysfakcjonujące. - Mając na uwadze zalecenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a także potrzebę zapewnienia efektywnej ochrony przed naruszeniem standardu ustanowionego w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, niezbędna jest nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - stwierdza rzecznik praw obywatelskich. I zwraca się do ministra z prośbą o przeanalizowanie raportu w tej sprawie oraz zajęcie stanowiska w sprawie rekomendacji dotyczących nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.