Prawo do ochrony zdrowia jest prawem każdego obywatela, wynikającym z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP. W ust. 2 tego przepisu doprecyzowano, że obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, a warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa - piszą Bogusław Sygit i Damian Wąsik, autorzy publikacji „Kontrola podmiotów leczniczych”.

Autorzy podkreślają, że zgodnie z art. 68 ust. 3 i 4 Konstytucji RP władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku oraz do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

„Przedmiotem ochrony zdrowia jest zdrowie ludności jako sui generis kategoria zbiorowa z odpowiednim obowiązkiem władz publicznych (w zakresie legislacji i administracji zdrowia oraz konstytucyjnej i sądowej kontroli wykonywania ochrony zdrowia). Ponadto zakres ochrony zdrowia, w rozbudowanym systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, rozciąga się na określone niebezpieczeństwo człowieka jako zdarzenie przyszłe, niepewne, niekorzystne i niezależne od jego woli. Z cytowanego art. 68 ust. 2 Konstytucji RP wynika bezpośrednio zakaz różnicowania obywateli według kryterium sytuacji materialnej w dostępie do ochrony zdrowia, przy czym przepis ten nie statuuje publicznego prawa podmiotowego. Jest on normą programową, tj. nakazem optymalizacyjnym dotyczącym organizacji systemu opieki zdrowotnej (np. poprzez prawo zawodów medycznych, dyslokacji zasobów ludzkich i technicznych służących realizacji gwarantowanych w systemie świadczeń). Nałożony na władze publiczne w art. 68 ust. 2 Konstytucji RP obowiązek określenia w ustawie zakresu i form zabezpieczenia społecznego oraz warunków i zakresu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych oznacza nie tylko adresowany do władzy ustawodawczej nakaz stworzenia stosownej regulacji prawnej i uregulowania wzajemnych relacji podmiotów w ramach poszczególnych instytucji składających się na system zabezpieczenia społecznego, ale - co istotne z punktu widzenia monitorowania właściwego funkcjonowania ochrony zdrowia - obejmuje on także dynamiczny nadzór, dotyczący nie tylko wypełnienia ustawowych warunków, ale w ogóle realizacji konstytucyjnych wolności i praw socjalnych” - czytamy w publikacji.

Wśród najważniejszych aktów prawnych tworzących szeroko pojęte prawo ochrony zdrowia autorzy wskazują w szczególności na ustawę z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 618 z późn. zm.) - dalej u.dz.l., ustawę z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.), ustawę z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 464 z późn. zm.), ustawę z 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.), ustawę z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.), ustawę z 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 636), ustawę z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 947 z późn. zm.), ustawę z 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.), ustawę z 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 876) oraz ustawę z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.)

Autorzy przypominają także, że działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, przy czym może ona również polegać na promocji zdrowia lub realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia (por. art. 3 ust. 1-2 u.dz.l.). Rodzajami działalności leczniczej są: stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne – szpitalne oraz inne niż szpitalne, a także ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (art. 8 u.dz.l.).

Publikacja „Kontrola podmiotów leczniczych” zawiera omówienie najczęściej występujących problemów praktycznych związanych z interpretacją przepisów dotyczących zasad prowadzenia kontroli podmiotów leczniczych, a także wzory wybranych pism odnoszących się do kontroli. W pracy przedstawiono między innymi reguły właściwego przygotowania programu kontroli, wyłączenia kontrolujących z urzędu i na wniosek, właściwego konstruowania upoważnień i zawiadomień o kontroli, prowadzenia postępowania dowodowego.

Publikacja jest przeznaczona dla pracowników organów i służb kontrolujących podmioty lecznicze, pracowników podmiotów leczniczych, a także dla osób zarządzających tymi podmiotami. Ponadto będzie stanowić cenną lekturę dla prawników praktyków oraz pracowników naukowych. 

Książka jest dostępna w księgarni Profinfo.

Opracowanie: Magdalena Okoniewska

Źródło: www.profinfo.pl, stan z dnia 28 sierpnia 2015 r.