Kto ponosi koszty wstępnych badań lekarskich określonych w art. 211 w związku z art. 3041 Kodeksu pracy - pracodawca tj. szpital czy pielęgniarka, która na podstawie umowy zlecenia sporadycznie dyżuruje w szpitalu?
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia) nie jest pracownikiem. Tym samym pracodawca nie ma obowiązku kierować jej na wstępne badania lekarskie. Jeżeli jednak się na to zdecyduje kwestię tego kto ponosi koszty badań najlepiej określić w zawieranej pomiędzy stronami umowie zlecenia.
Obowiązek pracodawcy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy obejmuje nie tylko pracowników, lecz również osoby fizyczne wykonujące na rzecz tegoż pracodawcy pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. A zatem obowiązkiem zleceniodawcy (pracodawcy) jest również zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom wykonującym u niego pracę na podstawie umowy zlecenia (zleceniobiorcom).
Obowiązek poddawania się wstępnym, okresowym, kontrolnym i innym zaleconym badaniom lekarskim przez osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż umowa o pracę (np. wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia) istnieje jedynie w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę (art. 3041 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Decyzja o skierowaniu zleceniobiorcy na takie badania należy zatem do zleceniodawcy, który powinien wziąć pod uwagę wszystkie aspekty wykonywanej przez zleceniobiorcę pracy.
Ponieważ osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż umowa o pracę nie posiadają statusu pracowników, o tym kto będzie ponosił koszty ich badań warto przesądzić w zawartej z nimi umowie cywilnoprawnej. Przepisy Kodeksu pracy nie wskazują bowiem, by koszty badań osób niebędących pracownikami ponosił zleceniodawca. Dlatego też w umowie zlecenia warto określić również to, która ze stron ponosi koszty tych badań.
Jeżeli jednak kwestia ta nie została uregulowana w zawartej przez strony umowie, należałoby przyjąć, że ponieważ obowiązkiem pracodawcy (zleceniodawcy) jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków prac, to koszt tych badań powinien ponieść zleceniodawca.
Joanna Kaleta