Jesteśmy SP ZOZ-em. Utrzymujemy się z kontraktu z NFZ na podstawową opiekę zdrowotną. Organem założycielskim jest gmina. Otrzymaliśmy pismo, z którego wynika, że organ założycielski zlecił nam sfinansowanie zakupu ciśnieniomierzy mówiących dla Polskiego Związku Niewidomych.
Czy możemy dokonać takiego zakupu i przeznaczyć dla tej instytucji, a jeśli tak to w jaki sposób to zrobić?
Nie jest możliwe sfinansowanie przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej zakupu sprzętu dla innego podmiotu, tym bardziej stowarzyszenia świadczącego usługi w zakresie ochrony zdrowia.
Brak podstaw prawnych dla zakupu sprzętu medycznego przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, który to sprzęt jest zbyteczny dla prowadzenia działalności przez zakład (zgodnie z treścią pytania zakład ma zakupić sprzęt tylko i w wyłącznie w celu dalszego jego przekazania dla odrębnej osoby prawnej, niezależnej od zakładu).
Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) – dalej u.z.o.z. – publiczny zakład opieki zdrowotnej może dokonać zakupu lub przyjąć darowiznę aparatury i sprzętu medycznego wyłącznie o przeznaczeniu i standardzie określonym przez podmiot, który zakład utworzył, oraz na zasadach określonych przez ten podmiot.
Zasady zbywania majątku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej określa podmiot tworzący zakładu, co wynika wprost z art. 53 u.z.o.z. Zgodnie z art. 53 ust. 5 u.z.o.z. przekazanie majątku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej stowarzyszeniu, którego przedmiotem działalności jest świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia, jest zabronione.
Takie zasady służyć mają zapewnieniu racjonalnego wykorzystania mienia posiadanego przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Wydatkowanie środków finansowych przez zakład na zakup sprzętu, który jest zbyteczny, nie jest działaniem racjonalnym.
Dodatkowo w powiązaniu art. 53 u.z.o.z. i pytania należy rozważyć, czy możliwe jest przekazywanie majątku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej Polskiemu Związkowi Niewidomych.

Zgodnie z postanowieniami Statutu Polskiego Związku Niewidomych uchwalonego na XV Krajowym Zjeździe Delegatów PZN w dniu 9 kwietnia 2008 r. (za: http://www.pzn.org.pl/pl/statut-pzn/859-rozdzia-ii-cele-i-rodki-dziaania.html) Związek jest stowarzyszeniem i posiada osobowość prawną. Zgodnie z § 10 Statutu Związku Związek realizuje swoje cele poprzez prowadzenie rehabilitacji podstawowej, leczniczej, społecznej i zawodowej niewidomych dorosłych i dzieci w różnych formach oraz prowadzenie własnych ośrodków leczniczo- i szkoleniowo-rehabilitacyjnych, a także współdziałanie z organizacjami i instytucjami właściwymi w rozwiązywaniu problemów socjalno-bytowych osób niewidomych oraz z innymi instytucjami działającymi w sferze pomocy społecznej, a także prowadzenie własnych poradni, domów pomocy społecznej, świetlic terapeutycznych, klubów samopomocowych, ośrodków wsparcia, środowiskowych domów samopomocy i innych placówek opiekuńczo-rehabilitacyjnych, warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywności zawodowej. Związek realizuje swoje zadania współdziałając z innymi organizacjami zrzeszającymi osoby niepełnosprawne, w szczególności niewidome lub działającymi na rzecz niewidomych, z zakładami pracy zatrudniającymi niewidomych, ze stowarzyszeniami, fundacjami, instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz z osobami fizycznymi, z placówkami naukowymi, a ponadto z organizacjami zagranicznymi i międzynarodowymi, działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym zwłaszcza niewidomych.

Ustawodawca, jak wskazano powyżej, w art. 53 ust. 5 u.z.o.z. wprowadza generalny zakaz przekazywania majątku zakładu stowarzyszeniom, których przedmiotem działalności jest świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia. Prowadzenie przez Związek ośrodków leczniczych, rehabilitacyjnych oraz placówek opiekuńczo-rehabilitacyjnych stanowi prowadzenie działalności w zakresie ochrony zdrowia. Rehabilitacja lecznicza jest w świetle art. 3 pkt 4 u.z.o.z. świadczeniem zdrowotnym. Brak podstaw dla przyjęcia tezy o braku podstaw zakwalifikowania świadczeń zdrowotnych do sfery ochrony zdrowia. Wszystkie świadczenia zdrowotne stanowią świadczenia z zakresu ochrony zdrowia. Powyższe wyłącza możliwość przekazywania majątku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej Polskiemu Związkowi Niewidomych.

Uwagi
Powyższy zakup dla Polskiego Związku Niewidomych powinien zostać zrealizowany przez samorząd gminny w ramach np. programu zdrowotnego wspierającego działania na rzecz osób niewidomych.
Izabela Klisowska