Pytanie
Mam pytanie dotyczące konieczności podpisywania nowej umowy na realizację recept na leki refundowane.
Czy taką umowę NFZ podpisze ze wszystkimi aptekami i punktami aptecznymi?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 30 stycznia 2012 r.
Konstrukcja przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.) - dalej u.r.l., przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie ogólnych warunków umów na realizację recept oraz ramowego wzoru umowy na realizację recept (Dz. U. Nr 271, poz. 1606) oraz postanowień umowy na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę nie zakłada po stronie podmiotu prowadzącego aptekę jakiegokolwiek obowiązku zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Pamiętać jednak należy, iż niezawarcie umowy skutkować będzie brakiem możliwości realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, leków nieposiadających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sprowadzanych z zagranicy na warunkach i w trybie określonym w art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.), pod warunkiem że w stosunku do tych leków wydano decyzję o objęciu refundacją na podstawie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, sprowadzonych z zagranicy na warunkach i w trybie określonym w art. 29a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.), pod warunkiem, że w stosunku do tych środków wydano decyzję o objęciu refundacją na podstawie ustawy. Z drugiej zaś strony wyraźnego wyartykułowania wymaga, iż po myśli przepisu art. 41 ust. 5 u.r.l., Narodowy Fundusz Zdrowia nie może odmówić zawarcia z podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny umowy na realizację recept, z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych wyraźnie w ustawie.
Konkludując, Narodowy Fundusz Zdrowia jest zobowiązany do zawarcia z podmiotem prowadzącym aptekę umowy na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę jeśli tylko podmiot ten spełnia wszystkie warunki ustawowe i nie zachodzą przesłanki do odmowy zawarcia umowy na realizację recept.
Uzasadnienie
W dniu 12 maja 2011 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 u.r.l., który wszedł w życie dnia 28 czerwca 2011 r., podmiot prowadzący aptekę (aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny – przyp. aut.) zawiera z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę. Umowa taka zawierana jest na wniosek zainteresowanego podmiotu prowadzącego aptekę złożony do oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego ze względu na adres apteki i określa w szczególności imię i nazwisko osoby będącej kierownikiem apteki, wskazanie adresu prowadzenia apteki, zobowiązanie do stosowania limitów, cen oraz odpłatności i dopłat świadczeniobiorcy w wysokości określonej w obwieszczeniu Ministra Zdrowia, kary umowne oraz warunki jej wypowiedzenia albo rozwiązania. Umowa na realizację recept jest zawierana odrębnie dla każdej apteki na czas nieokreślony. Jak stanowi art. 41 ust. 4 u.r.l. w celu zawarcia umowy na realizację recept podmiot prowadzący aptekę zobowiązany będzie przedstawić kopię zezwolenia na prowadzenie apteki, kopie dokumentów uprawniających kierownika apteki do pełnienia tej funkcji, aktualną ewidencję osób zatrudnionych w aptece wraz z numerami dokumentów uprawniających do wykonywania zawodu oraz numer rachunku bankowego podmiotu prowadzącego aptekę.
W wykonaniu art. 41 ust. 8 u.r.l. Minister Zdrowia wydał w dniu 8 grudnia 2011 r. rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów na realizację recept oraz ramowego wzoru umowy na realizację recept (Dz. U. Nr 271, poz. 1606). Podobnie jak w przypadku ustawy o refundacji leków również i przepisy przywoływanego rozporządzenia stanowią, iż umowa na realizację recept zawierana jest na wniosek zainteresowanego podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny złożony do oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego ze względu na adres apteki. W celu zawarcia umowy na realizację recept podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny przedkłada oddziałowi wojewódzkiemu Narodowego Funduszu Zdrowia następujące dokumenty:
1) kopię zezwolenia na prowadzenie apteki,
2) kopie dokumentów uprawniających kierownika apteki do pełnienia tej funkcji,
3) aktualną ewidencję osób zatrudnionych w aptece wraz z numerami dokumentów uprawniających do wykonywania zawodu,
4) numer rachunku bankowego podmiotu prowadzącego aptekę.
Po dokonanej weryfikacji wniosku w zakresie zgodności danych ze stanem faktycznym oraz pod względem spełniania warunków wynikających z przepisów powszechnie obowiązującego prawa, oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia, w imieniu którego działa dyrektor lub osoba przez niego upoważniona podpisuje z podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny, w terminie 14 dni o dnia złożenia kompletnego wniosku, umowę na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę. W tym miejscu podkreślić należy, iż przepisy Ogólnych warunków umów na realizację recept zakładają, że umowa na realizację recept zawierana jest na czas nieokreślony. Co istotne, ustawowa konstrukcja umowy wskazuje na konieczność podpisania umowy również przez kierownika apteki, a nie tylko przez podmiot właścicielski – prowadzący aptekę.
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż konstrukcja umowy na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę nie zakłada po stronie podmiotu prowadzącego aptekę jakiegokolwiek obowiązku zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Ponadto przyjęcie przez normodawcę w przepisach ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz w przepisach rozporządzenia w sprawie ogólnych warunków umów na realizację recept oraz ramowego wzoru umowy na realizację recept założenia fakultatywności zawierania umów po stronie podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne i punkty apteczne, przy jednoczesnym jednak wskazaniu, iż dopiero zawarcie umowy uprawnia takie podmioty do otrzymywania refundacji leków, powoduje, że Narodowy Fundusz Zdrowia nie może odmówić zawarcia umowy na realizację recept. Przedmiotowa reguła wyrażona została zresztą expressis verbis przepisem art. 41 ust. 5 u.r.l.. Wyjątkiem od tak wyrażonej zasady jest jedynie dyspozycja art. 41 ust. 7 u.r.l., zgodnie to z którym Narodowy Fundusz Zdrowia odmówi podmiotowi prowadzącemu aptekę ogólnodostępną lub punkt apteczny zawarcia umowy na realizację recept i to przez okres jednego roku w przypadku pierwszego rozwiązania umowy z powodu uniemożliwiania lub utrudniania czynności kontrolnych lub niewykonania w terminie zaleceń pokontrolnych bądź też przez okres trzech lat w przypadku drugiego rozwiązania umowy z powodów wskazanych wyżej.
Na zakończenie wskazać należy, iż w dniu 13 stycznia 2012 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającą zmiany również w zakresie umowy na realizację recept. I tak przywoływana ustawa zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia rozwiązuje umowę na realizację recept ze skutkiem natychmiastowym w przypadku uniemożliwiania czynności kontrolnych. Tymczasem do czasu zmiany ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych Narodowy Fundusz Zdrowia rozwiązywał umowę na realizację recept ze skutkiem natychmiastowym w przypadku uniemożliwiania lub utrudniania czynności kontrolnych oraz w przypadku niewykonania w terminie zaleceń pokontrolnych.