Odpowiedź:
Kwestia poruszona w pytaniu budzi duże wątpliwości interpretacyjne. Zgodnie jednak z aktualnym orzecznictwem w takim przypadku SP ZOZ będzie musiał jako płatnik składek opłacić składki zarówno z umowy o pracę jak i z umowy zlecenia, ponieważ lekarz będzie traktowany w świetle przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) - dalej u.o.s.u.s. tylko i wyłącznie jako pracownik SP ZOZ-u.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s., za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W świetle orzecznictwa sądowego np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 13 lutego 2014 r., sygn. akt I UK 323/2013, zgodnie z art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s. pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy. Norma art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s. - poprzez wykreowanie szerokiego pojęcia „pracownika” - stworzyła szeroką definicję pracowniczego tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest łączący pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy oraz dodatkowo umowa cywilnoprawna zawarta przez pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą trzecią, ale wykonywana na rzecz pracodawcy. Określone hipotezą normy art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s. dwie sytuacje faktyczne, w jakich może się znaleźć osoba, do której przepis ten jest adresowany (pracownik wykonujący pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą oraz umów cywilnoprawnych zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca jest świadczona na rzecz pracodawcy) mają równorzędny charakter z punktu widzenia skutków opisanych dyspozycją omawianej normy prawnej. We wcześniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego również istniał pogląd, że w świetle art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s., pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r. sygn. akt II UZP 6/2009 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2012 r. sygn. akt I UK 5/2012), a teza ta jest aktualna także w stosunku do pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umowy zlecenia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r. sygn. akt I UK 252/2009, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 r. sygn. akt I UK 259/2009 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. sygn. akt III UK 22/2011). W wyrokach tych Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 8 ust. 2a u.o.s.u.s. rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych w nim umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osobą.
Monika Kwiatkowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 14 stycznia 2015 r.