Odpowiedź:
Podmiot leczniczy może odmówić przyjęcia na przeszkolenie pielęgniarki powracającej do zawodu, jeżeli okręgowa izba pielęgniarek i położnych nie zawarła z tym podmiotem stosownej umowy lub w inny sposób nie określiła zasad współpracy w powyższym zakresie. Co do zasady strony powinny zawrzeć jednak umowę w formie pisemnej, w celu uniknięcia ewentualnych sporów w przyszłości.
Uzasadnienie:
Artykuł 26 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.) - dalej u.z.p.p., stanowi, że pielęgniarka lub położna, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierzają podjąć jego wykonywanie, mają obowiązek zawiadomić o tym właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych i odbyć trwające nie dłużej niż 6 miesięcy przeszkolenie pod nadzorem innej osoby uprawnionej do wykonywania odpowiednio zawodu pielęgniarki lub położnej, legitymującej się co najmniej 5-letnim doświadczeniem zawodowym, zwanej "opiekunem". Opiekuna wskazuje kierownik podmiotu, w którym odbywa się przeszkolenie. Ustawodawca w art. 6 ust. 2 u.z.p.p., upoważnił okręgową radę pielęgniarek i położnych do określenia miejsca, czasu trwania i programu przeszkolenia dla pielęgniarki i położnej, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.z.p.p. W myśl art. 26 ust. 3 u.z.p.p. przeszkolenie może odbyć się również na podstawie umowy o pracę u pracodawcy, który zatrudnia albo ma zamiar zatrudnić pielęgniarkę lub położną, o których mowa w art. 26 ust. 1 u.z.p.p., z zachowaniem warunków określonych w art. 26 ust. 1 u.z.p.p. Natomiast art. 26 ust. 4 u.z.p.p. zawiera delegację ustawową dla Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych do określenia w drodze uchwały, ramowego programu przeszkolenia, sposobu i trybu odbywania oraz zaliczenia przeszkolenia, przy uwzględnieniu konieczności odnowienia wiedzy i umiejętności praktycznych przez pielęgniarki i położne powracające do wykonywania zawodu oraz czas, w którym pielęgniarka i położna nie wykonywały zawodu. Na podstawie ww. przepisu została podjęta uchwała Nr 135/VI/2013 Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z dnia 4 grudnia 2013 r. w sprawie przyjęcia ramowego programu przeszkolenia, sposobu i trybu odbywania oraz zaliczenia przeszkolenia przez pielęgniarkę lub położną, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, dalej ramowy program. Zgodnie ze wskazanymi powyżej przepisami ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, okręgowa rada pielęgniarek i położnych, kieruje pielęgniarkę do odbycia przeszkolenia w konkretnym podmiocie leczniczym. W praktyce okręgowe izby pielęgniarek i położnych zawierają stosowne umowy z podmiotami leczniczymi, określając w nich konkretne zasady i warunki odbywania przeszkolenia. Sposób i tryb odbywania oraz zaliczenia przeszkolenia określa dział III ramowego programu. Zgodnie z pkt 2 ramowego programu okręgowa rada pielęgniarek i położnych lub prezydium okręgowej rady pielęgniarek i położnych podejmuje uchwałę, w której określa czasokres i nazwę podmiotu leczniczego w celu odbycia przeszkolenia. W ślad za przepisem art. 26 ust. 3 u.z.p.p. ramowy program również przewiduje możliwość odbycia przeszkolenia przez pielęgniarkę, położną w ramach umowy o pracę u pracodawcy, który zatrudnia albo ma zamiar zatrudnić pielęgniarkę lub położną. Jeżeli zatem okręgowa izba pielęgniarek i położnych, zawarła umowę z konkretnym podmiotem leczniczym, bądź w konkretnym przypadku podmiot leczniczy zamierza zatrudnić pielęgniarkę powracającą do zawodu w ramach umowy o pracę i strony porozumieją się co do odbycia przeszkolenia, brak jest podstaw prawnych do odmowy odbycia przeszkolenia przez tę pielęgniarkę. Jeżeli natomiast stron nie łączy żadna umowa, okręgowa rada nie ma możliwości wywarcia jakiegokolwiek nacisku na podmiot leczniczy, aby przeszkolenie mogło się odbyć. Zatem, jeśli w tym konkretnym podmiocie, o którym mowa w pytaniu, odbywają się szkolenia związane z przerwą w wykonywaniu zawodu innych pielęgniarek, należy domniemywać, że strony zawarły już umowę, względnie zasady współpracy zostały w inny sposób określone i w obu hipotetycznych przypadkach została na przykład określona liczba pielęgniarek, które w danym okresie czasu mogą być kierowane jednocześnie do odbywania przeszkolenia. W takim przypadku podmiot ten nie może odmówić przyjęcia pielęgniarki na przeszkolenie, chyba że liczba pielęgniarek odbywających przeszkolenie jest na tyle duża, że nie ma możliwości logistycznych do szkolenia dalszych osób w tym zakresie. Natomiast w przypadku braku powyższych uzgodnień, podmiot leczniczy może odmówić przyjęcia na przeszkolenie, ponieważ każdy podmiot leczniczy jest autonomiczny w swoich decyzjach, a żaden przepis prawa nie obliguje go do przyjęcia pielęgniarki na przeszkolenie.
Iwona Choromańska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 26 listopada 2014 r.