Czy pacjent, który jest zdolny do poruszania się przy wykorzystywaniu środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych bez stałej pomocy innej osoby i jednocześnie jest zdolny do korzystania ze środków transportu publicznego, opłaca w 100% koszt transportu sanitarnego do domu, w sytuacji gdy zechce skorzystać z takiego transportu?

Zgodnie z zasadami przyjętymi w przepisach art. 41 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. świadczeniobiorca z dysfunkcją narządu ruchu, który może korzystać ze środków transportu publicznego, ma co prawda prawo do bezpłatnego przejazdu transportem sanitarnym z podmiotu leczniczego do miejsca zamieszkania, ale tylko w sytuacji, gdy uprzednio zaistniała konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia, a podmiot leczniczy był najbliższym podmiotem dla miejsca zamieszkania pacjenta.

Zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 u.ś.o.z. świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego, do najbliższego podmiotu leczniczego, o którym mowa w przepisach o działalności leczniczej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem, w przypadku konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym oraz w przypadku wynikającym z potrzeby zachowania ciągłości leczenia. Jak stanowi z kolei art. 41 ust. 2 u.ś.o.z. świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego - w przypadku dysfunkcji narządu ruchu uniemożliwiającej korzystanie ze środków transportu publicznego, w celu odbycia leczenia - do najbliższego podmiotu leczniczego udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem. W pozostałych przypadkach świadczeniobiorcy przysługuje przejazd środkami transportu sanitarnego odpłatnie lub za częściową odpłatnością.

Zauważyć zatem należy, iż świadczeniobiorca, któremu dysfunkcja narządu ruchu nie uniemożliwia korzystania ze środków transportu publicznego, ma co prawda prawo do przejazdu środkami transportu sanitarnego i to również do miejsca zamieszkania, ale wyłącznie w sytuacji, gdy uprzednio zaistniała konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia. Powyższe dotyczy, co oczywiste, transportu realizowanego z miejsca zamieszkania do najbliższego podmiotu leczniczego i z powrotem. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż użycie przez ustawodawcę sformułowania "w przypadku konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia" wyklucza możliwość skorzystania przez pacjenta ze świadczenia transportu sanitarnego, jeśli samo świadczenie zdrowotne realizowane było w trybie planowym. Na marginesie tylko zaznaczyć należy, że "przypadki wynikające z potrzeby zachowania ciągłości leczenia", o których mowa w art. 41 ust. 1 u.ś.o.z. odnosić należy w zasadzie do transportu sanitarnego pomiędzy podmiotami wykonującymi działalność leczniczą. Konkludując, świadczeniobiorca z dysfunkcją narządu ruchu, który może korzystać ze środków transportu publicznego, ma prawo do bezpłatnego przejazdu transportem sanitarnym z podmiotu leczniczego do miejsca zamieszkania, ale tylko w sytuacji, gdy uprzednio zaistniała konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia, a podmiot leczniczy był najbliższym podmiotem dla miejsca zamieszkania pacjenta.

Jednoczesnego wskazania wymaga, iż zasady realizowania transportu sanitarnego za częściową odpłatnością oznaczone zostały w rozporządzeniach wydanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych. I tak na przykład, zgodnie z przepisem § 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. poz. 1520 z późn. zm.) przejazd środkami transportu sanitarnego w przypadkach niewymienionych w art. 41 ust. 1 i 2 u.ś.o.z. jest finansowany w 40% ze środków publicznych w przypadku chorób krwi i narządów krwiotwórczych, chorób nowotworowych, chorób oczu, chorób przemiany materii, chorób psychicznych i zaburzeń zachowania, chorób skóry i tkanki podskórnej, chorób układu krążenia, chorób układu moczowo-płciowego, chorób układu nerwowego, chorób układu oddechowego, chorób układu ruchu, chorób układu trawiennego, chorób układu wydzielania wewnętrznego, chorób zakaźnych i pasożytniczych, urazów i zatruć oraz wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych, gdy ze zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego wynika, że świadczeniobiorca jest zdolny do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale wymaga przy korzystaniu ze środków transportu publicznego pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych.