Odpowiedź:
Mimo że program specjalizacji z medycyny rodzinnej obejmuje problematykę szczepień, lekarz będący w trakcie jej realizacji nie posiada wymaganych kwalifikacji do przeprowadzania szczepień, w tym przeprowadzania badań kwalifikacyjnych, ponieważ kwalifikacje te posiada dopiero ta osoba, która już uzyskała specjalizację, czyli ją zakończyła (chyba że niezależnie od realizacji specjalizacji uzyskał kwalifikacje w inny przewidziany w rozporządzeniu sposób).

Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 947 z późn. zm.) - dalej u.z.z.z., wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Po przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym lekarz wydaje zaświadczenie ze wskazaniem daty i godziny przeprowadzonego badania. Ustawa we fragmencie regulującym przeprowadzenie badania kwalifikacyjnego nie wskazuje, jakimi kwalifikacjami musi się legitymować przeprowadzający je lekarz. Natomiast w art. 17 ust. 6 u.z.z.z. stanowi, że obowiązkowe szczepienia ochronne przeprowadzają lekarze lub felczerzy, pielęgniarki, położne i higienistki szkolne, posiadający kwalifikacje, określone na podstawie art. 17 ust. 10 pkt 3 u.z.z.z., to jest takie osoby, które:
1) odbyły w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia lub uzyskały specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej, lub
2) posiadają co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych - § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz.1086) - dalej r.o.s.o. Dla odpowiedzi na pytanie kluczowe jest w takim razie określenie, czy lekarz przeprowadzający badanie kwalifikacyjne musi posiadać te same kwalifikacje, co lekarz przeprowadzający szczepienie. Zagadnienie to jest wyjaśnione przez Ministerstwo Zdrowia w komunikacie w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne z dnia 16 lipca 2015 r., dostępnym na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia. Zgodnie z treścią komunikatu „przeprowadzenie szczepienia ochronnego obejmuje kwalifikacyjne badanie lekarskie i wykonanie szczepienia. Kwalifikacyjne badanie lekarskie do szczepień ochronnych przeprowadza wyłącznie lekarz posiadający niezbędną wiedzę z zakresu szczepień ochronnych, znajomości wskazań oraz przeciwwskazań do szczepień, a także niepożądanych odczynów poszczepiennych”. Oznacza to, że lekarz przeprowadzający badanie musi spełniać warunki określone w § 6 r.o.s.o.
Z treści komunikatu wynika ponadto, że zagadnienia dotyczące szczepień ochronnych są realizowane w ramach kursu „Wybrane problemy kliniczne”, w którym zakres przekazywanej wiedzy obejmuje problematykę szczepień w praktyce lekarza rodzinnego. Należy jednak zwrócić uwagę, że lekarz będący w trakcie specjalizacji nie spełnia warunku z § 6 r.o.s.o., ponieważ rozporządzenie stanowi o lekarzu, który „uzyskał specjalizację”, czyli o osobie, która specjalizację ma już zakończoną.
Trzeba zwrócić dodatkowo uwagę, że zgodnie z art. 67 pkt 3 u.z.z.z. po 31 grudnia 2015 r. nie ma już możliwości, aby szczepienia ochronne były przeprowadzane przez lekarzy lub felczerów, pielęgniarki, położne i higienistki szkolne, nieposiadających kwalifikacji określonych na podstawie art. 17 ust. 10 pkt 3 u.z.z.z., ale posiadających 2,5-letnią praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych. Od 1 stycznia 2016 r. osoby przeprowadzające szczepienia, w tym badania kwalifikacyjne, muszą posiadać kwalifikacje określone w rozporządzeniu.

Karolina Kołakowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 11.02.2016 r.