Co powinien zrobić pacjent w przypadku podejrzenia błędu medycznego

W czerwcu 2012 r. zdiagnozowano u pacjentki polipa szyjki macicy. 31 lipca 2012 r. przeszła zabieg wycięcia polipa w szpitalu. Po zabiegu została pobrana próbka do badania histopatologicznego. Wynik wykazał, że w pobranej próbce nie było komórek nowotworowych. We wrześniu 2012 r. pacjentka poszła kontrolnie na badanie ginekologiczne, które wykazało, że polip cały czas jest.

Lekarz, kazał odczekać kilka miesięcy, aby zobaczyć czy może coś się zmieni. Po 4 miesiącach ponownie pacjentka przeszła badanie okresowe, na którym dowiedziała się, że polip cały czas jest i należy go ponownie usunąć.Skoro pacjentka przeszła zabieg usunięcia polipa i jest opis po zabiegu, że został on usunięty, a miesiąc po zabiegu badanie USG wykazuje, że polip został nieruszony to zasadnym wydaje się przypuszczenie, że popełniono błąd.Co w takim przypadku należałoby zrobić?Jak pacjentka może dochodzić swoich praw i przede wszystkim ograniczyć tego typu sytuacje?

Odpowiedź

W pierwszej kolejności należy rozważyć czy sytuacja taka nie jest spowodowana normalnym następstwem choroby, o czym przed zabiegiem pacjent powinien zostać poinformowany.

Uzasadnienie

Pacjent, który uważa że w jego przypadku mogło dojść do błędu medycznego, nieprawidłowego leczenia ma możliwość wyboru kilku dróg postępowania:

- postępowanie przewidziane w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.) - dalej u.p.p.;

- postępowanie cywilne;

- postępowanie karne;

- postępowanie związane z odpowiedzialnością zawodową.

Prawa pacjenta są chronione przez instrumenty zawarte w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Zgodnie z art. 67a u.p.p., przez zdarzenie medyczne rozumie się zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, a także jego śmierć będącą następstwem niezgodnych z aktualną wiedza medyczną:

1) diagnozy, jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie lub opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby,

2) leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego,

3) zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.

Pacjent ma rok na złożenie wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego. Okres jednego roku będzie się liczył od momentu kiedy pacjent dowiedział się o zaistnieniu uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub od śmierci pacjenta, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia pacjenta albo śmiercią pacjenta.

Odszkodowanie będzie dotyczyło wyłącznie szkód związanych z opieką szpitalną prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Szkoda zostanie zrekompensowana, jeśli wojewódzka komisja do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych ustali, że faktycznie ono nastąpiło.

Artykuł 67d u.p.p. wskazuje jakie elementy powinien zawierać wniosek do komisji są to min:

- dane osobowe i adresowe pacjenta,

- dane adresowe podmiotu medycznego,

- uzasadnienie wniosku zawierające uprawdopodobnienie zdarzenia, którego następstwem było zakażenie, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia albo śmierć pacjenta, o których mowa w art. 67a ust. 1 u.p.p., oraz szkody majątkowej lub niemajątkowej – (opis zdarzenia oraz jego konsekwencje np.; konieczność dalszego leczenia),

- wskazanie, które ze zdarzeń medycznych zaistniało,
- propozycję wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia.

Do wniosku dołącza się dokumenty:

- dowody uprawdopodabniające okoliczności wskazane we wniosku (np.: dokumentacja medyczna; rachunki związane z koniecznością kontynuacji leczenia),

- potwierdzenie uiszczenia opłaty.

W przypadku odpowiedzialności zawodowej, jej podstawy zostały uregulowane w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 219, poz. 1708 z późn. zm.). Lekarze podlegają odpowiedzialności zawodowej za postępowanie, które narusza zasady etyki lekarskiej oraz przepisy związane z wykonywaniem zawodu lekarza. Ustawa definiuje takie zachowanie jako "przewinienie zawodowe". Jako sąd I instancji, sprawę rozpatruje Okręgowy Sąd Lekarski, na podstawie wniesionego przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej - wniosku o ukaranie. Sądem właściwym do rozpatrzenia sprawy będzie ten sąd lekarski okręgowej izby lekarskiej, której obwiniony jest członkiem w chwili wszczęcia postępowania. W tym przypadku należy napisać skargę do Okręgowej Izby Lekarskiej, opisując dokładnie cały stan faktyczny (przebieg leczenia oraz dołączyć kserokopie posiadanej dokumentacji lekarskiej, potwierdzonej za zgodność z oryginałem), a także uzasadnienie na czym polegało naruszenie zasad etyki lekarskiej bądź zasad wykonywania zawodu. Po wpłynięciu skargi przekazywana ona jest do rzecznika odpowiedzialności zawodowej, który po otrzymaniu skargi (informacji) i zapoznaniu się z nią, przeprowadza czynności sprawdzające. Czynności sprawdzające mają na celu wstępne badanie sprawy, czy są podstawy do wszczęcia postępowania. W przypadku, jeżeli są podstawy, zostaje przeprowadzone postępowanie wyjaśniające.

Postępowanie wyjaśniające może zakończyć się bądź umorzeniem, bądź wnioskiem o ukaranie. Pokrzywdzony jest stroną postępowania w przedmiocie odpowiedzialności lekarza, może ustanowić do dwóch pełnomocników. Pełnomocnikiem może być: lekarz, adwokat, radca prawny. Sankcjami za przewinienie zawodowe może być: upomnienie, nagana, kara pieniężna, zakaz pełnienia funkcji kierowniczych, ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza, zawieszenie wykonywania zawodu, pozbawienie wykonywania zawodu.
Prowadzenie postępowania w związku z odpowiedzialnością zawodową jest niezależne od prowadzonego postępowania cywilnego lub (i) karnego.

W przypadku odpowiedzialności karnej w grę może wchodzić odpowiedzialność za jedno z przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu np. z art. 156 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) - dalej k.k., (nieumyślne spowodowanie uszczerbku na zdrowiu), art. 157 § 1 k.k. (średnie uszkodzenie ciała). W tym wypadku należy złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w najbliższej jednostce policji lub prokuraturze rejonowej. Zawiadomienie może być na piśmie lub ustnie do protokołu. W tym wypadku, tak jak i poprzednio, należy dokładnie opisać przebieg leczenia, konsekwencje z tego wynikające i dołączyć kserokopie posiadanej dokumentacji medycznej. Jeżeli złożone zawiadomienia uzasadnia popełnienie przestępstwa, następuje wszczęcie postępowania przygotowawczego. Postępowanie przygotowawcze kończy się albo skierowaniem oskarżenia, albo umorzeniem postępowania. Pokrzywdzony może ustanowić pełnomocnika: adwokata, zaś sam w procesie sądowym może działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Karą w odpowiedzialności karnej może być: grzywna, ograniczenie pozbawienia wolności, pozbawienie wolności. Sąd może orzec zakaz wykonywania zawodu na okres od roku do lat 10. Sąd może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę lub na jego wniosek obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody.

Pokrzywdzony musi udowodnić wysokość szkody.
W przypadku błędów medycznych, drogą dochodzenia odszkodowania jest również proces sądowy z powództwa cywilnego o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Odpowiedzialność cywilna to odpowiedzialność majątkowa, służy ona wyrównaniu uszczerbku doznanego przez poszkodowanego w dobrach prawnie chronionych oraz zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę (cierpienia psychiczne, fizyczne). Szkoda jest często wynikiem niewłaściwego leczenia (być może, że w grę wchodzi błąd w sztuce lekarskiej). Odpowiedzialność lekarza zależy od charakteru stosunku prawnego jaki łączy lekarza i pacjenta (czy leczenie było prowadzone w placówce medycznej, prywatnej klinice, czy lekarz ten wykonywał prywatną praktykę lekarską). W tym wypadku należy złożyć pozew do sądu cywilnego, z żądaniem odszkodowania i zadośćuczynienia (w zależności od wysokości żądania, jeżeli przekracza ono 75 tys. złotych właściwy jest sąd okręgowy, w pozostałych sprawach właściwy będzie sąd rejonowy). Pozew składa się do sądu, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Uwagi

Każde z tych postępowań ma instrumenty bezpośrednie bądź pośrednie, które wpływają na wyeliminowanie sytuacji, które stają się podstawą do zaistnienia zdarzeń medycznych są to np.: zakaz wykonywania zawodu przez lekarza, sankcje majątkowe, kary porządkowe.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie