Od 2013 roku w całej Europie obchodzone jest wydarzenie, zwane Testing Week, które ma na celu pomóc jak największej liczbie osób stać się świadomymi swojego statusu serologicznego − czyli uzyskać informację na temat tego, czy są zakażone HIV. 

W 2015 roku w ramach akcji zaangażowało się ponad 400 organizacji z 53 państw. W 2016 roku Europejski Tydzień Testowania na HIV przypada od 18 do 25 listopada. 
W Polsce wykonuje się najmniej badań w kierunku HIV w porównaniu z innymi krajami europejskimi, dlatego organizatorzy informują o ryzyku zakażenia i zachęcają do wykonania testu. 

Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie zakażenia i wdrożenie odpowiedniego leczenia. U połowy osób, u których rozpoznano zakażenie HIV, stało się to zbyt późno, co spowodowało rozpoczęcie leczenia w zaawansowanym stadium choroby.

Wbrew powszechnym opiniom, HIV przenosi się nie tylko w następstwie kontaktów homoseksualnych, ale także obecnie coraz częściej, również w Polsce  ̶  w następstwie kontaktów heteroseksualnych. Każda osoba, która prowadzi aktywne życie seksualne lub ma kontakt z krwią zakażoną HIV może zakazić się wirusem − bez względu na pochodzenie rasowe, religię czy orientację seksualną. 

Z danych Państwowego Zakładu Higieny wynika, że najczęstsze przyczyny zakażenia to dożylne wstrzykiwanie narkotyków, ryzykowne kontakty seksualne, zakażenia wertykalne, czyli przekazanie wirusa dziecku przez zakażoną matkę podczas porodu oraz zakażenia jatrogenne (związane z interwencją medyczną).

Największą trudnością w rozpoznawaniu zakażenia HIV jest zwykle niełatwa decyzja o wykonaniu testu. Tymczasem badanie przesiewowe w kierunku HIV nie jest ani skomplikowane, ani bolesne. Składa się z rozmowy z doradcą oraz z pobrania niewielkiej ilości krwi przez pielęgniarkę.

Zadaniem doradcy jest udzielenie pacjentowi rzetelnej informacji na temat ryzyka zakażenia i sposobów jego minimalizacji, ocena ryzyka w odniesieniu do konkretnej sytuacji oraz zapewnienie wsparcia. Rozmowa ma charakter poufny, a osoba zgłaszająca się na badanie nie jest oceniana ani pouczana, a jedynie informowana o możliwych konsekwencjach.

Wykonanie testu przesiewowego wymaga pobrania niewielkiej próbki krwi. Nie trzeba być przed tym na czczo ani specjalnie się do badania przygotowywać. W zależności od tego, gdzie wykonuje się test, czas oczekiwania na wynik wynosi od jednego do kilku dni.

Jeżeli wynik testu przesiewowego okaże się dodatni, wówczas konieczne będzie wysłanie krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie (Western blot), co może się wiązać z dłuższym oczekiwaniem na wynik. Wynik ujemny (negatywny) testu przesiewowego oznacza, że w badanej krwi nie znaleziono przeciwciał przeciwko HIV. 

Wynik ujemny, uzyskany po 12 tygodniach od ryzykownej sytuacji, która mogła być źródłem zakażenia, oznacza, że do zakażenia nie doszło. Ponadto Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS zaleca posługiwanie się szybkimi testami anty-HIV (tzw. rapid tests) w celu ułatwienia i zwiększenia dostępu do diagnostyki przesiewowej HIV.

W celu wykonania testu w kierunku HIV nie trzeba mieć skierowania od lekarza, ubezpieczenia czy dowodu osobistego. Osoba, która poddaje się badaniu, pozostaje przez cały czas anonimowa i ma gwarancję poufności. Wynik odbiera się wyłącznie osobiście ‒ nie ma możliwości uzyskania informacji telefonicznie czy korespondencyjnie. Wynik testu przekazuje doradca, a rozmowa z nim jest okazją do wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości i upewnienia się co do znaczenia testu.

Badania w kierunku HIV wykonuje się w całej Polsce w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD). Wszystkie osoby zainteresowane wykonaniem testu oraz te, które mogły mieć kontakt z osobą zakażoną lub chciałyby uzyskać dodatkowe informacje dotyczące pracy Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych, mogą kontaktować się z placówkami osobiście lub telefonicznie. 

Najbardziej aktualne informacje o wszystkich PKD w Polsce znajdują się pod adresem: http://www.aids.gov.pl/pkd/

Źródło: GSK, MC Consultants