Wątpliwości prezydenta wynikają z czynności marszałka Sejmu: wygaszenia mandatów posłów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. Zwłaszcza, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie potwierdziła, że mandaty te wygasły. W uzasadnieniu postanowienia Marszałek wskazał, że Konstytucja RP w art. 99 ust. 3 przewiduje, że wybraną do Sejmu lub do Senatu nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

- Tym posłom nie zapewniono prawa do wykonywania mandatu - twierdzi prezydent, mimo że dwaj posłowie zostali prawomocnie skazani wyrokiem karnym za przestępstwo z oskarżenia publicznego, tj nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza. 

Czytaj:  Prezydent skieruje do TK dwie kolejne ustawy, które podpisał

Odwoływanie rektora

Nowela wprowadza też zapis w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce, który określa, że w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa przez pierwszego rektora nowo utworzonej uczelni publicznej minister może odwołać tego rektora. A na czas do końca okresu, na który został powołany dotychczasowy rektor, minister powołuje nowego rektora.

A zatem uczelnia w sposób merytoryczny i formalny jest zależna od rektora. Zwłaszcza w aspektach takich jak: rekrutacja na studnia, zatrudnianie nauczycieli i sposób weryfikacji wiedzy - stwierdza prezydent. Jego zdaniem nowelizacja sprzeczna jest z art. 70 ust. 5 Konstytucji, który zapewnia autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.

Nowelizację kilku ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego Sejm przyjął w połowie stycznia, ustawę poparł również Senat. Przyjęte w niej przepisy m.in. umożliwiają ministrowi nauki odwoływanie pierwszych rektorów nowo powołanych uczelni oraz wprowadza przepisy umożliwiające prowadzenie studiów doktoranckich do końca 2024 r. (nie w formie szkół doktorskich funkcjonujących od października 2019).

Pierwotnie termin zakończenia prowadzenia studiów doktoranckich został określony na 31 grudnia 2023 r. Następnie, w lipcu 2023 r., termin ten został wydłużony do końca 2024 r. Chodziło o umożliwienie ukończenia przygotowywania rozpraw doktorskich, a następnie uzyskania stopnia doktora, na przykład tym doktorantom, którzy w wyniku pandemii napotkali trudności w prowadzeniu badań naukowych.