Przepisy dotyczące tej materii zawiera rozporządzenie z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego. Według par. 5 tego rozporządzenia dyrektor szkoły lub placówki, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki, może ustalić dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych, w określonym dla danego typu szkoły wymiarze.
- Należy podkreślić, że dni te nie są dniami wolnymi od pracy, lecz dniami wolnymi od zajęć dydaktyczno-wychowawczych - wskazuje Agata Piszko, ekspertka LEX Prawo Oświatowe. - Dlatego też w tych dniach szkoła ma obowiązek zorganizowania zajęć wychowawczo-opiekuńczych, o czym dyrektor szkoły ma obowiązek poinformować rodziców - wskazuje. Opieką powinni być objęci wszyscy uczniowie, którzy w danym dniu przyjdą do szkoły. Nauczyciele otrzymują za ten dzień wynagrodzenie w ramach wypracowywanego pensum.
Zwolnienie lekarskie nie pozbawia całego wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe>>
Wynagrodzenie również za zajęcia opiekuńcze
Więcej problemów sprawia kwestia wynagrodzenia nauczyciela za godziny ponadwymiarowe - według opinii przedstawionej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w piśmie z dnia 15 lipca 2011 r. (DKOW-WOKW-MT-5022-4/11), ustalenie przez dyrektora szkoły za jakie godziny ponadwymiarowe nauczycielowi nie przysługuje wynagrodzenie jest przekroczeniem uprawnień ustawowych. Jednak z wykładni przepisów dokonanej przez MEN, prawo do wynagrodzenia przysługuje nauczycielowi za każdą przepracowaną godzinę ponadwymiarową.
Problemu nie będzie, jeżeli w takim dniu nauczyciel będzie prowadził zajęcia opiekuńcze - otrzyma wynagrodzenie w oparciu przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela. Stosownie bowiem do zapisu art. 35 ust. 2 KN, przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Wysokość wynagrodzenia za realizację godzin ponadwymiarowych określa natomiast art. 30 ust. 6 pkt 2 Karty Nauczyciela, organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw - jest to stawka osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.
Czytaj też w LEX: Wynagrodzenie nauczycieli za pracę w dniu wolnym od zajęć dydaktyczno-wychowawczych >
Spory problem przy pracy zdalnej
Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje wyłącznie za godziny faktycznie zrealizowane - było to problemem w czasie lockdownu. Resort edukacji również wtedy stał na stanowisku, że nalicza się wynagrodzenie za godziny przepracowane.
W przypadku świadczenia przez nauczycieli w tym okresie pracy polegającej na wspieraniu uczniów w samodzielnej nauce w domu i kontaktowaniu się z nimi przy wykorzystaniu np.: dziennika elektronicznego, strony internetowej przedszkola, szkoły lub placówki, mailingu do rodziców, a w przypadku starszych uczniów bezpośredniego kontaktu elektronicznego, itp., praca ta realizowana była w ramach obowiązującego nauczycieli tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Możliwe jest również uznanie zajęć realizowanych przez nauczycieli w tym okresie za pracę w godzinach ponadwymiarowych, a kompetencja w tym zakresie należy do dyrektora szkoły.
Wystarczy gotowość do pracy?
Co jednak, jeżeli nauczyciel nie będzie prowadził także zajęć opiekuńczych w dniu, w którym nie odbywały się lekcje? W takim przypadku należy sięgnąć do kodeksu pracy, a konkretnie do przepisów o wynagrodzeniu pracowników pozostających w gotowości do pracy. Choć zasadą jest, że wynagrodzenie pracownika przysługuje za pracę wykonaną, to jest od niej wyjątek.
- Zgodnie z art. 81 par. 1 k.p. pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 proc. wynagrodzenia - wskazuje Agata Piszko. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Przeszkoda w niewykonywaniu pracy przez pracownika musi mieć miejsce w czasie pozostawania tego pracownika do dyspozycji pracodawcy. Gotowość do pracy zdefiniował natomiast wyrok Sądu Najwyższego z 2 września 2003 r. (wyrok SN z 2 września 2003 r., I PK 345/02, Lex nr 82635), przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, jako element gotowości do pracy należy rozumieć stan, w którym może na wezwanie pracodawcy niezwłocznie podjąć pracę. W ocenie gotowości do pracy wykształciły się w orzecznictwie sądowym następujące elementy, świadczące o gotowości pracownika do pracy:
- zamiar wykonywania pracy,
- wyraźny przejaw woli świadczenia pracy,
- psychiczna i fizyczna zdolność do jej świadczenia,
- pozostawanie w dyspozycji pracodawcy (red. B. Wagner, Kodeks pracy, Komentarz, ODDK, 2009, s. 440).
Czytaj też w LEX: Wynagrodzenie nauczyciela za godziny ponadwymiarowe >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.