„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest obowiązkową lekturą w szkołach ponadgimnazjalnych. Przed 2009 r. w gimnazjum były omawiane fragmenty epopei, a omówienie całości było przewidziane dla szkół ponadgimnazjalnych.
Począwszy od roku szkolnego 2009/2010 wykaz lektur dla gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej stanowi integralny ciąg logiczny i dydaktyczny. W nowej podstawie programowej dobór lektur został przygotowany według następujących zasad:
- w klasach I-III szkoły podstawowej nauczyciel decyduje o doborze lektur dla swoich uczniów. Dla klas IV-VI szkoły podstawowej wskazana jest już lista proponowanych tekstów, spośród których nauczyciel wybiera pozycje do przeczytania. Są to głównie klasyczne pozycje literatury młodzieżowej, z uwzględnieniem kilku nowych tytułów, które w ostatnich latach weszły już do kanonu lektur szkolnych;
- w gimnazjum wskazane są kategorie lektur z literatury młodzieżowej i popularnej do wyboru, np. powieść przygodowa, obyczajowa, detektywistyczna, utwór fantasy oraz arcydzieła literatury klasycznej. Z dzieł Adama Mickiewicza wymagane są: „Dziady” cz. II, „Reduta Ordona” oraz wybrana ballada;
- w szkole ponadgimnazjalnej proponowane są wyłącznie arcydzieła, począwszy od antyku, a skończywszy na literaturze XX i XXI wieku. Dobrane są w ten sposób, żeby w ciągu dwóch etapów edukacji – gimnazjum-szkoła ponadgimnazjalna – uczeń miał możliwość poznania dzieł najważniejszych autorów w dziejach literatury polskiej oraz niektórych ważnych utworów literatury światowej. W szkołach ponadgimnazjalnych w zakresie podstawowym wymagane są: wybrane sonety i inne wiersze, w tym „Romantyczność” A. Mickiewicza oraz obowiązkowo: „Dziady” cześć III i „Pan Tadeusz”.
Aby nie dublować lektur na tych etapach edukacyjnych zastosowano zasadę, że na każdym czytane są inne dzieła poszczególnych autorów. Od grudnia 2008 roku nie było zmian w tym zakresie.
W związku z tym unika się powtórzeń tytułów dzieł wskazanych w wykazie lektur na obu etapach – powtarzają się tylko niektóre nazwiska twórców. W gimnazjum następuje dopiero wprowadzenie do "wysokiej" kultury. Arcydzieła polskiej i światowej literatury omawiane są w szkołach ponadgimnazjalnych.

Komunikat odnosi się do doniesień "Rzeczpospolitej": "Pan Tadeusz" nieobowiązkowy w gimnazjum?