Czy dyrektorzy uczą? Generalnie tak, ale liczba ich godzin ponadwymiarowych jest bardzo zróżnicowana. Wyższa, gdy dyrektor jest nauczycielem specjalistą w zakresie przedmiotów zawodowych albo tych ogólnokształcących, w których trudno znaleźć kogoś na jego miejsce (w naszym powiecie jest to np. fizyka). Inna sytuacja ma miejsce, gdy pensum po obniżeniu wynosi mniej godzin, niż wynika to z planu na-uczania danego przedmiotu dla jednego oddziału – wtedy praca dyrektora w godzinach ponadwymiarowych jest koniecznością. Dyrektor – jak każdy nauczyciel – może więc pracować w wymiarze pensum + 1/4 etatu bez jego zgody bądź pensum + 1/2 etatu za jego zgodą (art. 35 KN). Z tego wniosek, że decyduje stanowisko organu prowadzącego, który zatwierdza arkusz organizacyjny.
Natomiast nic nie ogranicza dyrektora w pracy w ramach zastępstw doraźnych czy okresowo przyznawanego nauczania indywidualnego. Pojawiają się opinie, że jeśli dyrektor ma obniżone pensum, maksymalna liczba godzin powinna być liczona od obniżonego wymiaru. W ten sposób 1/2 etatu przy czterech godzinach pensum wynosiłaby dwie godziny i tylko tyle maksymalnie mógłby mieć dyrektor godzin ponadwymiarowych.
Takie stanowisko prezentował m.in. jeden z byłych już podsekretarzy stanu w MEN. W wielu samorządach za podstawę określania maksymalnej liczby godzin ponadwymiarowych uznaje się taki wymiar etatu, jaki posiada dyrektor nauczyciel ze względu na specjalność, bez uwzględniania obniżki pensum.
Niektóre samorządowe uchwały zawierają klauzulę ograniczającą dyrektorowi możliwość pracy w godzinach ponadwymiarowych, zwłaszcza jeśli jest zupełnie zwolniony z pracy dydaktycznej. To naruszenie Karty, gdyż organ prowadzący nie ma kompetencji do zabiera-nia dyrektorowi możliwości realizacji godzin ponadwymiarowych czy zastępstw doraźnych. Wręcz przeciwnie – w art. 42a ust. 3 KN zapisano wyjątek w zakazie pracy w godzinach ponadwymiarowych dla nauczycieli z obniżonym pensum, wskazując tych z nich, którzy sprawują funkcje kierownicze w szkole, jako mających prawo do pracy w wymiarze ponad pensum. Czy organ prowadzący może więc nie pozwolić dyrektorowi na pracę w godzinach ponadwymiarowych? Wydaje się, że instrumentów jest kilka, jak choćby brak akceptacji dla zapisów arkusza organizacyjnego z jednoczesnym wsparciem dla dyrektora w poszukiwaniu nauczyciela z jego specjalnością.
Więcej w miesięczniku "Dyrektor Szkoły" nr 9/2015>>