W wyroku z dnia 22 września 2000 r. (wyrok SN z dnia 22 września 2000 r., I PKN 29/00) Sąd Najwyższy stwierdził, że długotrwałe, dezorganizujące pracę w szkole nieobecności nauczyciela w pracy z powodu choroby, mogą uzasadniać jego wybór do zwolnienia z pracy.
Warto zwrócić uwagę na szczególnie bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego w kwestii zwalniania nauczycieli w trybie art. 20 ust. 1 KN.
1) W świetle wyroku Sądu Najwyższego z dnia z dnia 11 stycznia 2005 r. wyrok SN z dnia 11 stycznia 2005 r., I PK 159/04) wybór nauczyciela do zwolnienia z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN, powinien być dokonany przy zastosowaniu kryteriów obiektywnych, niedyskryminujących, jasnych, czytelnych dla zainteresowanych. Kryteria te powinny w pierwszej kolejności dotyczyć dorobku zawodowego (staż pracy, ocena pracy, kwalifikacje formalne i faktyczne), ale mogą się one odnosić także do sytuacji osobistej nauczyciela (stan rodzinny, posiadanie innych źródeł dochodu - np. emerytura).
2) Przyjęte przez dyrektora szkoły kryteria wyboru nauczyciela do zwolnienia podlegają kontroli sądowej, w celu dokonania oceny, czy rozwiązanie stosunku pracy było uzasadnione (wyrok SN z dnia 27 listopada 1997 r., I PKN 399/97).
3) W uzasadnieniu do uchwały z dnia 7 grudnia 2006 r. (uchwała SN z dnia 7 grudnia 2006 r., I PZP 4/06) Sąd Najwyższy wskazał, ze wybór nauczyciela do zwolnienia z pracy w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć nie może być dowolny oraz nie powinien naruszać zasady równego traktowania pracowników (nauczycieli) - art. 112 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
W razie wymuszonej obiektywnie potrzeby redukcji zatrudnienia - zwolnienie konkretnego nauczyciela z pracy powinno opierać się zatem na jednolitych dla wszystkich zatrudnionych kryteriach pozostawienia w zatrudnieniu nauczycieli o wyższych walorach zawodowo-dydaktycznych, co prowadzi do usprawiedliwionego rozwiązywania stosunków pracy z nauczycielami o niższych kwalifikacjach lub obniżonej sprawności czy przydatności zawodowej lub dydaktycznej, a nawet zdrowotnej. @page_break@
4) Z treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2006 r. (wyrok SN z dnia 3 października 2006 r., III PK 57/06) wynika natomiast, że niewyrażenie przez nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania zgody na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 KN nie może stanowić wyłącznego kryterium doboru go do zwolnienia na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 KN.. Przyjęcie, iż niewyrażenie przez nauczyciela zgody na ograniczenie zatrudnienia stanowi wystarczającą podstawę do wytypowania go do zwolnienia, spowodowałoby, że prawidłowość doboru i zastosowane kryteria typowania nauczycieli do zwolnienia wymykałyby się całkowicie spod kontroli, co przeczyłoby istocie regulacji zawartej w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN .
5) W wyroku z dnia 8 grudnia 2005 r. (wyrok SN z dnia 8 grudnia 2005 r., I PK 94/05) Sąd Najwyższy stwierdził, że do trybu rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 KN nie należy ani zasięgnięcie przez dyrektora szkoły informacji co do możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela mianowanego, ani złożenie mu propozycji ograniczenia zatrudnienia na podstawie art. 22 ust. 1 KN . Przepisy prawa nie nakładają bowiem na dyrektora szkoły tego rodzaju obowiązków. Powyższe oznacza, że w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć ( art. 20 ust. 1 pkt 2 KN ) dyrektor szkoły jest zmuszony do rozwiązania z nauczycielem (nauczycielami) stosunku pracy lub, na wniosek nauczyciela, przeniesienia go w stan nieczynny. Niezbędne jest zatem aby dyrektor szkoły przyjął kryteria wyboru nauczycieli do zwolnienia.