Czy z nauczycielem posiadającym kwalifikacje (mgr z przygotowaniem pedagogicznym) można zawrzeć "umowę o pracę na czas zastępstwa za nieobecnego nauczyciela" - dokładnie tak sformułowanej?
Art. 10 ust. 7 KN mówi o zastępstwie, lecz precyzuje wprost, iż stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony, a więc musi być data rozpoczęcia pracy i data zakończenia pracy, nie zaś umowa od dnia... na czas zastępstwa za Panią X (bez podania daty końcowej) na dodatek z możliwością wypowiedzenia tej umowy: 3-dni. Moim zdaniem jest to błędnie zawarta umowa.
Proszę o pomoc w rozstrzygnięciu tej sprawy.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN, w art. 10 ust. 7 stwierdza, że w przypadku zaistnienia potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, o których mowa w art. 10 ust. 5 KN, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.
Czy umowa na zastępstwo nieobecnego nauczyciela zawarta na podstawie pragmatyki nauczycielskiej jest umową takiego samego typu jak umowa na zastępstwo zawierana na podstawie Kodeksu pracy? Kodeks pracy w art. 25 § 1 zd. drugie stwierdza, że jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności. Kluczowym kryterium różnicowania obu podstaw prawnych jest zakreślenie trwania umowy na okres "obejmujący czas tej nieobecności", które występuje wyłącznie w treści art. 25 § 1 zd. drugie Kp a zostało pominięte w Karcie Nauczyciela. Należy również zwrócić uwagę, że umowa na zastępstwo w ogóle nie występuje w Karcie Nauczyciela jako szczególna forma umowy okresowej. W treści pragmatyki nauczycielskiej została jedynie przewidziana umowa na czas określony, która jest zawierana w przypadku zaistnienia potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela.
W związku z tym rację ma pytający, że w przypadku umowy okresowej w zastępstwie nieobecnego nauczyciela należałoby wpisać termin trwania umowy poprzez wskazanie konkretnych dat. Rację ma również, kiedy stwierdza, że w przypadku tego typu umów w zasadzie nie jest możliwe stosowanie okresów wypowiedzenia. Potwierdził tę tezę Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2005 r. (sygn. akt I PK 159/04, OSNP 2005/15/230), że przepisy art. 33 Kp nie mają zastosowania do rozwiązania z nauczycielem umowy o pracę na czas określony. Sąd stwierdził, że na podstawie utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego problem terminowego zatrudniania nauczycieli został uregulowany w Karcie Nauczyciela w sposób zupełny oraz że wyłączona została wprost możliwość stosowania Kodeksu pracy w zakresie zawierania z nauczycielami umów o pracę na czas określony (wyroki: z dnia 23 października 1996 r., I PRN 92/96, OSNAPiUS 1997 nr 8, poz. 130; z dnia 5 września 1997 r., I PKN 226/97, OSNAPiUS 1998 nr 11, poz. 328). Sąd podniósł ponadto, iż wprawdzie stosowanie klauzul wypowiedzenia umów okresowych z góry wykluczyć nie można, to jednak pozostają one w sprzeczności z celem zatrudnienia terminowego.
Jeżeli chodzi o okres trwania tego typu umów okresowych, to okresy zastępowania nieobecnych nauczycieli, pozwalające na zawarcie umowy na czas określony nie muszą zgadzać się z okresami zawartych z nauczycielami umów terminowych (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lutego 1997 r., sygn. akt I PKN 22/97, OSNP 1997/21/418). W wyroku z dnia 17 listopada 1997 r. (sygn. akt I PKN 370/97, OSNAPiUS 1998 r. nr 17, poz. 506; OSP 1999 r. z. 2, poz. 46) Sąd Najwyższy stwierdził również, że strony umowy o pracę na czas określony mogą za porozumieniem przedłużać czas jej trwania, jeżeli nie prowadzi to do obejścia prawa. Przedłużenie czasu trwania zawartej przez strony umowy terminowej może być np. usprawiedliwione tym, że zmieniał się czas trwania urlopu wychowawczego nauczycielki zastępowanej. Nie ma bowiem przeszkód, aby strony w drodze zgodnych oświadczeń woli zmieniały treść umowy o pracę, w tym także przy umowie na czas określony zmieniały datę zakończenia stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 14 lipca 1999 r. I PKN 151/99, OSNP-wkł. 1999/22/3).
Tak więc z zaprezentowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego, interpretującego podobne stany faktyczne, wynika, iż przy zatrudnianiu nauczyciela na podstawie umowy okresowej w zastępstwie nieobecnego nauczyciela stosuje się wyłącznie przepisy Karty Nauczyciela, bez odesłań do treści Kodeksu pracy w części dotyczącej umów na zastępstwo. W związku z tym w takiej umowie należy zakreślić jej okres trwania datami. Co do wpisywania w jej treści klauzul na podstawie, których można wypowiedzieć umowę okresową trwającą powyżej 6 miesięcy, to choć co do zasady kłócą się one z charakterem umów okresowych podejmowanych w związku z określonymi potrzebami organizacyjnymi danej szkoły, nie należy ich jednak kwestionować, jeżeli zostały one zawarte na zasadzie zgodnego oświadczenia obu stron stosunku pracy i nie zmierzają one do obejścia prawa.
Art. 10 ust. 7 KN mówi o zastępstwie, lecz precyzuje wprost, iż stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony, a więc musi być data rozpoczęcia pracy i data zakończenia pracy, nie zaś umowa od dnia... na czas zastępstwa za Panią X (bez podania daty końcowej) na dodatek z możliwością wypowiedzenia tej umowy: 3-dni. Moim zdaniem jest to błędnie zawarta umowa.
Proszę o pomoc w rozstrzygnięciu tej sprawy.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN, w art. 10 ust. 7 stwierdza, że w przypadku zaistnienia potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, o których mowa w art. 10 ust. 5 KN, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.
Czy umowa na zastępstwo nieobecnego nauczyciela zawarta na podstawie pragmatyki nauczycielskiej jest umową takiego samego typu jak umowa na zastępstwo zawierana na podstawie Kodeksu pracy? Kodeks pracy w art. 25 § 1 zd. drugie stwierdza, że jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności. Kluczowym kryterium różnicowania obu podstaw prawnych jest zakreślenie trwania umowy na okres "obejmujący czas tej nieobecności", które występuje wyłącznie w treści art. 25 § 1 zd. drugie Kp a zostało pominięte w Karcie Nauczyciela. Należy również zwrócić uwagę, że umowa na zastępstwo w ogóle nie występuje w Karcie Nauczyciela jako szczególna forma umowy okresowej. W treści pragmatyki nauczycielskiej została jedynie przewidziana umowa na czas określony, która jest zawierana w przypadku zaistnienia potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela.
W związku z tym rację ma pytający, że w przypadku umowy okresowej w zastępstwie nieobecnego nauczyciela należałoby wpisać termin trwania umowy poprzez wskazanie konkretnych dat. Rację ma również, kiedy stwierdza, że w przypadku tego typu umów w zasadzie nie jest możliwe stosowanie okresów wypowiedzenia. Potwierdził tę tezę Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2005 r. (sygn. akt I PK 159/04, OSNP 2005/15/230), że przepisy art. 33 Kp nie mają zastosowania do rozwiązania z nauczycielem umowy o pracę na czas określony. Sąd stwierdził, że na podstawie utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego problem terminowego zatrudniania nauczycieli został uregulowany w Karcie Nauczyciela w sposób zupełny oraz że wyłączona została wprost możliwość stosowania Kodeksu pracy w zakresie zawierania z nauczycielami umów o pracę na czas określony (wyroki: z dnia 23 października 1996 r., I PRN 92/96, OSNAPiUS 1997 nr 8, poz. 130; z dnia 5 września 1997 r., I PKN 226/97, OSNAPiUS 1998 nr 11, poz. 328). Sąd podniósł ponadto, iż wprawdzie stosowanie klauzul wypowiedzenia umów okresowych z góry wykluczyć nie można, to jednak pozostają one w sprzeczności z celem zatrudnienia terminowego.
Jeżeli chodzi o okres trwania tego typu umów okresowych, to okresy zastępowania nieobecnych nauczycieli, pozwalające na zawarcie umowy na czas określony nie muszą zgadzać się z okresami zawartych z nauczycielami umów terminowych (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lutego 1997 r., sygn. akt I PKN 22/97, OSNP 1997/21/418). W wyroku z dnia 17 listopada 1997 r. (sygn. akt I PKN 370/97, OSNAPiUS 1998 r. nr 17, poz. 506; OSP 1999 r. z. 2, poz. 46) Sąd Najwyższy stwierdził również, że strony umowy o pracę na czas określony mogą za porozumieniem przedłużać czas jej trwania, jeżeli nie prowadzi to do obejścia prawa. Przedłużenie czasu trwania zawartej przez strony umowy terminowej może być np. usprawiedliwione tym, że zmieniał się czas trwania urlopu wychowawczego nauczycielki zastępowanej. Nie ma bowiem przeszkód, aby strony w drodze zgodnych oświadczeń woli zmieniały treść umowy o pracę, w tym także przy umowie na czas określony zmieniały datę zakończenia stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 14 lipca 1999 r. I PKN 151/99, OSNP-wkł. 1999/22/3).
Tak więc z zaprezentowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego, interpretującego podobne stany faktyczne, wynika, iż przy zatrudnianiu nauczyciela na podstawie umowy okresowej w zastępstwie nieobecnego nauczyciela stosuje się wyłącznie przepisy Karty Nauczyciela, bez odesłań do treści Kodeksu pracy w części dotyczącej umów na zastępstwo. W związku z tym w takiej umowie należy zakreślić jej okres trwania datami. Co do wpisywania w jej treści klauzul na podstawie, których można wypowiedzieć umowę okresową trwającą powyżej 6 miesięcy, to choć co do zasady kłócą się one z charakterem umów okresowych podejmowanych w związku z określonymi potrzebami organizacyjnymi danej szkoły, nie należy ich jednak kwestionować, jeżeli zostały one zawarte na zasadzie zgodnego oświadczenia obu stron stosunku pracy i nie zmierzają one do obejścia prawa.