Czy nauczycielowi przedszkola, za czas spędzony z dziećmi na wycieczce (poza miasto) ponad wymiar godzin wynikający z siatki godzin, należą się nadgodziny?
Na wycieczkę pojechało dwóch nauczycieli pracujących w tym dniu w grupie (dla zapewnienia dzieciom opieki). Obaj pracowali po 8 godzin zamiast 4.
Dodatkowe wynagrodzenie przysługuje wyłącznie za pracę wykonywaną z dniu wolnym od pracy lub w święto. Nauczyciel zobowiązany jest do pracy do 40 godzin tygodniowo. Do obowiązków nauczyciela nie należy bowiem jedynie realizacja pensum, ale również wykonywanie innych czynności i zajęć wynikających z zadań statutowych placówki. Jeśli danego dnia nauczyciele pracowali 8 godzin zamiast 4 godzin, to nie została przekroczona norma 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciela.
Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień, rozłożonych na 5 dni pracy. Te przepisy również stosuje się do nauczycieli uczestniczących w imprezach wyjazdowych w roli kierownika lub opiekunów dzieci (uczniów) - art. 42 ust. 1, 42c ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN.
Odrębne wynagrodzenie lub dzień wolny przysługuje wyłącznie nauczycielom za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze prowadzone w dniu wolnym od pracy lub za pracę w święto przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy (art. 42c ust. 3 i 4 KN. Zajęcia w szkołach (przedszkolach) trwają zazwyczaj 5 (lub 6) dni w tygodniu. Sobota i niedziela to przeważnie dzień wolny od nauki i odpowiednio dla nauczycieli - dzień wolny od pracy. Powyższa regulacja dotycząca dodatkowego wynagrodzenia ma zastosowanie zatem wyłącznie w przypadku imprez odbywających się w sobotę lub w niedzielę. Ponieważ nie ma obowiązku realizowania wycieczek ponad ustalony czas pracy nauczyciela nie ma podstawy wypłacania nauczycielom wynagrodzenia za taki dzień lub przyznawania dnia wolnego na zasadach określonych w przepisach KN. Ponadto należy podkreślić, iż nauczyciele pracują do 40 godzin tygodniowo. W ramach tego czasu pracy realizują nie tylko obowiązkowe pensum, ale również inne zajęcia wynikające z zadań statutowych, w tym związane z opieką nad uczniem lub dzieckiem (art. 42 ust. 2 KN). Przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy nauczyciela (powyżej 40 godzin na tydzień) dotyczy zazwyczaj wycieczek kilkudniowych. W przypadku takich wycieczek najlepszym rozwiązaniem jest:
a) zwiększenie liczby opiekunów - wychowawców lub zapewnienie innych opiekunów niż nauczyciele np. rodzice uczniów, wolontariusze;
b) zawarcie z nauczycielami umów cywilnoprawnych.

Uwagi

Dodatkowe obowiązki nauczycieli związane z opieką nad uczniami powinny zostać uregulowane z nauczycielami w formach umów cywilnoprawnych. W ramach takich umów regulowane są kwestie wykraczające poza zadania związane z realizacją programu nauczania lub zadania statutowe np. kwestie opieki wieczornej lub nocnej, a na wycieczce kilkudniowej zadania wykraczające poza 40-godzinny zakres zadań wykonywanych w ramach stosunku pracy zawartego w placówce.

Agnieszka Kosiarz