Czy mąż zmarłej pracownicy musi przedstawić dokument poświadczający prawo pasierbicy do renty rodzinnej, która ze względu na niepełnosprawność przebywa w zakładzie opieki społecznej?

Pytanie W naszej szkole zmarła główna księgowa. Będziemy wypłacać odprawę pośmiertną, ekwiwalent za urlop oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne mężowi...

Pytanie

W naszej szkole zmarła główna księgowa. Będziemy wypłacać odprawę pośmiertną, ekwiwalent za urlop oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne mężowi oraz córce zmarłej w równych częściach. Mąż zmarłej księgowej przedłożył akt zgonu, aktualny odpis skrócony aktu małżeństwa oraz dostarczy zaświadczenie z Sądu, że jest opiekunem prawnym pasierbicy-córki zmarłej żony. Pasierbica urodzona w 1975 r. przebywa w zakładzie opieki społecznej.

1. Czy mąż zmarłej musi nam przedstawić dokument poświadczający prawo pasierbicy do renty rodzinnej, która ze względu na niepełnosprawność przebywa w zakładzie opieki społecznej?

2. Czy te wszystkie dokumenty zebrane w celu udokumentowania wypłaty ww. świadczeń mogą być podpięte pod listę płac, czy należy je umieścić a/a? Jak je wtedy zakwalifikować, bo nie jest to wynagrodzenie pracownika?

Odpowiedź

odpowiedzi udzielono: 30 stycznia 2012 r.

Z uwagi na wiek córki zmarłej pracownicy, szkoła powinna uzyskać zaświadczenie, iż jest ona uprawniona do renty rodzinnej; brak takiego uprawnienia będzie skutkował wypłatą wszystkich ww. świadczeń tylko mężowi zmarłej pracownicy, jeśli jest w wieku co najmniej 50 lat. Wypłata świadczeń nie powinna zostać uwzględniona na liście płac, gdyż są to inne wydatki – świadczenia po zmarłym pracowniku, które nie są wypłacane bezpośrednio jemu.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy od szkoły jako pracodawcy należy się odprawa pośmiertna m.in. małżonkowi oraz innym członkom rodziny, którzy spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej. Odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Jeżeli po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy należnej kwoty (art. 93 § 5-6 k.p.).

Po śmierci pracownika, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej przechodzą prawa majątkowe ze stosunku pracy (w tym m.in. ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne). Kwoty te są wypłacane uprawnionym w równych częściach, a jeśli jest tylko jeden uprawniony – wypłata następuje w pełnej wysokości; w przypadku braku takich osób, prawa majątkowe wchodzą do spadku (art. 361 § 2 k.p.).

Krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej wymieniają przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) - dalej u.e.r. - są nimi m.in. małżonek oraz dzieci własne zmarłego pracownika (art. 67 ust. 1 pkt 1 i 3 u.e.r.). Osoby te muszą jednak spełnić dalsze wymogi.

Małżonek (wdowiec):

najpóźniej w chwili śmierci małżonki musiał osiągnąć wiek 50 lat lub być niezdolnym do pracy bez względu na wiek, albo wychowywać co najmniej jedno dziecko uprawnione do renty rodzinnej po zmarłej pracownicy, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, albo sprawować pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej (art. 70 ust. 1 i 5 u.e.r.).

Ponieważ w omawianym przypadku małżonek nie sprawuje osobistej pieczy nad pasierbicą, jest uprawniony do wypłaty odprawy emerytalnej i świadczeń majątkowych po zmarłej małżonce, jeżeli ukończył 50 lat. Dyrektor szkoły może ustalić jego wiek na podstawie dowodu osobistego.

Dzieci zmarłego pracownika są uprawnione do renty rodzinnej:

• do ukończenia 16 lat,
• do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
• bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w jednym z ww. okresów.

Z uwagi na wiek córki zmarłej pracownicy, jej opiekun prawny powinien przedstawić dyrektorowi do wglądu zaświadczenie z ZUS, czy osoba ta spełnia warunki do otrzymania renty rodzinnej. Mógłby też okazać postanowienie sądu o jej całkowitym ubezwłasnowolnieniu, gdyż jest ono równoznaczne z brakiem możliwości nawiązania stosunku pracy, art. 12 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.); w takim przypadku dyrektor powinien sprawdzić, czy postanowienie uprawomocniło się przed ukończeniem 16 lat lub 25, jeśli córka zmarłej uczyła się.

Ponieważ powyższe wypłaty nie następują na rzecz pracownika, a osoby, które nie są zatrudnione w szkole, nie powinny być uwzględniane na liście płac. Są to są to inne wydatki – świadczenia po zmarłym pracowniku. Szkoła jako pracodawca powinna zachować dokumentację związaną z ich wypłatą. Można ją zamieścić w części C akt osobowych zmarłego pracownika, § 6 ust. 2 pkt 3

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.).

Joanna Lesińska