[COM(2021) 240 final](2021/C 517/17)
(Dz.U.UE C z dnia 22 grudnia 2021 r.)
Sprawozdawca: Simo TIAINEN
Wniosek o konsultację Komisja Europejska, 31.5.2021
Podstawa prawna Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego
Data przyjęcia przez sekcję 9.9.2021
Data przyjęcia na sesji plenarnej 22.9.2021
Sesja plenarna nr 563
Wynik głosowania
(za/przeciw/wstrzymało się) 229/0/11
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Niebieska gospodarka odgrywa znaczącą rolę i wykazuje coraz większy potencjał w unijnej i światowej gospodarce, tworzeniu miejsc pracy i dobrobycie obywateli. Zdaniem EKES-u niezwykle ważne jest maksymalne wykorzystanie tych możliwości przy jednoczesnym zminimalizowaniu negatywnego wpływu na klimat, różnorodność biologiczną i środowisko. Dobra jakość wody i zdrowe ekosystemy wodne są warunkiem koniecznym dla rozwoju zrównoważonej niebieskiej gospodarki.
1.2. Oprócz wyzwań środowiskowych podmioty działające w ramach niebieskiej gospodarki stoją w obliczu takich wyzwań jak nieuczciwa konkurencja globalna i szybki rozwój technologiczny. Wiele rodzajów działalności, w szczególności turystyka, zostało poważnie dotkniętych przez pandemię COVID-19. Sprawna i skuteczna odbudowa ma zatem kluczowe znaczenie dla niebieskiej gospodarki.
1.3. Niebieska gospodarka obejmuje szeroki zakres sektorów i działalności - zarówno tradycyjnych, jak i nowo powstających. Coraz większa różnorodność działań podejmowanych w ramach niebieskiej gospodarki stwarza wyzwania w zakresie ich wzajemnej kompatybilności oraz prowadzi do konkurencji o przestrzeń morską i zasoby morskie. EKES podkreśla ważną rolę planowania przestrzennego obszarów morskich zarówno w umożliwianiu współistnienia różnych rodzajów działalności, jak i w przygotowaniach do przystosowania się do zmiany klimatu.
1.4. EKES wzywa UE do aktywnego wspierania rozwoju i wprowadzania cyfrowych oraz ekologicznych technologii i rozwiązań dla działalności morskiej w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Zwraca również uwagę na znaczenie badań oceanograficznych, którym towarzyszą badania dotyczące społeczno-gospodarczego i środowiskowego wpływu działalności w ramach niebieskiej gospodarki.
1.5. EKES wzywa UE do zapewnienia korzystnego i przewidywalnego otoczenia dla innowacji i inwestycji obejmującego usprawnione procedury administracyjne oraz pewność co do warunków regulacyjnych i finansowych. Z zadowoleniem przyjmuje znaczne środki finansowe UE dostępne na wsparcie zrównoważonej niebieskiej gospodarki i zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia podmiotom gospodarczym na szczeblu krajowym i lokalnym łatwego dostępu do finansowania.
1.6. EKES podkreśla konieczność analizowania unijnej niebieskiej gospodarki i jej potencjału w kontekście globalnym, w tym w ramach stosunków zewnętrznych i handlowych. Wzywa UE do zapewnienia unijnym przedsiębiorstwom równych szans w stosunku do ich międzynarodowych konkurentów oraz do wzmocnienia wdrażania na całym świecie międzynarodowych konwencji i porozumień dotyczących współpracy gospodarczej, warunków pracy i środowiska.
1.7. EKES podkreśla, że partnerzy społeczni odgrywają zasadniczą rolę w przewidywaniu zmian w świecie pracy, wspieraniu rozwoju umiejętności i zwiększaniu szans pracowników na zatrudnienie w niebieskiej gospodarce. Ponadto dialog społeczny na szczeblu sektorowym, krajowym i w miejscu pracy ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiednich warunków pracy.
1.8. Niebieską gospodarkę ze względu na jej horyzontalny charakter należy uwzględniać w kształtowaniu polityki w sposób kompleksowy i spójny. Wymaga to sprawnej współpracy między decydentami na wszystkich szczeblach: między UE a państwami członkowskimi, między państwami członkowskimi w różnych regionach oraz między różnymi obszarami polityki, takimi jak przemysł, rybołówstwo, handel, transport, energia, zatrudnienie i środowisko.
1.9. EKES podkreśla, że polityka dotycząca niebieskiej gospodarki powinna opierać się na solidnej wiedzy naukowej i rzetelnych danych oraz w pełni uwzględniać potrzeby i opinie podmiotów i zainteresowanych stron w ramach niebieskiej gospodarki. Komitet wzywa do ścisłego zaangażowania pracodawców, pracowników i innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w kształtowanie, wdrażanie i monitorowanie unijnej i krajowej polityki dotyczącej niebieskiej gospodarki.
1.10. Choć istotne i konieczne jest postrzeganie niebieskiej gospodarki w sposób całościowy i horyzontalny, ważne jest także, by przyglądać się poszczególnym sektorom i działaniom z punktu widzenia ich konkretnych możliwości i problemów, co umożliwia wnoszenie oddolnego wkładu w politykę dotyczącą niebieskiej gospodarki.
1.11. Ponadto EKES podkreśla potrzebę edukacji i działań zwiększających świadomość społeczną na temat roli niebieskiej gospodarki w zapewnianiu możliwości zdrowego odżywiania, mobilności i rekreacji, a także miejsc pracy i dobrobytu, oraz na temat znaczenia ochrony środowiska morskiego, np. przed plastikowymi śmieciami.
2. Uwagi ogólne
2.1. EKES z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji Europejskiej w sprawie nowego podejścia do zrównoważonej niebieskiej gospodarki w UE i popiera jego cele polegające na wspieraniu przechodzenia na neutralną dla klimatu, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.
2.2. EKES popiera zintegrowane podejście do niebieskiej gospodarki w odniesieniu do różnych wymiarów zrównoważonego rozwoju oraz podkreśla, że niebieska gospodarka przyczynia się do osiągania większości celów zrównoważonego rozwoju ONZ, zwłaszcza tych związanych z oceanami, morzami i zasobami morskimi, działaniami w dziedzinie klimatu, wyeliminowaniem ubóstwa i głodu, promowaniem zdrowia i dobrostanu, zrównoważoną konsumpcją i produkcją, godną pracą i wzrostem gospodarczym 1 .
2.3. Niebieska gospodarka odgrywa znaczącą rolę i wykazuje coraz większy potencjał w unijnej i światowej gospodarce, tworzeniu miejsc pracy i dobrobycie obywateli. Zdaniem EKES-u niezwykle ważne jest maksymalne wykorzystanie tych możliwości.
2.4. Jednocześnie EKES uważa, że zasadnicze znaczenie ma ograniczenie do minimum zanieczyszczenia wody i powietrza, wytwarzania odpadów oraz szkodliwego wpływu na klimat i różnorodność biologiczną. Jest to istotne nie tylko ze względów ekologicznych, ale także dlatego, że dobra jakość środowiska i zdrowe ekosystemy są kluczem do zapewnienia odpowiednich warunków i zasobów dla niebieskiej gospodarki. Zarządzanie aspektami środowiskowymi należy zatem postrzegać jako integralną część każdej działalności gospodarczej.
2.5. Niebieska gospodarka obejmuje szeroki zakres działań, które mają zasadnicze znaczenie dla codziennego życia ludzi, a zaangażowane w nią przedsiębiorstwa to zarówno duże międzynarodowe koncerny, jak i lokalne MŚP. Produkcja żywności i energii, górnictwo, przemysł morski, transport i turystyka to główne istniejące sektory związane z morzem, jednak powstają również nowe sektory takie jak wytwarzanie nowych rodzajów produktów niebieskiej biogospodarki. Gospodarka o obiegu zamkniętym i działania związane z ochroną wód również są nieodłącznie związane z niebieską gospodarką.
2.6. Ponieważ definicja niebieskiej gospodarki odnosi się do oceanów, mórz i wybrzeży, dotyczy ona przede wszystkim krajów położonych nad morzem. Jednak ze względu na transgraniczne łańcuchy dostaw i wspólne rynki oraz wspólny klimat i środowisko niebieska gospodarka ma znaczenie dla całej UE i wszystkich państw członkowskich - od Morza Śródziemnego po Morze Bałtyckie i Ocean Arktyczny oraz od Morza Czarnego po Ocean Atlantycki i Morze Północne.
2.7. EKES zwraca również uwagę na to, że nie należy ograniczać koncepcji niebieskiej gospodarki wyłącznie do mórz i oceanów, gdyż istnieje analogiczna działalność gospodarcza oparta na zasobach wody słodkiej, a także ze względu na to, że śródlądowe cieki wodne wpływają ostatecznie do mórz i oceanów. Uwydatnia to znaczenie współpracy regionalnej w zakresie kontroli zanieczyszczenia wody.
2.8. Wyzwania i szanse
2.8.1. Coraz większa różnorodność działań podejmowanych w ramach niebieskiej gospodarki stwarza wyzwania w zakresie ich wzajemnej kompatybilności oraz prowadzi do konkurencji o przestrzeń morską i zasoby morskie. EKES podkreśla zatem rolę planowania przestrzennego obszarów morskich, w tym oceny skumulowanego wpływu i zintegrowanego zarządzania nim, a także wzywa państwa członkowskie do poszukiwania i przydzielania odpowiednich przestrzeni na różne rodzaje działalności, tak aby umożliwić ich rozwój i współistnienie przy minimalnym negatywnym wpływie na inne podmioty i środowisko morskie.
2.8.2. Morza i oceany odgrywają istotną rolę jako pochłaniacze dwutlenku węgla, niemniej ekosystemy morskie i obszary przybrzeżne są wrażliwe na zmianę klimatu i jej skutki, takie jak ocieplanie się wód, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów oraz ekstremalne zdarzenia pogodowe. Dlatego też niebieska gospodarka musi być dobrze przygotowana do przystosowania się do zmiany klimatu. EKES wzywa państwa członkowskie, by przystosowanie się do zmiany klimatu uznały za istotną część planowania przestrzennego obszarów morskich i wybierały takie działania, które pomagają także zachować różnorodność biologiczną. Ponadto coraz częstsze susze i niedobory wody słodkiej wymagają nowych rozwiązań w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego.
2.8.3. EKES zwraca uwagę, że podmioty działające w ramach niebieskiej gospodarki stoją także w obliczu wielu innych wyzwań, takich jak nieuczciwa konkurencja globalna i szybki rozwój technologiczny. Ponadto wiele rodzajów działalności zostało poważnie dotkniętych przez pandemię COVID-19 i musi sobie radzić z jej skutkami. Dotyczy to w szczególności turystyki i związanych z nią usług. Sprawna i skuteczna odbudowa - w zgodzie z transformacją ekologiczną i cyfrową - ma zatem kluczowe znaczenie dla niebieskiej gospodarki.
2.8.4. Ogólnie rzecz biorąc, niebieska gospodarka stwarza wiele możliwości w zakresie transformacji cyfrowej i ekologicznej. Aby wykorzystać te możliwości, niezbędne będą intensywne działania w zakresie badań naukowych i innowacji. Ma to zasadnicze znaczenie zarówno dla rozwoju tradycyjnych rodzajów działalności, jak i dla tworzenia nowych, co pomoże również przyciągnąć młodych ludzi i zdywersyfikować spektrum niebieskiej gospodarki.
2.8.5. EKES wzywa UE do aktywnego wspierania rozwoju i wprowadzania rozwiązań cyfrowych dla działalności związanej z morzem, w tym ich wykorzystania w mapowaniu mórz oraz w monitorowaniu, badaniu, modelowaniu i prognozowaniu stanu środowiska morskiego i zasobów morskich. Innowacje są również potrzebne w celu poprawy efektywności energetycznej i materiałowej, a także zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, zanieczyszczenia powietrza i wody oraz ilości odpadów. Szczególną uwagę należy zwrócić na wspieranie małych przedsiębiorstw w transformacji ekologicznej i cyfrowej. EKES wzywa także do wymiany dobrych praktyk oraz do zwiększenia skali innowacji społecznych tworzonych przez podmioty i zainteresowane strony w ramach niebieskiej gospodarki, w tym w celu wzmocnienia wzajemnych połączeń, odporności, przejrzystości i sprawiedliwości łańcuchów wartości.
2.8.6. Rozwój zrównoważonej niebieskiej gospodarki wymaga właściwego zrozumienia związanych z morzem zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz zachodzących w ich ramach zmian. EKES zwraca uwagę na znaczenie badań oceanograficznych, którym towarzyszą badania dotyczące społeczno-gospodarczego i środowiskowego wpływu działalności w ramach niebieskiej gospodarki, zgodnie z podejściem opartym na otwartej nauce i z wykorzystaniem projektów z zakresu nauki obywatelskiej.
2.8.7. Przy wykorzystywaniu potencjału niebieskiej gospodarki w zakresie tworzenia miejsc pracy należy dążyć do wzmocnienia wysokiej jakości miejsc pracy wspierających dobrobyt obywateli. Wymaga to również rozwoju zaawansowanych szkoleń i umiejętności przekrojowych, wzajemnego uznawania kwalifikacji, mobilności międzysekto- rowej oraz zdolności dostosowywania się do zmian na rynku pracy. EKES wzywa państwa członkowskie i placówki edukacyjne - we współpracy z przedstawicielkami i przedstawicielami podmiotów działających w niebieskiej gospodarce oraz partnerami społecznymi - do uwzględnienia tych potrzeb przy opracowywaniu programów kształcenia i szkolenia, w tym podnoszenia i zmiany kwalifikacji. Należy przy tym wykorzystać obok innych zasobów Europejski Fundusz Społeczny Plus.
2.8.8. EKES podkreśla również, że partnerzy społeczni odgrywają zasadniczą rolę w przewidywaniu zmian w świecie pracy, wspieraniu rozwoju umiejętności i zwiększaniu szans pracowników na zatrudnienie w niebieskiej gospodarce. Ponadto dialog społeczny na szczeblu sektorowym, krajowym i w miejscu pracy, w tym rokowania zbiorowe, ma zasadnicze znaczenie nie tylko dla zapewnienia minimalnych standardów, ale również dla poprawy warunków pracy we wszystkich sektorach niebieskiej gospodarki.
2.9. Inwestycje, finansowanie i ramy międzynarodowe
2.9.1. Aby wykorzystać potencjał zrównoważonej niebieskiej gospodarki, EKES wzywa UE do zapewnienia korzystnego i przewidywalnego otoczenia dla innowacji, inwestycji i działalności obejmującego usprawnione procedury administracyjne oraz pewność co do warunków regulacyjnych i finansowych. W komunikacie Komisji określono długoterminową wizję i kompleksowe ramy, dlatego też jest on cennym narzędziem zapewniającym przewidywalność.
2.9.2. EKES z zadowoleniem przyjmuje dostępność znacznych środków finansowych UE na wsparcie zrównoważonej niebieskiej gospodarki, w tym konkretnego finansowania związanego z morzem oraz instrumentów ogólnych, takich jak "Horyzont Europa", fundusze strukturalne i inwestycyjne oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. EKES zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia podmiotom gospodarczym na szczeblu krajowym i lokalnym łatwego dostępu do funduszy UE.
2.9.3. Istotne jest także pozyskiwanie prywatnych środków finansowych na rozwój niebieskiej gospodarki, do czego potrzebne są projekty atrakcyjne dla prywatnych inwestorów i sponsorów, opierające się na zasadach i normach zrównoważonego finansowania. Ponadto EKES wzywa do zwiększania liczby projektów partnerskich między sektorem publicznym, przedsiębiorstwami i obywatelami na najniższym szczeblu.
2.9.4. EKES podkreśla konieczność analizowania unijnej niebieskiej gospodarki i jej potencjału w kontekście globalnym, ponieważ większość działalności prowadzonej w jej ramach ma powiązania międzynarodowe poprzez handel i łańcuchy dostaw lub poprzez wspólne obszary morskie. Konieczna jest zatem współpraca międzynarodowa i wspólne przepisy, aby zapewnić równe szanse i unikać konfliktów w odniesieniu do zasobów morskich. EKES zachęca UE do wzmocnienia wdrażania na całym świecie międzynarodowych konwencji i porozumień w takich dziedzinach jak handel, transport, warunki pracy, klimat i środowisko, w uzupełnieniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza.
2.9.5. EKES wzywa UE do zapewnienia, by warunki dla niebieskiej gospodarki w UE były konkurencyjne w porównaniu z warunkami panującymi u innych podmiotów międzynarodowych takich jak Chiny. Jest to konieczne, by przedsiębiorstwa z UE mogły dokonywać wywozu na rynki międzynarodowe produktów, technologii i rozwiązań z zakresu zrównoważonej niebieskiej gospodarki oraz skutecznie konkurować z przywozem spoza UE.
2.9.6. EKES zwraca także uwagę na możliwości, jakie daje współpraca z krajami rozwijającymi się, i zachęca UE do wzmocnienia niebieskiej gospodarki jako jednego z elementów partnerstwa z Afryką.
2.10. Spójne i sprzyjające włączeniu społecznemu kształtowanie polityki
2.10.1. Niebieską gospodarkę ze względu na jej horyzontalny charakter należy uwzględniać w kształtowaniu polityki w sposób kompleksowy i spójny. Wymaga to sprawnej współpracy między decydentkami i decydentami na wszystkich szczeblach, zarówno w wymiarze pionowym, jak i poziomym: między UE a krajowymi decydentami, między państwami członkowskimi oraz między różnymi obszarami polityki, takimi jak przemysł, rybołówstwo, handel, transport, energia, zatrudnienie i środowisko.
2.10.2. Współpraca regionalna między państwami członkowskimi oraz z krajami spoza UE jest szczególnie ważna 2 , jako że obszary morskie oraz liczne śródlądowe cieki wodne mają charakter transgraniczny. Współpraca ma również zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa działalności związanej z morzem oraz dla ochrony praw człowieka i środowiska w obliczu wielu różnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, od ryzyka geopolitycznego po piractwo, przestępstwa przeciwko środowisku i cyberprzestępczość.
2.10.3. EKES podkreśla, że polityka i środki w zakresie niebieskiej gospodarki powinny opierać się na faktach wynikających z solidnej wiedzy naukowej oraz rzetelnych danych. Ponadto, biorąc pod uwagę istotną rolę podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w budowaniu zrównoważonej niebieskiej gospodarki w praktyce, Komitet wzywa do ścisłego zaangażowania organizacji pracodawców i pracowników, a także organizacji ekologicznych i innych zainteresowanych organizacji w kształtowanie, wdrażanie i monitorowanie unijnej i krajowej polityki.
2.10.4. EKES apeluje do Komisji, by kontynuowała prace nad bardziej szczegółowym planem działania opierającym się na informacjach zwrotnych i wkładzie różnych podmiotów i zainteresowanych stron w ramach niebieskiej gospodarki oraz wykorzystującym dialog, który ma się odbyć w trakcie niebieskiego forum użytkowników morza.
2.10.5. Komitet podkreśla także potrzebę edukacji i działań zwiększających świadomość społeczną na temat roli niebieskiej gospodarki w zapewnianiu możliwości zdrowego odżywiania, mobilności i rekreacji, a także miejsc pracy i dobrobytu, oraz na temat znaczenia ochrony środowiska morskiego, np. przed plastikowymi śmieciami.
3. Uwagi szczegółowe
3.1. Choć istotne i konieczne jest postrzeganie niebieskiej gospodarki w sposób całościowy i horyzontalny, ważne jest także, by przyglądać się poszczególnym sektorom i działaniom z punktu widzenia ich konkretnych możliwości i problemów. Umożliwia to wnoszenie oddolnego wkładu i połączenie go z podejściem odgórnym przedstawionym w komunikacie.
3.2. Transport i porty
3.2.1. Transport morski ma zasadnicze znaczenie dla logistyki towarowej i transportu pasażerskiego zarówno w UE, jak i poza jej granicami. EKES wzywa UE do poprawy warunków w celu zwiększenia międzynarodowej konkurencyjności, transformacji cyfrowej i ekologizacji żeglugi oraz do podjęcia działań na rzecz wyeliminowania praktyk prowadzących do nieuczciwej konkurencji, takich jak niewłaściwe praktyki w kontekście żeglugi pod zagraniczną banderą. Oprócz rozwoju poszczególnych technologii rozwiązania cyfrowe na poziomie systemowym przyczyniają się do poprawy efektywności ekonomicznej i środowiskowej transportu, np. poprzez lepsze dopasowanie podaży i popytu. Należy także w pełni wykorzystać zalety żeglugi morskiej bliskiego zasięgu w celu zmniejszenia wpływu transportu na środowisko. Ponadto EKES zwraca uwagę na możliwości stwarzane przez nowe światowe szlaki transportowe, takie jak Północna Droga Morska w regionie Arktyki.
3.2.2. EKES podkreśla kluczową rolę portów jako węzłów niebieskiej gospodarki, w tym w ramach transformacji ekologicznej i cyfrowej. Choć porty nadal pełnią tradycyjną funkcję umożliwiającą transport morski i wyładunek, ich rola zwiększa się i obejmuje nowe działania, takie jak wspieranie energii odnawialnej i gospodarki o obiegu zamkniętym. Wymaga to inwestycji w infrastrukturę i zupełnie nowego rodzaju zarządzania. Dzięki nowym rolom mniejsze porty mogą również zyskać na znaczeniu w danym regionie.
3.3. Rybołówstwo, akwakultura i nowe bioprodukty
3.3.1. EKES podkreśla ważną rolę rybołówstwa, akwakultury i powiązanych gałęzi przemysłu w zapewnianiu Europejczykom niskoemisyjnej i zdrowej żywności. Ze względu na ilość ryb i żywności pochodzenia morskiego przywożonych do UE istnieje wyraźna potrzeba zmniejszenia zależności UE od importu żywności oraz stworzenia konkurencyjnych warunków dla europejskiego rybołówstwa, akwakultury i powiązanych gałęzi przemysłu w UE, aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe i suwerenność żywnościową. Biorąc pod uwagę wiek unijnej floty rybackiej, należy przeznaczyć środki z Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na modernizację flot, a tym samym na poprawę ich efektywności środowiskowej, warunków pracy i atrakcyjności. EKES docenia i wspiera nieustanne starania w sektorze rybołówstwa na rzecz utrzymania zasobów rybnych na zrównoważonym poziomie i ochrony ekosystemów morskich. EKES zachęca także do dzielenia się konkretnymi rozwiązaniami, takimi jak wkład trawlerów w zbieranie plastikowych śmieci.
3.3.2. Jeśli chodzi o akwakulturę, EKES odsyła do innej opinii, której głównym tematem są nowe strategiczne wytyczne dotyczące akwakultury w UE 3 . EKES popiera także opracowywanie nowych bioproduktów, takich jak produkty lecznicze, żywność i dodatki do żywności, pasze, kosmetyki oraz nowe materiały na bazie alg i innych organizmów morskich. Te bioprodukty uzupełniają spektrum niebieskiej biogospodarki, o czym EKES wspominał w poprzedniej opinii 4 dotyczącej także wód słodkich.
3.4. Turystyka i usługi powiązane
3.4.1. Turystyka morska i przybrzeżna, wraz z kilkoma powiązanymi z nią rodzajami działalności, takimi jak transport, usługi hotelarskie i gastronomiczne, ma zasadnicze znaczenie dla wielu regionów UE. Jeśli chodzi o środki służące rozwiązaniu problemów spowodowanych przez pandemię, EKES odsyła do swojej opinii w sprawie turystyki i transportu 5 . Po przezwyciężeniu pandemii turystyka powinna znów odgrywać ważną rolę w przyczynianiu się do rozwoju lokalnej gospodarki i tworzenia dobrej jakości miejsc pracy, często w oparciu o MŚP, w sposób zapewniający jej ogólny zrównoważony rozwój. EKES zwraca uwagę, że zrównoważona turystyka jest podstawowym sposobem zapewnienia obywatelom nie tylko rekreacji, lecz także wiedzy i doświadczenia w zakresie różnorodności kultur i środowisk UE.
3.5. Przemysł stoczniowy i technologia morska
3.5.1. Przemysł stoczniowy jest tradycyjnym przemysłem morskim działającym na rzecz transportu towarowego i pasażerskiego, ale obecnie w branży tej wprowadza się wiele nowych elementów i sposobów podejścia w myśl transformacji ekologicznej i cyfrowej. Na przykład zaawansowana automatyzacja statków przyczynia się do poprawy efektywności energetycznej i bezpieczeństwa transportu, a rozwój i wdrażanie czystych technologii napędu i paliw
3.6. Energia 3.6.1. Chociaż tradycyjnie skupiano się na eksploatacji paliw kopalnych, działania energetyczne związane z morzem są obecnie ukierunkowane na energię odnawialną, głównie energię wiatrową i oceaniczną. Wdrożenie energii odnawialnej ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia postępu na drodze do neutralności klimatycznej, a energia odnawialna związana z morzem może wnieść znaczny wkład w przyszły koszyk energetyczny i ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Jednocześnie należy znaleźć rozwiązania problemu sprzecznych interesów między różnymi sposobami wykorzystania obszarów morskich. Komitet przedstawił swoje stanowisko na temat energii z morskich źródeł odnawialnych w niedawnej opinii w sprawie strategii na rzecz energii z morskich źródeł odnawialnych 6 .
| Bruksela, dnia 22 września 2021 r. |
|
|
Christa SCHWENG |
|
Przewodnicząca |
|
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego |
