Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2021 r. w sprawie europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r. (2021/2004(INI))

Europejski semestr: roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r.

P9_TA(2021)0083

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2021 r. w sprawie europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r.

(2021/2004(INI))

(2021/C 474/09)

(Dz.U.UE C z dnia 24 listopada 2021 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121, art. 126 i art. 136 oraz protokół nr 12 do niego,

- uwzględniając Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,

- uwzględniając Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

- uwzględniając Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych ¹ ,

- uwzględniając dyrektywę Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich ² ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1174/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro ³ ,

- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1177/2011 z dnia 8 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu ⁴ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania ⁵ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1173/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w strefie euro ⁶ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 473/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny projektów planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich należących do strefy euro ⁷ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 472/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwami członkowskimi należącymi do strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej ⁸ ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie uruchomienia ogólnej klauzuli korekcyjnej w ramach paktu stabilności i wzrostu (COM(2020)0123),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 maja 2020 r. zatytułowany "Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację" (COM(2020)0456),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 maja 2020 r. zatytułowany "Budżet UE napędza plan odbudowy Europy" (COM(2020)0442),

- uwzględniając wniosek Komisji z dnia 28 maja 2020 r. dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie pandemii COVID-19 (COM(2020)0441),

- uwzględniając komunikaty Komisji z dnia 17 września 2020 r. zatytułowany "Roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r." (COM(2020)0575) oraz z dnia 18 listopada 2020 r. zatytułowany "Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania 2021" (COM(2020)0745),

- uwzględniając sprawozdanie roczne Europejskiej Rady Budżetowej z dnia 29 października 2019 r., oświadczenie Europejskiej Rady Budżetowej z dnia 24 marca 2020 r. w sprawie COVID-19 oraz ocenę Europejskiej Rady Budżetowej z dnia 1 lipca 2020 r. dotyczącą kursu polityki budżetowej właściwego dla strefy euro w 2021 r.,

- uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, a także nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych ⁹ ,

- uwzględniając europejską prognozę gospodarczą Komisji na zimę 2021 r. (dokument instytucjonalny 144) ¹⁰ ,

- uwzględniając zalecenia Rady Europejskiej przyjęte w ramach konkluzji na posiedzeniu w dniach 10-11 grudnia 2020 r. w sprawie WRF i Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy (Next Generation EU), pandemii COVID-19, zmiany klimatu, bezpieczeństwa i stosunków zewnętrznych (EUCO 22/20),

- uwzględniając art. 54 Regulaminu,

- uwzględniając opinie Komisji Budżetowej oraz Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

- uwzględniając pismo przesłane przez Komisję Rozwoju Regionalnego,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0036/2021),

A. mając na uwadze, że europejski semestr odgrywa zasadniczą rolę w koordynowaniu polityki gospodarczej, budżetowej i polityki zatrudnienia w państwach członkowskich, co służy zapewnieniu zdrowych finansów publicznych, zapobieganiu nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej, wspieraniu reform strukturalnych i pobudzaniu inwestycji, a obecnie stanowi ramy służące ukierunkowaniu Unii i państw członkowskich na wyzwania związane z ożywieniem gospodarczym w oparciu o priorytety polityczne UE; mając na uwadze, że od czasu kryzysu zadłużeniowego w 2008 r. Unia stała się o wiele odporniejsza na kryzysy, ale pojawiają się nowe wyzwania dla stabilności makroekonomicznej;

B. mając na uwadze, że Unia i jej państwa członkowskie zobowiązały się do przestrzegania wartości podstawowych zapisanych w Traktatach, realizacji Agendy 2030 ONZ, Europejskiego filaru praw socjalnych i porozumienia klimatycznego z Paryża;

C. mając na uwadze, że Parlament Europejski zajmie się aspektami ewentualnych przyszłych ram fiskalnych UE w ramach przeglądu makroekonomicznych ram legislacyjnych w sprawozdaniu z inicjatywy własnej poświęconemu tej kwestii; zauważa, że ramy te zostaną poddane przeglądowi i powinny zostać dostosowane do wyniku przeglądu;

D. mając na uwadze, że kwestie zatrudnienia i aspekty społeczne rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego zostały uwzględnione w podwójnym sprawozdaniu pt. "Europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - zatrudnienie i aspekty społeczne w rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r.";

E. mając na uwadze, że wysoki poziom długu publicznego może stanowić poważne obciążenie dla przyszłych pokoleń i spowalniać ożywienie gospodarcze;

F. mając na uwadze, że pandemia dotknęła wszystkie państwa członkowskie przyczyniając się do symetrycznego wstrząsu, jednak skala wpływu pandemii, oddziaływanie na konkretne gospodarki oraz warunki wyjściowe, jak również tempo i prężność odbudowy będą wykazywać znaczące różnice;

G. mając na uwadze, że czasy dobrej koniunktury należy wykorzystywać do wdrażania reform strukturalnych, w szczególności środków ukierunkowanych na zmniejszenie deficytów budżetowych, długu sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz kredytów zagrożonych, a także do przygotowania się na możliwy kolejny kryzys gospodarczy lub recesję;

H. mając na uwadze, że kobiety w nieproporcjonalnie większym stopniu odczuwają skutki kryzysu, a proponowany plan odbudowy obejmuje wyzwania dotyczące kryzysu związanego z COVID-19 w sektorze opieki oraz specyficzne wyzwania, przed jakimi stają kobiety;

I. mając na uwadze, że państwa członkowskie zastosowały znaczne środki polityki budżetowej w odpowiedzi na pandemię (4,2 % PKB w 2020 r. i 2,4 % PKB w 2021 r.); mając na uwadze, że w 2022 r. produkcja w europejskiej gospodarce zaledwie powróci do poziomów sprzed pandemii;

J. mając na uwadze, że plany odbudowy i zwiększania odporności przyjęte przez państwa członkowskie będą uwzględniać krajowe programy reform i inwestycji opracowane zgodnie z celami polityki UE, koncentrujące się m.in. na transformacji ekologicznej i cyfrowej;

I. Kryzys związany z pandemią COVID-19, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności i tymczasowe dostosowanie semestru

1. odnotowuje fakt, że europejski semestr oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności są ze sobą ściśle powiązane; zauważa, że ocena planów odbudowy i zwiększania odporności zostanie przeprowadzona w odniesieniu do 11 kryteriów pogrupowanych według istotności, skuteczności, wydajności i spójności; zwraca się do Komisji o dogłębną analizę planów w celu dopilnowania, by ożywienie generowało europejską wartość dodaną, poprawiało długoterminową konkurencyjność państw członkowskich i perspektywy zrównoważonego wzrostu, a także ukierunkowało gospodarki europejskie na sprostanie wyzwaniom i czerpanie korzyści z transformacji ekologicznej i cyfrowej, Europejskiego filaru praw socjalnych i celów zrównoważonego rozwoju ONZ;

2. z zadowoleniem przyjmuje ponadto szybką i zdecydowaną pierwszą reakcję na kryzys w ramach polityki pieniężnej i fiskalnej, zarówno na szczeblu UE, jak i państw członkowskich, a także przyjęcie kolejnych WRF i instrumentu Next Generation EU; wzywa Komisję i Radę, by przyspieszyły wdrażanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w trosce o szybką wypłatę środków finansowych; podkreśla, że udana transformacja klimatyczna i cyfrowa musi koncentrować się na wymiarze społecznym oraz kwestiach związanych z jednolitym rynkiem; domaga się, by fundusze i zasoby były przeznaczane na projekty i dla beneficjentów, którzy wydadzą je w odpowiedzialny i skuteczny sposób, oraz na opłacalne, zrównoważone projekty przynoszące jak największe skutki; przypomina o roli Parlamentu Europejskiego w dialogu na temat odbudowy i zwiększania odporności, ustanowionym na mocy rozporządzenia w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, które przewiduje również, że właściwe komisje Parlamentu będą kontrolować związek między europejskim semestrem a Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności;;

3. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że celem Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest zwiększenie odporności gospodarek i społeczeństw państw członkowskich, a jednocześnie dążenie do konkurencyjnego zrównoważonego rozwoju, konwergencji i spójności w UE; podkreśla, że zasadniczym elementem szybkiego i udanego wdrożenia Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz planów odbudowy będzie odpowiedzialność i przejrzystość na szczeblu krajowym; uważa w związku z tym za istotne w perspektywie debat, które odbędą się w parlamentach narodowych, by Komisja zawczasu podjęła współpracę z władzami krajowymi i odnośnymi zainteresowanymi stronami w celu omówienia projektów planów krajowych na wczesnym etapie, co zrodzi rozwiązania dostosowane do potrzeb i konkretne reformy;

4. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że aby stawić czoła bezprecedensowemu kryzysowi wywołanemu COVID-19, państwa członkowskie i instytucje UE ustanowiły Next Generation EU, który ma pomóc w odbudowie; zauważa w związku z tym, że Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności stwarza wyjątkową okazję do przeprowadzenia reform i inwestycji potrzebnych UE, by sprostać teraźniejszym wyzwaniom;

5. uważa, że symetryczne skutki COVID-19 tylko pogłębiły przepaść społeczno-gospodarczą między państwami członkowskimi UE i między poszczególnymi regionami;

6. zauważa ponadto, że terminy w ramach europejskiego semestru i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności będą się pokrywać, w związku z czym konieczne jest tymczasowe dostosowanie procesu europejskiego semestru tak, by należycie uruchomić Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; podkreśla, że odbudowa gospodarcza UE stanowi wyjątkową okazję do udzielenia państwom członkowskim wskazówek, w jakich obszarach reformy i inwestycje są najbardziej potrzebne, by przyspieszyć przejście ku bardziej zrównoważonej, odpornej i sprzyjającej włączeniu społecznemu Unii Europejskiej;

7. popiera wytyczne Komisji dla państw członkowskich dotyczące uwzględnienia w ich planach odbudowy i zwiększenia odporności inwestycji i reform w sztandarowych obszarach zgodnych z celem UE, jakim jest sprawiedliwa transformacja klimatyczna i cyfrowa;

8. uważa, że cztery wymiary - zrównoważenia środowiskowego i społecznego, wydajności, sprawiedliwości i stabilności - określone w rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na rok 2020 powinny być uwzględniane podczas przygotowywania planów państw członkowskich dotyczących odbudowy i zwiększania odporności, które to plany mają koncentrować się na sześciu filarach określonych w rozporządzeniu ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; ponownie podkreśla, że w trosce o przejrzystość Komisja będzie przekazywać opracowane przez państwa członkowskie krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności jednocześnie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu;;

9. podkreśla, że w rozporządzeniu ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności uznano, iż kryzys wywołany COVID-19 szczególnie dotknął kobiety, które przeważają wśród pracowników służby zdrowia w całej Unii i muszą godzić nieodpłatne obowiązki opiekuńcze z obowiązkami zawodowymi;

10. uważa, że tymczasowe dostosowanie tegorocznego cyklu nie może przeważyć nad pierwotnym celem i funkcją europejskiego semestru ani zahamować jego dalszych zmian; przypomina, że cykl europejskiego semestru stanowi dla państw członkowskich UE ugruntowane ramy koordynacji ich polityki budżetowej, gospodarczej, społecznej i polityki zatrudnienia oraz że po wyjściu z kryzysu wywołanego COVID-19 bardziej niż kiedykolwiek potrzebny będzie sprawnie funkcjonujący europejski semestr, aby koordynować te polityki w całej Unii Europejskiej, lecz zauważa również, że w porównaniu z jego początkami europejski semestr został rozszerzony tak, by objąć nim m.in. kwestie związane z sektorem finansowym i opodatkowaniem, a także cele zrównoważonego rozwoju ONZ, dzięki czemu w naszej polityce gospodarczej należycie uwzględniamy wszystkich mieszkańców naszej planety; zauważa, że aby jeszcze bardziej zwiększyć swoją odporność gospodarczą i społeczną, UE musi przestrzegać zasad Europejskiego filaru praw socjalnych; przypomina, że sprzyjanie silniejszemu i zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu w zrównoważony sposób oznacza promowanie odpowiedzialnej polityki budżetowej, reform strukturalnych, skutecznych inwestycji, transformacji cyfrowej, sprawiedliwej transformacji i transformacji ekologicznej; zachęca państwa członkowskie i Komisję, by w planach odbudowy wypracowały odpowiednią równowagę między napędzaniem zrównoważonych, sprzyjających wzrostowi inwestycji publicznych i prywatnych a reformami strukturalnymi;

11. uważa, że europejski semestr 2021 stanowi doskonałą okazję do zwiększenia poczucia odpowiedzialności na szczeblu krajowym, biorąc pod uwagę, że państwa członkowskie opracowują plany odbudowy i zwiększenia odporności dostosowane do ich potrzeb; w związku z tym jest przekonany, że należy zagwarantować, a docelowo nawet zwiększyć legitymację demokratyczną, w tym odpowiednią rolę Parlamentu Europejskiego we wdrażaniu Instrumentu, co zapisano w rozporządzeniu ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; wzywa państwa członkowskie do stworzenia, w razie konieczności za pomocą Instrumentu Wsparcia Technicznego, niezbędnych zdolności administracyjnych i monitorujących, by zagwarantować właściwe i skuteczne wykorzystanie funduszy oraz wysoki poziom ich absorpcji; przypomina, że plany odbudowy i zwiększenia odporności podlegają przekrojowym wymogom należytego zarządzania gospodarczego oraz ogólnemu systemowi przepisów służącemu ochronie budżetu Unii;

II. Perspektywy gospodarcze UE

12. z dużym zaniepokojeniem odnotowuje niezmiernie trudną sytuację, w jakiej znalazły się gospodarki UE, oraz fakt, że zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji na zimę 2021 r. zarówno w strefie euro, jak i w całej UE nastąpił bezprecedensowy spadek PKB; odnotowuje, że w 2020 r. PKB UE skurczył się o 6,3 % (6,8 % w strefie euro), a zgodnie z prognozami dzięki ożywieniu w 2021 r. wzrośnie o 3,7 % (3,8 % w strefie euro);

13. podkreśla, że bezprecedensowa recesja gospodarcza w 2020 r. oraz środki podjęte w reakcji na pandemię doprowadzą relację długu do PKB UE do nowego maksymalnego poziomu 93,9 % (101,7 % w strefie euro) w 2020 r. i do przewidywanego kolejnego wzrostu do poziomu 94,6 % (102,3 % w strefie euro) w 2021 r.; podkreśla, że wciąż utrzymuje się atmosfera wielkiej niepewności, a prognozy gospodarcze w bardzo dużej mierze zależą od tego, jak szybko uda się przezwyciężyć pandemię; rozumie ponadto, że te poziomy długu można zrównoważyć dostatecznym wzrostem gospodarczym; ponownie podkreśla, jak ważna jest długookresowa stabilność długu państwowego; zauważa, że wiele państw członkowskich weszło w obecny kryzys, będąc już w niekorzystnej sytuacji budżetowej, którą jeszcze pogorszyła pandemia;

14. wyraża zaniepokojenie wyjątkowo negatywnym wpływem pandemii COVID-19 na gospodarkę UE, w szczególności na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), jednolity rynek i jego konkurencyjność, oraz podkreśla znaczenie realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, Europejskiego filaru praw socjalnych i celów zrównoważonego rozwoju ONZ; uważa zatem, że koordynacja działań państw członkowskich jest jednym z podstawowych narzędzi ograniczania tego negatywnego wpływu; jest zdania, że jeśli UE nie będzie w stanie odpowiednio zareagować na obecny kryzys, strefa euro i cała UE mogą jeszcze bardziej zostać w tyle w realizacji celów, jakimi są zrównoważenie środowiskowe, konkurencyjność, wydajność, sprawiedliwość i stabilność makroekonomiczna;

15. podkreśla, że ważne jest zapewnienie równych warunków działania na jednolitym rynku przy jednoczesnym uwzględnieniu cech komplikujących sytuację regionów wyspiarskich, peryferyjnych i słabo zaludnionych, a także sytuacji najsłabiej rozwiniętych regionów UE, co jest niezbędnym warunkiem sprzyjania m.in. transformacji cyfrowej, sprawiedliwej transformacji i transformacji ekologicznej, innowacjom oraz przyspieszenia odbudowy gospodarczej i konkurencyjności;

16. wzywa do większej odpowiedzialności za finanse publiczne, do społecznie zrównoważonych reform strukturalnych, które poprawią długoterminową perspektywę i wydajność oraz jakość, między innymi, inwestycji publicznych i prywatnych, w celu doprowadzenia do zielonej i cyfrowej transformacji;

17. jest zaniepokojony wpływem obostrzeń zapobiegających rozprzestrzenianiu się pandemii na niski wzrost wydajności w UE i wyraźne spowolnienie wzrostu wydajności w strefie euro przed pandemią; jest zdania, że należy kontynuować zrównoważoną strategię wspierania trwałego wzrostu gospodarczego i sprzyjać inwestycjom, a jednocześnie ustabilizować budżet; podkreśla, że należy położyć nacisk na zorientowane na przyszłość inwestycje i politykę, w szczególności w państwach członkowskich, które dysponują przestrzenią fiskalną do promowania trwałego i inkluzywnego wzrostu gospodarczego;

18. z zadowoleniem przyjmuje Europejski Zielony Ład jako nową unijną strategię zrównoważonego wzrostu, która łączy cztery wymiary: środowisko, wydajność, stabilność i sprawiedliwość, możliwe dzięki cyfrowym i ekologicznym technologiom, innowacyjnej bazie przemysłowej i strategicznej autonomii;

III. Odpowiedzialna i zrównoważona polityka budżetowa

19. zauważa, że choć pojawiły się nowe wyzwania dla stabilności makroekonomicznej, unia gospodarcza i walutowa znajduje się w znacznie lepszej kondycji, by stawić czoła kryzysowi niż w 2008 r. podczas kryzysu finansowego i gospodarczego; jest przekonany, że promowanie odpornej i zrównoważonej odbudowy gospodarczej zgodnie z celami polityki UE, opartej na ekologicznej, sprawiedliwej i cyfrowej transformacji, jest jednym z najważniejszych bieżących priorytetów; zauważa, że środki przezwyciężenia obecnego kryzysu mają charakter, który wymaga - tak długo, jak to konieczne - ekspansywnej polityki fiskalnej;

20. wskazuje, że te państwa członkowskie, które miały bufor finansowy, były w stanie zmobilizować pakiety zachęt fiskalnych znacznie szybciej i bez nadmiernych kosztów, jakie pociąga za sobą finansowanie zewnętrzne, co pomogło w złagodzeniu negatywnych społeczno-gospodarczych skutków pandemii; przypomina, że uzupełnianie buforów finansowych w sposób odpowiedzialny społecznie z upływem czasu pozwoli lepiej przygotować się na nowe kryzysy; wzywa jednak państwa członkowie, Komisję i Radę, aby nie powtarzały błędów z przeszłości w reakcji na kryzys gospodarczy; podziela pogląd Europejskiej Rady Budżetowej, że szybka zmiana kursu polityki budżetowej nie jest wskazana dla ożywienia gospodarczego;

21. odnotowuje, że Komisja zamierza przedstawić zalecenia dotyczące sytuacji budżetowej państw członkowskich w 2021 r., jak przewidziano w pakcie stabilności i wzrostu; wskazuje, że ramy zarządzania gospodarczego powinny również uwzględniać obecne realia gospodarcze i być spójne z priorytetami politycznymi UE, a jednocześnie przestrzegać uproszczonych, jasnych i praktycznych reguł fiskalnych, które należy poddać przeglądowi i odpowiednio dostosować do wyników; domaga się bardziej pragmatycznego podejścia oraz podkreśla, że nowe ramy powinny być bardziej rygorystyczne w czasach dobrej koniunktury i elastyczniejsze w momencie jej pogorszenia;

22. niezależnie od wyniku dyskusji na temat reformy paktu stabilności i wzrostu, podkreśla, że obecne przepisy fiskalne i budżetowe UE gwarantują elastyczność w czasach kryzysu dzięki ogólnej klauzuli wyjścia w pakcie stabilności i wzrostu oraz umożliwiają wszystkim państwom członkowskim przyjęcie kursu polityki budżetowej chroniącego gospodarki UE, a więc charakteryzuje je wyjątkowa antycykliczność;

23. podkreśla, że ogólna klauzula wyjścia będzie obowiązywała tak długo, jak będzie potrzebna, aby wesprzeć państwa członkowskie w wychodzeniu z pandemii i podnieść ich konkurencyjność, a także wzmocnić odporność gospodarki i społeczeństwa; przyjmuje do wiadomości opinię Komisji, zgodnie z którą stosownie do obecnych wstępnych wskazówek ogólna klauzula wyjścia powinna być nadal stosowana w 2022 r. i zniesiona w 2023 r.; zwraca się do Komisji o ocenę wyłączenia lub dalszego stosowania ogólnej klauzuli wyjścia w ramach pakietu dotyczącego europejskiego semestru na podstawie prognozy gospodarczej z wiosny 2021 r.; zauważa, że po wyłączeniu ogólnej klauzuli wyjścia Komisja będzie nadal brać pod uwagę sytuację w poszczególnych krajach;

24. przyjmuje do wiadomości komunikat Komisji w sprawie reakcji polityki budżetowej na pandemię COVID-19 ¹¹ , w którym przedstawiono rozważania na temat sposobu koordynowania na szczeblu UE polityki budżetowej, aby przejść do następnego etapu skoordynowanego podejścia w walce z pandemią, podtrzymać żywotność gospodarki, wspierać trwałe ożywienie gospodarcze i utrzymać stabilność finansów publicznych w perspektywie średnioterminowej; przyznaje, że uruchomienie ogólnej klauzuli wyjścia pozwala państwom członkowskim tymczasowo przerwać realizację średniookresowego celu budżetowego, pod warunkiem że nie zagraża to stabilności fiskalnej w średnim okresie i nie prowadzi do zawieszenia procedur w ramach paktu; przyjmuje do wiadomości ocenę Komisji, zgodnie z którą zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju wzrosły z powodu poważnych skutków kryzysu oraz że w perspektywie średnioterminowej prawdopodobnie doprowadzi to do mniej korzystnych tendencji w zakresie wzrostu gospodarczego i sytuacji finansów publicznych; podkreśla apel Komisji o jak najlepsze wykorzystanie ogólnej klauzuli wyjścia i instrumentu Next Generation EU;

25. wzywa Komisję do podjęcia zdecydowanych działań w celu rozwiązania problemu oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i uchylania się od opodatkowania, a także prania pieniędzy, które pozbawiają budżety krajowe potencjalnych zasobów i ograniczają zdolność rządów do działania m.in. na rzecz odbudowy po pandemii COVID-19;

26. odnotowuje, że do końca kwietnia 2021 r. Komisja zamierza dokładnie ocenić aktualne nierówności w wybranych państwach członkowskich; zauważa następnie, że wiele istniejących zakłóceń równowagi makroekonomicznej pogłębiło się z powodu kryzysu związanego z COVID-19;

27. zwraca uwagę na pilną konieczność uzupełnienia i wzmocnienia struktury unii gospodarczej i walutowej oraz dokończenie budowy unii bankowej i unii rynków kapitałowych w celu ochrony obywateli i zmniejszenia presji na finanse publiczne w razie wstrząsów zewnętrznych i aby przezwyciężyć nierównowagę społeczną i gospodarczą;

IV. Zrównoważone i trwałe reformy strukturalne sprzyjające wzrostowi gospodarczemu

28. jest świadomy, że kryzysu COVID-19 nie da się zakończyć wyłącznie za pomocą polityki walutowej i fiskalnej; podkreśla w związku z tym znaczenie głębokich, sprzyjających wzrostowi, zrównoważonych, trwałych i sprawiedliwych społecznie dostosowanych do potrzeb reform strukturalnych w celu osiągnięcia m.in. trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i zatrudnieniu, który skutecznie wesprze ożywienie gospodarcze, a także transformację cyfrową i ekologiczną, wysokiej jakości zatrudnienie, ograniczanie ubóstwa oraz celów zrównoważonego rozwoju ONZ, a także pobudzi konkurencyjność i jednolity rynek, zwiększając konwergencję oraz silniejszy i trwały wzrost w Unii i państwach członkowskich; wskazuje, że potencjał długoterminowego wzrostu gospodarek państw członkowskich można zwiększyć jedynie dzięki reformom strukturalnym; zauważa jednak, że skuteczność i sukces ujednolicenia polityki państw członkowskich będą zależeć od przeglądu paktu stabilności i wzrostu oraz zmian, które zostaną wprowadzone po jego zakończeniu, a także od wzięcia przez państwa członkowskie odpowiedzialności za wdrażanie skierowanych do nich zaleceń;

29. wzywa Komisję do rozpoczęcia prac nad wskaźnikiem klimatycznym do celów oceny rozbieżności między obecną strukturą budżetów państw członkowskich a scenariuszem budżetowym przewidzianym w porozumieniu paryskim; podkreśla, że wskaźnik powinien dostarczać państwom członkowskim informacji na temat ich trajektorii w ramach porozumienia paryskiego, tak aby do 2050 r. Europa mogła stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu; oczekuje, że wskaźnik klimatyczny będzie punktem odniesienia różnych strategii politycznych UE, a zatem będzie również wykorzystywany jako przewodnik dla europejskiego semestru, bez uszczerbku dla jego pierwotnego celu;

30. jest zdania, że rozwijanie umiejętności cyfrowych stanowi warunek gwarantujący, że wszyscy Europejczycy będą mogli uczestniczyć w życiu społecznym i czerpać korzyści z transformacji cyfrowej; wymaga to reform w dziedzinie kształcenia, umiejętności i uczenia się przez całe życie, które pokierują rynkiem pracy w okresie transformacji, oraz pomogą rozwijać i wdrażać kluczowe technologie cyfrowe oraz budować cyfrową przyszłość Europy; podkreśla także, że należy wspierać równy przekrojowy dostęp do infrastruktury cyfrowej, urządzeń i umiejętności cyfrowych, aby zapobiec powstaniu przepaści cyfrowej;

31. wzywa państwa członkowskie i Komisję do stworzenia ram regulacyjnych i ram zarządzania - przy jednoczesnym poszanowaniu stabilności fiskalnej i solidnych zasad budżetowych - obejmujących zasady inwestowania lub inne odpowiednie mechanizmy, które będą przewidywalne oraz wesprą inwestycje publiczne i prywatne zgodnie z długoterminowymi celami UE, a jednocześnie przygotują państwa członkowskie do reagowania na przyszłe kryzysy;

32. zauważa, że w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Komisja zachęca państwa członkowskie do składania ich krajowych planów reform i planów odbudowy i zwiększania odporności w jednym dokumencie;

33. podkreśla, że Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który przewiduje pomoc finansową, może zapewniać wyjątkową możliwość wspierania państw członkowskich w eliminowaniu wyzwań określonych z ramach europejskiego semestru;

34. przypomina, że społecznie zrównoważone i sprzyjające wzrostowi reformy strukturalne nie zawsze wymagają przestrzeni fiskalnej, lecz raczej działań politycznych, ustawodawczych i administracyjnych;

35. podkreśla, że niezbędne będą stałe monitorowanie i obserwacja, a państwa członkowskie powinny eliminować pojawiające się zakłócenia równowagi za pomocą reform, które zwiększają odporność gospodarczą i społeczną, a także promują transformację cyfrową oraz ekologiczną i sprawiedliwą transformację; wyraża zadowolenie, że Komisja będzie nadal monitorować wdrażanie przez państwa członkowskie reform proponowanych w latach ubiegłych w zaleceniach dla poszczególnych krajów; uważa, że proces ten powinien uwzględniać perspektywy gospodarcze i społeczne państw członkowskich;

V. Inwestycje

36. podkreśla, że UE stoi przed bezprecedensowym wyzwaniem, jakim jest złagodzenie skutków gospodarczych pandemii, z uwzględnieniem strategii UE w celu wywarcia trwałego wpływu na odporność państw członkowskich, i uważa, że odbudowę gospodarczą należy prowadzić przez wzmocnienie rynku wewnętrznego, badań i innowacji, w zgodzie z Europejskim Zielonym Ładem i celami zrównoważonego rozwoju ONZ, wdrożenie europejskiego filaru praw socjalnych oraz zwiększenie konkurencyjnością, przy jednoczesnej poprawie sytuacji MŚP i ich dostępu do kapitału prywatnego; jest przekonany, że wymaga to zarówno zwiększenia poziomu inwestycji skutecznych pod względem gospodarczym, społecznym, środowiskowym i cyfrowym w perspektywie długoterminowej, jak i zwiększenia konwergencji i spójności w UE i państwach członkowskich;

37. podkreśla brak inwestycji w sytuacji, gdy prognozy wskazują na potrzebę ich zwiększenia; podkreśla, że inwestycje publiczne są ograniczone, gdyż opierają się na skąpych zasobach finansowanych głównie przez podatników; zwraca uwagę, że wielkość luki inwestycyjnej wymaga także znacznych inwestycji prywatnych i publicznych, zapewniających odpowiedni poziom infrastruktury, oraz przewidywalnego i korzystnego otoczenia biznesowego sprzyjającego takim inwestycjom;

38. podkreśla, że państwa członkowskie powinny skupić się na ukierunkowanych, zrównoważonych inwestycjach publicznych i prywatnych w przyszłościową infrastrukturę i w inne obszary, które jeszcze bardziej wzmacniają jednolity rynek, przejście na czystsze, inkluzywne, zrównoważone i cyfrowe społeczeństwo oraz zwiększają konkurencyjność i strategiczną autonomię UE; w związku z tym jest zdania, że należy priorytetowo traktować projekty o charakterze ponadgranicznym i wielokrajowym;

39. podkreśla potrzebę przyjęcia polityki przyjaznej inwestycjom, zmniejszenia obciążeń administracyjnych i zagwarantowania równych warunków działania, w szczególności dla MŚP, które stanowią trzon gospodarki UE i główne źródło miejsc pracy; uważa, że ułatwiłoby to odbudowę gospodarczą i stworzyłyby korzystne warunki dla długoterminowego wzrostu;

VI. Bardziej demokratyczny europejski semestr

40. podkreśla znaczenie pełnej debaty i odpowiedniego zaangażowania parlamentów państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego w proces europejskiego semestru; ponawia swój apel o wzmocnienie demokratycznej roli Parlamentu Europejskiego w ramach zarządzania gospodarczego oraz wzywa Radę i Komisję do należytego uwzględnienia rezolucji przyjętych przez parlamenty; zwraca się do Komisji o informowanie w jednakowym stopniu zarówno Parlamentu Europejskiego, jak i Rady, jako współprawodawców, o wszystkich aspektach związanych ze stosowaniem unijnych ram zarządzania gospodarczego, w tym na etapach przygotowawczych;

41. wzywa do zaangażowanej koordynacji z partnerami społecznymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim, w celu wzmocnienia demokratycznej rozliczalności i przejrzystości;

42. podkreśla ważną rolę Komisji Gospodarczej i Monetarnej w podejmowaniu działań mających na celu poprawę rozliczalności wobec Parlamentu Europejskiego, gdyż zgromadzone dotychczas doświadczenia związane z funkcjonowaniem europejskiego semestru pokazują, że obecne rozwiązania w zakresie rozliczalności można usprawnić, aby poprawić legitymację i skuteczność procesu;

43. przypomina, że europejski semestr to procedura mieszana, obejmująca w ciągu roku zarówno tzw. semestr krajowy, jak i semestr europejski; przypomina, jak ważna jest zasada pomocniczości i proporcjonalności;

o

o o

44. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

1 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 12.

2 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 41.

3 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 8.

4 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 33.

5 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25.

6 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 1.

7 Dz.U. L 140 z 27.5.2013, s. 11.

8 Dz.U. L 140 z 27.5.2013, s. 1.

9 Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 28.

10 https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/ip144_en_1.pdf

11 Komunikat Komisji z dnia 3 marca 2021 r. pt. "Rok od wybuchu pandemii COVID-19 - działania z zakresu polityki fiskalnej" (COM(2021)0105).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2021.474.91
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2021 r. w sprawie europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r. (2021/2004(INI))
• Data aktu: 11/03/2021
• Data ogłoszenia: 24/11/2021