P9_TA(2020)0285Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 października 2020 r. zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE (2020/2006(INL))
(2021/C 404/11)
(Dz.U.UE C z dnia 6 października 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
- uwzględniając art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) - wniosek w sprawie planu działania UE" z dnia 21 maja 2003 r. (COM(2003)0251),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiające obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna ("unijne rozporządzenie w sprawie drewna") 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje 2 ,
- uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1905/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiające instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju 3 ,
- uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju określone przez ONZ w Agendzie 2030, w szczególności cel nr 12 dotyczący odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji oraz cel nr 15, aby chronić, przywrócić oraz promować zrównoważone użytkowanie ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie lasami, zwalczać pustynnienie, powstrzymywać i odwracać proces degradacji gleby oraz powstrzymać utratę różnorodności biologicznej,
- uwzględniając porozumienie paryskie osiągnięte podczas 21. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21),
- uwzględniając badanie dotyczące wymogów w zakresie należytej staranności w łańcuchach dostaw zlecone przez Dyrekcję Generalną Komisji ds. Sprawiedliwości i Konsumentów (2020 r.),
- uwzględniając badanie Biura Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS) pt. "Ramy prawne UE mające na celu zatrzymanie i odwrócenie procesu globalnego wylesiania powodowanego przez UE - ocena europejskiej wartości dodanej" z września 2020 r. 4 ,
- uwzględniając konkluzje Rady i rządów państw członkowskich zasiadających w Radzie w sprawie komunikatu dotyczącego zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów z dnia 16 grudnia 2019 r.,
- uwzględniając deklarację amsterdamską z 7 grudnia 2015 r. zatytułowaną "Towards Eliminating Deforestation from Agricultural Commodity Chains with European Countries" [W kierunku eliminacji wylesiania z łańcuchów towarów rolnych obejmujących kraje europejskie],
- uwzględniając program ONZ na rzecz redukcji emisji spowodowanych wylesianiem i degradacją lasów w krajach rozwijających się (REDD+),
- uwzględniając Strategiczny plan ONZ na rzecz lasów w okresie 2017-2030, który określa sześć globalnych celów dla lasów oraz 26 powiązanych celów, które należy osiągnąć do 2030 r.,
- uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia, przyjętą dnia 17 czerwca 1994 r.,
- uwzględniając krajowe platformy zrównoważonych towarów rozwijane w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP),
- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,
- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 1966 r.,
- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej 5 ,
- uwzględniając Amerykańską Konwencję Praw Człowieka z 1969 r.,
- uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z 1987 r.,
- uwzględniając konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 169 z 1989 r. dotyczącą ludności tubylczej i plemiennej,
- uwzględniając Deklarację praw ludów tubylczych ONZ z 2007 r.,
- uwzględniając wytyczne OECD/FAO dotyczące odpowiedzialnego łańcucha dostaw rolnych,
- uwzględniając sprawozdanie FAO o stanie lasów na świecie w 2020 r.,
- uwzględniając publikację FAO dotyczącą sytuacji światowych lasów z 2018 r., pt. "The State of the World's Forests 2018 - Forest pathways to sustainable development" [Stan lasów na świecie - możliwe scenariusze zrównoważonego rozwoju];
- uwzględniając ocenę światowych zasobów leśnych FAO z 2015 r. (repertorium danych FRA z 2015 r.);
- uwzględniając Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) z 1973 r.,
- uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej z 1992 r. oraz związany z nią protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym z 2000 r., a także Protokół o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów z 2010 r.,
- uwzględniając sprawozdanie za 2019 r. z globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych z dnia 6 maja 2019 r. sporządzone przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów ONZ,
- uwzględniając zasady odpowiedzialnego inwestowania ONZ z 2006 r.,
- uwzględniając wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka, przyjęte przez Radę Praw Człowieka ONZ w 2011 r., oraz wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, zaktualizowane w 2011 r.,
- uwzględniając sprawozdanie specjalne dotyczące zmiany klimatu i gruntów z dnia 8 sierpnia 2019 r. opracowane przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu ONZ,
- uwzględniając globalny program Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) dotyczący zwalczania przestępstw przeciwko dzikiej faunie i lasom,
- uwzględniając Konwencję o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, przyjętą 25 czerwca 1998 r. w Aarhus przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie strategii politycznych UE na rzecz obrońców praw człowieka 6 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich 7 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 kwietnia 2017 r. w sprawie oleju palmowego i wylesiania lasów deszczowych 8 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wpływu międzynarodowych i unijnych politycznych strategii handlowych na globalne łańcuchy wartości 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lipca 2018 r. w sprawie łamania praw rdzennej ludności na świecie, w tym masowego wykupu gruntów rolnych 10 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2018 r. w sprawie przejrzystego i odpowiedzialnego zarządzania zasobami naturalnymi w krajach rozwijających się: kwestia lasów 11 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu 12 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie 15. posiedzenia Konferencji Stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej 13 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 września 2020 r. w sprawie roli UE w ochronie i odtwarzaniu światowych lasów 14 ,
- uwzględniając dokument "Forest Pledge" ("Zobowiązanie na rzecz lasów") z 21 marca 2019 r., w którym wielu obecnych posłów do Parlamentu Europejskiego podjęło zobowiązanie do wspierania polityki ochrony i przywracania lasów na całym świecie oraz uznawania i ochrony terytoriów społeczności zamieszkujących lasy i praw tych społeczności,
- uwzględniając konkluzje Rady z 28 czerwca 2018 r. o egzekwowaniu prawa, zarządzaniu i handlu w dziedzinie leśnictwa;
- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów" z dnia 23 lipca 2019 r. (COM(2019)0352),
- uwzględniając dokument Komisji zatytułowany "Studium wykonalności dotyczące możliwości intensyfikacji działań UE przeciwko wylesianiu" ze stycznia 2018 r.,
- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Europejski Zielony Ład" z dnia 11 grudnia 2019 r. (COM(2019)0640),
- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 - Przywracanie przyrody do naszego życia" z dnia 20 maja 2020 r. (COM(2020)0380),
- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego" z dnia 20 maja 2020 r. (COM(2020)0381),
- uwzględniając deklarację przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego z kwietnia 2018 r. dotyczącą roli UE w ochronie lasów,
- uwzględniając art. 47 i 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinie Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Rozwoju, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A9-0179/2020),
A. mając na uwadze, że zróżnicowane pod względem biologicznym lasy będące naturalnymi pochłaniaczami dwutlenku węgla są niezbędne w walce ze zmianą klimatu zgodnie z celami porozumienia paryskiego, do których należy utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie o znacznie mniej niż 2 oC powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej oraz dążenie do tego, by ograniczyć wzrost do 1,5 oC powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, ponieważ z najnowszych danych naukowych wynika, że ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 oC przyczyniłoby się znacznie do zmniejszenia szkód dla ludzi i ekosystemów naturalnych w porównaniu ze wzrostem temperatury o 2 oC 15 , a także do przystosowania się do zmiany klimatu i zachowania różnorodności biologicznej; mając na uwadze, że nie tylko obszary wylesione, ale również lasy, które uległy degradacji wskutek działalności człowieka, mogą stać się źródłem dwutlenku węgla;
B. mając na uwadze, że lasy zajmują 30 % powierzchni Ziemi i znajduje się w nich 80 % światowej bioróżnorodności 16 ; mając na uwadze, że lasy stanowią niezbędną infrastrukturę organiczną dla niektórych najbardziej zagęszczonych, delikatnych i zróżnicowanych ekosystemów naszej planety; mając na uwadze, że wylesianie stanowi najpoważniejsze zagrożenie dla 85 % gatunków zagrożonych lub zagrożonych wyginięciem oraz mając na uwadze, że w latach 19702012 wskutek wylesiania z powierzchni Ziemi zniknęło już 58 % kręgowców 17 ;
C. mając na uwadze, że lasy stanowią źródło utrzymania i dochodu dla około 25 % ludności świata 18 i ich niszczenie ma poważne konsekwencje dla źródeł utrzymania najbardziej zagrożonej ludności, w tym ludów tubylczych, które są w znacznym stopniu zależne od ekosystemów leśnych;
D. mając na uwadze, że emisje wynikające ze zmiany użytkowania gruntów, zwłaszcza w związku z wylesianiem, stanowią około 12 % globalnych emisji gazów cieplarnianych i zajmują drugie miejsce wśród przyczyn zmian klimatu, po spalaniu węgla, ropy naftowej i gazu 19 ;
E. mając na uwadze, że wylesianie dotyczy szczególnie lasów pierwotnych; mając na uwadze, że lasy pierwotne są niezwykle zasobne w pierwiastek węgiel, a ponadto charakteryzują się wyjątkowo bogatą bioróżnorodnością i unikalnymi warunkami ekologicznymi, a zatem nie można ich zastąpić nowo sadzonymi lasami; mając na uwadze, że zalesianie prowadzone w sposób zgodny z ochroną i rozwojem lokalnych ekosystemów może odegrać pewną rolę w walce ze zmianą klimatu;
F. mając na uwadze, że do uporania się z utratą różnorodności biologicznej i kryzysem klimatycznym niezbędne jest, aby lasy chroniono i odtwarzano w sposób maksymalizujący ich zdolność do magazynowania dwutlenku węgla i ochrony różnorodności biologicznej; mając na uwadze, że daje to liczne korzyści, gdyż sprzyja osiąganiu w istniejących lasach maksymalnego potencjału magazynowania dwutlenku węgla przy jednoczesnym odtworzeniu uprzednio zdegradowanych ekosystemów i umożliwieniu rozkładu materiałów organicznych, a także chroni różnorodność biologiczną, glebę, powietrze, grunty i wodę;
G. mając na uwadze, że na całym świecie coraz silniejsza jest presja społeczna dotycząca funkcji lasów niezwiązanych z produkcją, często z całkowitej sprzeczności z pogarszającym się stanem lasów;
H. mając na uwadze, że lasy świadczą ważne usługi ekosystemowe na rzecz społeczeństwa, takie jak czyste powietrze, regulacja przepływu wody, ograniczenie emisji dwutlenku węgla, ochrona przeciwko erozji wodnej i wietrznej, siedliska dla zwierząt i roślin, rekultywacja terenów zdegradowanych, odporność na zmianę klimatu; wartość naturalnej regulacji przepływów wody w samych tylko lasach oszacowano na 1360 do 5235 USD rocznie na hektar (liczby z 2007 r.) 20 , a na tę "usługę naturalną" silnie oddziałuje wylesianie; mając na uwadze, że lasy i różnorodność biologiczna są wartością samą w sobie, wykraczającą poza wartość użytkową dla człowieka, w tym jako magazyny dwutlenku węgla, a wartości tej nie da się określić kwotowo ani ilościowo;
I. mając na uwadze, że dla wielu osób i ludów lasy mają wartość kulturową, społeczną i duchową;
J. mając na uwadze, że choć w ostatnich dziesięcioleciach powierzchnia lasów w Unii powiększyła się, w ciągu ostatnich 18 lat następowała coraz większa utrata pokrywy leśnej na świecie, a w samym 2019 r. zniszczeniu uległo 3,8 mln hektarów pierwotnych lasów deszczowych 21 ;
K. mając na uwadze, że wylesianie, degradacja i przekształcanie światowych lasów nasila zagrożenie dla ludności tubylczej i społeczności lokalnych, które doświadczają naruszeń praw człowieka, ataków i zabójstw w odpowiedzi na podejmowane próby ochrony swoich lasów, gruntów i środowiska, a w 2018 r. każdego tygodnia mordowano średnio ponad trzech obrońców gruntów i środowiska, w wyniku czego w ostatnim dziesięcioleciu w samym tylko regionie Amazonii z powodu konfliktów na tle zasobów i wykorzystania gruntów zginęło ponad 300 osób 22 ;
L. mając na uwadze, że zmiana klimatu, utrata bioróżnorodności na świecie oraz niszczenie i zmiana naturalnych ekosystemów, w tym lasów, wywiera ogromny wpływ na siedliska gatunków żyjących dziko i prowadzi do zwiększonego kontaktu dzikich zwierząt, ludzi i zwierząt udomowionych, co podnosi ryzyko nowych wybuchów epidemii i pandemii chorób pochodzących z dzikiej przyrody; mając na uwadze, że Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) potwierdza, iż wzrost liczby nowych chorób zakaźnych ma związek z coraz szybszym ubytkiem powierzchni lasów tropikalnych, zwłaszcza na potrzeby plantacji olejowców lub soi 23 ; mając na uwadze, że ponad dwie trzecie nowo występujących chorób zakaźnych pochodzi od zwierząt, w znacznej większości - od zwierząt dzikich; mając na uwadze, że ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej i sprawnie funkcjonujących ekosystemów ma zatem zasadnicze znaczenie dla zwiększenia naszej odporności i zapobiegania powstawaniu i rozprzestrzenianiu się przyszłych chorób;
M. mając na uwadze, że woda to cenny zasób; mając na uwadze, że brak lub niewłaściwe wdrożenie ram prawnych dotyczących ochrony zasobów wodnych uniemożliwia kontrolę wykorzystania tych zasobów, a jednocześnie umożliwia nadmierny pobór wód, zanieczyszczanie i masowy wykup zasobów wodnych; mając na uwadze, że taka sytuacja ma negatywne skutki dla ekosystemów znajdujących się poniżej zbiorników wodnych oraz dla społeczności lokalnych; mając na uwadze przypadki masowego wykupu zasobów wodnych związanego z produkcją towarów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów 24 ;
N. mając na uwadze, że zrównoważone gospodarowanie zasobami leśnymi i surowcami odnawialnymi oraz użytkowanie gruntów leśnych w taki sposób i w takim tempie, aby utrzymać ich różnorodność biologiczną, zdolność do regeneracji, żywotność i potencjał do spełniania obecnie i w przyszłości odpowiednich funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych na szczeblu lokalnym, krajowym i globalnym oraz nie powodować szkód w innych ekosystemach, jest ważnym elementem ogólnego podejścia politycznego do powstrzymania wylesiania, zarówno na szczeblu unijnym, jak i globalnym;
O. mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami konsumpcja w Unii przyczynia się do co najmniej 10 % globalnego wylesiania;
P. mając na uwadze, jak ważne jest propagowanie zrównoważonego żywienia, uświadamianie konsumentów, jaki wpływ mają wzorce konsumpcji, i udzielanie informacji o rodzajach diety lepszych dla zdrowia ludzkiego i mających mniejszy ślad środowiskowy;
Uwagi ogólne
1. podkreśla, że powiększanie powierzchni gruntów wykorzystywanych do celów rolniczych odpowiada za ok. 80 % światowego wylesiania 25 ; w tym kontekście zaznacza, że w komunikacie Komisji zatytułowanym "Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów" z lipca 2019 r. uznano, że popyt unijny na olej palmowy, mięso, soję, kakao, kukurydzę, drewno, kauczuk, w tym w formie produktów przetworzonych lub usług, znajduje się wśród głównych czynników przyczyniających się do wylesiania, degradacji lasów, niszczenia ekosystemów i wynikającego stąd naruszania praw człowieka na całym świecie, a także odpowiada za ok. 10 % światowego udziału w wylesianiu uwzględnionym w ogólnej końcowej konsumpcji 26 ; zauważa ponadto, że unijna konsumpcja innych towarów, takich jak bawełna, kawa, trzcina cukrowa, rzepak i krewetki pochodzące z lasów namorzynowych, również przyczynia się do wylesiania na świecie;
2. zauważa, że ochrona lasów i zapobieganie ich degradacji to niektóre z największych wyzwań naszych czasów dla zrównoważonego rozwoju i że bez niej nie uda się osiągnąć celów Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, porozumienia paryskiego czy Zielonego Ładu; podkreśla, że w wielu częściach świata nie można zapewnić zrównoważonego wykorzystywania lasów i ekosystemów za pośrednictwem obecnych strategii politycznych;
3. z najwyższym niepokojem zauważa, że w okresie od 2014 r. do 2018 r. wskaźnik utraty pokrywy leśnej wzrósł o 43 % do średniej utraty na poziomie 26,1 mln ha rocznie, w porównaniu z 18,3 mln ha rocznie w okresie od 2002 r. do 2013 r.; wyraża szczególne zaniepokojenie utratą lasów pierwotnych - według dostępnych danych w ciągu ostatnich trzech lat (2016, 2017 i 2018 r.) odnotowano najwyższe wskaźniki utraty w tym stuleciu, przy czym wskaźnik wylesiania w samej Amazonii w Brazylii w czerwcu 2019 r. wzrósł o 88 % w porównaniu z czerwcem 2018 r.; zwraca uwagę, że niszczenie i degradacja lasów naturalnych odbywa się nie tylko na obszarach tropikalnych, ale na całym świecie, w tym na terytorium Unii i w jej bezpośrednim sąsiedztwie;
4. ubolewa, że globalna powierzchnia lasów wynosi obecnie tylko około 68 % szacowanego poziomu sprzed epoki przemysłowej, że w wyniku wycinki lasów i produkcji drewna w latach 1990-2015 pokrywa leśna zmniejszyła się o 290 mln ha oraz że w latach 2000-2013 powierzchnia lasów niezakłóconych ludzką działalnością (obszarów o powierzchni ponad 500 km2, w których przy pomocy satelitów nie wykryto żadnej działalności człowieka) zmniejszyła się o 7 % 27 ;
5. uważa również, że zmiana i niszczenie siedlisk poprzez ingerowanie w naturalne obszary leśne ma poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi i zwierząt na świecie, a także wpływa na różnorodność biologiczną, w szczególności na wzrost występowania chorób odzwierzęcych (spowodowały one 50 pandemii w ciągu ostatnich 30 lat), ostatnio pandemii COVID-19;
6. zauważa z zaniepokojeniem, że w tragicznym kontekście pandemii COVID-19 badania naukowe nadal potwierdzają niepokojący związek chorób odzwierzęcych z wylesianiem, zmianą klimatu i utratą bioróżnorodności;
7. podkreśla, że lasy pierwotne są niezastąpione, a ich utraty nie można zrekompensować żadną nową strategią dotyczącą lasów; zauważa, że powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów w połączeniu z ochroną istniejących lasów, zrównoważoną renaturalizacją, zalesianiem i ponownym zalesianiem w taki sposób, aby zmaksymalizować zdolność lasów do składowania dwutlenku węgla i ochrony różnorodności biologicznej, może zapewnić źródła utrzymania, zwiększyć
dochody społeczności lokalnych i stworzyć możliwości rozwoju gospodarczego; podkreśla w związku z tym znaczenie promowania agroekologii i zrównoważonej produkcji rolnej na szczeblu globalnym, krajowym, regionalnym i lokalnym, aby zapobiegać niezrównoważonym praktykom w zakresie użytkowania gruntów i gospodarowania nimi, radzić sobie z zakłóceniami wynikającymi ze zjawisk naturalnych i łagodzić zmianę klimatu;
8. podkreśla, że obecność dużych obszarów leśnych pomaga zapobiegać pustynnieniu regionów kontynentalnych; proponuje, aby w polityce rozwoju i polityce handlowej zwrócić szczególną uwagę również na ochronę lasów jako źródła wilgoci; podkreśla na przykład, że aż 40 % całkowitych opadów atmosferycznych w regionie Wyżyny Abisyńskiej, będących głównym źródłem Nilu, pochodzi z wilgoci wytworzonej w lasach w dorzeczu Konga, a także że zatrzymanie wylesiania w tym regionie jest istotne również ze względu na kryzys klimatyczny i uchodźczy;
9. podkreśla, że przyczyny wylesiania jako takie wykraczają poza sektor leśny i wiążą się z szerokim zakresem zagadnień, takich jak własność gruntów, słabe rządy i słabe egzekwowanie prawa, ochrona praw ludności tubylczej, zmiana klimatu, demokracja, prawa człowieka i wolność polityczna, poziom konsumpcji towarów, duża zależność od importu pasz, polityka rolna, a także brak polityki publicznej zachęcającej do zrównoważonego i legalnego pozyskiwania i takiejże produkcji towarów oraz do promowania odpowiednich praktyk w tym zakresie; przypomina, że kobiety tubylcze i kobiety na obszarach wiejskich odgrywają centralną rolę w ochronie ekosystemów leśnych; wzywa Komisję do większych starań o całościowe podejście do problemu wylesiania w ramach spójnych i prawnie wiążących ram politycznych, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony ekosystemów; uważa, że równość płci w edukacji leśnej to zasadniczy element zrównoważonej gospodarki leśnej i że powinno to znaleźć odzwierciedlenie w polityce Unii;
10. zauważa, że w wielu państwach do wylesiania przyczyniają się: brak odpowiedniej polityki (takiej jak zagospodarowanie przestrzenne), niejasne relacji własności i inne prawa własności gruntu, nieodpowiednie zarządzanie i egzekwowanie prawa, nielegalne działania i niewystarczające inwestycje w zrównoważoną gospodarkę leśną;
11. odnotowuje, że od grudnia 2015 r. Parlament Europejski przyjął 40 sprzeciwów wobec przywozu genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, z czego 11 dotyczyło przywozu genetycznie zmodyfikowanej soi; przypomina, że jednym z powodów sprzeciwu wobec tego przywozu było wylesianie związane z uprawą tych produktów w krajach takich jak Brazylia i Argentyna, gdzie uprawia się niemal wyłącznie soję zmodyfikowaną genetycznie, by móc w uprawach stosować więcej pestycydów; odnotowuje niedawno opublikowane zrecenzowane badanie przeprowadzone przez naukowców z całej UE, w którym stwierdzono, że Unia ma największy ślad węglowy na świecie z powodu przywozu soi z Brazylii, o 13,8 % większy niż przywóz do Chin, które są największym importerem soi na świecie; zauważa, że tak duży ślad węglowy Unii wynika z jej udziału w emisjach pochodzących z wylesiania uwzględnionego w konsumpcji 28 ; odnotowuje ponadto, że według Komisji soja stanowi, w ujęciu historycznym, najważniejszy czynnik w Unii przyczyniający się do światowego wylesiania i powiązanych emisji, odpowiadający za prawie połowę wylesiania uwzględnionego w konsumpcji w odniesieniu do całego unijnego przywozu 29 ;
12. zwraca uwagę, że produkcja GMO jest kluczowym czynnikiem wylesiania, zwłaszcza w Brazylii i Argentynie, i uważa, że należy położyć kres przywozowi GMO do Unii; przypomina, że spożycie mięsa, nawet w UE, przyczynia się do wylesiania poza UE, gdyż zwiększa popyt na tanią, zmodyfikowaną genetycznie paszę dla zwierząt, a zwłaszcza na przywóz zmodyfikowanej genetycznie soi;
13. zauważa, że przekształcanie pastwisk i gruntów rolnych wykorzystywanych pierwotnie do produkcji żywności i pasz w grunty przeznaczone do produkcji paliw z biomasy (zmiana pośrednia użytkowania gruntów) również może mieć negatywny wpływ na lasy;
Dobrowolne systemy certyfikacji i znakowania przez strony trzecie
14. z zadowoleniem przyjmuje rosnącą świadomość przedsiębiorstw w zakresie globalnego wylesiania, degradacji lasów i niszczenia ekosystemów, potrzeby działań korporacyjnych i związanych z nimi zobowiązań, a także coraz częstsze apele o przejrzyste, spójne, jednolite, solidne i możliwe do wyegzekwowania wymogi dotyczące zrównoważonych łańcuchów dostaw, w tym zmniejszone zapotrzebowanie na towary stwarzające zagrożenie dla lasów; zauważa, że niektóre podmioty przyjęły Deklarację nowojorską w sprawie lasów z 2014 r. i podjęły działania w celu przeciwdziałania wylesianiu, ale niestety działania te często nie są ambitne, obejmują jedynie części łańcucha dostaw i nie są pomyślane tak, aby eliminować liczne powiązane ze sobą przyczyny wylesiania 30 , w związku z czym nie przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju ani do realizacji zapowiedzianych zobowiązań; podkreśla w związku z tym, że dobrowolne zobowiązania przedsiębiorstw w zakresie przeciwdziałania wylesianiu nie są jeszcze wystarczające, aby powstrzymać globalne wylesianie;
15. zwraca uwagę, że systemy certyfikacji prowadzone przez strony trzecie odgrywają istotną rolę w łączeniu przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego w celu wypracowania wspólnego stanowiska wobec problemu wylesiania; zauważa jednak, że chociaż dobrowolne systemy certyfikacji przez strony trzecie przyczyniły się do rozwoju dobrych praktyk, systemy te same w sobie nie mogą powstrzymać ani odwrócić globalnego wylesiania i degradacji ekosystemów oraz powinny jedynie uzupełniać wiążące środki; zauważa, że dobrowolne systemy certyfikacji prowadzone przez strony trzecie mogą stanowić dodatkowe narzędzie do oceny i ograniczania ryzyka wylesiania, o ile będą odpowiednio opracowane i w pełni wdrożone na podstawie jasno określonych, wymiernych i ambitnych kryteriów dotyczących zrównoważoności, proces certyfikacji i akredytacji będzie niezawodny, będą istnieć niezależne mechanizmy monitoringu i zapewniania zgodności z przepisami, a także możliwości monitorowania łańcucha dostaw, solidne wymogi w zakresie ochrony lasów pierwotnych i innych lasów naturalnych oraz promowania zrównoważonej gospodarki leśnej;
16. zauważa, że sama certyfikacja i znakowanie, prowadzone przez strony trzecie, nie są wystarczająco skuteczne, aby zapobiec wprowadzaniu na rynek wewnętrzny Unii towarów i produktów stwarzających zagrożenie dla lasów i ekosystemów; w związku z powyższym podkreśla, że certyfikacja prowadzona przez strony trzecie może jedynie stanowić uzupełnienie obowiązkowych procedur należytej staranności realizowanych przez podmioty, ale nie może zastępować tych procedur, które gwarantują również społeczną i środowiskową odpowiedzialność zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci", zapisaną w art. 191 TFUE;
17. jest zaniepokojony, że mnogość istniejących systemów certyfikacji i etykiet prowadzi do dezorientacji konsumentów i zmniejsza ich szanse na dokonanie świadomego wyboru; podkreśla w związku z tym, że należy rozważyć harmonizację obowiązku przekazywania informacji;
18. podkreśla, że środek polityczny, który jest uzależniony wyłącznie od wyboru dokonywanego przez konsumentów, w nieuzasadniony sposób przenosi na konsumentów odpowiedzialność za zakup produktów niepowodujących wylesiania, co nie wystarczy, by włączyć bardziej zrównoważoną produkcję do głównego nurtu polityki; uważa, że informacje dla konsumentów na temat produktów niepowodujących wylesiania mogą być potężnym narzędziem uzupełniającym ramy prawne dotyczące należytej staranności i umożliwiającym zajęcie się stroną popytową tego tematu; wzywa Komisję do dalszego uwzględniania problemu wylesiania w oznakowaniu ekologicznym UE, zielonych zamówieniach publicznych i innych inicjatywach dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym jako elementu całościowego zestawu działań i inicjatyw mających zapewnić łańcuchy dostaw niepowodujące wylesiania; ponadto wzywa Komisję do włączenia ryzyka wylesiania i degradacji ekosystemów do kryteriów twierdzeń dotyczących ekologiczności w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE 31 oraz do ustanowienia unijnego systemu wstępnego zatwierdzania w celu zezwolenia na stosowanie twierdzeń dotyczących ekologiczności;
19. zwraca uwagę, że jak dotąd nie istnieją przepisy zakazujące wprowadzania na rynek Unii produktów przyczyniających się do niszczenia lasów; zauważa, że nawet drewno pozyskane legalnie zgodnie z prawem kraju pochodzenia może przyczyniać się do wylesiania i nadal może być bez przeszkód wprowadzane na rynek Unii; zauważa, że w związku z tym unijni konsumenci wielu produktów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów nie mają żadnej gwarancji, że produkty te nie przyczyniły się do wylesiania i że w związku z tym konsumenci bez winy, niechcący i nieświadomie przyczyniają się do wylesiania;
20. zauważa, że kryteria dotyczące tego, które produkty uznaje się za "niepowodujące wylesiania", stanowiące podstawę systemów certyfikacji, nie zawsze były wystarczająco kompleksowe, ponieważ czasami obejmują one tylko niektóre istotne składniki produktu, tylko część cyklu życia produktu lub stosuje się w ich ramach niewystarczającą definicję produktów "niepowodujących wylesiania", co może prowadzić do zakupywania przez przedsiębiorstwa etykiet i ogólnie osłabiać ambicje w zakresie certyfikacji;
Obowiązkowe przepisy oparte na zasadzie należytej staranności
21. w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje głosy przedsiębiorstw domagających się wprowadzenia przepisów unijnych dotyczących obowiązkowego zachowania należytej staranności w łańcuchach dostaw obejmujących produkty stanowiące zagrożenie dla lasów;
22. przypomina swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu oraz swoje wezwanie, aby Komisja bezzwłocznie przedłożyła wniosek dotyczący unijnych ram prawnych opartych na obowiązku zachowania należytej staranności w celu zapewnienia zrównoważonych i niepowodujących wylesiania łańcuchów dostaw produktów wprowadzanych na rynek unijny, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania głównym przyczynom wylesiania związanego z przywozem oraz promowania przywozu niepowodującego wylesiania za granicą, z uwzględnieniem gospodarczego znaczenia wywozu produktów dla krajów rozwijających się, zwłaszcza dla drobnych gospodarstw rolnych, oraz z uwzględnieniem informacji zwrotnych od wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza MŚP;
23. przypomina, że w swoim komunikacie w sprawie wylesiania z 2008 r. Komisja wyznaczyła cel polegający na zatrzymaniu utraty powierzchni terenów zalesionych najpóźniej do 2030 r. oraz ograniczeniu wylesiania lasów tropikalnych brutto przynajmniej o 50 % do 2020 r., a także ostrzega, że prawie na pewno nie uda się osiągnąć tego drugiego celu;
24. z zadowoleniem przyjmuje zamiar zwalczania przez Komisję globalnego wylesiania i degradacji lasów, ale apeluje o przyjęcie bardziej ambitnego podejścia w zakresie polityki; wzywa Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych opartych na obowiązku zachowania należytej staranności (do wniosku należy dołączyć ocenę skutków), obejmujących wymogi w zakresie sprawozdawczości, ujawniania informacji i uczestnictwa stron trzecich, a także odpowiedzialność i kary za naruszenie obowiązków dla wszystkich przedsiębiorstw po raz pierwszy wprowadzających na rynek unijny produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów oraz ich produkty pochodne, jak również dostęp do wymiaru sprawiedliwości i środka zaskarżenia dla ofiar naruszeń tych obowiązków; na podmioty handlowe działające na rynku unijnym należy nałożyć obowiązki w zakresie identyfikowalności, w szczególności w odniesieniu do identyfikacji pochodzenia towarów i wytwarzanych z nich produktów w momencie ich wprowadzania na rynek wewnętrzny Unii, w celu zapewnienia zrównoważonych łańcuchów wartości niepowodujących wylesiania, jak określono w załączniku do niniejszej rezolucji; podkreśla, że te same ramy prawne należy również zastosować wobec wszystkich instytucji finansowych upoważnionych do prowadzenia działalności w Unii i oferujących środki finansowe przedsiębiorstwom, które pozyskują, wydobywają, produkują, przetwarzają produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów oraz ich produkty pochodne lub handlują tymi produktami;
25. uważa, że Unia musi zapewnić wspieranie wyłącznie globalnych łańcuchów dostaw i przepływów finansowych o zrównoważonym charakterze, które nie powodują wylesiania ani nie skutkują łamaniem praw człowieka; jest przekonany, że obowiązek przestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju wprowadzony na dużym rynku, takim jak rynek Unii, może ukierunkować globalne praktyki produkcyjne na bardziej zrównoważone;
26. zwraca uwagę, że produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów objęte tymi unijnymi ramami prawnymi należy określić na podstawie obiektywnych i przejrzystych przesłanek opartych na badaniach naukowych, świadczących o tym, że takie produkty wiążą się z niszczeniem i degradacją lasów oraz ekosystemów zasobnych w węgiel i charakteryzujących się bogatą różnorodnością biologiczną, a także stanowią zagrożenie dla praw ludów tubylczych i ogólnie praw człowieka;
27. podkreśla, że takie unijne ramy prawne powinny nie tylko gwarantować legalność pozyskiwania, produkcji, wydobywania i przetwarzania produktów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów oraz ich produktów pochodnych w państwie pochodzenia, ale również zapewniać zrównoważony charakter procesów ich pozyskiwania, produkcji, wydobywania i przetwarzania;
28. podkreśla, że zgodnie z szeregiem badań 32 ramy prawne mające na celu zapobieganie wprowadzaniu na rynek wewnętrzny Unii produktów związanych z wylesianiem nie będą miały wpływu na ilość i cenę towarów sprzedawanych w Unii i objętych załącznikiem do niniejszej rezolucji, a dodatkowe koszty ponoszone przez podmioty z powodu wywiązywania się z zobowiązań prawnych będą minimalne;
29. podkreśla wkład organizacji pozarządowych, działaczy na rzecz środowiska, stowarzyszeń branżowych oraz sygnalistów w walkę z nielegalnym pozyskiwaniem drewna, które prowadzi do wylesiania, utraty różnorodności biologicznej i wzrostu emisji gazów cieplarnianych;
30. zauważa, że unijnymi ramami prawnymi należy również objąć niebędące lasami ekosystemy zasobne w węgiel, takie jak ekosystemy morskie i przybrzeżne, tereny podmokłe, torfowiska czy sawanny, i charakteryzujące się bogatą różnorodnością biologiczną, aby uniknąć przeniesienia presji na te krajobrazy;
31. jest zdania, że obowiązki te powinny mieć zastosowanie do wszystkich podmiotów wprowadzających na rynek unijny produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów, niezależnie od wielkości tych podmiotów czy miejsca ich rejestracji, jeżeli w wyniku starannej oceny ustalono, że wszystkie podmioty rynkowe, w tym MŚP, mogą w praktyce sprostać takim obowiązkom; choć przyznaje, że działania podejmowane po przeprowadzeniu przez podmiot oceny ryzyka muszą być proporcjonalne do poziomu zagrożeń związanych z danym towarem, uważa, że na rozdrobnionym rynku końcowym włączenie mniejszych i większych przedsiębiorstw ma kluczowe znaczenie dla zagwarantowania zarówno wpływu na dużą skalę, jak i zaufania konsumentów; podkreśla, że ramy regulacyjne nie mogą powodować nadmiernego obciążenia dla małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych, w tym drobnych gospodarstw rolnych, ani uniemożliwiać im wejścia na rynki i uczestniczenia w handlu międzynarodowym ze względu na brak zdolności; podkreśla w związku z tym potrzebę skoordynowanego mechanizmu wsparcia dla MŚP na szczeblu UE w trosce o ich zrozumienie, gotowość i zdolność do produkcji zgodnie z wymogami w zakresie ochrony środowiska i praw człowieka;
32. podkreśla, że wiele spośród przedsiębiorstw unijnych w łańcuchu dostaw to MŚP i związku z tym apeluje o przyjazne dla MŚP wdrożenie, ograniczające obciążenia administracyjne do niezbędnego minimum; uważa, że należy ustanowić mechanizm wczesnego ostrzegania przedsiębiorstw, aby zwracać ich uwagę na przywóz z obszarów zagrożonych wylesianiem;
33. uważa, że obowiązujące w całej Unii wymogi w zakresie należytej staranności przyniosłyby korzyści przedsiębiorstwom poprzez wyrównanie warunków konkurencji i zapewnienie takich samych norm oraz zagwarantowałyby pewność prawa w przeciwieństwie do mozaiki różnych środków na szczeblu krajowym;
34. przypomina ustalenia z badania dotyczącego wymogów w zakresie należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, zleconego przez Dyrekcję Generalną ds. Sprawiedliwości i Konsumentów Komisji Europejskiej, w którym stwierdzono, że większość respondentów biznesowych zgadza się, że obowiązkowa należyta staranność miałaby pozytywny wpływ na prawa człowieka i środowisko;
35. podkreśla, że cyfryzacja i nowe narzędzia technologiczne mogą zapewnić przedsiębiorstwom bezprecedensowe rozwiązania w zakresie identyfikacji, łagodzenia i uwzględniania wpływu na prawa człowieka i środowisko naturalne oraz zapobiegania temu wpływowi;
36. uważa, że przyszłe ramy prawne dotyczące towarów stwarzających zagrożenie dla lasów powinny bazować na wnioskach wyciągniętych z planu działań UE na rzecz FLEGT, rozporządzenia UE w sprawie drewna, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/821 33 (rozporządzenie w sprawie minerałów z regionów ogarniętych konfliktami), dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE 34 (dyrektywa w sprawie sprawozdawczości niefinansowej), przepisów dotyczących nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (połowów NNN) oraz innych inicjatyw Unii mających na celu uregulowanie łańcuchów dostaw;
37. z zadowoleniem przyjmuje trwający przegląd dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej i zwraca się do Komisji o poprawę jakości i zakresu ujawnianych informacji niefinansowych, w szczególności w odniesieniu do sprawozdawczości instytucji finansowych na temat aspektów środowiskowych, oraz o opowiedzenie się za włączaniem kwestii lasów do zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
Rozporządzenie UE w sprawie drewna i dobrowolne umowy o partnerstwie FLEGT
38. wyraża przekonanie, że unijne rozporządzenie w sprawie drewna, w szczególności zawarte w nim wymogi dotyczące zasad należytej staranności, stanowi dobry model, na podstawie którego można opracować przyszłe unijne ramy prawne mające na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE, ale niewdrożenie, ograniczony zakres, jeżeli chodzi o liczbę objętych produktów z drewna, i brak egzekwowania unijnego rozporządzenia w sprawie drewna oznacza, że nie spełnia ono swoich założeń; w związku z powyższym jest zdania, że należy wyciągnąć wnioski z unijnego rozporządzenia w sprawie drewna w celu określenia lepszych zasad wdrażania i egzekwowania w odniesieniu do przyszłych unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE; przypomina, że legalność pozyskiwania produktów leśnych i handlu nimi jest obecnie przedmiotem rozporządzenia UE w sprawie drewna, w związku z czym podkreśla, że należy unikać podwójnych uregulowań w przyszłych ramach prawnych UE oraz zharmonizować środki regulujące legalne i nielegalne pozyskiwanie produktów leśnych oraz handel nimi;
39. wzywa Komisję do oceny ewentualnego włączenia towarów objętych rozporządzeniem UE w sprawie drewna do zakresu wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych mających na celu powstrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE, z uwzględnieniem zbliżającej się oceny adekwatności rozporządzenia UE w sprawie drewna oraz przy zapewnieniu realizacji celów planu działania FLEGT; w tym celu Komisja powinna również ocenić potencjalne skutki dla obecnych dobrowolnych umów o partnerstwie, a kraje partnerskie produkujące drewno w Unii powinny brać udział w tym przedsięwzięciu;
40. wyraża zadowolenie, że współpraca z państwami trzecimi w ramach planu działań UE na rzecz egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) oraz umów o dobrowolnym partnerstwie przynosi dobre wyniki w walce z występującym po stronie podaży problemem nielegalnego pozyskiwania drewna, a ponadto podkreśla, że należy zintensyfikować te działania, zwłaszcza w zakresie monitorowania, weryfikacji i kontroli, a także w dziedzinie budowania zdolności; podkreśla, że umowy o dobrowolnym partnerstwie stanowią bardzo skuteczne ramy ustanawiania dobrych partnerstw z tymi krajami oraz że należy promować nowe umowy o dobrowolnym partnerstwie z dodatkowymi partnerami; wzywa UE, by zwiększyła finansowanie FLEGT;
41. wzywa Komisję, by zapewniła pełne wdrożenie unijnego planu prac FLEGT na lata 2018-2022;
42. z zadowoleniem przyjmuje planowaną przez Komisję ocenę adekwatności rozporządzenia FLEGT i rozporządzenia UE w sprawie drewna jako okazję do poprawy ich egzekwowania, dalszego usprawnienia ich wdrażania oraz rozszerzenia zakresu ich stosowania, np. na artykuły drukowane, produkty z drewna i drewno z regionów ogarniętych konfliktami, a także wzmocnienia roli społeczeństwa obywatelskiego;
43. ponawia żądanie dokładniejszych kontroli przywozu drewna i produktów z drewna na granicach Unii, aby zagwarantować, że przywożone produkty rzeczywiście spełniają kryteria wprowadzania na terytorium Unii; wzywa do terminowego i skutecznego wdrożenia unijnego kodeksu celnego oraz zwiększenia zdolności krajowych organów celnych w celu zapewnienia lepszej harmonizacji i wdrożenia kodeksu; podkreśla, że Komisja musi dopilnować, by kontrole celne w całej Unii były przeprowadzane zgodnie z jednakowymi normami, za pośrednictwem bezpośredniego i ujednoliconego mechanizmu kontroli celnych, we współpracy z państwami członkowskimi oraz przy zachowaniu pełnej zgodności z zasadą pomocniczości;
44. jest zdania, że umowy o partnerstwie handlowym z głównymi krajami będącymi producentami towarów stwarzających zagrożenie dla lasów i ekosystemów mogłyby pomóc w zwalczaniu czynników powodujących wylesianie po stronie podaży; zauważa, że model umowy o dobrowolnym partnerstwie jest jedną z możliwości;
45. we wniosku należy zagwarantować wszystkim właściwym zainteresowanym stronom pewność prawa w odniesieniu do wszelkich nowych ogólnounijnych środków bądź ram dotyczących obecnego stosowania umów o dobrowolnym partnerstwie i zezwoleń FLEGT, aby zapewnić zainteresowanie inwestowaniem w niepowodujący wylesiania eksport do Unii; ponadto zachęca Komisję do zawarcia porozumień o partnerstwach handlowych z krajami będącymi głównymi producentami towarów rolnych, aby zająć się powodującymi wylesianie czynnikami po stronie podaży;
Handel i współpraca gospodarcza
46. podkreśla, że należy dokonać przeglądu polityki handlowej i inwestycyjnej, aby skuteczniej poradzić sobie z globalnym wyzwaniem w postaci wylesiania, w tym dzięki stworzeniu równych warunków działania w skali ogólnoświatowej, oraz uwzględnić związek między umowami handlowymi a globalną bioróżnorodnością, jak również ekosystemem leśnym;
47. przypomina, że polityka handlowa i inwestycyjna Unii, w tym porozumienie o wolnym handlu z Mercosurem, powinna obejmować wiążące i możliwe do wyegzekwowania rozdziały dotyczące zrównoważonego rozwoju, w pełni zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami, zwłaszcza z porozumieniem paryskim i Agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, a także z zasadami Światowej Organizacji Handlu i z zasadą przestrzegania praw człowieka; wzywa Komisję do zagwarantowania, że wszystkie przyszłe umowy handlowe i inwestycyjne będą zawierały prawnie wiążące i możliwe do wyegzekwowania postanowienia mające zapobiegać wylesianiu i degradacji lasów oraz niszczeniu i degradacji ekosystemów, w tym postanowienia antykorupcyjne ukierunkowane na walkę z nielegalnym pozyskiwaniem drewna;
48. w kontekście zasady "nie szkodzić" zaleca - zgodnie z komunikatem w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu - aby Komisja lepiej i regularnie oceniała wpływ istniejących umów handlowych i inwestycyjnych na wylesianie, degradację lasów i ekosystemów, masowy wykup gruntów rolnych i prawa człowieka oraz zadbała o to, by ambitniejsze wiążące i możliwe do wyegzekwowania przepisy dotyczące ochrony lasów i ekosystemów, różnorodności biologicznej, położenia kresu masowemu wykupowi gruntów rolnych i zrównoważonego leśnictwa włączano do rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju we wszystkich umowach o wolnym handlu i inwestycjach;
49. zwraca uwagę, że w celu uniknięcia dumpingu cenowego i zapewnienia zrównoważonego wykorzystania drewna, a także zapobiegania upowszechnianiu się umów dwustronnych opartych na dumpingowych cenach drewna oraz dla uniknięcia stymulowania dodatkowego pozyskiwania drewna należy rozważyć środki zaradcze, w tym ustanowienie wspólnego systemu aukcji drewna, dzięki któremu można by śledzić, skąd pochodzi materiał oraz uwzględniać w cenie czynniki takie jak klimat, różnorodność biologiczna i prawa człowieka;
50. uważa, że współpraca handlowa i międzynarodowa to ważne narzędzia konsolidacji wyższych standardów zrównoważoności, zwłaszcza w odniesieniu do sektorów powiązanych z lasami i ich pochodnych łańcuchów wartości; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy z państwami trzecimi za pośrednictwem pomocy technicznej, wymiany informacji i dobrych praktyk w zakresie ochrony, zachowania i zrównoważonego wykorzystywania lasów, ze szczególnym uwzględnieniem powiązań między przestępczością zorganizowaną a towarami związanymi z wylesianiem, a także do promowania i ułatwiania współpracy naukowej i akademickiej z państwami trzecimi oraz programów badawczych propagujących wiedzę i innowacje w zakresie bioróżnorodności, "zielonych przedsiębiorstw" i gospodarki o obiegu zamkniętym; podkreśla, że należy uwzględnić wpływ tych środków na zatrudnienie i wzrost w krajach najsłabiej rozwiniętych (LDC), które są uzależnione od produkcji towarów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów; wzywa Unię, by wspierała rządy i społeczeństwo obywatelskie w państwach trzecich w zwalczaniu wylesiania, a także by nawiązała z nimi współpracę w tym zakresie, zwłaszcza za pośrednictwem systemu GSP+; apeluje do Komisji, aby oceniła, czy należy opracować nowy specjalny instrument pomocy handlowej, aby ułatwić wymianę handlową w kontekście ograniczania ryzyka związanego z produkcją towarów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów;
51. zwraca się do Komisji, aby przepisy, które ma przyjąć, odzwierciedlały kompleksowe i zróżnicowane podejście do wylesiania, uwzględniające jego różne aspekty i powiązania zarówno z generowaniem zrównoważonych przedsięwzięć, jak i ze zwalczaniem gospodarki przestępczej; w tym celu wzywa do nawiązania dialogu z państwami trzecimi, aby przeanalizować w poszczególnych przypadkach główne przyczyny utraty lesistości i adekwatność planowanych środków;
52. podkreśla, że postanowienia dotyczące zamówień publicznych zawarte w umowach o wolnym handlu powinny przewidywać, że przy udzielaniu zamówień należy brać pod uwagę kryteria dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w sposób odpowiedzialny pod względem społecznym i środowiskowym;
53. domaga się, by uzupełnieniem obowiązkowych wymogów na poziomie Unii była szerzej zakrojona i ściślejsza współpraca w skali ogólnoświatowej, wzmocniony globalny ład środowiskowy i współpraca z państwami trzecimi w drodze pomocy technicznej, wymiany informacji i dobrych praktyk w zakresie ochrony, zachowania i zrównoważonego wykorzystywania lasów, przy czym należy szczególnie docenić inicjatywy na rzecz zrównoważoności podejmowane w sektorze prywatnym, a także zwiększenie wysiłków na kluczowych forach międzynarodowych, w tym w ramach Światowej Organizacji Handlu i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), aby powstrzymać wylesianie i degradację lasów oraz odtwarzać lasy, a także by zapobiec przenoszeniu łańcuchów dostaw powodujących niepożądane wylesianie do innych regionów na świecie;
54. zwraca się do Komisji i państw członkowskich, by w ramach współpracy handlowej i międzynarodowej zachęcały do niezbędnych inwestycji na rzecz konsolidacji wyższych standardów zrównoważoności w sektorach leśnych i ich łańcuchach wartości dzięki promowaniu biogospodarki o obiegu zamkniętym, ekoturystyki, energii odnawialnej, rolnictwa przyjaznego klimatowi i innych właściwych obszarów, w tym w krajach trzecich;
55. we wniosku należy zagwarantować wszystkim właściwym zainteresowanym stronom pewność prawa w odniesieniu do wszelkich nowych ogólnounijnych środków bądź ram dotyczących obecnego stosowania umów o dobrowolnym partnerstwie i zezwoleń FLEGT, aby zapewnić zainteresowanie inwestowaniem w niepowodujący wylesiania eksport do Unii; ponadto zachęca Komisję do zawarcia porozumień o partnerstwach handlowych z krajami będącymi głównymi producentami towarów rolnych, aby zająć się powodującymi wylesianie czynnikami po stronie podaży.
56. odnotowuje znaczenie dopilnowania, by wylesianie zostało włączone do dialogu politycznego na szczeblu krajowym, oraz pomagania krajom partnerskim w opracowywaniu i wdrażaniu krajowych ram prawnych dotyczących leśnictwa i zrównoważonego leśnictwa; podkreśla, że takie ramy krajowe muszą odzwierciedlać zarówno potrzeby krajowe, jak i zobowiązania międzynarodowe; podkreśla konieczność wdrożenia mechanizmów zachęcających drobnych producentów rolnych do utrzymywania i poprawy ekosystemu oraz produktów dostarczanych przez zrównoważone leśnictwo i rolnictwo;
57. jest zdania, że zdecydowane działania na rynku wewnętrznym Unii powinny iść w parze ze zdecydowanymi działaniami na szczeblu międzynarodowym; krajowe programy orientacyjne realizowane w ramach działań zewnętrznych UE powinny zatem zawierać postanowienia mające pomóc przedsiębiorstwom i drobnym gospodarstwom rolnym z państw trzecich współpracującym z podmiotami, które wprowadzają na rynek wewnętrzny Unii produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów, w prowadzeniu działalności, która nie szkodzi lasom i ekosystemom;
58. uważa, że rozporządzenie zaproponowane w załączniku do niniejszej rezolucji powinno i może być opracowane w zgodzie z zasadami WTO oraz że powinny mu towarzyszyć umowy o partnerstwie handlowym z państwami będącymi głównymi producentami towarów rolnych, aby wyeliminować powodujące wylesianie czynniki po stronie podaży;
59. proponuje, aby podczas negocjowania krajowych programów orientacyjnych z państwami trzecimi Komisja priorytetowo traktowała przepisy mające wspierać przedsiębiorstwa i małe gospodarstwa rolne z państw trzecich współpracujące z podmiotami, które wprowadzają na rynek wewnętrzny Unii produkty stanowiące zagrożenie dla lasów i ekosystemów, w prowadzeniu działalności nieszkodzącej lasom, ekosystemom ani prawom człowieka;
60. zwraca uwagę, że wzmocnienie ram prawnych UE w zakresie wylesiania może mieć istotny wpływ na ceny gruntów w państwach trzecich, i że aby zapobiec wszelkim spekulacjom, nie należy ustalać daty granicznej po opublikowaniu przez Komisję wniosku opisanego w załączniku do niniejszej rezolucji;
Wylesianie a prawa człowieka
61. podkreśla, że zmiana przepisów służąca legalizacji korzystania z niektórych obszarów oraz zmodyfikowaniu praw własności gruntu nie usuwa negatywnego wpływu na prawa człowieka i środowisko naturalne spowodowanego wdrożeniem tej zmiany; podkreśla zatem, że kryteria należytej staranności muszą obejmować inne elementy wykraczające poza legalność działania;
62. zauważa, że produkcja towarów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów wpływa negatywnie na społeczności lokalne nie tylko przez bezpośrednie wylesianie, degradację ekosystemów oraz masowy wykup i dzierżawę ziemi, ale również przez masowy wykup zasobów wodnych, który może mieć negatywne skutki dla lasów i innych ekosystemów;
63. zaznacza, że na pierwszej linii frontu w walce o ochronę ekosystemów często są społeczności lokalne, ludy tubylcze, obrońcy praw własności gruntu i środowiska; zauważa, że w niektórych regionach konflikty dotyczące użytkowania gruntów i zasobów są główną przyczyną przemocy wobec ludności tubylczej 35 oraz wyraża zaniepokojenie, że degradacja i niszczenie lasów i innych cennych ekosystemów często idzie w parze z naruszaniem praw człowieka lub wynika z niego; potępia wszelkie formy karania, nękania i prześladowania za udział w działaniach mających na celu ochronę środowiska; w związku z tym wzywa do uwzględnienia w przyszłych unijnych ramach prawnych ochrony praw człowieka, w szczególności prawa posiadania gruntu, prawa własności gruntu i praw pracowniczych, ze szczególnym uwzględnieniem praw ludów tubylczych i społeczności lokalnych; wzywa Komisję do wspierania procesów reform prawnych w krajach będących producentami przy skutecznym i znaczącym udziale wszystkich zainteresowanych stron, w tym społeczeństwa obywatelskiego, ludów tubylczych i społeczności lokalnych; wzywa Unię i państwa członkowskie do poparcia na najbliższym Zgromadzeniu Ogólnym ONZ globalnego uznania prawa do zdrowego środowiska naturalnego;
64. wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmu szybkiego reagowania na szczeblu Unii w celu wspierania obrońców lasów i środowiska w Unii i na całym świecie;
65. podkreśla, że elementem takich ram prawnych musi być przyznanie skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości i środków prawnych ofiarom działań przedsiębiorstw naruszających prawa człowieka oraz wyrządzających szkody w środowisku;
66. podkreśla, że oprócz ustanowienia unijnych ram prawnych dotyczących produktów przyczyniających się do wylesiania Unia musi w bardziej zdecydowany sposób zająć się wdrażaniem praw człowieka, odpowiedzialności za środowisko i rządów prawa jako zagadnieniami horyzontalnymi w stosunkach z odpowiednimi państwami oraz z innymi głównymi państwami importującymi;
67. podkreśla, że takie ramy prawne należy opracować zgodnie z zobowiązaniami międzynarodowymi UE względem państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz uwzględnić je w przyszłym porozumieniu zastępującym umowę z Kotonu;
68. przypomina, jak ważne jest respektowanie Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; popiera trwające negocjacje dotyczące stworzenia instrumentu ONZ w dziedzinie praw człowieka, wiążącego dla korporacji ponadnarodowych i innych przedsiębiorstw, oraz podkreśla, że Unia powinna proaktywnie włączyć się w ten proces;
Środki UE a spójność polityki
69. podkreśla, że w ramach ewentualnych regulacyjnych lub nieregulacyjnych działań lub środków następczych wobec unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, strategii "od pola do stołu" oraz rozporządzenia w sprawie strategicznych planów w zakresie wspólnej polityki rolnej, w tym krajowych planów strategicznych państw członkowskich, należy odpowiednio zająć się kwestią wpływu unijnej konsumpcji produktów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów;
70. podkreśla, że należy propagować zrównoważone żywienie, uświadamiając konsumentom, jaki wpływ mają wzorce konsumpcji, i udzielając informacji o rodzajach diety lepszych dla zdrowia ludzkiego i mających mniejszy ślad środowiskowy; uważa, że konieczne jest uwzględnienie skutecznych środków mających na celu zwiększenie wsparcia praktyk agroekologicznych oraz ograniczenie ilości odpadów żywnościowych w całym łańcuchu dostaw; podkreśla znaczenie ukierunkowanych działań informacyjnych mających na celu zwiększenie świadomości konsumentów w zakresie oddziaływania wzorców konsumpcji na lasy, bioróżnorodność i klimat, wraz ze wsparciem i promocją wyborów żywnościowych opartych na produktach pochodzenia roślinnego;
71. uważa, że w celu zminimalizowania śladu węglowego, jaki powstaje w związku z przywozem z państw trzecich, a także stymulowania zrównoważonej lokalnej produkcji i tworzenia miejsc pracy, Unia powinna zachęcać do wykorzystania drewna, pozyskanych produktów drzewnych lub biomasy leśnej, które pochodzą ze źródeł lokalnych;
72. podkreśla potrzebę zmniejszenia zależności od przywozu produktów stanowiących zagrożenie dla lasów i ekosystemów w drodze promowania białka roślinnego pochodzącego ze źródeł lokalnych, wypasania na pastwiskach, oraz paszy pozyskiwanej z legalnych i zrównoważonych źródeł, a to poprzez wdrożenie strategii Unii w zakresie białka;
73. opowiada się za promowaniem roślin wiążących azot/strączkowych/wysokobiałkowych w ramach nowych planów strategicznych w ramach wspólnej polityki rolnej, m.in. przez płodozmian, warunkowość, ekoprogramy, środki rolnośrodowiskowe, nowe interwencje sektorowe i wsparcie związane z produkcją, w celu zwiększania białkowej samowystarczalności Unii, a zarazem wnoszenia wkładu w osiąganie celów strategii różnorodności biologicznej oraz strategii "od pola do stołu"; odnotowuje ponadto, że dochody i rentowność gospodarstw hodowlanych należy uzgodnić z poziomami produkcji, które można utrzymać przy wypasaniu na pastwiskach lub wykorzystaniu roślin pastewnych z własnej uprawy; wzywa do dalszych badań i promowania innowacyjnych systemów i metod produkcji, które mogą zmniejszyć nakłady i koszty zewnętrzne, np. systemów wypasu paszowego, takich jak wypas rotacyjny, nawet jeśli wielkość produkcji może być mniejsza;
74. podkreśla znaczenie rozwoju zrównoważonej biogospodarki, w której wysoką wartość ekonomiczną przypisuje się produktom wytwarzanym w zrównoważony sposób;
75. podkreśla, że polityka Unii w dziedzinie bioenergii powinna spełniać ścisłe kryteria społeczne i środowiskowe;
76. przypomina, że Unia przeciwdziała ryzyku wylesiania za pośrednictwem rozporządzenia UE w sprawie drewna, planu działania UE FLEGT, umów o dobrowolnym partnerstwie promujących procesy wielostronne w krajach będących producentami oraz dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (OZE II) 36 , a ponadto że akty te zawierają liczne przepisy i mogą stanowić wartościową podstawę minimalizowania ryzyka wylesiania i nielegalnego pozyskiwania drewna; zauważa, że w OZE II rozszerzono obowiązek zgodności z unijnymi kryteriami zrównoważonego rozwoju z biopaliw na wszystkie końcowe zastosowania bioenergii, w tym na ogrzewanie/chłodzenie i energię elektryczną, ponieważ jednak dyrektywa ta obejmuje jedynie surowiec wykorzystywany do produkcji bioenergii, nie może obecnie zagwarantować, że dobra związane z wylesianiem lub przekształcaniem ekosystemów nie będą wykorzystywane jako biopaliwa;
77. podkreśla, że metody osiągania celów określonych w pakiecie "Czysta energia dla wszystkich Europejczyków" nie mogą prowadzić do wylesiania i degradacji lasów w innych częściach świata; dlatego wzywa Komisję, by do 2021 r. przeanalizowała odpowiednie aspekty sprawozdania załączonego do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/807 37 oraz by w razie potrzeby bez zbędnej zwłoki przeprowadziła przegląd tego rozporządzenia, w każdym razie przed 2023 r., na podstawie aktualnego stanu wiedzy naukowej i zgodnie z zasadą ostrożności; zwraca się do Komisji o ponowną ocenę danych dotyczących soi i jak najszybsze - najpóźniej do 2030 r. - wycofanie biopaliw związanych ze znacznym ryzykiem pośredniej zmiany sposobu użytkowania gruntów (ILUC);
78. uważa, że zakrojonemu na szeroką skalę wykorzystaniu biopaliw w Unii muszą towarzyszyć wystarczające kryteria zrównoważonego rozwoju w celu uniknięcia bezpośredniej i pośredniej zmiany sposobu użytkowania gruntów (ILUC), w tym wylesiania; zauważa ponadto, że obecne kryteria nie uwzględniają w wystarczającym stopniu surowców kopalnych wykorzystywanych do produkcji biopaliw; wzywa zatem do monitorowania i oceny skutków zmienionej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii podczas jej bieżącego wdrażania, w tym skuteczności kryteriów zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do bioenergii; zwraca uwagę na znaczenie lokalnych łańcuchów dostaw surowców dla osiągnięcia długoterminowego zrównoważonego rozwoju;
79. uważa, że stare i pierwotne lasy należy traktować i chronić jako globalne dobro wspólne oraz że ich ekosystemom należy nadać status prawny;
Komunikacja i działania uświadamiające
80. podkreśla, jak ważne jest zagwarantowanie, że w Unii konsumuje się produkty pochodzące z łańcuchów dostaw niepowodujących wylesiania, a także jak istotna jest stała ocena wpływu konsumpcji takich produktów w Unii; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania kampanii informacyjnych i uświadamiających na temat przywożonych towarów i produktów oraz ich wpływu na światowe lasy i ekosystemy bogate pod względem różnorodności biologicznej, a także na temat społeczno-gospodarczych skutków wylesiania i niszczenia ekosystemów oraz przestępstw związanych z lasami w Unii i w państwach trzecich;
81. zwraca uwagę, że Komisja powinna rozważyć zaproponowanie wpisania lasów pierwotnych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, aby przyczynić się do ochrony przed wylesianiem i zwiększyć szanse na zwrócenie uwagi społeczeństwa na ich ochronę; jeżeli nie jest to możliwe, należy ocenić inne możliwości prawne pozwalające na osiągnięcie tych celów;
Definicje, dane dotyczące lasów i monitorowanie lasów
82. zauważa, że obecna definicja terminu "las", jego kategoryzacja oraz szereg innych terminów i zasad związanych z wylesianiem w ramach zrównoważonej gospodarski leśnej, przyjęte przez odpowiednie organy, na przykład Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, są czysto techniczne i nie wprowadzają odpowiedniego rozróżnienia między lasem naturalnym a plantacjami leśnymi, w przypadku których funkcja gospodarcza lasu znacznie przeważa nad jego innymi funkcjami, i podkreśla, że może to ostatecznie prowadzić do zniekształcenia danych na temat obszaru, jaki zajmują światowe lasy, i ich stanu; wzywa odpowiednie zainteresowane strony do ujednolicenia stosowanej terminologii zgodnie z brzmieniem przedstawionym w załączniku do projektu rezolucji i podkreśla znaczenie tego wyjaśnienia dla skutecznego stosowania powiązanych instrumentów;
83. podkreśla w szczególności potrzebę niezależnego monitorowania produkcji towarów związanych z wylesianiem i handlu nimi; wzywa Komisję, by zintensyfikowała działania w tych kwestiach za pośrednictwem programu "Horyzont Europa" oraz wspierała niezależne monitorowanie w krajach będących producentami, a także wymianę najlepszych praktyk i zebranych przez nie doświadczeń w celu poprawy stosowanych metod i stopnia szczegółowości informacji;
84. podkreśla zasadniczą potrzebę usprawnienia mechanizmów, dzięki którym można określić źródło lub pochodzenie drewna wprowadzanego na rynek wewnętrzny;
85. zauważa, że lepszy dostęp do danych celnych na temat przywozu do Unii poprawiłby przejrzystość i rozliczalność w globalnym łańcuchu dostaw; apeluje do Komisji o ustanowienie partnerstwa celnego w Unii, przy jednoczesnym rozszerzeniu wymogów dotyczących danych celnych, zwłaszcza przez uwzględnienie eksportera i producenta jako obowiązkowych elementów danych celnych i zwiększenie dzięki temu przejrzystości i identyfikowalności w globalnych łańcuchach dostaw;
86. zauważa, że skuteczne wdrożenie wymaga dostępności i dokładności danych wykorzystywanych do oceny daty wylesienia lub przekształcenia gruntu pod inny rodzaj użytkowania;
87. wzywa Unię do dalszego rozwoju programów badawczych i monitorujących, takich jak Copernicus - unijny program obserwacji i monitorowania Ziemi - i inne programy monitorujące, w celu nadzorowania łańcucha dostaw produktów, aby móc rozpoznawać i odpowiednio wcześnie ostrzegać o produktach, które spowodowały wylesianie lub degradację środowiska w fazie ich produkcji;
88. zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości większego wykorzystania systemu satelitarnego Copernicus do monitorowania lasów oraz zapobiegania pożarom lasów i szkodom w lasach, włącznie z monitorowaniem i identyfikowaniem przyczyn pożarów i niszczenia lasów, wylesiania i przekształcania ekosystemów, ułatwianiem dostępu właściwym organom w poszczególnych państwach członkowskich oraz zapewnianiem MŚP lub przedsiębiorstwom typu startup bezpośredniego źródła otwartych danych;
89. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie obserwatorium leśnictwa w celu gromadzenia danych i informacji na temat wylesiania w Europie i na świecie oraz wzywa, aby obserwatorium to ustanowiło mechanizm ochrony obrońców lasów;
90. apeluje o stworzenie mechanizmów wczesnego ostrzegania w celu powiadamiania organów publicznych, przedsiębiorstw, w tym niezależnych programów, a także konsumentów o towarach pochodzących z obszarów, na których występuje ryzyko przekształcenia ekosystemów w odniesieniu do utraty i pogorszenia stanu lasów i sawann oraz obszarów, na których doszło do naruszeń praw człowieka, jak również o pomaganie w rozwiązywaniu tych problemów poprzez intensyfikację dialogu i dzielenia się danymi z odnośnymi państwami trzecimi;
91. wzywa Komisję do utworzenia europejskiej bazy danych gromadzącej bieżące i przeszłe projekty realizowane przez Unię i państwa trzecie, a także projekty dwustronne między państwami członkowskimi a państwami trzecimi w celu oceny ich wpływu na lasy na świecie; podkreśla zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w realizację tych projektów;
Gospodarka leśna oraz badania naukowe i innowacje w dziedzinie leśnictwa
92. podkreśla potrzebę uwzględnienia powiązań między sektorem leśno-drzewnym a innymi sektorami, a także znaczenie cyfryzacji i inwestowania w badania i innowacje, aby monitorować wylesianie;
93. zauważa, że w sektorze leśnictwa zatrudnionych jest w Unii bezpośrednio co najmniej 500 tys. osób 38 , a w skali globalnej 13 mln osób 39 i że te miejsca pracy znajdują się zwłaszcza na obszarach wiejskich;
94. zauważa, że na szczeblu unijnym niektóre strategie polityczne państw członkowskich dotyczące lasów i gospodarki leśnej odzwierciedlają ramy, które są rozdrobnione i nieskładne, w związku z czym wymagają lepszej koordynacji pod względem zachęcania do zrównoważonego rozwoju;
95. apeluje o ściślejszą współpracę rządów, przedsiębiorstw, producentów i społeczeństwa obywatelskiego w celu przyjmowania strategii politycznych i ustanawiania warunków ramowych z myślą o wspieraniu projektów sektora prywatnego;
96. podkreśla zasadniczą rolę badań i innowacji we wspieraniu wkładu zrównoważonej gospodarki leśnej i sektora leśno-drzewnego w stawianie czoła wyzwaniom związanym z wylesianiem i przeciwdziałanie zmianie klimatu;
97. apeluje o wzajemne wsparcie w formie badań naukowych i wymiany w przypadku zdarzeń powodujących szkody, by ustalić dostosowane do warunków geograficznych działania, dzięki którym będzie można chronić się przed pożarami na dużych obszarach lub zapobiegać inwazji szkodników;
98. z zadowoleniem przyjmuje środki mające na celu dostosowanie plantacji leśnych do zmieniających się warunków klimatycznych; przyjmuje z zadowoleniem fakt, że w wielu krajach zaleca się już i praktykuje zwiększanie liczby odpornych rodzimych gatunków drzew w zdrowych i bioróżnorodnych lasach;
99. podkreśla znaczenie szkoleń w Unii i w państwach trzecich w zakresie zrównoważonej gospodarki lasami, plantacjami i systemem rolno-leśnym, w tym ciągłej pokrywy roślinnej; uważa, że odgrywają one zasadniczą rolę w zapewnieniu różnorodności biologicznej, a także dochodów społeczności zamieszkujących lasy i rolników stosujących system rolno-leśny;
100. podkreśla znaczenie edukacji oraz wykwalifikowanej i odpowiednio przeszkolonej kadry dla pomyślnego wprowadzenia w życie zrównoważonej gospodarki leśnej; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do wdrożenia środków i wykorzystania istniejących partnerstw w celu ułatwienia wymiany najlepszych praktyk w tej dziedzinie;
101. wzywa do wzmocnienia ogólnoświatowej współpracy z myślą o usprawnieniu wymiany wiedzy i doświadczeń, jeśli chodzi o bardziej zrównoważone gospodarowanie lasami wielofunkcyjnymi;
102. wzywa zatem Unię do zawierania z państwami trzecimi międzynarodowych sojuszy w zakresie ochrony lasów, realizacji solidnych strategii politycznych na rzecz zerowego wylesiania, zintegrowanego planowania przestrzennego i przejrzystości w kwestii własności gruntów oraz zapobiegania przekształcaniu lasów w grunty rolne; apeluje w związku z tym o zapewnienie międzynarodowego finansowania lasów w ramach globalnych porozumień dotyczących ochrony lasów oraz w ścisłej współpracy z rządami europejskimi i podmiotami międzynarodowymi;
103. apeluje o opracowanie koncepcji zrównoważonej przyszłości lasów na całym świecie pozwalających pogodzić interesy ekonomiczne i ekologiczne, gdyż dla wielu krajów lasy to ważne zasoby, z których nie są one gotowe dobrowolnie zrezygnować;
104. apeluje o bardziej całościowe podejście w obrębie Unii, w ramach którego Unia będzie udzielać organom lokalnym bezpośredniego wsparcia na rzecz zalesienia i praktyk z zakresu zrównoważonej gospodarki leśnej; apeluje zwłaszcza o bardziej zdecydowaną rolę Unii we wspieraniu władz lokalnych i regionalnych w egzekwowaniu obowiązujących przepisów dotyczących ochrony lasów;
105. apeluje o skuteczne programy wsparcia finansowego i zachęt na rzecz środków służących zalesianiu zdegradowanych gruntów oraz gruntów nienadających się do rolnictwa.
Finansowanie
106. wzywa Komisję do przyjęcia wieloletnich ram finansowych, które nie wpłyną negatywnie na klimat i środowisko; apeluje o zwracanie szczególnej uwagi na skutki finansowania działań zewnętrznych, które mogą przyczynić się do wylesiania i degradacji ekosystemów, a także finansowania niektórych rodzajów działalności badawczo-rozwojowej; wzywa do przeprowadzenia kontroli WRF i wszystkich budżetów unijnych pod kątem Zielonego Ładu;
107. uważa, że kryteria dotyczące zielonych zamówień publicznych UE powinny obejmować wylesianie i zgodność z wnioskiem dotyczącym zachowania należytej staranności; jest zdania, że podczas przeglądu dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych 40 należy uwzględnić obowiązek zachowania należytej staranności w kryteriach udzielania zamówień;
108. wzywa wszystkie instytucje i agencje unijne, by dawały przykład dzięki zmianie swego postępowania, zamówień i umów ramowych zorientowanej na stosowanie wyłącznie produktów niepowodujących wylesiania;
109. apeluje w szczególności do Komisji o podjęcie inicjatyw na rzecz zakazu zamówień publicznych na przywożone produkty skutkujące wylesianiem w związku z wielostronnym porozumieniem WTO w sprawie zamówień rządowych (GPA) i dyrektywą 2014/24/UE;
110. apeluje do Unii o stosowne wsparcie na rzecz ochrony istniejących i tworzenia nowych, odpowiednio wybranych obszarów chronionych, zwłaszcza w państwach będących największymi producentami drewna;
111. wzywa Unię do uzależnienia pomocy finansowej dla krajów partnerskich od wprowadzenia sprawnego systemu wiążących instrumentów koncepcyjnych przyczyniających się do realizacji zrównoważonej gospodarki leśnej (na przykład plany gospodarowania lasami); podkreśla, że instrumenty te będą działać jedynie wówczas, gdy zostaną przygotowane z wykorzystaniem wystarczającej wiedzy eksperckiej, i wzywa Unię do określenia i przestrzegania jasnych zasad zgodności z tymi instrumentami;
112. apeluje, aby sektor leśnictwa był istotnym elementem przygotowywanego Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR) oraz aby wykorzystano w pełni potencjał Planu inwestycji zewnętrznych i regionalnych instrumentów łączonych w celu zmobilizowania finansowania prywatnego na rzecz zrównoważonej gospodarki leśnej; apeluje o wzmacnianie już istniejących norm i systemów certyfikacji zamiast wprowadzania nowych oraz podkreśla, że te normy i systemy certyfikacji muszą być zgodne z zasadami WTO;
113. podkreśla, że należy zapewnić skuteczne uznawanie i poszanowanie zwyczajowych praw do ziemi społeczności zależnych od lasów oraz ludności tubylczej, gdyż jest to kwestia sprawiedliwości społecznej, zgodnie z dobrowolnymi wytycznymi FAO w sprawie odpowiedzialnego zarządzania tytułami prawnymi do gruntów, łowisk i lasów w kontekście krajowego bezpieczeństwa żywnościowego (VGGT), Deklaracją praw ludów tubylczych ONZ oraz konwencją nr 169 MOP; zachęca Komisję, aby wspierała upowszechnianie, stosowanie i wdrażanie VGGT na szczeblu światowym, regionalnym i krajowym, m.in. za pośrednictwem Planu inwestycji zewnętrznych;
114. wzywa do zacieśnienia współpracy między UE a AKP w celu rozwiązania nasilającego się problemu wylesiania i pustynnienia w krajach AKP dzięki opracowaniu planów działania na rzecz poprawy zarządzania i ochrony lasów oraz wprowadzenia systemów monitorowania; apeluje do Unii, by dopilnowała uwzględniania wylesiania w dialogach politycznych prowadzonych na szczeblu krajowym oraz pomagała krajom partnerskim w opracowywaniu i wdrażaniu krajowych ram dotyczących lasów i zrównoważonych łańcuchów dostaw, a jednocześnie wspierała skuteczne wdrażanie ustalonych na poziomie krajowym wkładów krajów partnerskich zgodnie z porozumieniem paryskim;
115. zwraca się do Komisji o przedłożenie na podstawie art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE, zgodnie z zaleceniami określonymi w załączniku do niniejszego sprawozdania;
o
o o
116. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz zaleceń zawartych w załączniku Komisji i Radzie.
