Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie kompleksowego europejskiego podejścia do magazynowania energii (2019/2189(INI)).

Kompleksowe europejskie podejście do magazynowania energii

P9_TA(2020)0198

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie kompleksowego europejskiego podejścia do magazynowania energii (2019/2189(INI))

(2021/C 371/08)

(Dz.U.UE C z dnia 15 września 2021 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 194,

- uwzględniając porozumienie paryskie,

- uwzględniając cel zrównoważonego rozwoju ONZ nr 7 "Zapewnić wszystkim dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie",

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 listopada 2018 r. pt. "Czysta planeta dla wszystkich. Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki" (COM(2018)0773),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowany "Europejska strategia w zakresie danych" (COM(2020)0066),

- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 9 kwietnia 2019 r. w sprawie wdrażania Strategicznego planu działania na rzecz baterii: budowanie strategicznego łańcucha wartości baterii w Europie (COM(2019)0176),

- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 9 kwietnia 2019 r. dotyczące wykonania dyrektywy 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywę 91/157/EWG, a także dotyczące wpływu tej dyrektywy na środowisko i funkcjonowanie rynku wewnętrznego (COM(2019)0166),

- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 12 grudnia 2019 r.,

- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie przyszłości systemów energetycznych w unii energetycznej, mających zapewnić transformację energetyczną oraz realizację celów w zakresie energii i klimatu w okresie do roku 2030 i późniejszym,

- uwzględniając inicjatywę na rzecz zrównoważonej i inteligentnej infrastruktury gazowej dla Europy, zainicjowaną przez rumuńską prezydencję Rady w Bukareszcie w dniach 1 i 2 kwietnia 2019 r.,

- uwzględniając inicjatywę w zakresie technologii wodorowych (Hydrogen Initiative), z którą w Linzu w dniach 17 i 18 września 2018 r. wystąpiła austriacka prezydencja Rady UE,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającą dyrektywę 2012/27/UE ¹ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej ² ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych ³ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009 ⁴ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument "Łącząc Europę", zmieniające rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 ⁵ , obecnie poddawane przeglądowi,

- uwzględniając dyrektywę Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej ⁶ ,

- uwzględniając dyrektywę 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylającą dyrektywę 91/157/EWG ⁷ ,

- uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej ⁸ ,

- uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory ⁹ ,

- uwzględniając dokument analityczny Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z dnia 1 kwietnia 2019 r. zatytułowany "Przegląd nr 04/2019: unijne wsparcie na rzecz magazynowania energii",

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu ¹⁰ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej ¹¹ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie konferencji ONZ w sprawie zmiany klimatu 2019 (COP25) w Madrycie (Hiszpania) ¹² ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2019 r. w sprawie zmiany klimatu - europejska, długofalowa i zgodna z porozumieniem paryskim wizja strategiczna na rzecz dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki ¹³ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2018 r. w sprawie uruchomienia infrastruktury paliw alternatywnych w Unii Europejskiej: czas na działanie! ¹⁴ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lutego 2018 r. w sprawie przyspieszenia innowacji w dziedzinie czystej energii ¹⁵ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. zatytułowaną "W kierunku nowej struktury rynku energii" ¹⁶ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie strategii UE w zakresie ogrzewania i chłodzenia ¹⁷ ,

- uwzględniając art. 54 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A9-0130/2020),

A. mając na uwadze, że Parlament, Rada Europejska i Komisja zatwierdziły cel, jakim jest osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto w UE do 2050 r., zgodnie z celami określonymi w porozumieniu paryskim;

B. mając na uwadze, że przejście na gospodarkę o zerowych emisjach gazów cieplarnianych netto wymaga przystępnej cenowo i opłacalnej transformacji energetycznej obejmującej odejście od systemu bazującego w znacznym stopniu na paliwach kopalnych na rzecz wysoce energooszczędnego i neutralnego dla klimatu systemu opartego na odnawialnych źródłach energii;

C. mając na uwadze, że odnawialne źródła energii takie jak energia geotermalna, wodna i biomasa mogą zapewnić podstawowe obciążenie, natomiast inne, takie jak wiatr i słońce, cechują się nieciągłością i zmiennością; mając na uwadze, że uwzględnienie odnawialnych źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji w systemie elektroenergetycznym wymaga większej elastyczności dostaw i zapotrzebowania, aby zapewnić stabilizację sieci elektroenergetycznej, uniknąć ekstremalnych wahań cen i utrzymać bezpieczeństwo dostaw i przystępności cenowej energii; mając na uwadze, że większa elastyczność wymaga pojemniejszych instalacji magazynowania energii w UE;

D. mając na uwadze, że zasadę rozdzielenia należy utrzymywać przez cały czas;

E. mając na uwadze, że w 2017 r. energia elektryczna stanowiła jedynie 22,7 % końcowego zużycia energii w UE-28; mając na uwadze, że w 2018 r. 60 % koszyka energii elektrycznej w UE-28 nadal nie pochodziło z odnawialnych źródeł; mając na uwadze, że oczekuje się dalszej elektryfikacji; mając na uwadze, że według szacunków Komisji UE będzie musiała magazynować sześć razy więcej energii niż obecnie, aby osiągnąć zerowe emisje gazów cieplarnianych netto do 2050 r.;

F. mając na uwadze, że integracja sektorowa odegra zasadniczą rolę w zwiększeniu elastyczności i efektywności sektora energetycznego i zmniejszeniu jego śladu węglowego;

G. mając na uwadze, że zielone gazy, takie jak gazy produkowane za pomocą elektrolizy z wykorzystaniem elektryczności z odnawialnych źródeł energii, zapewniają duże zdolności magazynowania w skali sezonowej;

H. mając na uwadze, że Komisja powinna przeanalizować, w jaki sposób istniejąca infrastruktura gazowa może odegrać rolę w dekarbonizacji systemu energetycznego, zwłaszcza w odniesieniu do zdolności magazynowania zielonych gazów (na przykład rurociągi przesyłowe i dystrybucyjne czy sezonowe magazynowanie pod ziemią) w celu podjęcia decyzji, jaka specjalna infrastruktura lub zoptymalizowana i zmodernizowana eksploatacja istniejących zdolności jest potrzebna;

I. mając na uwadze, że w 2018 r. na UE przypadało jedynie 3 % globalnych zdolności produkcyjnych baterii litowo-jonowych, natomiast 85 % zlokalizowane było w regionie Azji i Pacyfiku;

J. mając na uwadze, że baterie i inne zdecentralizowane sposoby magazynowania, np. koła zamachowe, służą nie tylko bezpieczeństwu dostaw, ale również jako opłacalna ekonomicznie infrastruktura do szybkiego ładowania pojazdów elektrycznych;

K. mając na uwadze, że na elektrownie szczytowo-pompowe przypada ponad 90 % zdolności magazynowania energii w UE; mając na uwadze, że magazynowanie w nich odgrywa obecnie ważną rolę w równoważeniu popytu i podaży energii elektrycznej, magazynowaniu na dużą skalę o wysokiej efektywności dwustronnej oraz krótko- i średnioterminowej elastyczności w dużym zakresie wydajności;

L. mając na uwadze, że technologie przechowywania energii cieplnej mogą stworzyć znaczne możliwości dekarbonizacji sektora energetycznego, gdyż umożliwiają magazynowanie ciepła i chłodu przez wiele miesięcy, zarówno w wyniku absorpcji energii ze źródeł odnawialnych przez pompy cieplne na skalę przemysłową i wykorzystanie biomasy, biogazu lub energii geotermalnej, jak i dzięki zapewnieniu usług opartych na elastyczności dla np. systemu energii elektrycznej, w którym dominują odnawialne źródła energii; mając na uwadze, że dobrze izolowane budynki, sieci ciepłownicze i specjalne instalacje magazynowania mogą być wykorzystywane jako magazyny w różnych okresach;

M. mając na uwadze, że modele energetyczne stosowane przez Komisję do oceny ścieżek dekarbonizacji i powiązanych opcji politycznych mają kluczowe znaczenie, gdyż określają przyszłe prawodawstwo i kształtują rynek; mając na uwadze, że w obecnych modelach w znaczniej mierze nie docenia się pozytywnych skutków magazynowania energii, przez co wymagają one usprawnień;

1. wzywa państwa członkowskie, aby w pełni przeanalizowały swoje zdolności do magazynowania energii;

2. wzywa Komisję do opracowania kompleksowej strategii w dziedzinie magazynowania energii w celu umożliwienia przejścia na wysoko efektywną energetycznie gospodarkę opartą na odnawialnych źródłach energii przy uwzględnieniu wszystkich dostępnych technologii i technologii rynkowych oraz przy zachowaniu podejścia neutralnego pod względem technologicznym, co zapewni równe warunki działania;

3. wzywa Komisję do ustanowienia grupy zadaniowej z udziałem wszystkich odpowiednich dyrekcji generalnych w celu opracowania tej strategii, która będzie opierać się na kompleksowej analizie:

a) śladu węglowego i cyklu życia z uwzględnieniem co najmniej wydobycia lub produkcji surowców, w tym aspektów praw człowieka i standardów pracy, pozyskiwania komponentów, procesu wytwarzania oraz - w stosownych przypadkach - procesu recyklingu;

b) zdolności energetycznej technologii, zdolności mocy, czasu magazynowania, nakładów inwestycyjnych, wydatków operacyjnych, efektywności dwustronnej i efektywności konwersji;

c) modelowania systemu energetycznego, które obejmuje odpowiednie dane zapisane w lit. b), w celu przeprowadzenia oceny opcji politycznych przy jednoczesnym uwzględnieniu efektów godzinowych, aby prawidłowo oszacować obecne i przyszłe potrzeby pod względem elastyczności systemu oraz udział magazynowania w tym modelu;

d) zapotrzebowania na energię w przemyśle, transporcie i gospodarstwach domowych oraz

e) potencjału magazynowania na małą skalę i potencjału elastyczności na poziomie lokalnym, a także połączeń transgranicznych i integracji sektorowej;

f) wkładu technologii magazynowania energii w walkę z ubóstwem energetycznym;

4. uważa w szczególności, że w takiej strategii należy określić środki niezbędne do poprawy połączeń transgranicznych i koordynacji transgranicznej oraz zmniejszyć obciążenia regulacyjne dotyczące wejścia na rynek, a także usprawnić dostęp do kapitału, umiejętności i surowców potrzebnych do technologii magazynowania, z myślą o zwiększeniu konkurencyjności europejskiego rynku i przemysłu;

5. uważa w szczególności, że przystępna cenowo i opłacalna transformacja energetyczna w kierunku wysoce efektywnego energetycznie systemu opartego na odnawialnych źródłach energii na rzecz neutralnej dla klimatu gospodarki wymaga dobrze rozwiniętej i inteligentnej sieci energetycznej, zaawansowanych technologii magazynowania, zapasowych mocy wytwórczych i reagowania na zapotrzebowanie w celu zabezpieczenia stałych, przystępnych cenowo i zrównoważonych dostaw energii, a także stosowania zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim", masowego rozpowszechnienia energii ze źródeł odnawialnych, wzmocnienia pozycji odbiorców i niezakłóconych sygnałów cenowych; w związku z tym apeluje do Komisji, aby w ramach programu "Horyzont Europa" nadal udzielała wsparcia na badania dotyczące magazynowania, w tym nad nowymi i pojawiającymi się technologiami alternatywnymi;

6. dostrzega zasadniczą rolę cyfryzacji w rozwoju bardziej zdecentralizowanego i zintegrowanego systemu energetycznego i, ostatecznie, w urzeczywistnieniu transformacji energetycznej;

7. podkreśla, że przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę nie może zagrażać bezpieczeństwu dostaw lub dostępowi do energii; podkreśla rolę magazynowania, zwłaszcza w przypadku odizolowanych lub wyspiarskich państw członkowskich; zaznacza, że pewność dostaw energii, opłacalność oraz transformacja energetyczna muszą iść w parze; podkreśla ponadto, że efektywność energetyczna, inteligentne sieci, uczestnictwo i opcje rozproszonej elastyczności, obejmujące magazynowanie, wzmacniają bezpieczeństwo energetyczne;

8. podkreśla, że należy zapewnić równe warunki wszystkim rozwiązaniom w zakresie magazynowania energii, zgodnie z zasadą neutralności technologicznej, w celu umożliwienia siłom rynkowym jak najlepszego wyboru technologii i pobudzania innowacji; podkreśla również, że głównymi czynnikami wpływającymi na rozwój różnych rozwiązań technologicznych powinny być wskaźniki zużycia energii, ślad węglowy i koszty produkcji, eksploatacji, recyklingu i likwidacji;

9. wyraża głębokie ubolewanie, że projekty w zakresie infrastruktury lub większe projekty w zakresie magazynowania, mające kluczowe znaczenie dla transformacji energetycznej, często spotykają się z silnym sprzeciwem i muszą liczyć się z opóźnieniami na szczeblu lokalnym; wzywa państwa członkowskie do aktywnego promowania publicznego wsparcia na szczeblu lokalnym, np. przez udział społeczeństwa w projektach na wczesnym etapie ich realizacji, umożliwienie lokalnym społecznościom zaangażowania się, udziału finansowego lub uzyskania rekompensaty oraz bliską współpracę między sektorami;

10. podkreśla potencjał magazynowania jako alternatywy dla rozbudowy tradycyjnej sieci; podkreśla znaczenie skoordynowanego planowania infrastruktury jako elementu przyszłej strategii integracji systemów energetycznych w celu osiągnięcia neutralnej dla klimatu i konkurencyjnej gospodarki europejskiej;

11. apeluje o terminowe wdrożenie dyrektywy (UE) 2019/944 w sprawie rynku energii elektrycznej oraz rozporządzenia (UE) 2019/943 w sprawie rynku energii elektrycznej; podkreśla, że magazynowanie energii należy definiować spójnie w ramach przepisów krajowych; wskazuje na wątpliwości dotyczące jego zakresu, zwłaszcza włączenia różnych technologii "Power-to-X", i wzywa w związku z tym Komisję, aby pilnie wydała wytyczne w tej sprawie;

12. zwraca się do Komisji, aby w związku ze strategią integracji systemów energetycznych przewidziała solidną podstawę prawną dla operatorów systemów przesyłu i dystrybucji gazu w celu udostępnienia rozwiązań w zakresie magazynowania energii zgodnych z celami klimatycznymi Unii i porozumieniem paryskim;

Bariery regulacyjne

13. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zadbały o spójność i unikały pokrywania się przepisów na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym;

14. wskazuje, że większość państw członkowskich wymaga, aby operatorzy instalacji magazynowych, w tym aktywni odbiorcy, podwójnie uiszczali opłaty sieciowe lub płacili podatki od energii i inne należności; jest przekonany, że zniesienie tego obciążenia pozwoliłoby na realizację większej liczby projektów w zakresie magazynowania energii; wzywa Komisję do dokonania rozróżnienia między końcowym użyciem a magazynowaniem lub konwersją oraz do opracowania skutecznego systemu opodatkowania zakazującego podwójnego opodatkowania projektów w zakresie magazynowania energii w przyszłym wniosku dotyczącym zmienionej dyrektywy w sprawie opodatkowania energii; wzywa państwa członkowskie do zniesienia wszelkiego rodzaju podwójnego opodatkowania dzięki opracowaniu skutecznych systemów opodatkowania i ponownemu zaprojektowaniu opłat związanych z magazynowaniem energii w sposób, który odzwierciedlałby korzyści społeczne wynikające z magazynowania i usuwałby bariery utrudniające dostęp projektów w zakresie magazynowania do rynku;

15. podkreśla, że aby uniknąć stworzenia problemu subsydiowania skrośnego w wyniku uchylania się od opłat sieciowych lub opłat systemowych, podatków i należności, należy traktować w porównywalny sposób magazynowanie we wszystkich różnych nośnikach energii i magazynowanie zlokalizowanie przed licznikiem i za nim; zauważa, że obecnie większość kosztów finansowych dekarbonizacji ponoszą odbiorcy energii elektrycznej i dlatego pośrednio penalizowane jest magazynowanie energii elektrycznej;

16. zauważa, że z wyjątkiem hydroelektrowni szczytowo-pompowych, unijne kody sieci zwykle nie uwzględniają instalacji magazynowania energii, co powoduje ich nierówne traktowanie w poszczególnych państwach członkowskich, zwłaszcza jeśli chodzi o wymogi dotyczące przyłączenia do sieci; jest zdania, że tworzy to nierówne warunki konkurencji i utrudnia rozwój rentownej działalności biznesowej w dziedzinie instalacji magazynowania energii; wzywa Komisję, aby usprawniła pracę nad ustaleniem wspólnych wymogów dotyczących przyłączenia do sieci i zajęła się innymi barierami uniemożliwiającymi integrację magazynowania na rynkach energii elektrycznej;

17. wzywa do pilnego przeglądu rozporządzenia TEN-E ¹⁸  w odniesieniu do kryteriów kwalifikowalności i kategorii infrastruktury elektroenergetycznej w celu lepszego uwzględnienia rozwoju instalacji magazynowania energii przed przyjęciem kolejnego wykazu projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania; apeluje o dogłębną reformę procesu sporządzania dziesięcioletniego planu rozwoju sieci, aby podczas planowania infrastruktury uwzględnić zasadę "efektywność energetyczna przede wszystkim", a także elastyczność, integrację sektorową i połączenia transgraniczne; apeluje o dostosowanie kryteriów przyznawania statusu projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania do długoterminowego celu w zakresie temperatury wyznaczonego w porozumieniu paryskim oraz do unijnego celu osiągnięcia do 2050 r. neutralności klimatycznej poprzez systematyczną ocenę pod kątem klimatu wszystkich projektów kandydujących do umieszczenia na liście projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania

18. wzywa Komisję do uznania kluczowej roli wszystkich technologii z zakresu elastyczności i magazynowania energii w celu zapewnienia skutecznej transformacji energetycznej oraz dalszego gwarantowania wysokiego poziomu bezpieczeństwa dostaw i stabilności systemu; podkreśla, że opracowanie nowych i modernizacja istniejących projektów z zakresu magazynowania leży w interesie publicznym, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w sprawnym, traktowanym priorytetowo i usprawnionym procesie wydawania zezwoleń w państwach członkowskich;

19. z zaniepokojeniem zauważa, że czas trwania procedur zatwierdzania na szczeblu krajowym jest znacznie dłuższy niż maksymalne terminy obowiązujące w odniesieniu do projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania określone w rozporządzeniu TEN-E; wzywa Komisję do rozwiązania tego problemu podczas nadchodzącego przeglądu przez wprowadzenie skutecznego i zsynchronizowanego mechanizmu egzekwowania uznającego nadrzędny interes publiczny projektów w zakresie magazynowania energii, będących przedmiotem wspólnego zainteresowania;

20. wyraża ubolewanie w związku z brakiem wprowadzania na rynek projektów badawczych w ramach programu "Horyzont 2020", brakiem systematycznych działań następczych dotyczących zakończonych projektów i nierozpowszechnianiem wyników badań oraz z zadowoleniem przyjmuje planowane większe ukierunkowanie na działania rynkowe przy jednoczesnym utrzymaniu podstawowych ambicji badawczych z myślą o opracowaniu rynkowych technologii i projektów w przyszłości w ramach programu "Horyzont Europa", w szczególności przez ustanowienie Europejskiej Rady ds. Innowacji; apeluje o większe wykorzystanie przedkomercyjnych zamówień publicznych; podkreśla, że należy zintensyfikować badania nad czystą, zrównoważoną i niskoemisyjną technologią, w tym nad magazynowaniem energii;

21. podkreśla, że potrzebne są dalsze badania nad substancjami chemicznymi wykorzystywanymi do magazynowania energii, a także badania podstawowe nad nadprzewodnictwem, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w przyszłym programie "Horyzont";

22. zauważa z zaniepokojeniem, że opracowane przez Komisję Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 zawierają jedynie pośrednie odniesienie do projektów w zakresie magazynowania energii; zauważa ponadto, że w przeszłości zgłoszono zadziwiająco niewiele środków pomocy państwa dla projektów w zakresie magazynowania energii;

23. wzywa Komisję, aby podczas dokonywania przeglądu Wytycznych w sprawie pomocy państwa uwzględniła istotną rolę, jaką magazynowanie energii odgrywa w transformacji energetycznej, i odpowiednio na nią zareagowała; wzywa także Komisję, aby zapewniła uwzględnienie w nowych wytycznych zrównoważonego charakteru i skuteczności różnych technologii magazynowania energii oraz ich znaczenia dla stabilności sieci i wkładu w neutralność klimatyczną; podkreśla ponadto, że projekty niekomercyjne (np. dotyczące badań) mogłyby uzyskać zwolnienie z przepisów dotyczących pomocy państwa, dzięki czemu można by uniknąć nieefektywnego finansowania i zakłóceń konkurencji; podkreśla, że eksploatacja instalacji magazynowych przez podmioty nierynkowe ogranicza się do przypadków, w których nie istnieje interes rynkowy, a krajowy organ regulacyjny przyznał zwolnienie;

24. wzywa Komisję do dopilnowania, aby nowe wytyczne uwzględniały efektywność i wkład różnych technologii magazynowania w stabilność sieci, tak aby uniknąć nieefektywnego finansowania i ograniczyć udział podmiotów nierynkowych do przypadków i okoliczności określonych w art. 36 i 54 dyrektywy (UE) 2019/944 w sprawie rynku energii elektrycznej;

Magazynowanie chemiczne (technologie "Power-to-X")

25. podkreśla istotną rolę technologii "Power-to-X" jako kluczowego czynnika sprzyjającego integracji systemów energetycznych oraz łączeniu sektorów energii elektrycznej i gazu; podkreśla w związku z tym duży potencjał wodoru (zwłaszcza ekologicznego) oraz metanu syntetycznego i biometanu dla sezonowego magazynowania energii w dużych ilościach, a także jako nośnika energii, jako paliwa i surowca dla energochłonnych gałęzi przemysłu oraz jako zrównoważone paliwo dla wielu rodzajów transportu; wzywa Komisję do dalszego wspierania badań związanych z rozwojem gospodarki wodorowej oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania dalszego rozwoju technologii "Power-to-X", w szczególności przez wspieranie inicjatywy wodorowej jako ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI);

26. zauważa, że wykorzystanie wodoru do magazynowania energii nie jest jeszcze konkurencyjne ze względu na wysokie koszty produkcji; odnotowuje ponadto dużą różnicę kosztów między zielonym i niebieskim wodorem; zwraca uwagę na znaczenie wspierania środków prowadzących do redukcji kosztów produkcji ekologicznego wodoru w celu zapewnienia rentowności tego przedsięwzięcia;

27. zauważa, że w państwach członkowskich obowiązują różne normy w zakresie łączenia wodoru z gazem ziemnym; wzywa Komisję do oszacowania i opracowania jasnej taksonomii i jasnych norm łączenia wodoru zarówno dla sieci gazu ziemnego, jak i dla użytkowników końcowych; zwraca uwagę, że normy te będą musiały zostać dostosowane do potrzeb jakościowych użytkowników końcowych i do zdolności technologicznych, z uwzględnieniem specyfiki każdego kraju;

28. zauważa, że wodór produkowany poprzez przetwarzanie energii w gaz może być dalej przetwarzany w inne rodzaje gazu, takie jak metanol i amoniak, które można wykorzystywać jako paliwo w sektorze morskim i lotniczym, jak również w transporcie ciężkim;

29. podkreśla, że istniejąca infrastruktura gazowa oferuje znaczne możliwości magazynowania energii oraz że te zasoby i zasoby uwzględniające nowe źródła gazu (w szczególności ekologiczny wodór) ułatwiałaby integrację energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych; zauważa w związku z tym, że należy zająć się kwestią nowej roli operatorów systemów przesyłowych gazu w świetle zasad rozdziału;

30. wzywa Komisję do przeprowadzenia kompleksowej oceny wpływu, analizy kosztów i korzyści oraz dostępności modernizacji infrastruktury gazowej lub budowy w tym celu nowej infrastruktury, która jest istotna dla wykorzystania ekologicznego wodoru, do celów transportu w dużych ilościach i wprowadzenia mobilności z wykorzystaniem wodoru; uznaje potencjał podziemnych magazynów gazu, takich jak puste kawerny czy struktury porowate;

31. uważa, że polityka UE powinna w szczególności promować innowacyjność i zrównoważone technologie magazynowania energii oraz zielone technologie wodorowe; podkreśla potrzebę zagwarantowania, że korzystanie ze źródeł energii takich jak gaz ziemny będzie miało charakter wyłącznie przejściowy, biorąc pod uwagę cel osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r.; uznaje, że UE będzie potrzebować coraz większych ilości wodoru; podkreśla, że aby zapewnić wystarczające ilości energii i konkurencyjność przemysłu europejskiego, należy wspierać wszystkie niskoemisyjne ścieżki produkcji wodoru;

32. wzywa Komisję do opracowania zharmonizowanej definicji ekologicznego wodoru w oparciu o przejrzystą metodologię; ponadto wzywa do wprowadzenia systemu wzajemnego uznawania gwarancji pochodzenia dla tych gazów, proponując opracowanie wspólnego systemu certyfikacji i dokumentacji w całym łańcuchu wartości, na przykład poprzez wydanie etykiety ekologicznej; zachęca państwa członkowskie do zminimalizowania barier administracyjnych utrudniających certyfikację ekologicznego wodoru lub niskoemisyjnego wodoru; wzywa Komisję do zapewnienia uczciwej i skutecznej konkurencji między technologiami i nośnikami energii oraz między wodorem importowanym a wodorem produkowanym w UE;

33. zauważa, że zgodnie z obowiązującymi przepisami wewnętrznego rynku gazu unijni operatorzy systemów przesyłu i dystrybucji gazu są uprawnieni do przesyłu gazu ziemnego jedynie w ramach działalności regulowanej; wzywa Komisję, aby w kontekście strategii integracji systemów energetycznych umożliwiła operatorom przesył gazów niskoemisyjnych, takich jak wodór, biometan i metan syntetyczny;

34. podkreśla, że wszystkie podmioty rynkowe powinny mieć dostęp do korzyści i zachęt stworzonych w ramach projektów pilotażowych lub rzeczywistych laboratoriów w celu zademonstrowania produkcji wodoru opartej na energii odnawialnej;

35. przypomina, że produkcja syntetycznych nośników chemicznych jest rozsądna tylko wtedy, gdy wykorzystywana jest energia odnawialna; wzywa do zwiększenia celów w zakresie energii odnawialnej na rok 2030 w oparciu o dogłębną ocenę skutków;

Magazynowanie elektrochemiczne

36. jest przekonany, że szereg technologii produkcji baterii, w tym technologie o już ugruntowanych łańcuchach wartości w UE, odegra ważną rolę w zapewnieniu stabilności i elastyczności dostaw energii elektrycznej; podkreśla, że technologie produkcji baterii mają kluczowe znaczenie dla zagwarantowania strategicznej autonomii i odporności UE w zakresie dostaw energii elektrycznej;

37. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji zmierzające do stworzenia norm dla baterii europejskich;

38. uznaje, że dobrze funkcjonujące systemy zbiórki i recyklingu oraz procesy zamknięte, zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, już działają w przypadku szereg technologii produkcji baterii, zwłaszcza w łańcuchach wartości baterii samochodowych i przemysłowych w UE, na przykład w przypadku akumulatorów rozruchowych po samochodów, i uważa, że systemy te można by uznać za wzór dla recyklingu baterii;

39. zauważa, że dostęp do rynków energii elektrycznej i elastyczność będą miały kluczowe znaczenie dla wykorzystania potencjału magazynowania w bateriach;

40. wyraża zaniepokojenie, że UE ma bardzo niską zdolność produkcji baterii litowo-jonowych i jest uzależniona od produkcji pochodzącej spoza Europy i o ograniczonej przejrzystości; z zadowoleniem przyjmuje zatem europejski sojusz na rzecz baterii i Strategiczny plan działania na rzecz baterii; wzywa do rozszerzenia ich zakresu na wszystkie dostępne technologie baterii; apeluje o zwiększenie ciągłego wsparcia dla nich oraz dla wdrażania strategicznego planu działania zgodnie z szerszymi celami w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym, strategii przemysłowej i zarządzania chemikaliami; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą zaproponowania przepisów w zakresie baterii, wspierających realizację Strategicznego planu działania na rzecz baterii i rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym; wzywa zatem do przeprowadzenia analizy cyklu życia baterii, wprowadzenia projektowania o obiegu zamkniętym, bezpiecznego zarządzania i obchodzenia się z substancjami podczas unieszkodliwiania substancji niebezpiecznych w produkcji ogniw oraz do wprowadzenia oznakowania informującego o wpływie na środowisko wszystkich łańcuchów wartości baterii wprowadzanych na rynek europejski; podkreśla znaczenie tworzenia ekosystemów wokół łańcucha wartości baterii w celu wspierania konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju tej branży;

41. wzywa Komisję do zaproponowania wymogów dotyczących ekoprojektu w zakresie baterii w celu zwiększenia możliwości ich recyklingu w fazie projektowania;

42. wyraża zaniepokojenie silną zależnością UE od przywozu surowców do produkcji baterii, w tym ze źródeł, w których ich wydobycie wiąże się z degradacją środowiska, naruszaniem norm pracy i lokalnymi konfliktami o zasoby naturalne; wzywa Komisję do uwzględnienia tej zależności w odpowiednich strategiach UE; podkreśla rolę zrównoważonego zaopatrzenia w surowce oraz potencjał krajowych źródeł surowców w UE; jest przekonany, że ulepszenie systemów recyklingu baterii mogłoby zapewnić znaczną część surowców wymaganych do produkcji baterii w UE;

43. uznaje potencjał ponownego wykorzystania zużytych baterii pojazdów elektrycznych do magazynowania energii w domach prywatnych lub w większych bateriach; wyraża zaniepokojenie, że zaklasyfikowanie zużytych baterii jako odpadów w dyrektywie w sprawie baterii, niezależnie od ich ponownego wykorzystania, może stanowić przeszkodę dla takiego ponownego wykorzystania; uznaje, że ponownie wykorzystane baterie nie są zwracane do recykling oraz że normy bezpieczeństwa nie są kontrolowane, gdy bateria jest ponownie wykorzystywana do zastosowań o innych właściwościach niż te, do których została pierwotnie zaprojektowana; wzywa Komisję do zastosowania odpowiedzialności producenta za wydajność i gwarancje bezpieczeństwa na producenta regenerowanego wyrobu, który ponownie wprowadza baterię do obrotu; wzywa Komisję do doprecyzowania systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta związanych z ponownie wykorzystywanymi bateriami;

44. uznaje potencjał pojazdów elektrycznych i ich baterii dla zapewnienia - dzięki inteligentnej infrastrukturze ładowania pojazdów elektrycznych - elastyczności sieci jako elementu dyspozycyjnej reakcji na zapotrzebowanie, przez co można ograniczyć potrzebę tworzenia rezerwowych instalacji w systemie elektroenergetycznym;

45. wzywa Komisję, aby w toku przeglądu dyrektywy w sprawie baterii zaproponowała ambitne cele w zakresie zbiórki i recyklingu baterii w oparciu o krytyczne składniki metalowe; podkreśla potrzebę dalszego wspierania badań i innowacji w zakresie procesów i technologii recyklingu w ramach programu "Horyzont Europa";

46. wzywa Komisję do opracowania wytycznych lub norm dotyczących ponownego wykorzystania akumulatorów z pojazdów elektrycznych, w tym procesów testowania i klasyfikacji, a także wytycznych dotyczących bezpieczeństwa;

47. podkreśla potrzebę wspierania badań, know-how i umiejętności w celu pobudzenia produkcji baterii w UE;

48. uznaje potencjał globalnego paszportu akumulatorów dla rozwoju zrównoważonego łańcucha wartości akumulatorów, z uwzględnieniem praw człowieka i oddziaływania na środowisko; uważa certyfikowanie minerałów za ważne narzędzie służące zapewnieniu zrównoważonych łańcuchów wartości akumulatorów;

Magazynowanie mechaniczne

49. zauważa, że elektrownie szczytowo-pompowe odgrywają kluczową rolę w magazynowaniu energii; wyraża zaniepokojenie, że UE nie wykorzystuje w pełni potencjału tego wysoce efektywnego sposobu magazynowania energii, który jest neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla;

50. uważa, że państwa członkowskie powinny poszukiwać dalszych sposobów zwiększenia zdolności elektrowni szczytowo-pompowych przy uwzględnieniu wielorakiego wykorzystania istniejących i nowych zbiorników; wzywa państwa członkowskie do usunięcia wszelkich przeszkód administracyjnych opóźniających realizację tych projektów i do zapewnienia metodom innowacyjnym wsparcia regulacyjnego w tej dziedzinie; wzywa Komisję do nadania priorytetu konieczności przeprowadzenia transformacji energetycznej, dokonania kompleksowego przeglądu odpowiednich przepisów i zaproponowania w razie konieczności zmian, a zarazem do minimalizowania oddziaływania na środowisko;

51. wskazuje, że w interesie ochrony środowiska projekty w zakresie modernizacji istniejących instalacji oraz zwiększenia zdolności magazynowania mogą być lepsze niż nowe projekty;

52. uznaje wkład technologii magazynowania, takich jak sprężone powietrze, superkondensatory i koła zamachowe, w zapewnianie elastyczności; uznaje znaczenie europejskiej technologii koła zamachowego dla magazynowania energii i regulacji częstotliwości; podkreśla, że technologia ta jest istotnym narzędziem magazynowania i regulacji dla rozwoju inteligentnych sieci lub sieci strategicznej;

Przechowywanie energii cieplnej

53. uważa przechowywanie energii cieplnej (np. wielkoskalowe kotły) i system ciepłowniczy na obszarach gęsto zaludnionych za bardzo efektywne narzędzie magazynowania energii, zapewniające elastyczność niezbędną do integracji większej ilości energii ze źródeł odnawialnych o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji oraz ciepła odpadowego z procesów przemysłowych i sektora usług; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania i rozwijania wysoce efektywnych energetycznie sieci ciepłowniczych; ponadto wzywa Komisję do uwzględnienia infrastruktury ciepłowniczej i magazynowania energii cieplnej podczas opracowywania dziesięcioletnich planów rozwoju sieci dla Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Energii Elektrycznej (ENTSO-E) i Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu (ENTSO-G);

54. uważa, że magazynowanie energii cieplnej w warstwach wodonośnych, szczególnie w połączeniu z wykorzystaniem źródeł geotermalnych, może być innowacyjnym narzędziem na obszarach niezurbanizowanych i przemysłowych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania badań i rozwoju tych rozwiązań oraz do tworzenia dużych elektrowni pilotażowych;

55. uznaje, że elastyczna kogeneracja zapewnia przyszłościowe rozwiązanie w zakresie zintegrowanego magazynowania energii, sprzyjające elastyczności sieci elektroenergetycznych i efektywności dostaw ciepła dzięki temu, że magazynowanie ciepła oddziela wytwarzanie energii elektrycznej od zużycia ciepła; wzywa państwa członkowskie do dalszego badania integracji sektorów, inteligentnych systemów energetycznych i wykorzystywania nadwyżki ciepła wytwarzanego na przykład przez centra danych, tereny przemysłowe lub systemy metra; wzywa Komisję do promowania takich innowacyjnych koncepcji magazynowania energii cieplnej jak magazynowanie energii elektrycznej jako energii cieplnej czy magazynowanie energii cieplnej z użyciem lodu;

56. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że sieci ciepłownicze i chłodnicze będą kwalifikowały się do finansowania w ramach zmienionego rozporządzenia ustanawiającego instrument "Łącząc Europę", i apeluje o uwzględnienie ich jako potencjalnych projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w odniesieniu do rozporządzenia TEN-E;

57. uważa, że - zgodnie z technologią neutralności - należy propagować technologie magazynowania energii cieplnej w celu poprawy ich efektywności, niezawodności i integracji z istniejącymi systemami energii dyspozycyjnej; uważa, że rozwój technologii magazynowania energii cieplnej i wprowadzenie jej na rynek może stworzyć możliwości dla wspólnych projektów i zachęcać kraje do zawierania partnerstw energetycznych;

58. uznaje zdolności magazynowania budynków efektywnych energetycznie dzięki masom umożliwiającym magazynowanie oraz termicznym lub litym elementom budynków albo magazynowaniu zimnej lub ciepłej wody; apeluje do Komisji, by w przyszłej strategii na rzecz fali renowacji zachęcała do renowacji zwiększających efektywność energetyczną, i wzywa państwa członkowskie, by dążyły do realizacji długofalowych strategii renowacji, a jednocześnie uwzględniały zdolności budynków do magazynowania energii;

59. wzywa Komisję do analizy roli infrastruktury przechowywania energii cieplnej i ogrzewania za pomocą energii cieplnej, aby uelastycznić system energetyczny w ramach planowanej strategii integracji systemów energetycznych;

60. wzywa państwa członkowskie, by w ramach podejścia opartego na zintegrowanych systemach energetycznych w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu rozważyły wszystkie zrównoważone i opłacalne technologie magazynowania oraz rozwiązania zapewniające elastyczność, w tym w zakresie wytwarzania ciepła, podczas przekształcania krajowych systemów energetycznych w gospodarkę o wysokiej efektywności energetycznej i opartą na energii ze źródeł odnawialnych;

Zdecentralizowane magazynowanie - rola aktywnych odbiorców

61. jest przekonany, że domowe baterie, domowe przechowywanie energii cieplnej, technologia pojazd-sieć, inteligentne domowe systemy zarządzania energią, reagowanie na zapotrzebowanie oraz integracja sektorów pozwalają zmniejszyć szczytowe zapotrzebowanie na energię, zapewniają elastyczność oraz mają coraz większe znaczenie dla zapewnienia efektywności i integracji sieci energetycznej; uważa, że normalizacja nowych urządzeń, informowanie odbiorców i przejrzystość danych odbiorców oraz dobrze funkcjonujące rynki energii elektrycznej zapewniające odbiorcom łatwy dostęp będą miały kluczowe znaczenie dla realizacji tego celu; podkreśla ponadto rolę aktywnych odbiorców i obywatelskich społeczności energetycznych w procesie transformacji energetycznej oraz uważa, że powinno się je odpowiednio propagować;

62. odnotowuje niechęć prywatnych użytkowników do udostępniania akumulatorów pojazdów na potrzeby usług magazynowania, nawet jeżeli jest to wykonalne z technicznego punktu widzenia; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje zachęty do elastyczności przewidziane dla odbiorców w dyrektywie (UE) 2019/944 (dyrektywa w sprawie rynku energii elektrycznej) oraz wzywa państwa członkowskie do zapewnienia szybkiego i zdecydowanego wdrożenia odpowiednich przepisów; podkreśla, że upowszechnienie na rynku technologii pojazd-sieć będzie wymagało większej interoperacyjności, a zatem jednolitych ogólnounijnych regulacji lub norm eliminujących szereg barier, w tym administracyjnych, prawnych i podatkowych;

63. uznaje wkład aktywnych odbiorców w zapewnienie elastyczności systemu, na przykład za pośrednictwem rozwiązań w zakresie zdecentralizowanego magazynowania energii na małą skalę, i ostatecznie w osiągnięcie celów w zakresie klimatu i energii; wzywa państwa członkowskie do wspierania udziału obywateli w systemie energetycznym (np. za pośrednictwem zachęt podatkowych dla technologii magazynowania energii w bateriach) oraz do usunięcia przeszkód, które nie pozwalają odbiorcom wytwarzać energii we własnym zakresie lub używać jej albo magazynować energii wytworzonej we własnym zakresie lub sprzedawać jej na rynku; wzywa Komisję, by należycie monitorowała prawidłowe wdrażanie dyrektywy w sprawie rynku energii elektrycznej oraz dyrektywy (UE) 2018/2001 (dyrektywa w sprawie energii ze źródeł odnawialnych), szczególnie w odniesieniu do artykułów ustanawiających ramy regulacyjne dla prosumentów i społeczności energetycznych;

64. podkreśla, że magazynowanie zdecentralizowane jest zasadniczym elementem zarządzania popytem; podkreśla rolę akumulatorów pojazdów elektrycznych w zapewnianiu elastyczności sieci dzięki inteligentnemu ładowaniu oraz usługom typu pojazd-otoczenie; wzywa Komisję, aby stworzyła sprzyjające ramy gwarantujące, że producenci pojazdów elektrycznych, oprogramowanie związane z ładowaniem i stacje ładowania oferują funkcję umożliwiającą takie usługi, oraz by osiągnęła pełną interoperacyjność w ramach zmienionej dyrektywy w sprawie paliw alternatywnych;

o

o o

65. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

1 Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125.

2 Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 54.

3 Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82.

4 Dz.U. L 115 z 25.4.2013, s. 39.

5 Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129.

6 Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51.

7 Dz.U. L 266 z 26.9.2006, s. 1.

8 Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1.

9 Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7.

10 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0005.

11 Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0078.

12 Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0079.

13 Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0217.

14 Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0438.

15 Dz.U. C 463 z 21.12.2018, s. 10.

16 Dz.U. C 204 z 13.6.2018, s. 23.

17 Dz.U. C 204 z 13.6.2018, s. 35.

18 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009 (Dz.U. L 115 z 25.4.2013, s. 39).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2021.371.58
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie kompleksowego europejskiego podejścia do magazynowania energii (2019/2189(INI)).
• Data aktu: 10/07/2020
• Data ogłoszenia: 15/09/2021