Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (2015/2129(INI)).

Wdrożenie dyrektywy w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej

P8_TA(2017)0501

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (2015/2129(INI))

(2018/C 369/13)

(Dz.U.UE C z dnia 11 października 2018 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 3 i art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 82 ust. 2 i art. 83 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

- uwzględniając art. 7, 8, 24, 47, 48 i 52 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

- uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. wraz z jej protokołami,

- uwzględniając Konwencję Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych z dnia 25 października 2007 r.,

- uwzględniając Konwencję Rady Europy o cyberprzestępczości z dnia 23 listopada 2001 r.,

- uwzględniając przyjęcie przez Radę Europy Strategii na rzecz praw dziecka (2016-2021),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującą decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW ¹ ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującą decyzję ramową Rady 2001/ 220/WSiSW ² ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie 25. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka ³ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie ⁴ ,

- uwzględniając komunikat Komisji pt. "Europejska strategia na rzecz lepszego internetu dla dzieci" (COM(2012)0196) z dnia 2 maja 2012 r. oraz sprawozdanie Komisji z dnia 6 czerwca 2016 r. pt. "Ocena końcowa wieloletniego unijnego programu ochrony dzieci korzystających z internetu oraz innych technologii komunikacyjnych (programu Bezpieczniejszy internet)" (COM(2016)0364),

- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 16 grudnia 2016 r. oceniające, w jakim stopniu państwa członkowskie podjęły środki niezbędne do wykonania dyrektywy 2011/93/UE (COM(2016)0871) oraz sprawozdanie Komisji z dnia 16 grudnia 2016 r. oceniające wdrożenie środków, o których mowa w art. 25 dyrektywy 2011/93/UE (COM(2016)0872),

- uwzględniając sprawozdanie Europolu z 2016 r. w sprawie oceny zagrożenia wykorzystaniem internetu przez zorganizowane grupy przestępcze (IOCTA),

- uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 27 lutego 2017 r. w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dziecku - opinie i doświadczenia dzieci, które brały udział w postępowaniach sądowych w charakterze poszkodowanych, świadków lub stron w dziewięciu państwach członkowskich UE,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 kwietnia 2017 r. pt. "Ochrona migrujących dzieci" (COM(2017)0211),

- uwzględniając art. 52 Regulaminu oraz art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinie Komisji Kultury i Edukacji, jak również Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0368/2017),

A. mając na uwadze, że niegodziwe traktowanie w celach seksualnych i wykorzystywanie seksualne dzieci stanowią poważne naruszenia praw podstawowych, w szczególności prawa dzieci do ochrony i opieki niezbędnych dla ich dobra, jak określono w Konwencji ONZ o prawach dziecka z 1989 r. i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

B. mając na uwadze, że wdrażając jakiekolwiek działania służące zwalczaniu tych przestępstw, należy przede wszystkim uwzględnić dobro dziecka, zgodnie z Kartą praw podstawowych UE oraz Konwencją ONZ o prawach dziecka;

C. mając na uwadze, że dyrektywa 2011/93/UE jest kompleksowym instrumentem prawnym, który zawiera przepisy dotyczące prawa karnego materialnego i postępowania karnego, środki pomocy i ochrony dla ofiar oraz środki zapobiegawcze, w tym środki administracyjne, a jej wdrażanie wymaga ścisłego zaangażowania podmiotów z różnych sektorów takich jak organy ścigania, sądownictwo, stowarzyszenia rodziców i rodzin, które odgrywają czynną rolę w zakresie ochrony małoletnich, organizacje pozarządowe, dostawcy usług internetowych i inni;

D. mając na uwadze, że sprawozdanie z wdrożenia przedstawione przez Komisję nie zawiera żadnych danych statystycznych dotyczących usuwania i blokowania witryn internetowych zawierających lub rozpowszechniających materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dziecka, a zwłaszcza danych statystycznych dotyczących czasu, w jakim takie treści są usuwane, częstotliwości, z jaką organy ścigania podejmują działania następcze w odniesieniu do otrzymywanych zgłoszeń, opóźnień w usuwaniu wynikających z potrzeby niezakłócania prowadzonych dochodzeń czy częstotliwości, z jaką wszelkie takie przechowywane dane są rzeczywiście wykorzystywane przez organy sądowe lub organy ścigania;

E. mając na uwadze, że jednym z głównych wyzwań związanych z prowadzeniem dochodzeń w sprawach o niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych i ściganiem sprawców jest fakt, że wiele ofiar nie zgłasza takich przestępstw; mając na uwadze, że chłopcy są mniej skłonni do zgłaszania niegodziwego traktowania;

F. mając na uwadze, że dzieci będące ofiarami niegodziwego traktowania w celach seksualnych lub wykorzystywania seksualnego cierpią z powodu licznych i długotrwałych urazów fizycznych lub psychicznych, które mogą towarzyszyć im przez długi czas, również w dorosłym życiu;

G. mając na uwadze, że niegodziwe traktowanie w celach seksualnych i wykorzystywanie seksualne dzieci w internecie stanowią rozwijające się zjawiska, a nowe formy przestępstw, takie jak rozpowszechnianie treści pornograficznych umotywowane zemstą i szantaż przy użyciu treści pornograficznych, pojawiają się w internecie i muszą być eliminowane z zastosowaniem konkretnych środków przyjmowanych przez państwa członkowskie;

H. mając na uwadze, że organy ścigania stoją przed wzywaniem związanym z sieciami typu "peer to peer" i sieciami prywatnymi, w których dochodzi do wymiany materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka; mając na uwadze, że należy na jak najwcześniejszym etapie szerzyć wśród dziewcząt i chłopców wiedzę na temat zagrożeń oraz znaczenia poszanowania godności i prywatności innych osób w epoce cyfrowej;

I. mając na uwadze, że dzieci-migranci - w szczególności dziewczęta, ale także w znacznym odsetku chłopcy ⁵  - są szczególnie narażone na niegodziwe traktowanie w celach seksualnych lub wykorzystywanie seksualne przez handlarzy ludźmi, przemytników, handlarzy narkotyków, sieci prostytucji oraz inne osoby lub sieci, które wykorzystują ich bezbronność, w drodze do Europy i po dotarciu do niej;

J. mając na uwadze, że sektor turystyki seksualnej ma wpływ na znaczną liczbę dzieci, a zwłaszcza dziewcząt, ale także w znacznym odsetku chłopców;

K. mając na uwadze, że aby zapewnić zgodność z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, środki przyjęte na mocy motywu 47 dyrektywy 2011/93/UE dotyczącego blokowania i usuwania stron internetowych muszą być zgodne z gwarancjami wymienionymi w art. 25 tej dyrektywy;

L. mając na uwadze, że w toku przeglądu systematycznego i metaanalizy wykazano, że dzieci niepełnosprawne są blisko trzykrotnie bardziej narażone na przemoc fizyczną lub seksualną w porównaniu z ich pełnosprawnymi rówieśnikami;

M. mając na uwadze, że stosowanie terminu "pornografia dziecięca" nie jest właściwe do definiowania przestępstw, o których mowa w artykułach 5 i 2 lit. c) dyrektywy 2011/93/UE i może działać na szkodę dzieci będących ofiarami takich przestępstw;

Główne wnioski i zalecenia

1. jednoznacznie potępia wszelkie formy niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz brutalną i niewłaściwą wiktymizację dzieci na wszystkich szczeblach; wyraża zadowolenie w związku z przyjęcie przez Radę Europy Strategii na rzecz praw dziecka (2016-2021); wzywa wszystkie instytucje UE i państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich środków w celu zapobiegania wszelkim formom przemocy fizycznej i psychicznej wobec dzieci, w tym przemocy fizycznej, niegodziwemu traktowaniu w celach seksualnych i wykorzystywaniu seksualnemu, a także w celu ochrony dzieci przed taką przemocą; wzywa wszystkie instytucje Unii i państwa członkowskie do podjęcia wspólnych i skutecznych działań na rzecz eliminacji niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz - w wymiarze bardziej ogólnym - wszystkich przestępstw seksualnych, których ofiarami są dzieci; wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do wyraźnego uznania ochrony dzieci za priorytet podczas opracowywania i wdrażania polityk, które mogą wywrzeć negatywny wpływ na dzieci;

2. uważa, że dyrektywa 2011/93/UE zapewnia solidne i kompletne ramy prawne do zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci; ubolewa nad poważnymi wyzwaniami, z jakimi państwa członkowskie zmagają się, transponując i wdrażając dyrektywę, w szczególności w odniesieniu do przepisów w sprawie zapobiegania, ścigania i oskarżania, a także ochrony i pomocy na rzecz ofiar, oraz żałuje, że nie wykorzystuje się całego potencjału dyrektywy; apeluje do państw członkowskich o zintensyfikowanie działań prowadzących do pełnej i prawidłowej transpozycji dyrektywy; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, by transpozycja prawna przekładała się na skuteczne wdrażanie w celu zapewnienia ochrony i pomocy dla pokrzywdzonych dzieci i zerowej tolerancji dla niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych;

3. ubolewa, że Komisja nie była w stanie przedstawić swoich sprawozdań z wdrożenia w terminie przewidzianym w art. 28 dyrektywy 2011/93/UE oraz że oba sprawozdania z oceny przedstawione przez Komisję dokumentują jedynie transpozycję tej dyrektywy do prawa krajowego przez państwa członkowskie, lecz nie zawierają pełnej oceny jej przestrzegania; wzywa państwa członkowskie do współpracy oraz do przekazania Komisji wszystkich istotnych informacji na temat wdrożenia dyrektywy, w tym statystyk;

4. podkreśla, że termin "materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dziecka" jest bardziej odpowiedni niż "pornografia dziecięca" w odniesieniu do tego typu przestępstw, których ofiarami są dzieci; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia użycia terminu "materiały przedstawiające wykorzystywanie seksualne dzieci" zamiast pojęcia "pornografia dziecięca"; podkreśla jednak, że ta nowa terminologia nie powinna w żaden sposób ograniczać wykazu przestępstw objętych pojęciem "pornografii dziecięcej" zawartego w art. 5 dyrektywy 2011/93/UE w związku z art. 2 lit. c);

5. ubolewa nad tym, że w sprawozdaniu z wdrożenia przestawionym przez Komisję nie podaje ona niestety, czy dokonała oceny systemu INHOPE pod kątem tego, czy jest on wystarczający w zakresie przekazywania zgłoszeń właściwym organom państw trzecich;

6. ubolewa nad tym, że Komisja nie gromadzi danych dotyczących stosowanych rodzajów blokowania; ubolewa nad tym, że nie opublikowano danych dotyczących liczby stron internetowych objętych listami blokowanych stron w każdym kraju; wyraża ubolewanie, że brakuje oceny wykorzystania metod zabezpieczania, takich jak szyfrowanie, aby zapewnić, by listy blokowanych stron nie były ujawniane, a tym samym nie stawały się rażąco sprzeczne z przeznaczeniem; przyjmuje z zadowoleniem, że choć w 2011 r. Komisja promowała obowiązkowe blokowanie, obecnie wyraźnie odstąpiła od tego stanowiska;

Prawo karne materialne (art. 3, 4 i 5 dyrektywy)

7. odnotowuje, że przepisy dotyczące prawa karnego materialnego dyrektywy 2011/93/UE zostały transponowane przez państwa członkowskie; wyraża jednak zaniepokojenie faktem, że niektóre państwa członkowskie nie transponowały w pełni przepisów w sprawie przestępstw związanych z wykorzystywaniem seksualnym (art. 4), przestępstw związanych z niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, w przypadku gdy dochodzi do nadużycia uznanego stosunku zaufania, władzy lub wpływu na dziecko (art. 3 ust. 5 ppkt (ii)) lub w przypadku gdy dochodzi do wykorzystania szczególnej bezbronności dziecka (art. 3 ust. 5 ppkt (ii)), a także odpowiedzialności osób prawnych (art. 12);

8. uważa w szczególności, że państwa członkowskie powinny dołożyć wszelkich możliwych starań, aby zwalczać bezkarność sprawców niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, a także osób fizycznych lub prawnych, które dopuszczają się pomocnictwa, współsprawstwa przestępstw wykorzystywania seksualnego dzieci oraz niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, lub podżegania do popełnienia tych przestępstw; uważa, że największe znaczenie ma zapewnienie przez państwa członkowskie odpowiedzialności osób fizycznych i prawnych, w przypadku gdy brak nadzoru lub kontroli osoby, która jest członkiem tej osoby prawnej, umożliwił lub ułatwił popełnienie przestępstw;

9. wyraża szczególne zaniepokojenie zagrożeniem i ryzykiem dla dzieci stwarzanym przez przestrzeń internetową, zwłaszcza w odniesieniu do nakłaniania dzieci przez internet oraz nagabywania dzieci dla celów seksualnych i innych form podżegania; uważa zatem, że należy znaleźć sposoby wykrywania i zgłaszania takich niebezpiecznych praktyk oraz prowadzenia dochodzeń w ich sprawie; podkreśla konieczność zwiększenia poziomu ochrony dzieci w internecie, przy jednoczesnym prowadzeniu programów uświadamiających i informacyjnych w zakresie zagrożeń występujących w internecie;

10. przypomina Komisji, że ograniczenia mające zastosowanie do treści online muszą być zakorzenione w prawie, należycie określone, proporcjonalne, uzasadnione i powinien im przyświecać wyraźny cel;

11. wyraża zaniepokojenie w związku z coraz częstszymi przypadkami transmitowania na żywo w internecie przypadków niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, których sprawcy są wysoce wykwalifikowani i innowacyjni w korzystaniu z zaawansowanych technologii; uważa, że wszystkie państwa członkowskie powinny w związku z tym dążyć do rozwijania innowacyjnych rozwiązań technicznych, aby wykrywać takie treści i blokować dostęp do nich, przy jednoczesnym ograniczaniu korzystania z usług płatniczych służących uzyskaniu dostępu do tych treści;

12. podkreśla potrzebę uwzględnienia nowych form przestępstw w internecie takich jak rozpowszechnianie treści pornograficznych umotywowane zemstą i szantaż przy użyciu treści pornograficznych, które dotykają wiele młodych osób, a w szczególności dziewcząt; wzywa organy ścigania państw członkowskich i wymiar sprawiedliwości do przyjęcia konkretnych środków ukierunkowanych na zwalczanie tej nowej formy przestępczości oraz apeluje do przemysłu internetowego, serwisów interwencyjnych, organizacji pozarządowych i wszystkich właściwych organów o przyjęcie współodpowiedzialności, przy jednoczesnym dążeniu do wypracowania rozwiązań służących zwalczaniu tych przestępstw, w tym do lepszego wykorzystywania dostępnych technologii i opracowania nowych technologii w celu ułatwienia identyfikacji osób popełniających przestępstwa w internecie;

13. przypomina, że każda osoba ma prawo do podejmowania decyzji dotyczących własnych danych osobowych, a zwłaszcza wyłączne prawo do kontroli nad sposobami wykorzystania i ujawniania swoich danych osobowych oraz prawo do bycia zapomnianym, zdefiniowane jako możliwość uzyskania szybkiego usunięcia treści, które mogą uwłaczać jej godności;

14. podkreśla, że konieczne jest, by państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, uznały za czyny karalne, oprócz nagabywania dzieci do celów seksualnych, także cybernapastowanie lub uwodzenie dzieci przez internet; przypomina, że cybernapastowanie polega na nawiązywaniu kontaktu online przez osobę dorosłą z małoletnim lub osobą, którą uważa ona za małoletniego, w celu późniejszego popełnienia przestępstwa lub czynu niedozwolonego wobec tej osoby;

15. ubolewa nad brakiem danych statystycznych dotyczących korzystania z postępowania karnego w celu zajęcia sprzętu w odpowiednich przypadkach;

Ściganie i oskarżanie

16. zauważa, że kilka państw członkowskich nie wdrożyło jeszcze wymogów w zakresie ścigania przestępstw przez wystarczający okres od momentu osiągnięcia przez pokrzywdzonego pełnoletniości; zachęca w związku z tym państwa członkowskie do zapewnienia, by ustawowe terminy, w których można zgłaszać i ścigać te przestępstwa, były wystarczająco długie, tak aby co najmniej rozpoczynały się od momentu osiągnięcia przez pokrzywdzonego pełnoletniości w celu zagwarantowania możliwości ścigania przestępstw;

17. podkreśla znaczenie wdrożenia art. 17 w celu zapewnienia, by państwa członkowskie obejmowały swoją jurysdykcją przestępstwa popełnione z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), do których dostęp uzyskano z ich terytorium, niezależnie od tego, czy znajdują się one na ich terytorium; podkreśla konieczność opracowania konkretnych podstaw na potrzeby wspólnego unijnego podejścia w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości w cyberprzestrzeni, zgodnie z ustaleniami nieformalnego spotkania ministrów sprawiedliwości i spraw wewnętrznych z dnia 26 stycznia 2016 r.;

18. ubolewa nad tym, że nie wszystkie przestępstwa wymienione w dyrektywie 2011/93/UE są uwzględnione w prawie krajowym państw członkowskich, jeśli chodzi o jurysdykcję eksterytorialną; ubolewa nad tym, że niektóre państwa członkowskie gwarantują, że przestępstwa niegodziwego traktowania w celach seksualnych popełnione za granicą są ścigane, nawet jeśli ofiara nie złoży skargi; wzywa państwa członkowskie do skutecznego rozwiązania tych problemów;

19. wzywa wszystkie państwa członkowskie do przydzielenia właściwych zasobów finansowych i ludzkich na pracę organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w celu zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci, w tym na specjalistyczne szkolenia dla policji i śledczych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia środków przeznaczonych na identyfikację osób pokrzywdzonych i zdecydowanie zachęca nowe państwa członkowskie, które nie dokonały jeszcze transpozycji art. 15 ust. 4 dyrektywy 2011/93/UE dotyczącego identyfikacji osób pokrzywdzonych, aby uczyniły to bezzwłocznie i wdrożyły ten przepis przez utworzenie specjalnych zespołów dochodzeniowych wyposażonych w odpowiednie narzędzia i środki;

20. ubolewa nad tym, że nadal brakuje dokładnych statystyk i danych o liczbie popełnianych przestępstw w obszarze niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, a zwłaszcza wykorzystywania seksualnego dzieci, a przyczyną tego jest duży odsetek niezgłaszanych przypadków, nowy charakter przestępstw, a także zróżnicowane definicje i metodologie stosowane w poszczególnych państwach członkowskich;

21. podkreśla, że niektóre z głównych wyzwań, z jakimi zmagają się organy ścigania i organy sądowe w związku ze ściganiem i oskarżaniem w przypadkach przestępstw obejmujących niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie, wynikają w szczególności z transgranicznego charakteru dochodzeń lub zależności od dowodów elektronicznych; zwraca w szczególności uwagę na konieczność poprawy cyfrowych technik śledczych, aby nadążyć za szybkim tempem rozwoju technologicznego;

22. wzywa państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy między organami ścigania, w tym dzięki częstszemu korzystaniu ze wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych; apeluje do organów, by uznały, że nadmierne poleganie na serwisach interwencyjnych może być sprzeczne z zamierzonym celem i jedynie przenosi odpowiedzialność za walkę z materiałami prezentującymi seksualne wykorzystywanie dziecka na podmioty zewnętrzne;

23. wzywa państwa członkowskie do stosowania przepisów dyrektywy 2011/93/UE w sposób ukierunkowany na przyszłość; wzywa podmioty z branży oraz dostawców usług internetowych do stosowania najnowocześniejszych technologii oraz do inwestowania w innowacyjne rozwiązania w celu zwiększenia możliwości identyfikowania i ścigania sprawców, rozbijania przestępczych sieci internetowych, a także w celu ochrony ofiar;

24. wyraża zaniepokojenie korzystaniem z technologii translacji adresów sieciowych klasy operatorskiej (NAT CGN) przez dostawców usług internetowych, które to technologie pozwalają na korzystanie z jednego adresu IP przez wielu użytkowników jednocześnie, przez co stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa w internecie i możliwości stwierdzenia odpowiedzialności; wzywa państwa członkowskie, by zachęcały dostawców usług internetowych i operatorów sieci do przyjmowania koniecznych środków w celu ograniczenia liczby użytkowników przypadających na adres IP, stopniowej rezygnacji z technologii CGN i dokonywania koniecznych inwestycji w celu pilnego przyjęcia adresów protokołu internetowego nowej generacji (IPv6);

25. wzywa państwa członkowskie do zintensyfikowania współpracy policyjnej i sądowej oraz do pełnego wykorzystania istniejących unijnych narzędzi współpracy zapewnianych przez Europol -w szczególności w ramach projektu analitycznego Twins i Europejskiego Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością - i Eurojust, tak aby zagwarantować skuteczne ściganie i oskarżanie sprawców i ewentualnych wspólników; podkreśla, że Europol i Eurojust powinny otrzymać odpowiednie zasoby w celu umożliwienia im realizacji zadań w tym obszarze oraz zachęca państwa członkowskie do dzielenia się najlepszymi praktykami;

26. wzywa państwa członkowskie do zintensyfikowania współpracy policyjnej i sądowej w celu zwalczania handlu dziećmi-migrantami, które są w szczególności narażone na niegodziwe traktowanie, handel ludźmi i wykorzystywanie seksualne, głownie dziewczętami, lecz także chłopcami, a także ich przemytu; apeluje o ściślejszą współpracę i szybką wymianę informacji między organami w celu śledzenia zaginionych dzieci, oraz o zapewnienie interoperacyjności baz danych; wzywa państwa członkowskie do przyjęcia całościowego podejścia obejmującego wszystkie podmioty oraz do zacieśnienia współpracy z organami ścigania, służbami opieki społecznej i społeczeństwem obywatelskim; przyznaje, że społeczeństwo obywatelskie odgrywa istotną rolę w identyfikacji szczególnie narażonych dzieci z uwagi na brak zaufania do organów ścigania ze strony dzieci-migrantów;

27. zachęca państwa członkowskie do zintensyfikowania wysiłków w zakresie zwalczania dziecięcej turystyki seksualnej oraz ścigania sprawców i współsprawców, biorąc pod uwagę odpowiedzialność wszystkich zaangażowanych podmiotów;

28. uważa, że należy zachęcać państwa członkowskie do stworzenia wyspecjalizowanej sieci międzynarodowej mającej na celu zwalczanie turystyki seksualnej, czemu powinny towarzyszyć środki w dziedzinie polityki wdrażane na szczeblu rządowym, takie jak wprowadzenie programów finansowania w celu pomocy rodzinom i dzieciom mieszkającym w strefach zagrożenia;

Zapobieganie (art. 22, 23 i 24 dyrektywy)

29. wzywa państwa członkowskie do wdrożenia skutecznych programów zapobiegawczych i interwencyjnych, w tym programów regularnych szkoleń dla wszystkich urzędników, pedagogów, stowarzyszeń rodziców i zainteresowanych podmiotów mających kontakt z dziećmi na potrzeby lepszej oceny ryzyka popełnienia przestępstwa;

30. pilnie wzywa wszystkie państwa członkowskie do przyjęcia właściwych środków, takich jak uświadamianie społeczeństwa, kampanie prewencyjne, szkolenia i specjalne programy edukacyjne dla organów władzy, rodziców, nauczycieli, dzieci i małoletnich - we współpracy ze stowarzyszeniami rodziców odgrywającymi czynną rolę w zakresie ochrony dzieci i osób małoletnich oraz odpowiednimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego - aby promować umiejętności korzystania z mediów, bezpieczeństwo w internecie oraz znaczenie wartości rodzinnych (np. wzajemnej odpowiedzialności, szacunku i opieki), godności człowieka, samooceny i unikania przemocy, a także w bardziej ogólnym wymiarze zabezpieczenie prawa dzieci do ochrony przed wszelkimi formami niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego;

31. wzywa Komisję i państwa członkowskie do utworzenia wielostopniowego systemu ochrony dziecka opartego na interesie dziecka i pełnym poszanowaniu jego praw podstawowych, aby jednoznacznie dać do zrozumienia, że wszelkie formy przemocy fizycznej, seksualnej i psychicznej wobec dzieci są niedopuszczalne i podlegają karze z mocy prawa;

32. zachęca państwa członkowskie, by wymieniały się najlepszymi praktykami w zakresie materiałów edukacyjnych i programów szkoleń dla wszystkich zaangażowanych podmiotów - takich jak nauczyciele, rodzice, wychowawcy i organy ścigania - w celu zwiększania świadomości na temat nagabywania dzieci dla celów seksualnych i innych form zagrożenia bezpieczeństwa dzieci w internecie; zachęca państwa członkowskie, aby opracowały ambitne programy nauczania dla rodziców i dzieci mające na celu umocnienie ich pozycji dzięki zwiększeniu świadomości na temat zagrożeń związanych z internetem i zachęcanie ich do zgłaszania faktów, których byli świadkami lub ofiarami, w szczególności za pośrednictwem linii telefonicznych przeznaczonych specjalnie dla dzieci; uważa, że bardzo ważne są wytyczne dla rodziców, które pozwolą im ocenić zagrożenia, na jakie mogą być narażone ich dzieci, oraz wykrywanie wczesnych oznak ewentualnego niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie; wzywa usługodawców do pracy nad wzmożeniem działań mających na celu informowanie o zagrożeniach internetowych, w szczególności na rzecz dzieci, przez opracowanie narzędzi interaktywnych i materiałów informacyjnych;

33. nalega, by państwa członkowskie wprowadziły do prawodawstwa obowiązkowe kontrole rejestru karnego osób ubiegających się o pracę lub wolontariat dający dostęp do dzieci lub władzę nad nimi oraz by regularnie przekazywały sobie informacje na temat osób stwarzających zagrożenie dla dzieci;

34. wzywa państwa członkowskie do wymiany informacji na temat osób skazanych za przestępstwa seksualne wobec dzieci, by uniemożliwić im niezauważalne przemieszczanie się z jednego państwa członkowskiego do drugiego w celu podjęcia pracy lub wolontariatu z dziećmi lub w placówkach dla dzieci; zachęca państwa członkowskie do usprawnienia wymiany informacji o przypadkach skazania w sprawach karnych i przypadkach pozbawienia praw oraz do zapewnienia systematycznego i spójnego gromadzenia danych w krajowych rejestrach sprawców; wzywa państwa członkowskie do wypełnienia zobowiązań na mocy art. 22 dyrektywy 2011/93/UE oraz do zapewnienia skutecznych, naukowo zbadanych programów i środków interwencyjnych dla osób, które obawiają się, że mogą popełnić przestępstwa związane z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych oraz innych przestępstw, o których mowa w artykułach od 3 do 7 dyrektywy;

35. zauważa, że niektóre państwa członkowskie opracowały specjalne systemy operacyjne i wprowadziły jednostki zdolności kryminalistycznych mające na celu prowadzenie dochodzeń dotyczących niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych; zauważa jednak, że większość państw członkowskich nie posiada specjalnych służb dochodzeniowych ani środków finansowych służących nabywaniu materiałów kryminalistycznych, takich jak specjalne oprogramowanie do dochodzeń internetowych, które mają być prowadzone; zaleca zatem, aby w razie potrzeby UE wspierała te służby za pomocą odpowiednich środków finansowych;

36. zauważa, że większość przypadków niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci nie jest zgłaszana organom ścigania; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich działań w celu ułatwienia dzieciom zgłaszania takich przestępstw oraz zachęcenia ich do tego, a także do rozważenia możliwości utworzenia systemowych mechanizmów bezpośrednich zgłoszeń;

37. wzywa państwa członkowskie do rozwoju lub wzmocnienia telefonów zaufania dla dzieci, które zapewniają pomoc i wsparcie dzieciom będącym ofiarami niegodziwego traktowania w celach seksualnych lub wykorzystywania seksualnego oraz umożliwiają realizację ich podstawowego prawa do bycia wysłuchanym; zwraca się do państw członkowskich o zapewnienie, aby te telefony zaufania były dostępne przez całą dobę siedem dni w tygodniu za pośrednictwem różnych środków łączności, a także aby były poufne, bezpłatne dla dzieci oraz jasno umiejscowione w krajowych systemach ochrony dzieci, a także zwraca się, aby państwa członkowskie zagwarantowały ustrukturyzowane i długoterminowe finansowanie tych telefonów zaufania;

Pomoc i wsparcie dla pokrzywdzonych (art. 18, 19 i 20 dyrektywy)

38. wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia dyrektywy 2012/29/UE dotyczącej praw ofiar przestępstw, przyjęcia specjalnych środków w celu ochrony pokrzywdzonych dzieci oraz wymiany najlepszych praktyk w celu zapewnienia, by dzieci otrzymywały odpowiednią pomoc i wsparcie w całym procesie karnym i na późniejszym etapie;

39. z zadowoleniem przyjmuje najlepsze praktyki przyjęte w niektórych państwach członkowskich w zakresie ochrony dzieci, takie jak na przykład Barnhuset w Szwecji; wzywa państwa członkowskie do skupienia się na zapewnianiu pomocy prawnej, wsparcia psychologicznego i pomocy oraz unikaniu wtórnej wiktymizacji dzieci; zachęca państwa członkowskie do uruchomienia regionalnych i krajowych kampanii uświadamiających w celu popularyzowania wsparcia dla dzieci będących ofiarami przestępstw oraz w celu pobudzenia opinii społecznej do zmiany kulturowej, tak aby unikać obwiniania ofiary, które może wywoływać dodatkowe urazy u dzieci będących ofiarami niegodziwego traktowania w celach seksualnych;

Usuwanie i blokowanie (art. 25)

40. przyjmuje z zadowoleniem fakt, że państwa członkowskie muszą wdrożyć ustawodawstwo i środki administracyjne w celu usuwania stron internetowych zawierających materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dziecka utrzymywanych na ich terytorium; wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia art. 25 dyrektywy 2011/93/UE oraz do priorytetowego traktowania kwestii szybkiego usuwania u źródła materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dzieci, przy uwzględnieniu odpowiednich zabezpieczeń; ubolewa, że tylko połowa państw członkowskich włączyła do swojego ustawodawstwa przepisy umożliwiające blokowanie dostępu do takich stron internetowych dla użytkowników na ich terytorium; przypomina, że w walce z rozpowszechnianiem materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka środki polegające na usuwaniu tych materiałów są skuteczniejsze niż blokowanie, ponieważ blokowanie nie prowadzi do usunięcia treści;

41. ubolewa nad tym, że mimo iż Komisja wspomniała, że w niektórych państwach członkowskich nie funkcjonują procedury "zgłaszania i usuwania", choć od wejścia w życie dyrektywy 2000/31/WE (dyrektywy w sprawie handlu elektronicznego) minęło 16 lat, to nie podaje ona, czy zostaną podjęte jakiekolwiek działania, które skłoniłyby te państwa członkowskie do przestrzegania prawa Unii;

42. wzywa Komisję do dalszych działań w celu gromadzenia koniecznych informacji o tym, jakie procedury są stosowane w państwach członkowskich, w których nie funkcjonują procedury zgłaszania i usuwania ani nie obowiązują środki z zakresu prawa karnego, oraz do wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wobec tych państw członkowskich, w stosunku do których zostanie stwierdzone, że nie wywiązują się ze swoich obowiązków na mocy dyrektywy 2000/31/WE w tym zakresie;

43. ubolewa, że Komisja ani nie dokonała oceny bezpieczeństwa list blokowanych stron, technologii wykorzystywanych w celu blokowania w krajach, które wprowadziły taki środek, wdrożenia zabezpieczeń, takich jak szyfrowanie, w związku z przechowywaniem i przekazywaniem list blokowanych stron, ani nie przeprowadziła żadnej wnikliwej analizy skuteczności tego środka;

44. zauważa, że dyrektywa 2011/93/UE nie wymaga obowiązkowego blokowania; przyznaje, że blokowanie nie jest ani jedyną, ani niezawodną technologią; zaleca usuwanie u źródła materiałów prezentujących wykorzystywanie seksualne dziecka i niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w kontekście skutecznych działań wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania;

45. wzywa państwa członkowskie do przyspieszenia wdrażania, we współpracy z branżą internetową, procedur powiadamiania i usuwania, które wciąż są zbyt długie, oraz do ustanowienia partnerstw z branżą internetową, Europolem i Eurojustem, aby zabezpieczyć sieci i systemy przed atakami hakerskimi i niewłaściwym wykorzystywaniem do rozpowszechniania materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka;

46. wzywa państwa członkowskie, aby w przypadkach, w których treści są udostępniane z państw trzecich, zacieśniały współpracę z zainteresowanymi państwami trzecimi oraz z Interpolem w celu zapewnienia szybkiego usuwania tych treści;

47. zaleca regularne aktualizowanie czarnych list stron internetowych zawierających materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dziecka przez właściwe organy oraz przekazywanie ich dostawcom usług internetowych w celu unikania na przykład nadmiernego blokowania oraz zapewnienia proporcjonalności; zaleca, by państwa członkowskie dzieliły się takimi czarnymi listami stron internetowych z innymi państwami członkowskimi, Europolem i należącym do niego Europejskim Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością, a także z Interpolem; uważa w tym względzie, że można by wykorzystywać nowo opracowaną technologię haszowania, w tym automatyczne wykrywanie i rozpoznawanie treści wizualnych; podkreśla, że wszelkie stosowane technologie powinny przejść rygorystyczne testy, aby wyeliminować, a przynajmniej zminimalizować, możliwość włamania, wystąpienia nadużyć lub skutków przeciwnych do zamierzonych;

48. zachęca sieć INHOPE do współpracy z jej członkami nad stworzeniem bezpiecznego mechanizmu anonimowego zgłaszania sieci głębokich, takich jak sieci o charakterze sieci ukrytych znajdujące się w sieci TOR, który zapewniałby poszanowanie takich samych wysokich standardów anonimowości, jak te zapewniane demaskatorom przez organizacje prasowe, aby stworzyć osobom korzystającym z tych sieci możliwość zgłaszania informacji lub doniesień dotyczących materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka;

49. nalega, by państwa członkowskie nałożyły na dostawców usług internetowych obowiązek aktywnego zgłaszania organom ścigania i krajowym serwisom interwencyjnym materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka wykrytych w ich infrastrukturze; wzywa Komisję do dalszego zapewniania środków finansowych w ramach instrumentu "Łącząc Europę", aby wyposażyć serwisy interwencyjne w odpowiednie zasoby umożliwiające im realizowanie uprawnień w zakresie zwalczania nielegalnych treści w internecie;

50. dostrzega aktywną i wspierającą rolę w zwalczaniu materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka w internecie odgrywaną przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak sieć serwisów interwencyjnych INHOPE, w tym Internet Watch Foundation w Zjednoczonym Królestwie; wzywa Komisję, aby we współpracy z siecią INHOPE wskazywała i wdrażała najlepsze praktyki, zwłaszcza w odniesieniu do sprawozdawczości statystycznej i skutecznych kontaktów z organami ścigania; wzywa państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do ustanowienia takich serwisów interwencyjnych oraz jest zdania, że powinny one mieć możliwość aktywnego poszukiwania materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dziecka w internecie;

51. nalega, by państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, niezwłocznie wprowadziły bezpieczne i przyjazne dziecku mechanizmy zgłaszania i doradztwa, takie jak telefoniczne lub komputerowe serwisy interwencyjne posiadające adres e-mail bądź oferujące aplikacje na tablety lub smartfony, za pomocą których użytkownicy internetu mogliby, nawet anonimowo, zgłaszać materiały prezentujące seksualne wykorzystanie dziecka znalezione w internecie i które są w stanie szybko ocenić zgłoszoną treść w świetle niezwłocznego powiadamiania i procedur likwidacji oraz usunięcia treści utrzymywanych poza terytorium tych państw członkowskich; wzywa do wyraźniejszego uznania roli i umocnienia serwisów interwencyjnych oraz zachęca państwa członkowskie, aby przydzielały im odpowiednie zasoby, w tym środki budżetowe i przeszkolonych pracowników dysponujących odpowiednią wiedzą; uważa, że oprócz przyjmowania zgłoszeń od obywateli, takie serwisy interwencyjne powinny mieć prawo do aktywnego prowadzenia poszukiwań materiałów prezentujących seksualne wykorzystanie dziecka w internecie;

52. podkreśla potrzebę promowania i wspierania unijnych programów informacyjnych umożliwiających obywatelom zgłaszanie właściwym organom treści online, które są nielegalne lub szkodliwe dla dzieci;

53. wzywa Komisję do dalszego informowania Parlamentu o aktualnej sytuacji w odniesieniu do przestrzegania dyrektywy przez państwa członkowskie, za pomocą zdezagregowanych i porównywalnych danych dotyczących wyników państw członkowskich w zakresie zapobiegania niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i seksualnemu wykorzystywaniu dzieci w internecie i poza nim oraz zwalczania tych zjawisk; wzywa Komisję do przedstawienia bardziej szczegółowego sprawozdania na temat wdrożenia dyrektywy, które powinno zawierać dodatkowe informacje i statystyki dotyczące usuwania i blokowania stron internetowych zawierających materiały przedstawiające wykorzystywanie seksualne dzieci, dane statystyczne dotyczące szybkości usuwania nielegalnych treści po okresie 72 godzin oraz informacje o działaniach podjętych przez organy ścigania w sprawie zgłoszonych przestępstw, opóźnieniach w usuwaniu treści ze względu na konieczność uniknięcia ingerencji w przebieg prowadzonych dochodzeń, informacje na temat wykorzystywania danych przechowywanych przez organy sądowe i organy ścigania oraz informacje na temat działań podjętych przez serwisy interwencyjne po poinformowaniu organów ścigania, aby zwróciły się do dostawców usług hostingowych; zobowiązuje właściwą komisję do zorganizowania przesłuchania w sprawie aktualnej sytuacji w odniesieniu do wdrażania oraz ewentualnego rozważenia przyjęcia dodatkowego sprawozdania w sprawie działań następczych podjętych w związku z wdrażaniem dyrektywy;

o

o o

54. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także parlamentom i rządom państw członkowskich.

1 Dz.U. L 335 z 17.12.2011, s. 1.

2 Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57.

3 Dz.U. C 289 z 9.8.2016, s. 57.

4 Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 109.

5 badania wykazują, że u chłopców mogą występować szczególnie silne zahamowania przed zgłaszaniem przypadków wykorzystywania seksualnego, w tym z powodu schematów myślowych występujących w społeczeństwie w odniesieniu do osób płci męskiej; Zob. np. analizę Działu ds. Oceny Ex Post Skutków Biura Analiz Parlamentu Europejskiego PE 598.614, s. 16, oraz Schaefer, G.A., Mundt, I.A. Ahlers, C.J. i Bahls, C pt. "Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych a upośledzenie psychologiczne ofiar: wyniki badania online przeprowadzonego z inicjatywy ofiar" [Child sexual abuse and psychological impairment in victims: results of an online study initiated by victims], Journal of Child Sex Abuse, tom 21, nr 3, 2012, s. 343-360.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2018.369.96
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (2015/2129(INI)).
• Data aktu: 14/12/2017
• Data ogłoszenia: 11/10/2018