Ocena systemu dublińskiego (2007/2262(INI)).

Ocena systemu dublińskiego

P6_TA(2008)0385

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 2 września 2008 r. w sprawie oceny systemu dublińskiego (2007/2262(INI))

(2009/C 295 E/02)

(Dz.U.UE C z dnia 4 grudnia 2009 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego ("rozporządzenie dublińskie")⁽¹⁾,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2725/2000 z dnia 11 grudnia 2000 r. dotyczące ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania Konwencji dublińskiej⁽²⁾ (rozporządzenie Eurodac),

– uwzględniając dyrektywę Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony⁽³⁾,

– uwzględniając dyrektywę Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl⁽⁴⁾ ("dyrektywa w sprawie przyjmowania uchodźców"),

– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 862/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie statystyk Wspólnoty z zakresu migracji i ochrony międzynarodowej uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 311/76 w sprawie zestawienia statystyk dotyczących pracowników cudzoziemców⁽⁵⁾,

– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie dostępu do systemu Eurodac przez organy policji i ochrony porządku publicznego państw członkowskich oraz przez Europol⁽⁶⁾,

– uwzględniając decyzję nr 573/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Fundusz na rzecz Uchodźców na lata 2008-2013 jako część programu ogólnego "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi" uchylającą decyzję Rady 2004/904/WE⁽⁷⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie sytuacji obozów uchodźców na Malcie⁽⁸⁾,

– uwzględniając sprawozdania Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z dokonanych przez nią wizytacji w ośrodkach dla uchodźcó w kilku państwach członkowskich,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie azylu: współpraca praktyczna, jakość procesu decyzyjnego w ramach wspólnego europejskiego systemu azylowego⁽⁹⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2008 r.: w kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka⁽¹⁰⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie obywatela irańskiego Seyeda Mehdi Kazemi⁽¹¹⁾,

– uwzględniając art. 45 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A6-0287/2008),

A. mając na uwadze, że każda osoba ubiegająca się o azyl ma prawo żądać odrębnego i dokładnego zbadania jej indywidualnego wniosku,

B. mając na uwadze, że pomiędzy przepisami dotyczącymi azylu a praktyką nadal występują znaczne różnice w zależności od kraju, i w związku z tym osoby ubiegające się o azyl są traktowane w różny sposób w różnych państwach systemu dublińskiego,

C. mając na uwadze, że system dubliński opiera się na takich wartościach jak wzajemne zaufanie i wiarygodność, a gdy te warunki nie są spełnione, tzn. jeżeli istnieją znaczne luki w gromadzeniu danych lub brak konsekwencji w procesie decyzyjnym w niektórych państwach członkowskich, cierpi na tym cały system,

D. mając na uwadze, że istnieją dowody, iż niektóre państwa członkowskie nie gwarantują skutecznego dostępu do procedury nadawania statusu uchodźcy,

E. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich brakuje skutecznego stosowania dyrektywy w sprawie przyjmowania uchodźców, czy to w odniesieniu do osób ubiegających się o azyl oczekujących na przeniesienie do innego państwa członkowskiego zgodnie z rozporządzeniem dublińskim, czy też w momencie powrotu do odpowiedzialnego państwa członkowskiego,

F. mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie regularnie umieszczają osoby objęte systemem dublińskim w ośrodkach dla uchodźców,

G. mając na uwadze, że duża liczba wielokrotnych wniosków oraz niski poziom zrealizowanych przeniesień są wskaźnikami braków systemu dublińskiego oraz konieczności utworzenia wspólnego europejskiego systemu azylowego,

H. mając na uwadze, że właściwe wdrożenie rozporządzenia dublińskiego może poskutkować nierównym rozłożeniem odpowiedzialności za osoby ubiegające się o ochronę ze szkodą dla tych państw członkowskich, które są szczególnie narażone na przepływy migracyjne z prostej przyczyny ich położenia geograficznego,

I. mając na uwadze, że ocena Komisji pokazuje, że w 2005 r. trzynaście państw członkowskich znajdujących się na obszarach granicznych Unii musiało stawić czoła coraz większym wyzwaniom wynikającym z systemu dublińskiego,

J. mając na uwadze, ze południowe państwa członkowskie muszą zaakceptować wnioski o azyl przedłożone przez nielegalnych imigrantów, którzy zostają uratowani, gdy znajdą się w trudnej sytuacji będąc w drodze do Europy,

K. mając na uwadze, że południowe państwa członkowskie muszą przyjąć wnioski o azyl składane przez nielegalnych imigrantów, którzy nie są wspierani przez kraje trzecie zobowiązane do udzielania takiej pomocy zgodnie z prawem międzynarodowym,

L. mając na uwadze, że państwa członkowskie mogą nie być zainteresowane wypełnianiem obowiązku rejestrowania nielegalnych imigrantów w bazie danych Eurodac, ponieważ może to spowodować zwiększoną liczbę wniosków o azyl, które państwa te będą musiały rozpatrzyć,

M. mając na uwadze, że rozporządzenie dublińskie ustanawia system, którego celem jest wskazanie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie danego wniosku, lecz początkowo nie został on wprowadzony jako mechanizm rozłożenia ciężaru, i w związku z tym nie spełnia tej roli,

N. mając na uwadze, że niezbędne jest, aby wszelkim ocenom systemu dublińskiego towarzyszyły konkretne, trwałe, uczciwe i funkcjonalne mechanizmy związane z rozkładaniem obciążenia na różne państwa,

O. mając na uwadze, że kryteria związane z krajem pierwszego przekroczenia granicy w ramach systemu dublińskiego wywierają dużą presję na graniczne państwa członkowskie,

P. mając na uwadze, że odsetek uznawania kandydatur do statusu uchodźcy waha się w przypadku obywateli niektórych państw trzecich od około 0 % do 90 % w obrębie państw członkowskich,

Q. mając na uwadze, że zasadnicze znaczenie ma dostarczanie osobom składającym wnioski pełnych informacji na temat procesu dublińskiego oraz jego możliwych konsekwencji w zrozumiałym dla nich języku,

R. mając na uwadze, że art. 24 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej stanowi, że we wszystkich działaniach dotyczących dzieci, zarówno podejmowanych przez władze publiczne, jak i instytucje prywatne, należy przede wszystkim uwzględnić dobro dziecka,

S. mając na uwadze, że chociaż łączenie rodzin znajduje się na pierwszym miejscu w hierarchii kryteriów stosowanych w ramach rozporządzenia dublińskiego, postanowienie to jest rzadko stosowane,

T. mając na uwadze, że dane statystyczne dotyczące przeniesień są w oczywisty sposób niedokładne, ponieważ nie podają one na przykład liczby wniosków o przyjęcie osoby ubiegającej się o azyl w przypadku nielegalnego przekroczenia granicy, ani proporcji między wnioskami o "przyjęcie" a wnioskami o "przyjęciem z powrotem",

U. mając na uwadze, że w 2005 r. 9 spośród nowych państw członkowskich zadeklarowało, iż odnotowano więcej "wjazdów" związanych ze stosowaniem rozporządzenia dublińskiego oraz że państwa członkowskie nieznajdujące się na zewnętrznej granicy lądowej Unii zadeklarowały odnotowanie większej liczby "wyjazdów",

V. mając na uwadze, że Komisja nie zdołała ocenić kosztów związanych z funkcjonowaniem systemu dublińskiego, a że są to istotne dane umożliwiające ocenę jego wydajności,

W. mając na uwadze, że na posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, które odbyło się w Luksemburgu w dniach 12-13 czerwca 2007 r. zwrócono się do Komisji o jak najszybsze przedstawienie poprawek do rozporządzenia Eurodac, tak aby umożliwić, pod pewnymi warunkami, organom policji i ochrony porządku publicznego państw członkowskich oraz Europolowi dostęp do bazy danych Eurodac, która pierwotnie była narzędziem wdrażania rozporządzenia dublińskiego,

Wydajność systemu i podział odpowiedzialności

1. zdecydowanie uważa, że o ile nie zostanie zagwarantowany satysfakcjonujący i spójny poziom ochrony na obszarze Unii Europejskiej, system dubliński nigdy nie będzie w pełni sprawny, zarówno z technicznego, jak i ludzkiego punktu widzenia, ponieważ osoby ubiegające się o azyl w dalszym ciągu będą miały uzasadnione powody do składania wniosków w danym państwie członkowskim, aby móc korzystać z najbardziej sprzyjających krajowych procesów decyzyjnych;

2. zdecydowanie uważa, że wobec braku prawdziwego, wspólnego europejskiego systemu azylowego oraz jednolitej procedury, system dubliński wciąż będzie niesprawiedliwy zarówno dla ubiegających się o azyl, jak i dla niektórych państw członkowskich;

3. po raz kolejny zwraca uwagę na pilną potrzebę ulepszeń zarówno w zakresie spójności, jak i jakości procesu decyzyjnego; jest przekonany, że europejskie biuro ds. azylu może odgrywać ważną rolę w tym względzie, na przykład w zapewnianiu szkoleń o wysokim wspólnym standardzie oraz poprzez dostarczanie eksperckich grup wsparcia;

4. zwraca się do Komisji o rozpatrzenie sposobów przyznania biuru Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców bezpośredniego finansowania oprócz funduszy na poszczególne projekty, tak aby umożliwić mu wzmocnienie monitorowania i zwiększenie działań doradczych w UE oraz dalsze opracowywanie metod mających na celu wspieranie władz krajowych w ich staraniach poprawy procesu decyzyjnego;

5. wzywa Komisję do przedstawienia propozycji mechanizmów rozłożenia ciężaru, które można by zastosować, aby zmniejszyć nieproporcjonalną ilość wniosków w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza w granicznych państwach członkowskich, poza systemem dublińskim;

6. w oczekiwaniu na wdrożenie europejskich mechanizmów w zakresie rozkładania obciążeń zwraca się do Komisji o przewidzenie mechanizmów innych niż finansowe w ramach rozporządzenia dublińskiego w celu zaradzenia szkodliwym konsekwencjom jego stosowania dla małych państw członkowskich usytuowanych na zewnętrznych granicach Unii;

7. wzywa Komisję do umożliwienia utworzenia mechanizmu zaradczego mającego na celu zaprzestanie przeniesień osób ubiegających się o azyl do państw członkowskich, które nie gwarantują pełnego i sprawiedliwego rozpatrzenia ich wniosków oraz do systematycznego podejmowania środków zapobiegających działaniom tych państw;

8. wzywa Komisję do określenia znaczących dwustronnych stosunków w dziedzinie zatrudnienia z państwami trzecimi, w celu ułatwienia współpracy oraz zapewnienia, że takie kraje trzecie będą przestrzegały swoich międzynarodowych zobowiązań prawnych w zakresie Konwencji genewskiej z dnia 28 lipca 1951 r. w sprawie praw uchodźców oraz zasad ratownictwa morskiego;

Prawa wnioskodawców

9. wzywa Komisję do zawarcia w nowym rozporządzeniu jaśniejszych i surowszych przepisów dotyczących sposobów informowania osób ubiegających się o ochronę o implikacjach rozporządzenia dublińskiego, oraz do zastanowienia się nad standardową ulotką, którą można by było przetłumaczyć na pewną liczbę języków i rozdawać we wszystkich państwach członkowskich; powinna ona uwzględniać również indywidualne poziomy rozumienia tekstów;

10. wzywa Komisję do wniesienia poprawek do art. 19 i 20 rozporządzenia dublińskiego dotyczących "przyjmowania i przyjmowania z powrotem", mających na celu zagwarantowanie wnioskodawcom prawo odwołania się ze skutkiem zawieszającym od decyzji o przekazaniu odpowiedzialności innemu państwu członkowskiemu zgodnie z rozporządzeniem dublińskim;

11. potwierdza, że zasada non-refoulement powinna pozostać jednym z filarów każdego wspólnego systemu azylowego funkcjonującego na poziomie Unii Europejskiej, oraz nalega, by stosowanie rozporządzenia dublińskiego nigdy nie prowadziło do zamknięcia sprawy z przyczyn proceduralnych oraz odmowy jej ponownego otwarcia w celu pełnego i sprawiedliwego rozpatrzenia pierwotnego wniosku po przeniesieniu dokonanym w ramach procesu dublińskiego; uważa, że powyższa kwestia powinna zostać jasno przedstawiona w rozporządzeniu;

12. uważa, że należy poprawić wymianę informacji w zakresie przeniesień między państwami członkowskimi, w szczególności uwzględniając potrzebę specjalnej opieki lekarskiej dla osób podlegających przeniesieniu;

13. wnosi do Komisji o ocenę możliwości przeniesienia osób, których dotyczy przeniesienie do innego państwa członkowskiego w ramach systemu dublińskiego, do ich kraju ojczystego, wyłącznie na wyraźny wniosek takich osób oraz w pełnym poszanowaniu praw proceduralnych;

Łączenie rodzin i dobro dziecka

14. zaleca przyjęcie na szczeblu Unii Europejskiej szeregu wspólnych wytycznych w sprawie oceny wieku, a w razie braku pewności rozstrzyganie sprawy na korzyść dziecka;

15. przypomina, że we wszystkich decyzjach dotyczących dzieci zasadnicze znaczenie powinno mieć dobro dziecka; nalega na nieprzetrzymywanie i nieprzekazywanie do innych państw członkowskich małoletnich niepozostających pod opieką dorosłych, z wyjątkiem łączenia rodzin, a jeśli takie przeniesienie okaże się konieczne, dziecko musi być należycie reprezentowane i objęte opieką podczas trwania procedury; przyjmuje zatem z zadowoleniem zamiar Komisji dalszego wyjaśnienia zasad stosowania postanowień dublińskich w odniesieniu do małoletnich pozostających bez opieki dorosłych;

16. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że definicja członka rodziny zgodnie z obecnym rozporządzeniem jest zbyt wąska, oraz wzywa Komisję do rozszerzenia definicji, tak aby objąć nią wszystkich bliskich krewnych oraz partnera, z którym dana osoba długo pozostaje w związku, a zwłaszcza tych, którzy nie mają innego wsparcia rodzinnego i dorosłe dzieci, które nie mogą o siebie zadbać;

17. z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji rozszerzenia zakresu stosowania rozporządzenia dublińskiego, tak aby objąć nim ochronę uzupełniającą, ponieważ powinno to umożliwić osobom ubiegającym się o ochronę uzupełniającą połączenie z członkami rodziny, którzy otrzymali taką ochronę lub ubiegają się o nią w innym państwie członkowskim;

Umieszczenie w ośrodku dla uchodźców

18. wzywa Komisję do dodania przepisu w myśl którego przetrzymywanie osób składających wnioski w ramach systemu dublińskiego będzie rozwiązaniem ostatecznym, określającego tym samym powody na podstawie których można umieścić daną osobę w ośrodku dla uchodźców oraz zabezpieczenia proceduralne, które powinny być zapewnione;

19. wzywa Komisję do wyraźnego zaznaczenia w rozporządzeniu dublińskim, że osoby składające wnioski w ramach systemu dublińskiego mają prawo do takich samych warunków przyjęcia jak inne osoby ubiegające się o azyl zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy w sprawie przyjmowania uchodźców, który określa ogólne zasady materialnych warunków przyjęcia, opieki zdrowotnej, swobody poruszania się i edukacji dla małoletnich;

Klauzula humanitarna i suwerenności

20. uważa, że klauzula humanitarna zawarta w art. 15 rozporządzenia dublińskiego nadaje znaczną elastyczność systemowi dublińskiemu, lecz że powinno się ją częściej stosować, aby uniknąć nadmiernych trudności spowodowanych separacją rodzin;

21. uważa, że w przypadku gdy osoba ubiegająca się o azyl jest szczególnie narażona ze względu na ciężką chorobę, poważny stopień niepełnosprawności, podeszły wiek lub ciążę, a zatem jest ona uzależniona od pomocy krewnego przebywającego na terytorium państwa członkowskiego innego niż państwo zajmujące się rozpatrywaniem wniosku, osoba ta powinna, w miarę możliwości, zostać połączona ze swoim krewnym; wzywa Komisję do wprowadzenia obowiązku stosowania stosownych przepisów klauzuli humanitarnej zawartych w art. 15 ust. 2;

22. uważa, że proaktywny obowiązek poszukiwania członków rodzin powinien zostać wprowadzony dla takich organizacji, jak organizacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca;

23. z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji dokładniejszego określenia okoliczności i procedur stosowania klauzuli suwerenności, w celu wprowadzenia wymogu uzyskania zgody osoby ubiegającej się o azyl;

Gromadzenie danych i Eurodac

24. wyraża zaniepokojenie z powodu rozbieżności i braków w gromadzeniu danych, o których istnieniu informuje przeprowadzona przez Komisję ocena systemu dublińskiego, w szczególności w odniesieniu do rejestrowania odcisków palców nielegalnych imigrantów na granicach Unii, co powoduje poważne wątpliwości co do prawomocności systemu; wierzy, że ww. rozporządzenie (WE) nr 862/2007 w sprawie wspólnotowych statystyk dotyczących migracji i międzynarodowej ochrony przedstawi zainteresowanym stronom dokładniejszy obraz funkcjonowania systemu dublińskiego oraz innych wspólnotowych instrumentów międzynarodowej ochrony;

25. wyraża zaniepokojenie faktem, że obecnie nie jest dostępna żadna ocena kosztów funkcjonowania systemu dublińskiego; wzywa Komisję do rozwiązania tego problemu, ponieważ stanowi to ważny czynnik oceny wspomnianego systemu;

26. z zainteresowaniem odnotowuje obawy wyrażone przez Komisję dotyczące gromadzenia i jakości danych wysyłanych do jednostki centralnej Eurodac, a także niestosowania się do obowiązku usuwania pewnych danych oraz do przepisów dotyczących ochrony danych osobowych; uważa, że te niedociągnięcia, które kwestionują również wiarygodność systemu Eurodac, powinny zostać odpowiednio usunięte przed rozważeniem innego wykorzystania bazy danych;

27. uważa, że każde państwo członkowskie powinno wyszczególnić, w ramach zamkniętej listy, agencje i organy, które mają dostęp do bazy danych Eurodac oraz określać, czemu on służy, w celu zapobieżenia wszelkiemu nielegalnemu wykorzystywaniu danych;

28. podkreśla, że rozszerzenie dostępu do danych Eurodac na organy policji i ochrony porządku publicznego państw członkowskich oraz Europol łączy się z ryzykiem przedostania się informacji do krajów trzecich, co mogłoby mieć negatywny wpływ na osoby ubiegające się o azyl i ich krewnych; jest przekonany, że zwiększyłoby to ryzyko piętnowania osób ubiegających się o azyl;

*

**

29. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 50 z 25.2.2003, s. 1.

⁽²⁾ Dz.U. L 316 z 15.12.2000, s. 1.

⁽³⁾ Dz.U. L 304 z 30.9.2004, s. 12.

⁽⁴⁾ Dz.U. L 31 z 6.2.2003, s. 18.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 199 z 31.7.2007, s. 23.

⁽⁶⁾ 2807. posiedzenie Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, które odbyło się w dniach 12-13 czerwca 2007 r. w Luksemburgu.

⁽⁷⁾ Dz.U. L 144 z 6.6.2007, s. 1.

⁽⁸⁾ Dz.U. C 293 E z 2.12.2006, s. 301.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 146 E z 12.6.2008, s. 364.

⁽¹⁰⁾Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0012.

⁽¹¹⁾Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0107.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2009.295E.4
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Ocena systemu dublińskiego (2007/2262(INI)).
• Data aktu: 02/09/2008
• Data ogłoszenia: 04/12/2009