Szczegółowe zasady udzielania urlopów strażakom Państwowej Straży Pożarnej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
z dnia 22 lipca 1997 r.
w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopów strażakom Państwowej Straży Pożarnej.

Na podstawie art. 71 ust. 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 88, poz. 400, z 1992 r. Nr 21, poz. 86 i Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 53, poz. 214, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 34, poz. 163, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 i Nr 152, poz. 723 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 88, poz. 554) zarządza się, co następuje:
§  1. 
1. 
Strażak Państwowej Straży Pożarnej, zwany dalej "strażakiem", mianowany na stałe oraz w służbie przygotowawczej nabywa prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego z upływem roku służby.
2. 
Prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego strażak nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.
§  2. 
1. 
Do okresu służby, od którego zależy prawo do pierwszego urlopu, wlicza się okresy:
1)
służby kandydackiej,
2)
zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób rozwiązania stosunku pracy,
3)
służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służbie Więziennej i zawodowej służby w Wojsku Polskim,
4)
zasadniczej służby wojskowej, jeżeli przyjęcie do Państwowej Straży Pożarnej nastąpiło w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej.
2. 
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej po odbyciu zasadniczej służby wojskowej nastąpiło z przyczyn od strażaka niezależnych w terminie późniejszym niż określony w ust. 1 pkt 4, pod warunkiem że w terminie tym miało miejsce jego zgłoszenie się do podjęcia służby w Państwowej Straży Pożarnej.
3. 
Urlop wypoczynkowy może być udzielony strażakowi nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy służby w Państwowej Straży Pożarnej.
§  3. 
1. 
Strażakowi, który przed przyjęciem do służby wykorzystał urlop wypoczynkowy za dany rok kalendarzowy albo otrzymał ekwiwalent pieniężny za nie wykorzystany urlop, nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w roku przyjęcia do służby. Prawo do urlopu nabywa z dniem 1 stycznia następnego roku.
2. 
W razie niewykorzystania przed przyjęciem do służby urlopu wypoczynkowego w całości, strażak uzyskuje w roku kalendarzowym, w którym podejmuje służbę, prawo do dalszej części urlopu wypoczynkowego proporcjonalnie do okresu służby w danym roku kalendarzowym.
3. 
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do strażaków, którzy bezpośrednio przed podjęciem służby stałej pełnili służbę kandydacką.
§  4. 
1. 
Za dni ustawowo wolne od pracy, o których mowa w art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, należy rozumieć niedziele i święta określone w odrębnych przepisach.
2. 
Urlop wypoczynkowy strażaka pełniącego służbę w systemie codziennym nie może rozpoczynać się ani kończyć w niedzielę oraz w dniu określonym w odrębnych przepisach jako dniu świątecznym.
3. 
Urlop wypoczynkowy strażaka pełniącego służbę w systemie zmianowym zaczyna się w dniu planowanej służby oraz kończy w dniu poprzedzającym kolejną służbę.
§  5. 
1. 
Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów, który ustala przełożony uprawniony do mianowania (powołania) w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, biorąc pod uwagę wnioski strażaków oraz konieczność zapewnienia prawidłowego toku służby.
2. 
Plan urlopów podaje się do wiadomości strażaków w sposób przyjęty w danej jednostce organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej.
§  6. 
Na wniosek kobiety strażaka urlopu wypoczynkowego udziela się bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub urlopie udzielonym na warunkach urlopu macierzyńskiego.
§  7. 
1. 
Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek strażaka umotywowany ważnymi przyczynami.
2. 
Przesunięcie terminu urlopu jest dopuszczalne także z powodu szczególnych potrzeb służby, jeżeli nieobecność strażaka spowodowałaby poważne zakłócenie toku służby.
§  8. 
1. 
Jeżeli strażak nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w służbie, a w szczególności z powodu:
1)
czasowej niezdolności do służby wskutek choroby,
2)
odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
3)
urlopu macierzyńskiego,

- urlop należy przesunąć na termin późniejszy wybrany przez strażaka, lecz nie kolidujący z prawidłowym tokiem służby.

2. 
Część urlopu nie wykorzystanego z powodu:
1)
czasowej niezdolności do służby wskutek choroby,
2)
odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
3)
urlopu macierzyńskiego

- należy udzielić w terminie późniejszym wybranym przez strażaka, lecz nie kolidującym z prawidłowym tokiem służby.

3. 
Za zaległy urlop wypoczynkowy nie wykorzystany z powodu wyznaczenia do pełnienia służby poza jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej strażak otrzymuje ekwiwalent pieniężny.
§  9. 
1. 
Przełożony uprawniony do mianowania (powołania) może odwołać strażaka z urlopu wypoczynkowego tylko wówczas, gdy jego obecności w służbie wymagają okoliczności nie przewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu.
2. 
Przełożony wymieniony w ust. 1 jest obowiązany pokryć koszty poniesione przez strażaka, pozostające w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.
§  10. 
Urlopu nie wykorzystanego zgodnie z planem urlopów należy strażakowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, biorąc pod uwagę wniosek strażaka oraz konieczność prawidłowego toku służby.
§  11. 
1. 
W razie zgłoszenia przez strażaka pisemnego żądania zwolnienia ze służby, urlop wypoczynkowy przysługujący w roku, w którym następuje zwolnienie, powinien być wykorzystany w okresie 3 miesięcy od dnia złożenia tego żądania.
2. 
Prawo do ekwiwalentu za nie wykorzystany urlop wypoczynkowy strażak nabywa z dniem zwolnienia ze służby.
§  12. 
Na wniosek strażaka urlop wypoczynkowy może być podzielony na części, z tym że co najmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej niż 15 kolejnych dni.
§  13. 
1. 
Strażakowi, który osiągnął określony staż służby, przysługuje corocznie płatny dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
1)
5 dni kalendarzowych - dla mającego 15-letni okres służby,
2)
10 dni kalendarzowych - dla mającego 20-letni okres służby,
3)
15 dni kalendarzowych - dla mającego 25-letni okres służby.
2. 
Strażak nabywa prawo do pierwszego urlopu, o którym mowa w ust. 1, z dniem osiągnięcia określonego stażu służby.
§  14. 
1. 
Strażakowi, który osiągnął określony wiek, przysługuje corocznie płatny dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
1)
5 dni kalendarzowych - po ukończeniu 40 lat życia,
2)
7 dni kalendarzowych - po ukończeniu 45 lat życia,
3)
15 dni kalendarzowych - po ukończeniu 55 lat życia.
2. 
Strażak nabywa prawo do pierwszego urlopu, o którym mowa w ust. 1, z dniem osiągnięcia określonego wieku.
§  15. 
1. 
Strażakowi pełniącemu służbę w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia przysługuje corocznie płatny dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
1)
5 dni kalendarzowych - przy czwartym stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia,
2)
7 dni kalendarzowych - przy trzecim stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia,
3)
10 dni kalendarzowych - przy drugim stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia,
4)
15 dni kalendarzowych - przy pierwszym stopniu uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia.
2. 
Wykaz stanowisk, z których zajmowaniem wiążą się określone stopnie uciążliwości lub szkodliwości wykonywania służby, określa załącznik do rozporządzenia.
3. 
Zaliczenia służby strażaka do odpowiedniego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia dokonuje, z uwzględnieniem postanowień załącznika do rozporządzenia, przełożony uprawniony do mianowania (powołania).
§  16. 
1. 
Strażak nabywa prawo do pierwszego urlopu, o którym mowa w § 15 ust. 1, z upływem roku pełnienia służby na stanowiskach określonych w wykazie wymienionym w § 15 ust. 2.
2. 
Okres pełnienia służby, o którym mowa w ust. 1, liczy się od dnia mianowania w służbie przygotowawczej lub na stałe.
3. 
Strażakowi, który w ciągu roku pełnił służbę na stanowiskach zaliczanych do różnych stopni uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia, przysługuje urlop, o którym mowa w § 15 ust. 1, w wymiarze proporcjonalnym do okresu pełnienia służby na danym stanowisku.
§  17. 
1. 
W razie zbiegu uprawnień do dodatkowego urlopu wypoczynkowego z różnych tytułów, strażak ma prawo do jednego urlopu dodatkowego w wymiarze najkorzystniejszym, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. 
W razie zbiegu uprawnień do dodatkowego urlopu wypoczynkowego określonego w § 15 ust. 1 z uprawnieniami do dodatkowego urlopu wypoczynkowego z innego tytułu, uprawnienia sumuje się, jednak łączny wymiar urlopu nie może przekroczyć 15 dni kalendarzowych.
§  18. 
Strażakowi, który wykorzystał dodatkowy urlop wypoczynkowy, przysługujący za dany rok kalendarzowy, a następnie w ciągu tego roku nabył prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.
§  19. 
Do dodatkowego urlopu wypoczynkowego stosuje się odpowiednio przepisy § 5-11.
§  20. 
1. 
Płatny urlop okolicznościowy przysługuje strażakowi przenoszonemu służbowo, jeżeli z przeniesieniem wiąże się zmiana miejsca zamieszkania.
2. 
Urlopu, o którym mowa w ust. 1, udziela przejmujący przełożony uprawniony do mianowania (powołania).
3. 
Wymiar urlopu okolicznościowego wynosi od 3 do 7 dni kalendarzowych, w zależności od położenia nowego miejsca zamieszkania, warunków rodzinnych i innych okoliczności mających bezpośredni wpływ na warunki przeniesienia.
4. 
Urlop okolicznościowy może być dzielony na części.
§  21. 
1. 
W celu przeprowadzenia zaleconego strażakowi leczenia przełożony uprawniony do mianowania (powołania), na wniosek właściwej miejscowo komisji lekarskiej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, udziela płatnego urlopu zdrowotnego.
2. 
Komisja lekarska określa wymiar urlopu zdrowotnego oraz uzasadnia wniosek w tej sprawie.
§  22. 
1. 
Strażakowi, na jego pisemny wniosek, przełożony może udzielić urlopu bezpłatnego na wykonanie pracy w dziedzinie naukowej, dla odbycia praktyki poza służbą albo z innych ważnych przyczyn, z zastrzeżeniem wymiaru urlopu, o którym mowa w ust. 2.
2. 
Urlopu, o którym mowa w ust. 1, udziela:
1)
komendant rejonowy Państwowej Straży Pożarnej - w wymiarze do 6 miesięcy,
2)
komendant szkoły Państwowej Straży Pożarnej, dyrektor jednostki badawczo-rozwojowej Państwowej Straży Pożarnej, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, komendant ośrodka szkoleniowego Państwowej Straży Pożarnej - w wymiarze do 1 roku,
3)
Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej - w wymiarze powyżej 1 roku.
3. 
Udzielający urlopu może odwołać strażaka w każdym czasie z ważnych przyczyn służbowych.
4. 
Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu służby, od którego zależą uprawnienia wynikające ze stosunku służbowego.
§  23. 
1. 
Strażakowi, który wyjeżdża za granicę wspólnie z małżonkiem przeniesionym do pełnienia służby w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub urzędzie konsularnym, stałym przedstawicielstwie przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i innej misji za granicą oraz w instytucie lub ośrodku informacji i kultury - przysługuje urlop bezpłatny na czas trwania tej służby.
2. 
Po odwołaniu małżonka do kraju strażak, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany zgłosić się do służby w terminie 1 miesiąca od dnia powrotu z zagranicy; strażak ten obejmuje stanowisko zajmowane przed urlopem lub inne co najmniej równorzędne. Nie usprawiedliwione niezgłoszenie się do służby w określonym terminie jest równoznaczne ze złożeniem żądania zwolnienia ze służby.
§  24. 
1. 
Urlop bezpłatny trwający nie dłużej niż jeden miesiąc nie ogranicza uprawnień strażaka do urlopu wypoczynkowego i dodatkowego.
2. 
W razie korzystania przez strażaka z urlopu bezpłatnego, urlop wypoczynkowy i dodatkowy ulegają skróceniu o 1/12 za każdy miesiąc trwania urlopu bezpłatnego, nie więcej jednak niż za 12 miesięcy. Za rok kalendarzowy objęty w całości urlopem bezpłatnym urlopy wypoczynkowy i dodatkowy nie przysługują.
3. 
Jeżeli urlopy za dany rok strażak już wykorzystał i następnie udzielono mu urlopu bezpłatnego, odpowiedniemu skróceniu ulegają urlopy wypoczynkowy i dodatkowy należne za następny rok kalendarzowy.
§  25. 
Strażakowi pełniącemu z wyboru funkcje w związkach zawodowych przysługują urlopy bezpłatne i zwolnienia od służby na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
§  26. 
1. 
Strażakowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne można udzielić urlopu okolicznościowego na szkolenie, stosując odpowiednio przepisy powszechnie obowiązujące dotyczące urlopów szkoleniowych.
2. 
Strażakom skierowanym na studia zaoczne, wieczorowe lub eksternistyczne w szkołach wyższych Ministerstwa Obrony Narodowej udziela się urlopu, stosując odpowiednio przepisy resortu obrony narodowej dotyczące urlopów szkoleniowych.
3. 
Strażakowi odbywającemu pozaetatową aplikację w zawodzie prawniczym albo przygotowującemu się do egzaminu końcowego w tym zawodzie udziela się płatnego urlopu okolicznościowego w celu uczestniczenia w obowiązujących zajęciach szkoleniowych odbywających się poza siedzibą jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, stosując odpowiednio przepisy dotyczące tych aplikacji.
§  27. 
1. 
Strażakowi przysługuje płatny urlop okolicznościowy w wymiarze:
1)
2 dni - w razie zawarcia związku małżeńskiego przez strażaka, urodzenia się dziecka strażakowi, zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy strażaka,
2)
1 dnia - w razie zawarcia związku małżeńskiego przez dziecko strażaka, zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu strażaka lub pod jego bezpośrednią opieką.
2. 
Urlopu, o którym mowa w ust. 1, nie udziela się, jeżeli wskazany przez strażaka termin udzielenia tego urlopu nie pozostaje w bezpośrednim związku ze zdarzeniem uzasadniającym udzielenie urlopu przewidzianego w tym przepisie.
§  28. 
1. 
Strażakowi oddającemu honorowo krew udziela się w tym dniu płatnego urlopu okolicznościowego.
2. 
Strażakowi oddającemu honorowo krew po raz drugi i kolejny udziela się dodatkowo w uzgodnionym terminie jednego dnia płatnego urlopu okolicznościowego, nie więcej jednak niż 6 dni w roku kalendarzowym.
§  29. 
1. 
Kobiecie strażakowi pełniącej służbę w Państwowej Straży Pożarnej, wychowującej dziecko w wieku do 14 lat, przysługuje w ciągu roku kalendarzowego płatny urlop okolicznościowy w wymiarze 2 dni.
2. 
Urlop, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również mężczyźnie strażakowi będącemu jedynym opiekunem dziecka w wieku do 14 lat.
§  30. 
Niezależnie od urlopów, o których mowa w § 28 i 29, strażakowi można udzielić płatnego urlopu okolicznościowego dla załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych, w wymiarze nie przekraczającym 5 dni w ciągu roku kalendarzowego.
§  31. 
1. 
Do wymiaru urlopu okolicznościowego wlicza się dni pełnienia służby.
2. 
Za dzień urlopu okolicznościowego uważa się jeden dzień kalendarzowy.
§  32. 
Traci moc rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 12 czerwca 1992 r. w sprawie urlopów strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 52, poz. 245 i z 1993 r. Nr 4, poz. 19).
§  33. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

WYKAZ STANOWISK, Z KTÓRYCH ZAJMOWANIEM WIĄŻĄ SIĘ OKREŚLONE STOPNIE UCIĄŻLIWOŚCI LUB SZKODLIWOŚCI WYKONYWANIA SŁUŻBY

Lp. Stanowisko Stopień uciążliwości lub szkodliwości
I II III IV
1 Strażacy pełniący służbę w systemie zmianowym x
2 Dowódcy i zastępcy dowódców jednostek ratowniczo-gaśniczych x
3 Strażacy pełniący służbę w systemie 8-godzinnym, będący w dyspozycji operacyjnej i pełniący funkcje dowódcze x
4 Strażacy pełniący służbę w systemie 8-godzinnym, będący w dyspozycji operacyjnej i pełniący funkcje wykonawcze x
5 Pozostali strażacy x

Zmiany w prawie

Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1997.94.576

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Szczegółowe zasady udzielania urlopów strażakom Państwowej Straży Pożarnej.
Data aktu: 22/07/1997
Data ogłoszenia: 11/08/1997
Data wejścia w życie: 26/08/1997