Belgia-Polska. Umowa dotycząca pewnych kwestyj odnoszących się do majątków, praw i udziałów. Bruksela.1922.12.30.

UMOWA MIĘDZY POLSKĄ A BELGJĄ,

podpisana w dniu 30 grudnia 1922 r., a dotycząca pewnych kwestyj, odnoszących się do majątków, praw i udziałów.

(ratyfikowana na podstawie ustawy z dnia 1 czerwca 1923 r. - Dz. U. R. P. № 61, poz. 446).

Przekład.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ MY, STANISŁAW WOJCIECHOWSKI

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia trzydziestego grudnia tysiąc dziewięćset dwudziestego drugiego roku podpisana została w Brukselli Umowa, dotycząca pewnych kwestji odnoszących się do majątków, praw i udziałów, pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej z jednej strony i Rządem Królestwa Belgji z drugiej strony, która słowo w słowo brzmi jak następuje:

Umowa dotycząca pewnych kwestyj, odnoszących się do majątków, praw i udziałów.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

z jednej strony i

Jego Królewska Mość Król Belgów

z drugiej strony

pragnąc zapewnić, za wspólną zgodą, uregulowanie pewnych kwestyj dotyczących majątków, praw i udziałów obywateli w swych państwach, mianowali w tym celu swych pełnomocników:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

Pana Władysława hr. Sobańskiego, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej przy Jego Królewskiej Mości Królu Belgów,

Jego Królewska Mość Król Belgów:

Pana Henryka Jaspar, Swego Ministra Spraw Zagranicznych, którzy, po zakomunikowaniu sobie wzajemnie swych pełnomocnictw uznanych za sporządzone w dobrej i należytej formie, zgodzili się na następujące artykuły:

Artykuł  1.

Polska przedsięweźmie wszelkie konieczne środki w celu zapewnienia wszystkich restytucyj, przewidzianych w §§ a i f artykułu 297 i artykułu 238 Traktatu Wersalskiego z dnia 28 czerwca 1919 z Niemcami i w analogicznych artykułach innych Traktatów Pokojowych, w wypadkach jeżeliby majątki, prawa i udziały, które mają być zwrócone obywatelom belgijskim, włączając tu spółki i towarzystwa, w których ci obywatele są zainteresowani, znajdowały się na terytorjum polskiem. Odszkodowania, przewidziane w wymienionych artykułach, obciążają dawne państwa nieprzyjacielskie. W wypadku, gdyby, na skutek rozporządzenia wcześniejszego od niniejszego Traktatu i z którego Polska osiągnęła korzyści, restytucje byłyby niemożliwe lub trudne, Polska odszkoduje słusznie uprawnionych.

Belgja przyjmuje takie same zobowiązania wzglądem Polski.

Wszelako, powyżej wymienione restytucje, wynikające z artykułu 238 Traktatu Wersalskiego i z analogicznych artykułów innych Traktatów Pokojowych, dotyczące maszyn i przedmiotów wywiezionych z Belgji, będą mogły, na życzenie Polski, być wstrzymane aż do chwili uregulowania procedury zwrotu obywatelom polskim maszyn i przedmiotów wywiezionych z Polski do Niemiec.

Restytucje, przewidziane w niniejszym artykule, będą również na życzenie Polski, i pod warunkiem uiszczenia przez nią słusznego odszkodowania opóźnione, o ileby one zagrażały bezpieczeństwu i obronie narodowej Polski.

Artykuł  2.

Polacy w Belgji, lub Belgijczycy w Polsce, korzystać będą nawzajem, narówni z krajowcami, z ustaw tych krajów, dotyczących unieważnienia czynności władz nieprzyjacielskich lub zajętych przez nieprzyjaciela.

Artykuł  3.

Wyjątkowe zarządzenia wojenne i środki wykonawcze, jak je określono w § III aneksu do działu IV części X Traktatu Wersalskiego i w analogicznych postanowieniach innych Traktatów Pokojowych, poczynione przez Belgję i tyczące się majątków, praw i udziałów obywateli polskich, łącznie że spółkami i towarzystwami, w których obywatele ci są zainteresowani, o ile likwidacji jeszcze nie ukończono, będą zniesione lub wstrzymane, a wymienione majątki, prawa i udziały przywrócone będą osobom uprawnionym, w takim zakresie, w jakim mogłyby być dotknięte przez zarządzenia powzięte uprzednio.

Wszelako, likwidacje, będące w toku, będą mogły być wyjątkowo ukończone w wypadku, gdy, ze względu na okoliczności sprawy, przerwanie lub wstrzymanie likwidacji odbiłoby się ujemnie na interesach, wchodzących w grę.

Obywatele polscy, których majątki, prawa i udziały, łącznie z własnością przemysłową, literacka, lub artystyczną, były w Belgji przedmiotem likwidacji, cesji, koncesji lub najmu, albo wszelkich innych zarządzeń częściowych lub całkowitych, stosowanych do majątków, praw i udziałów b. poddanych nieprzyjacielskich, otrzymają bezpośrednią należną im część zysku z tych likwidacyj, cesyj, koncesyj lub najmu, lub innych zarządzeń częściowych lub całkowitych.

Artykuł  4.

Polska zobowiązuje się, w zakresie w którym przyznana jej jest wzajemność, zapewnić majątkom, prawom i udziałom przywróconym obywatelom belgijskim, przez zastosowanie artykułu 1 niniejszej umowy, takie same traktowanie, co majątkom, prawom i udziałom tego samego rodzaju należącym do jej własnych obywateli, nie poddawać, po wejściu W życie niniejszej Umowy, wymienionych majątków, praw i udziałów żadnemu zarządzeniu naruszającemu ich własność, któreby nie było stosowane jednakowo do majątków praw i udziałów jej obywateli i wypłacić należyte odszkodowanie w wypadku, gdyby te zarządzenia były poczynione.

Artykuł  5.

Polska uznaje ważność wszystkich praw nabytych przez obywateli belgijskich lub przez spółki, W których większość kapitału, akcyjnego należy do obywateli belgijskich, na terytorjach przyłączonych do Polski, z zastosowaniem się do ustaw obowiązujących na wzmiankowanych terytorjach w chwili nabycia tych praw-

W szczególności, Polska uznaje ważność koncesyj lub koncesyj dzierżawionych przyznanych przed 1 sierpnia 1914 r., dotyczących eksploatacji urządzeń publicznych, koncesyj kopalnianych lub dzierżawy koncesyj kopalnianych i nabytych praw na poszukiwania f otrzymywanie koncesyj kopalnianych, zwłaszcza koncesyj na eksploatację nafty i innych produktów bitumicznych, węgla, żelaza i innych minerałów, które były przyznane bądź przez byłe państwa, prowincję lub magistraty, bądź przez właścicieli ziemi lub koncesyj. Warunki tych koncesyj pozostają prawomocne aż do upływu terminu, przewidzianego w akcie koncesji lub w akcie dzierżawy, z zastrzeżeniem tego, co następuje:

Koncesjonarjusze lub dzierżawcy koncesji, bez wzglądu na rodzaj koncesyj, od których dochody stanowiły podczas wojny przedmiot wyjątkowych zarządzeń wojennych lub środków wykonawczych, lub którzy byli czasowo pozbawieni możności korzystania ze swych praw, będą mogli otrzymać przedłużenie trwania tej koncesji. Przy przedłużeniu tym uwzględniany będzie czas trwania wywłaszczenia.

Prolongaty przyznane będą na mocy wzajemnej zgody pomiędzy zainteresowanymi i w wypadku, gdy zgoda ta nie będzie mogła być osiągnięta, sprawa zostanie przedłożona sędziemu polubownemu, wybranemu zgodnie przez Wysokie Układające się Strony.

O ile w ten sposób przyznane przedłużenia spowodowałyby dla jednej ze stron, na skutek zmiany Warunków ekonomicznych, znaczne szkody, przyznane będzie stronie poszkodowanej słuszne odszkodowanie przez sędziego polubownego, wybranego zgodnie przez Wysokie Układające się Strony. Co dotyczy koncesyj urządzeń publicznych, postanowienia kontraktu takie, jak pomiędzy innemi, dotyczące taryf, czasu trwania, odkupu, należności i t d. będą zrewidowane i dostosowane do obecnych ogólnych warunków ekonomicznych.

Artykuł  6.

W wypadku, gdy w spółce lub przedsiębiorstwie założonym według ustawy niemieckiej, austrjacko-węgierskiej, bułgarskiej lub tureckiej, na terytorjum Wysokich Układających się Stron, większość kapitału akcyjnego należała do obywateli drugiej Układającej

się Strony, lub do spółki w której obywatele ci posiadają większość akcyj, prawo zlikwidowania spółki lub przedsiębiorstwa przewidziane w artykule 297 b Traktatu Wersalskiego i w analogicznych artykułach innych Traktatów Pokojowych, będzie mogło być wykonywane tylko za zgodą Wysokich, Układających się Stron.

We wszystkich wypadkach, gdy w spółce lub przedsiębiorstwie zlikwidowanem przez jedną z Wysokich Układających się Stron na mocy prawa przewidzianego w Traktatach Pokojowych, obywatele drugiej strony są zainteresowani, obywatele ci winni otrzymać z zysku pochodzącego z likwidacji, część proporcjonalną do ich udziału.

O ile obywatel jednego z dwóch krajów ustali przed Mieszanym Trybunałem Rozjemczym przewidzianym w dziale VI części X (klauzule ekonomiczne) traktatu Wersalskiego; lub przed sędzią polubownym wyznaczonym przez ten Trybunał, iż warunki sprzedaży lub środki przedsięwzięte przez Rząd Państwa, o które chodzi, niezależnie od ustawodawstwa ogólnego, odbiły się niesprawiedliwie na cenie, trybunał lub sędzia polubowny będą mogli przyznać uprawnionemu słuszne odszkodowanie, które winno być wypłacone przez wymienione Państwo.

Artykuł  7.

Spółki lub firmy założone według ustaw niemieckich, austrjacko-węgierskich lub rosyjskich, których główne ośrodki działalności lub siedziba znajdowały się przed 1 sierpnia 1914 r. na ten/tonach, przyłączonych do Polski, i w których większość kapitału akcyjnego, należała do obywateli belgijskich lub do spółek, w których obywatele belgijscy posiadali większość kapitału akcyjnego, będą miały prawo przelać swe majątki, prawa i udziały na inną spółkę założoną zgodnie, bądź z ustawodawstwem Polski, bądź z ustawodawstwem Belgji, stosownie do wyboru obywateli belgijskich i zatwierdzoną według ustawodawstwa polskiego.

Spółki założone Według ustaw belgijskich, których główna eksploatacja lub siedziba zarządu znajdowała się, przed 1 sierpnia 1914 r. na terytorjach przyłączonych do Polski i w których większość kapitału akcyjnego należała do obywateli belgijskich, lub do spółek, w których powyżsi obywatele posiadali większość kapitału akcyjnego, będą mogły w dalszym ciągu swobodnie wykonywać swój przemysł, zgodnie z postanowieniami Traktatu Handlowego, zawartego pomiędzy Wysokiemi Układającemi się Stronami, w dniu dzisiejszym.

Upoważnienia potrzebne ewentualnie dla stosowania poprzednich dwóch ustępów, przyznane zostaną z prawa, z wyjątkiem gałęzi przemysłu, które ze względu na swój charakter użyteczności ogólnej, mogłyby podlegać ograniczeniom specjalnym przewidzianym przez ustawę, lub przez postanowienie Rady Ministrów.

Przelania te nie będą podlegały żadnemu ciężarowi ani opłacie.

Artykuł  8.

Z zastrzeżeniem odszkodowań, których obywatele polscy mogliby się słusznie domagać, Polska zobowiązuje się nie naruszać postanowień, powziętych od początku wojny i w przeciągu trzech miesięcy od chwili podpisania niniejszej Umowy, przez walne zebranie spółek, których siedziba mieściła się na jednem z terytorjów wchodzących obecnie w skład Polski, z racji, iż te walne zebrania odbywały się zagranicą.

Artykuł  9.

Wysokie Układające się strony przyznają nawzajem swym obywatelom, którzy ponieśli straty z powodu wojny, te same terminy płatności ich długów, co własnym obywatelom.

Artykuł  10.

Z zastrzeżeniem układów specjalnych, któreby w międzyczasie mogły nastąpić, dla stosowania artykułów 5, 6, 7 i artykułów 11, 12, 13, 14, 15 i 16 uwzględniane są tylko udziały obywateli polskich i belgijskich, posiadane przez nich w spółkach lub przedsiębiorstwach przed 1 sierpnia 1914 r.

Artykuł  11.

a) Kontrakty zawarte pomiędzy osobami podlegającemi obecnie sądownictwu polskiemu i osobami podlegającemi sądownictwu belgijskiemu, które stały się stronami rozłączonemi w sensie par. 1 załączonego aneksu są uważane za unieważnione od chwili, gdy jakiekolwiek dwie ze stron stały się stronami rozłączonemi, z wyjątkiem długów i innych zobowiązań pieniężnych, wynikających z wykonania pewnego aktu lub zapłaty pieniędzy przewidzianej przez te kontrakty i z zastrzeżeniem wyjątków i przepisów specjalnych co do pewnych kontraktów przewidzianych poniżej lub w załączonym aneksie.

b) Wyjęte z pod unieważnienia według postanowień niniejszego artykułu są kontrakty, których wykonanie, w interesie publicznym na skutek porozumienia między Wysokiemi Układającemi się Stronami, byłoby zażądane w terminie 6-iu miesięcy od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy.

O ile wykonanie kontraktów w ten sposób zachowujących moc obowiązującą pociąga dla jednej ze stron, na skutek zmiany handlowych warunków, znaczną szkodę, przyznane będzie Stronie poszkodowanej słuszne odszkodowanie, przez sędziego polubownego wybranego na skutek porozumienia się pomiędzy Wysokiemi Układającemi się Stronami.

c) Żadne postanowienie niniejszego artykułu lub załączonego aneksu nie może być uważane, jako unieważniające jakąkolwiek tranzakcję, która była prawnie wykonana, na mocy traktatu zawartego pomiędzy stronami rozłączonemi, za zezwoleniem jednego z Mocarstw wojujących.

d) W wypadku kontraktów dotyczących koncesji, korzystania z praw własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, zawartych pomiędzy osobami, które stały się stronami rozłączonemi, pierwotny nabywca tego rodzaju koncesji będzie miał prawo, w przeciągu 6 miesięcy po wejściu w życie niniejszej Umowy, żądać od właściciela tych praw przyznania mu koncesji, której warunki, w braku zgody, będą mogły być ustalone przez właściwy trybunał kraju, w którym prawa te istnieją.

Aneks do artykułu 11.

I.

Postanowienia ogólne.

1. W rozumieniu artykułów 11, 12 i 13, osoby, uczestniczące w kontrakcie, uważane będą za strony rozłączone, o ile stosunki handlowe pomiędzy niemi będą zabronione przez ustawy, dekrety lub rozporządzenia państwa, któremu podlegała jedna z tych stron, lub staną się w jakikolwiek sposób przeciwne prawu. Będą one uważane za rozdzielone od chwili, gdy stosunki handlowe zostaną zabroniona lub staną się w jakikolwiek sposób przeciwne prawu.

Wyrażenie "okres rozdziału" oznacza okres, pod-czas którego stosunki handlowe były niedozwolone.

2. Wyłączona są od unieważnienia przewidzianego w artykule 11 i pozostają w mocy pod warunkiem stosowania ustaw, dekretów i rozporządzeń wewnętrznych, wydanych podczas wojny przed 11 listopada 1918 r., jak również postanowień kontraktów:

a) Kontrakty mające na celu zmianę własności dóbr i wartości ruchomych lub nieruchomych, o ile własność zostanie przeniesiona lub przedmiot dostarczony zanim Strony zostały rozłączone.

b) Kontrakty terminowe najmu lub zobowiązanie najmu.

c) Kontrakty hipoteczne i zastawnicze.

d) Kontrakty na koncesje górnicze, odkrywkowe, na kamieniołomy lub pokłady.

e) Kontrakty pomiędzy prywatnemi osobami lub spółkami a państwami, prowincjami, władzami miejskiemi lub innemi analogicznymi osobami prawnemi i administracyjnemi.

g) Kontrakty spółek. Kontrakty, dotyczące związków rodzinnych.

h) Kontrakty bezpłatne lub obciążające, zawarte W celu dobroczynnym lub aprowizacyjnym.

i) Wszelkie kontrakty donacyjne.

j) Kontrakty asekuracyjne i reasekuracyjne.

3. O ile warunki kontraktu są częściowo unieważnione, zgodnie z artykułem 11, inne warunki lego kontraktu nadal obowiązują, z zastrzeżeniem stosowania ustaw/ wewnętrznych, jak jest to przewidziane w § 2, o ile podział może być przeprowadzony. W przeciwnym wypadku kontrakt będzie uważany za całkowicie unieważniony.

II.

Postanowienia specjalne do poszczególnych rodzajów kontraktów. Pozycje na giełdach pieniężnych i towarowych.

a) Przepisy wydane podczas wojny przez oficjalne giełdy pieniężne lub towarowe, orzekające likwidacje, pozycyj giełdowych, wziętych przed wojną przez osobę prywatną, która stała się stroną rozłączoną, są potwierdzone przez Wysokie Okładające się. Strony, jak również środki przedsięwzięte w celu zastosowania tych przepisów z zastrzeżeniem:

1) iż będzie Wyraźnie powiedziane, że tranzakcja będzie podlegała przepisom giełdy,

2) że przepisy te będą obowiązujące dla wszystkich,

3) że warunki likwidacji będą sprawiedliwe i uzasadnione.

b) Poprzedzający paragraf nie stosuje się do środków przedsięwziętych podczas okupacji na giełdach miejscowości, które były zajęte przez nieprzyjaciela.

Zastawy.

Uważana będzie za ważną, w wypadku nieuiszczenia zapłaty, sprzedaż zastawu ustanowionego jako gwarancja długu zaciągniętego przez jedną z oddzielnych stron, wtedy nawet, gdy nie można było zawiadomić właściciela, o ile wierzyciel działa w dobrej wierze i przedsięwziął należyte starania i ostrożności, i w tym wypadku właściciel nie będzie mógł wnosić żadnej reklamacji z powodu sprzedaży zastawu.

Papiery handlowe.

Jeśli jakaś osoba zobowiązała się, przed lub podczas okresu rozłączenia do spłaty wekslu (effet de commerce) na skutek zobowiązania zaciągniętego przed wojną wobec drugiej osoby, stanowiącej obecnie stronę rozłączoną, to powyższa osoba obowiązana jest gwarantować za drugą w konsekwencji swego postępowania, pomimo tego, że strony są rozłączone.

Artykuł  12.

a) Na terytorjum Wysokich Układających się, stron, w stosunkach między stronami rozłączonemi, wszystkie terminy dotyczące przedawnienia (prescription), umorzenia (peremption), lub wyłączenia (forclusion) będą zawieszone na przeciąg czasu rozłączenia, bez względu na to, czy rozpoczęte zostały przed początkiem rozłączenia czy potem; terminy te zaczną obowiązywać najwcześniej po upływie trzech miesięcy, od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy. Postanowienie to będzie stosowane do terminów przedstawienia kuponów procentowych i dywidendowych, jak również do przedstawienia w celu wypłaty papierów wylosowanych, lub płatnych z jakiegokolwiek innego tytułu.

b) Co się tyczy papierów handlowych, termin trzymiesięczny, "przewidziany w § poprzednim, będzie się liczył od dnia ostatecznego zniesienia wyjątkowych rozporządzeń, stosowanych na terytorjach Mocarstwa zainteresowanego w tych walorach.

Artykuł  13.

W stosunkach między stronami rozłączonemi, żaden papier wartościowy nie będzie uważany 2a nieważny jedynie dlatego, że nie był przedstawiony do zaakceptowania lub do zapłacenia w terminach obowiązujących, jak również z powodu braku zawiadomienia trasantów lub indosantów o nieprzyjęciu lub niezapłaceniu, lub z powodu braku protestu albo niespełnienia jakiejkolwiek formalności podczas okresu rozłączenia.

Jeśli okres, podczas którego weksel powinienby być przedstawiony do zaakceptowania, lub do zapłacenia, lub podczas którego zawiadomienie o nieprzyjęciu, lub niezapłaceniu powinno być zakomunikowane trasantowi lub indosantowi, lub podczas którego weksel powinienby być zaprotestowany, upłynął podczas okresu rozłączenia i jeśli strona, która powinnaby przedstawić lub zaprotestować weksel, lub zawiadomić o nieprzyjęciu, lub niezapłaceniu, nie zrobiła tego podczas wzmiankowanego okresu, przyznany jej będzie termin przynajmniej trzymiesięczny po wejściu w życie niniejszej Umowy dla przedstawienia wekslu, zawiadomienia o nieprzyjęciu, lub niezapłaceniu lub dla zaprotestowania.

Artykuł  14.

Wysokie Układające się Strony postanawiają uznawać decyzje Mieszanych Trybunałów Rozjemczych, utworzonych zgodnie z działem VI-ym części X-ej Traktatu Pokojowego z Niemcami i z odpowiedniemi działami innych Traktatów Pokojowych, jako ostateczne i uczynić je obowiązującemi na swych terytorjach.

Artykuł  15.

Żadna akcja nie może być wytoczona i żadna reklamacja nie może być dokonana ze strony Polski lub obywateli polskich z jednej strony, lub ze strony Belgji i jej obywateli z drugiej strony z powodu korzystania podczas wojny przez Rząd Polski lub Belgijski, lub jakąkolwiek osobę, działającą w ich imieniu, lub podług ich instrukcji, z prawa własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, które należały do osób, które się stały stronami rozłączonemi, ani też z powodu sprzedaży, wystawienia na sprzedaż lub używania produktów lub przyrządów wszelkiego rodzaju, do których te prawa się stosują.

Żadna akcja nie będzie wytoczona, i żadna rewindykacja nie będzie dokonana przez osoby zamieszkujące lub wykonywujące swój przemysł na terytorjum Polski z jednej strony i Belgji z drugiej strony, jak również przez obywateli tych Mocarstw, ani też przez osoby trzecie, którym te osoby przekazały swe prawa podczas wojny, z powodu korzystania z tych praw podczas wojny na terytorjum drugiej strony i któreby mogły być uważane, jako naruszające prawa własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, należących do osób, które się stały stronami rozłączonemi i które istniały w jakimkolwiek momencie podczas wojny i które będą wznowione zgodnie z przepisami artykułów 307 i 303 Traktatu Wersalskiego i artykułów analogicznych innych traktatów.

Artykuł  16.

Spory dotyczące interpretacji niniejszej Umowy przedłożone będą sędziemu polubownemu, naznaczonemu na skutek zgody między Wysokiem! Układającemi się. Stronami.

Artykuł  17.

Umowa niniejsza będzie ratyfikowana i ratyfikacje będą wymienione w Brukseli, możliwie jak-najprędzej.

Wejdzie ona w życie 30 dnia po wymianie ratyfikacji.

Na dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszą Umowę.

Sporządzono w podwójnych egzemplarzach w Brukseli, dnia trzydziestego grudnia tysiąc dziewięćset dwudziestego drugiego roku.

Wł. hr. Sobański Henryk Jaspar

Zaznajomiwszy się z powyższą Umową uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości jak i każde z zawartych w niej postanowień, oświadczamy, że jest przyjęta, ratyfikowana i zatwierdzona i przyrzekamy, że będzie ściśle stosowana.

Na dowód czego wydaliśmy akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dnia 22 sierpnia 1923 r.

• Identyfikator: Dz.U.1923.106.834
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Belgia-Polska. Umowa dotycząca pewnych kwestyj odnoszących się do majątków, praw i udziałów. Bruksela.1922.12.30.
• Data aktu: 30/12/1922
• Data ogłoszenia: 22/10/1923
• Data wejścia w życie: 20/10/1923