Raport powstał pod redakcją prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, dr. hab. Jacka Pyżalskiego, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Powstał na podstawie wywiadów i ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli klas IV-VIII szkół podstawowych. Część nauczycieli i nauczycielek wskazywała na przypadki nieetycznego wykorzystania generatywnej sztucznej inteligencji wśród uczniów. Dotyczyło to m.in. tworzenia kompromitujących materiałów w ramach cyberprzemocy — zjawiska tego wielokrotnie doświadczyło 3 proc. badanych, a 11 proc. spotkało się z nim co najmniej raz. Z kolei 4 proc. respondentów deklarowało, że wielokrotnie zetknęło się z przypadkami odrabiania prac domowych przy pomocy GSI bez ich oznaczenia, a 19 proc. miało z tym do czynienia sporadycznie.
Łatwiejszy dostęp do wiedzy, obawy o uzależnienie
Z przeprowadzonych badań wynika, że nauczyciele i nauczycielki dostrzegają zarówno szanse, jak i wyzwania związane z wykorzystaniem generatywnej sztucznej inteligencji (GSI) w polskich szkołach. Do najczęściej wskazywanych korzyści należą:
- łatwiejszy dostęp uczniów do informacji,
- możliwość skuteczniejszego wspierania osób o szczególnych uzdolnieniach lub specjalnych potrzebach edukacyjnych,
- automatyzacja powtarzalnych i czasochłonnych zadań,
- oszczędność czasu — zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów.
Wśród najważniejszych obaw i zagrożeń wymieniano:
- ryzyko uzależnienia młodych ludzi od technologii,
- możliwość wykorzystywania GSI do oszukiwania nauczycieli (np. przy odrabianiu prac domowych),
- obawy o manipulacje ze strony zewnętrznych podmiotów za pomocą treści generowanych przez AI,
- spadek samodzielności w myśleniu u uczniów,
- pogorszenie jakości relacji międzyludzkich, w tym rówieśniczych,
- zastępowanie relacji z ludźmi interakcjami z AI.
Rekomendacje dla decydentów
Autorzy badania wskazują, że konieczne jest sformułowanie i wdrożenie zasad etycznego używania GSI w szkołach (z zachowaniem autonomii szkół w zakresie szczegółowych rozwiązań, np. w obszarze oznaczania materiałów wytworzonych przy wykorzystaniu GSI). Należy również wdrożyć odpowiednie przepisy w obszarze zastosowania GSI w olimpiadach i konkursach przedmiotowych oraz konkursach artystycznych (tam, gdzie to jest uzasadnione).
Autorzy raportu widzą także potrzebę określenia ram prawnych dotyczących ochrony danych osobowych uczniów i uczennic oraz nauczycieli i nauczycielek oraz wykorzystania GSI w różnych aktywnościach uczniów i nauczycieli (np. konkursach).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
