Zmiany wprowadzi ustawa o inwestycjach w zakresie budowy strzelnic oraz innych inwestycjach kształtujących postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie realizowanych przez uczelnie. Jak wyjaśniają autorzy projektu, celem zmian jest wprowadzenie ułatwień proceduralnych umożliwiających sprawną realizację budowy strzelnic oraz innych inwestycji, kształtujących postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, jako przedsięwzięcia istotnego z punktu widzenia interesów państwa i kształtowania postaw patriotycznych.
Legia Akademicka wyszkoli żołnierza i kandydata na oficera>>
Niezdefiniowane budowle bez żadnego trybu
Precyzując – strzelnice i niezdefiniowane „inne inwestycje kształtujące postawy patriotyczne” będą mogły być realizowane na takich zasadach jak np. Centralny Punkt Komunikacyjny czy Igrzyska Europejskie.
- Odnosimy się do tego pomysłu bardzo krytycznie, przepisy wyłączą strzelnice i - co ważne – „inne”, niesprecyzowane budynki spod planu zagospodarowania przestrzennego – mówi Prawo.pl Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. - Nie rozumiem, czemu ma to być realizowane w drodze specustawy, tym bardziej, że w ramach istniejącego od lat programu strzelnica w każdym powiecie zrealizowano raptem cztery takie inwestycje, nie ma więc specjalnego popytu na takie inwestycje. Myślę, że chodzi raczej właśnie o te „inne” inwestycje i wyłączenie ich spod procedur, jakich uczelnia musiałaby dochować bez tych przepisów. To inwestycje groźne dla ładu przestrzennego i być może też dla bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska. Pytaliśmy wnioskodawców projektu ustawy, ile uczelni chce w ogóle realizować takie projekty, ale nie uzyskaliśmy odpowiedzi – wskazuje.
Podobne wątpliwości mają samorządowcy ze Związku Powiatów Polskich. Podkreślają, że brak sprecyzowania, czym są „inne inwestycje kształtujące postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie” oznacza dowolną interpretację tego przepisu, bowiem w zakresie tego pojęcia potencjalnie mogą się mieścić wszystkie rodzaje inwestycji realizowane przez uczelnie.
Rektorzy niezbyt entuzjastyczni
Mimo tak dużej swobody, jaką daje uczelniom ustawa, projekt został skrytykowany także przez Konfederację Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). Rektorzy stwierdzili, że projekt nie spełnia wymogów w zakresie właściwego uzasadnienia, wskazując, że jest zbyt lakoniczne. Dodatkowo rektorzy podkreślają, że ten sam cel dałoby się osiągnąć bez uchwalania specustawy – choćby tworząc strzelnice wirtualne.
- Definicja inwestycji obejmująca nie tylko strzelnice, ale także inwestycje kształtujące postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie realizowane przez uczelnie jest nieostra i bardzo pojemna – wskazuje Piotr Jarzyński, prawnik specjalizujący się w prawie budowlanym. - Uważam, że dość łatwo będzie można wykazać spełnienie celu dotyczącego inwestycji kształtujących postawy patriotyczne i wychowawcze oraz podciągnąć pod niego wiele różnych obiektów budowlanych. Inwestycje te dodatkowo mają być celami publicznymi w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami – podkreśla.
Sprawdź w LEX: Jakie kwalifikacje powinien posiadać nauczyciel strzelectwa w szkole? >
Specustawa już nawet do drobiazgów
Zastanawia się przy tym, dlaczego takie inwestycje w ogóle wymagają specustawy i wyłączenia spod przepisów ogólnych. – Skoro uczelnie, które mają je realizować są zarówno państwowe, jak i prywatne, to trudno to uznać za bezpośredni cel państwa wymagający specjalnej ustawy. Rozumiem, że wobec wojny w Ukrainie zwiększyło się zainteresowanie obywateli nauką strzelania, ale to nie oznacza, że należy rozluźnić przepisy dotyczące budowy strzelnic. Aktualnie występują problemy z ich prawidłowym sytuowaniem i eksploatacją, kontrolą, zachowaniem zasad ochrony środowiska i przyrody oraz zapobieganiem zagrożeniu dla zdrowia i życia ludzi – mówi.
Sprawdź w LEX: Który organ podejmuje decyzję o dopuszczeniu strzelnicy do użytkowania na terenie gminy? >
Choć zezwolenie na realizację inwestycji może być wydane po uprzednim uzyskaniu przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, to same strzelnice nie są aktualnie wskazane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, stąd co do zasady nie ma wymogu uzyskiwania dla nich takich decyzji.
Uciążliwe sąsiedztwo i możliwość wywłaszczenia
Piotr Jarzyński podkreśla również, że ustawa pozwala nawet wywłaszczyć właścicieli prywatnych gruntów po to, by zrealizować inwestycję.
- Dodatkowo na niewywłaszczone nieruchomości może być nałożone za odszkodowaniem ograniczenie sposobu korzystania np. celem prowadzenia inwestycji oraz jej późniejszej eksploatacji i użytkowania – wskazuje. Nasz rozmówca zwraca również uwagę, że projekt ustawy nie dotyka istotnej kwestii udziału lokalnej społeczności w planowaniu, przygotowaniu i realizacji inwestycji w postaci strzelnic, jak ma to miejsce aktualnie choćby w odniesieniu do elektrowni wiatrowych. - W przypadku strzelnicy otwartej występuje znaczny hałas uciążliwy dla otoczenia oraz niebezpieczeństwo związane z wydostaniem się pocisku poza obręb strzelnicy, co może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi. Nie bez znaczenia są kwestie ochrony przyrody i środowiska, w tym utylizacji pocisków – podkreśla Jarzyński.
Sprawdź w LEX: Czy na strzelnicy można wykorzystać opony? >
Pod strzelnicę lub bliżej nieokreśloną inwestycję kształtującą cele patriotyczne będzie można przeznaczyć także grunty rolne i leśne. Nie trzeba będzie nawet dokonywać np. przeznaczenia najcenniejszych gruntów rolnych klas I-III i gruntów leśnych na cele nierolnicze i nieleśne na podstawie odpowiedniej zgody oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
- Projekt ustawy bardzo ogranicza możliwości odwołania się od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji. Co istotne, nie będzie się stwierdzało nieważności ostatecznej decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji, jeżeli wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji zostanie złożony po upływie 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, a inwestor rozpoczął roboty budowlane. W takim wypadku możliwe będzie jedynie stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa – wskazuje Piotr Jarzyński. Inwestorzy np. budynków mieszkalnych wielorodzinnych mogą pomarzyć o takim rozwiązaniu, w sytuacji gdy nie uznaje się za nieodwracalne skutki prawne wykonania obiektu budowlanego a Prawo budowlane nie pozwala stwierdzić nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło pięć lat. Podobnie jest w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, przy czym okres pięciu lat liczy się od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna. Z tego względu deweloperzy i nabywcy lokali pozostają w niepewności przez pięć lat co do trwałości tych decyzji administracyjnych.
Sprawdź w LEX: Czy możliwa jest budowa strzelnicy na terenach na cele reakreacyjno-wypoczynkowe? >
Inwestowanie konieczne, ale nie w ten sposób
Rafał Dębowski, adwokat, wspólnik kancelarii Dębowski i Wspólnicy sp.k., specjalizującej się w prawie nieruchomości i inwestycji budowlanych, wskazuje z kolei, że projekt obnaża oczywistą prawdę dotyczącą ogólnych zasad realizacji inwestycji budowlanych w Polsce – bez specjalnych przepisów nie da się sprawnie realizować inwestycji. - Dlatego jak grzyby po deszczu rodzą się coraz to nowe specustawy inwestycyjne – podkreśla. - Jako zapalony, licencjonowany strzelec sportowy powinienem przyklasnąć tej inicjatywnie legislacyjnej. I zrobiłbym to, gdybym nie przeczytał projektu ustawy. Ale analiza treści projektu zmusza mnie do gorzkich refleksji. Po pierwsze nie wiadomo, jakich strzelnic projekt dotyczy. A strzelnice są różne: pneumatyczne, sportowe, myśliwskie, łucznicze, czarnoprochowe, kryte, otwarte i chciałoby się napisać olimpijskie, ale takiej to chyba nigdzie nie ma – w Warszawie na pewno – mówi.
Sprawdź w LEX: Jakie uprawnienia budowlane należy posiadać, aby móc zaprojektować strzelnicę sportową otwartą? >
Po wtóre – jak wskazuje - rodzi się pytanie, dlaczego specjalnie mają być potraktowane tylko uczelnie w rozumieniu ustawy o szkolnictwie wyższym w zakresie realizacji strzelnic i innych inwestycji kształtujących postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie? - Dlaczego z ułatwień przewidzianych ustawą dla realizacji tego samego celu nie mogą korzystać np. kluby czy związki sportowe albo jednostki samorządu terytorialnego? Dlaczego stolica Polski – Warszawa nie może posiadać z prawdziwego zdarzenia olimpijskiej strzelnicy sportowej, godnej organizacji imprez rangi międzynarodowej? I dlaczego dyscypliny strzeleckie niedawno zakończonych Igrzysk Europejskich w Krakowie musiały odbywać się we Wrocławiu? Budzić może obawy brak definicji ustawowej pojęcia „innych inwestycji kształtujących postawy patriotyczne i wychowanie w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie”. Czy budowa toru gokartowego przez uczelnię o profilu sportowym będzie inwestycją kształtującą postawę patriotyczną i wychowującą w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie? Ci, który kibicują Kubicy powiedzą, że tak. Ci, którym przeszkadza ryk silników na torze - że nie. A rozwiązania legislacyjne takie jak zaproponowane w procedowanym przypadku nie mogą bazować na dowolności i uznaniu urzędników - podkreśla mec. Dębowski.
Dodaje również, że nie jest zwolennikiem specustaw, bo ich istotą jest pozbawienie lub ograniczenie praw obywateli praw procesowych, ale także prawa własności. - Ludziom-stronom postępowań dzieje się często krzywda. Bo taka jest istota szczególnych „spec-rozwiązań” nie do pomyślenia w normalnych procedurach administracyjnych. Ale jeśli już przyjmować takie regulacje dla określonych typów inwestycji – to sprawiedliwie, dla wszystkich inwestorów pragnących realizować określoną inwestycję. Bo potrzeba realizacji strzelnic sportowych jest ogromna, a obecnie dostępna publiczna infrastruktura – z niewielkimi wyjątkami jak np. obiekty w Starachowicach – wołająca o pomstę do nieba – podsumowuje mec. Dębowski.
Sprawdź w LEX: Czy mieszkańcy wspólnoty mogą domagać się finansowego zadośćuczynienia za uciążliwości związane z budową strzelnicy? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.