Nauczyciel w wieku 50 lat z 25-letnim stażem pracy - mgr filologii rosyjskiej oraz ukończony kurs języka niemieckiego. W szkole, w której pracuje naucza j. niemieckiego. Jest Przewodniczącą Zarządu Ogniska ZNP przy szkole.
Czy można dać takiej osobie wypowiedzenie z pracy w związku z brakiem kwalifikacji do nauczania j. niemieckiego?
Jest zatrudniona na umowę o pracę na czas nieokreślony.

Zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do nauczanego przedmiotu, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, stanowi rażące naruszenie przepisów dotyczących zatrudniania nauczycieli w szkołach publicznych.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 Karty Nauczyciela w przypadku stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1-5 (w tym m.in. z naruszeniem warunku o kwalifikacjach wymaganych do zajmowania danego stanowiska) stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły.

W pytaniu nie doprecyzowano jakiego rodzaju kurs języka niemieckiego nauczycielka ukończyła, niemniej w związku z treścią pytania przyjęto, że nie jest to kurs uprawniający do nauczania języka niemieckiego w szkole, w rozumieniu przepisów o kwalifikacjach nauczycieli.
Nauczycielka nie posiada kwalifikacji do nauczanego przedmiotu (język niemiecki), a zatem nie może być zatrudniona w szkole publicznej na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. Stosownie do treści art. 10 ust. 1 i art. 11 ustawy, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole (zespole szkół) na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego.

Zatem w obowiązującym stanie prawnym nie można zatrudnić nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (lub na podstawie mianowania), gdy nauczyciel nie posiada kwalifikacji do wszystkich zajęć prowadzonych w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć (pensum).

Jeżeli w trakcie trwania stosunku pracy z mianowania lub na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony wystąpi sytuacja uniemożliwiająca przyznanie nauczycielowi do realizacji w ramach godzin obowiązkowego pensum, zajęć, do których prowadzenia nauczyciel posiada pełne kwalifikacje, stosuje się odpowiednio przepisy art. 22 i 20 Karty Nauczyciela, dotyczące w szczególności rozwiązania stosunku pracy lub ograniczenia wymiaru zatrudnienia.
Wyjątek, jaki dopuszcza ustawa - Karta Nauczyciela w związku z zatrudnieniem bez wymaganych kwalifikacji, to zatrudnienie na warunkach określonych przepisem art. 10 ust. 9, w związku z art. 10 ust. 7 i ust. 5 pkt 5. Przepis ten stanowi, że w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada wymaganych kwalifikacji. Niezależnie od posiadanego przez nauczyciela stopnia awansu zawodowego, stosunek pracy nawiązuje się w takim przypadku na podstawie umowy o pracę na czas określony. Zgodnie z art. 10 ust. 10 Karty Nauczyciela do nauczycieli zatrudnionych na podstawie art. 10 ust. 9 ustawy nie stosuje się przepisów rozdziału 3a (awans zawodowy). Dla celów płacowych nauczyciele ci są traktowani jak nauczyciele stażyści.

Jeżeli dyrektor szkoły podjął decyzję o powierzeniu prowadzenia zajęć nauczycielowi nieposiadającemu wymaganych kwalifikacji powinien wystąpić o zgodę do kuratora oświaty na zatrudnienie nauczyciela w trybie art. 10 ust. 9 i 10 Karty Nauczyciela, a po wyrażeniu zgody przez kuratora oświaty podpisać z nauczycielem umowę o pracę na czas określony, odpowiadającą wymiarowi godzin zajęć, do których nauczyciel nie posiada kwalifikacji. Zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony stanowi rażące naruszenie przepisów dotyczących zatrudniania nauczycieli w szkołach publicznych. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 Karty Nauczyciela w przypadku stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1-5 (w tym m.in. z naruszeniem warunku o kwalifikacjach wymaganych do zajmowania danego stanowiska) stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły.